«Οικολογική δημοκρατία, που θα έχει στο επίκεντρο την προστασία της φύσης» είναι το μοντελάκι που φορέθηκε φέτος στην ετήσια δεξίωση για την «αποκατάσταση της δημοκρατίας». Το λανσάρισε ο ίδιος ο ανώτατος παρελασιάρχης του αστικού κράτους και την επομένη φιγουράριζε στα πρωτοσέλιδα όλων των εφημερίδων.
O ρόλος του προέδρου της Δημοκρατίας, πέραν της παρουσίας του στις παρελάσεις, είναι να λειτουργεί σαν κοινωνικό αμορτισέρ, κάθε φορά που το πολιτικό σύστημα αμφισβητείται έντονα «από τα κάτω». Εστω κι αν η αμφισβήτηση είναι μόνο σε επίπεδο ιδεών. Γιατί οι αντισυστημικές ιδέες γενικώς βλάπτουν. Οδηγούν σε ίδιας κατεύθυνσης πράξεις.
Ολες οι ιδέες, όλοι οι ευγενικοί σκοποί, όλα τα οράματα μπορούν να μετατραπούν σε ακίνδυνα στολίδια που κρεμιούνται στη βιτρίνα του συστήματος. Θυμηθείτε πόσο της μόδας ήταν ο σοσιαλισμός πριν δυο-τρεις δεκαετίες. Το ίδιο έγινε με την πρόοδο, τον εκσυγχρονισμό κ.λπ. Δεν θα μπορούσε, λοιπόν, να τους γλιτώσει η οικολογία. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, αφού πρώτα έφτιαξε το προσωπικό του προφίλ δεχόμενος στο προεδρικό μέγαρο εκπροσώπους βαρύγδουπων περιβαλλοντικών οργανώσεων, έριξε το σύνθημα: «οικολογική δημοκρατία». Και γιατί να μην το κάνει; Μήπως οι επαγγελματίες της οικολογίας διαφέρουν σε τίποτα από τα υπόλοιπα λαμόγια που λυμαίνονται το δημόσιο χρήμα και τους αφελείς; Γιατί αυτού του τύπου η οικολογία να μην αποκτήσει και θεσμική υπόσταση;
Είναι πολύ σημαντική για τη σταθερότητα και τη συνοχή του συστήματος αυτή η οικολογία. Μπορούμε να τη θεωρήσουμε ισοδύναμη με τον πρόστυχο σοσιαλισμό των διάφορων αστικών κατευθύνσεων. Γιατί το περιβαλλοντικό έγκλημα έχει πάρει εφιαλτικές διαστάσεις και οι εργαζόμενες μάζες έχουν αρχίσει να ευαισθητοποιούνται. Αυτές άλλωστε δεν έχουν συμφέρον από την περιβαλλοντοκτόνο δράση. Η αστική οικολογία έρχεται να κρύψει τις ρίζες του προβλήματος, να διαστρεβλώσει κάθε συζήτηση για τα πραγματικά αίτια του περιβαλλοντικού εγκλήματος και τελικά να συσπειρώσει κάθε ευαισθητοποιημένο και αγανακτισμένο άνθρωπο γύρω από την ψευδαίσθηση ότι το ίδιο το σύστημα εμπεριέχει τις δυνατότητες αντίδρασης, την προοπτική ανάσχεσης και τελικά εξαφάνισης του περιβαλλοντικού εγκλήματος.
Ομως, η ρίζα (και) αυτού του εγκλήματος είναι η ατομική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής. Ο καπιταλισμός χαρακτηριζόταν πάντοτε από την απόσπαση του ανθρώπου από το ανόργανο σώμα του, τη φύση. Σήμερα οι συνέπειες αυτής της απόσπασης έχουν πάρει εφιαλτικές διαστάσεις. Πώς μπορεί, λοιπόν, να υπάρξει αποκατάσταση της ενότητας ανθρώπου-φύσης, αν δεν ξεριζωθεί η αιτία που τη διασπά, αν δεν εξαφανιστεί η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής;
Και πώς να μη λειτουργούν αποτελεσματικά τα διάφορα κοινωνικά αμορτισέρ, όταν ο εργαζόμενος άνθρωπος, το υποκείμενο που, απελευθερώνοντας τον εαυτό του και την κοινωνία, θα αποκαταστήσει τη διαταραγμένη ενότητα με τη φύση, «καθεύδει»;