Είναι πραγματικά εξοργιστική η ελαφρότητα με την οποία αντιμετωπίζεται, ακόμα και τώρα, το αντεργατικό έκτρωμα Χατζηδάκη. Δεν αναφερόμαστε φυσικά στις αγωνιστικές κορόνες, οι οποίες είναι και πάλι ουρανομήκεις, αλλά στο στοιχειώδες: στην ενημέρωση της εργατικής τάξης και όλων των εργαζόμενων μισθωτών για το τι ακριβώς περιλαμβάνει αυτό το νομοσχέδιο.
Κόλλησε η βελόνα στο «καταργείται το οχτάωρο». Το οχτάωρο που έχει καταργηθεί από το 1990 (κυβέρνηση Μητσοτάκη πατέρα) και έκτοτε το σχετικό καθεστώς χειροτερεύει από κυβέρνηση σε κυβέρνηση (δείτε αναλυτικά εδώ), με τον Χατζηδάκη να κάνει μια ακόμα χειροτέρευση, επιτρέποντας τη λεγόμενη διευθέτηση του χρόνου εργασίας με ατομική σύμβαση (δηλαδή με ατομικό εκβιασμό).
Και τρίβει με ικανοποίηση τα χέρια του ο ΣΥΡΙΖΑ, διότι το οχτάωρο υποτίθεται ότι το καταργούν οι Χατζηδάκης-Μητσοτάκης, ενώ την κατάργησή του διαφύλαξε ως κόρη οφθαλμού η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Για μια φορά ακόμα, η λεγόμενη εξωκοινοβουλευτική Αριστερά δουλεύει για τον ΣΥΡΙΖΑ (ακόμη κι αν κάποια τμήματά της δεν το καταλαβαίνουν). Και βγαίνει μπροστά ο ΣΥΡΙΖΑ, οργανώνοντας πολιτική σπέκουλα και εμφανιζόμενος (πάλι) ως ο σωτήρας των εργαζόμενων.
Για τον Περισσό τα πράγματα είναι πιο απλά. Ευκαιρία για να τεθεί ο κομματικός μηχανισμός σε εκλογικό συναγερμό (δεδομένου ότι ο Μητσοτάκης, αν βρει παράθυρο ευκαιρίας, θα τις «μπουμπουνίσει» τις εκλογές). Γι’ αυτό και η πρώτη συγκέντρωση ενάντια στο έκτρωμα Χατζηδάκη ήταν κομματική, με ομιλητή τον γενικό γραμματέα του κόμματος Δ. Κουτσούμπα.
Τι άλλο περιλαμβάνει το έκτρωμα Χατζηδάκη; Μέχρι και απολύσεις χωρίς αποζημίωση και μείωση στο μισό των αποζημιώσεων απόλυσης. Και απαγόρευση της απεργίας στο δημόσιο τομέα και την κοινή ωφέλεια. Για όλα αυτά, όμως, δε γίνεται καμιά ενημέρωση της εργατικής τάξης.
Στην πραγματικότητα, και αυτό το αντεργατικό έκτρωμα αντιμετωπίζεται ως μια ευκαιρία για κομματική και συνδικαλιστική αυτοσυντήρηση και αναπαραγωγή. Γι’ αυτό και όλοι τους επιλέγουν τις αγωνιστικές κορόνες και τις γενικολογίες για το ήδη καταργημένο οχτάωρο και όχι την ουσιαστική και σε βάθος ενημέρωση των εργαζόμενων. Δεν τους ενδιαφέρει να χτίσουν τίποτα. Τους αρκεί που μπορούν να κερδοσκοπήσουν πολιτικά, αντιμετωπίζοντας τους εργαζόμενους κυρίως ή και αποκλειστικά ως εκλογείς.
Από τη μεριά του ταξικού αντίπαλου, ο Μητσοτάκης και ο Χατζηδάκης έχουν ήδη αναγορευτεί σε μεγάλους μεταρρυθμιστές. Διότι εδώ και καιρό, ο όρος μεταρρύθμιση έχει μόνο καπιταλιστικό πρόσημο. Ο,τι αφαιρεί δικαιώματα από την εργατική τάξη είναι «μεταρρύθμιση». Ο,τι προσπαθεί να αποσοβήσει την αφαίρεση δικαιωμάτων ή να κερδίσει καινούργια δικαιώματα είναι… «συντηρητισμός»!
Μεταρρυθμίσεις, όμως, διεκδικεί και η εργατική τάξη. Σε μια μνημειώδη ομιλία του στην έδρα του Γενικού Συμβουλίου της Διεθνούς Ενωσης των Εργατών, το 1865*, ο Καρλ Μαρξ είχε θέσει για πρώτη φορά στην Ιστορία με τόση διαύγεια και σαφήνεια την έννοια των μεταρρυθμίσεων που πρέπει να επιδιώκει η εργατική τάξη. Απέδειξε πως υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα σε ό,τι κερδίζει η εργατική τάξη στο επίπεδο των μισθών, του ωράριου, γενικά των όρων πώλησης της εργατικής δύναμης, και στο γενικό ποσοστό του κέρδους. Και βέβαια, δεν παρέλειψε να τονίσει πως όταν η εργατική τάξη περιορίζεται στον αναγκαίο «κλεφτοπόλεμο ενάντια στα αποτελέσματα του τωρινού συστήματος», οδηγείται σε γενική αποτυχία, διότι δε χρησιμοποιεί τις οργανωμένες δυνάμεις της «ως μοχλό για την τελική χειραφέτηση της εργατικής τάξης, δηλαδή για την τελική κατάργηση του συστήματος της μισθωτής εργασίας».
Από τότε πέρασε ενάμισης αιώνας. Πάρα πολλά άλλαξαν, όμως η βασική σχέση που συνδέει τους κατόχους του κεφαλαίου με τους μισθωτούς εργάτες παρέμεινε αναλλοίωτη: ό,τι κερδίζουν οι εργάτες το χάνουν από το κέρδος τους οι κεφαλαιοκράτες και αντίστροφα.
Αυτό που εμείς ονομάσαμε συντηρητική ανασυγκρότηση του ελληνικού καπιταλισμού είναι μια διαδικασία που εξελίσσεται από τη δεκαετία του ’90. Σ’ αυτά τα τριάντα χρόνια η εργατική τάξη έχασε πάρα πολλά απ’ αυτά που είχε κερδίσει τα προηγούμενα χρόνια, ειδικά την πρώτη δεκαετία της αντιπολίτευσης. Η δεκαετία των Μνημονίων (2010-2019) σηματοδότησε την πιο σαρωτική επίθεση ενάντια στις εργατικές κατακτήσεις. Ολα όσα παρουσιάστηκαν ως έκτακτα μονιμοποιήθηκαν.
Ποτέ όμως η κεφαλαιοκρατία δεν πρόκειται να σταματήσει. Αυτή είναι η γενική της τάση, όπως απέδειξε ο Μαρξ. Το αντεργατικό έκτρωμα του Χατζηδάκη είναι ένας ακόμη κρίκος της ίδιας αλυσίδας. Δεν είναι κάτι διαστροφικό, αποτέλεσμα κάποιας νεοφιλελεύθερης ιδεοληψίας, το οποίο θα το αλλάξει η επόμενη κυβέρνηση, αν είναι «προοδευτική», αλλά μια φυσιολογική εξέλιξη κατ’ απαίτηση του κεφαλαίου, που βρίσκεται αντιμέτωπο με μια νέα κρίση του συστήματός του.
Το ζήτημα για την εργατική τάξη είναι να μπορέσει να σπάσει την αντεργατική αλυσίδα, για να μπορέσει στη συνέχεια να αρχίσει να παίρνει πίσω αυτά που της άρπαξαν. Για να γίνει αυτό, όμως, θα πρέπει η εργατική τάξη να οργανωθεί σε ταξική βάση. Συνδικαλιστικά, αλλά και πολιτικά. Αυτό είναι το καθήκον των πρωτοπόρων εργατών.
* Καρλ Μαρξ, Μισθός, τιμή, κέρδος.