O ρόλος της προβοκάτσιας στην Ιστορία είναι γνωστός. Υπάρχουν προβοκάτσιες σχεδιασμένες καλά (όπως ο εμπρησμός του Ράιχσταγκ, που άνοιξε το δρόμο για την κυριαρχία των ναζί στη Γερμανία του Μεσοπολέμου) και υπάρχουν και προβοκάτσιες της πλάκας, κραγμένες όπως λέμε. Μια τέτοια προβοκάτσια της πλάκας, με στόχο να στηρίξει το κυβερνητικό νομοσχέδιο για το «γυψάρισμα» των διαδηλώσεων, ανέλαβε να διεκπεραιώσει ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών, εκδίδοντας στις 25 Ιούνη ανακοίνωση με τίτλο: «80 πορείες και συγκεντρώσεις τον Μάιο και 53 από την αρχή του Ιουνίου. Φτάνει!».
Οταν υπουργός Μπάτσων και Καταστολής είναι ο Χρυσοχοΐδης, και οι προβοκάτσιες θα είναι πολιτικά άθλιες. Κραγμένες. Εγιναν 80 πορείες και συγκεντρώσεις τον Μάη; Οχι βέβαια. Ακόμα και τις παραστάσεις συνδικαλιστικών οργάνων σε γραφεία υπουργών να είχαν μετρήσει, πάλι δε θα έφταναν σ' αυτόν τον αριθμό. «Οι μικρομεσαίοι επαγγελματίες και έμποροι του κέντρου μετά από μια δεκαετή οικονομική κρίση που κατάφεραν να κρατήσουν τα καταστήματα και τις δουλειές τους ανοικτές και να προσφέρουν εργασία σε χιλιάδες εργαζομένους, αγωνιούν τώρα για την επιβίωση των επιχειρήσεων τους», έγραφε η ανακοίνωση. Δε φταίει η κρίση, δε φταίει η ανέχεια, δε φταίει η αναγκαστική καραντίνα, δε φταίει το πλήγμα στον τουρισμό, δε φταίει η νέα κρίση που φουντώνει ξανά την ανεργία και τη φτώχεια, φταίνε οι πορείες! Και πρέπει να υπάρξει «θεσμοθέτηση κανόνων που θα επιτρέπουν στην πόλη να λειτουργεί»! Είπαμε, ούτε μια προβοκάτσια της προκοπής δεν μπορούν να οργανώσουν.
Αυτή η άθλια προβοκάτσια έγινε για να δικαιολογηθεί (λέμε τώρα) ο πυρήνας του χουντικής έμπνευσης νομοσχέδιου για τις διαδηλώσεις, που ήδη άρχισε να συζητείται στη Βουλή. Στο πρώτο κιόλας άρθρο του νομοσχέδιου διακηρύσσεται ότι σκοπός του είναι «η διασφάλιση της άσκησης του δικαιώματος του συνέρχεσθαι δημοσίως σε υπαίθριο χώρο», αλλά «κατά τρόπο ώστε να μην εκτίθεται σε σοβαρό κίνδυνο η δημόσια ασφάλεια και να μην διαταράσσεται υπέρμετρα η κοινωνικοοικονομική ζωή ορισμένης περιοχής».
Ετσι, ο λεγόμενος δημόσιος χώρος, οι δρόμοι και τα πεζοδρόμια, μετατρέπονται σε ιδιωτικό χώρο των κάθε είδους εμπορικών καταστημάτων. Προορίζεται μόνο για την κίνηση της πελατείας τους. Το δικαίωμα του συνέρχεσθαι, που υποκριτικά αναγνωρίζει το άρθρο 11, παρ. 1 του αστικού Συντάγματος, τίθεται υπό την αίρεση των κάθε είδους εμπόρων, που θέλουν τους δρόμους όχι μόνο καθαρούς από σκουπίδια αλλά και κοινωνικά αποστειρωμένους. Ο λαός είναι αποδεκτός μόνο ως καταναλωτής, όχι όμως ως διαδηλωτής. Υπό τη δεύτερη ιδιότητα μετατρέπεται σε εχθρό λαό.
Σε ό,τι αφορά τη λεγόμενη δημόσια ασφάλεια, η αστυνομία είχε και μέχρι τώρα τη δυνατότητα επέμβασης σε ανοιχτές συγκεντρώσεις, ακόμα και προληπτικής απαγόρευσής τους. Τα δύο χουντικά διατάγματα (ΝΔ 794/1971 και ΒΔ 269/1972) ουδέποτε καταργήθηκαν. Απλά, καμιά κυβέρνηση δεν τα επικαλούνταν. Δεν το είχε ανάγκη, καθώς με το άρθρο 131 του ΠΔ 141/1991 (αφορά την καταστολή και την οργάνωση της μπατσαρίας) η αστυνομία έχει τη δυνατότητα να απαγορεύει προληπτικά συγκεντρώσεις, «γενικά μεν αν εξαιτίας τους επίκειται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια, σε ορισμένη δε περιοχή, αν απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής».
Το νέο νομοσχέδιο κάνει πιο σφιχτή αυτή την αντιδραστική-κατασταλτική διάταξη, αφού δεν αναφέρεται σε «σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής» γενικά, αλλά σε «υπέρμετρη διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής ορισμένης περιοχής», δηλαδή της περιοχής όπου θα γίνει μια συγκέντρωση και πορεία. Και ποιος έχει το… μέτρο για να κρίνει το «υπέρμετρο»; Ο μπάτσος!
Ο μπάτσος θα πάρει την αίτηση για την πραγματοποίηση διαδήλωσης, που πρέπει να υποβληθεί στην ιστοσελίδα της μπατσαρίας πριν από 48 ώρες, και θα κρίνει:
– Αν «επαπειλείται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια, λόγω ιδιαιτέρως πιθανής διάπραξης σοβαρών εγκλημάτων».
– Αν «απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής σε ορισμένη περιοχή».
– Αν «πρόκειται για δημόσια υπαίθρια συνάθροιση ο σκοπός της οποίας αντιτίθεται προς τον σκοπό ήδη προγραμματισμένης γνωστοποιηθείσας» (αν πρόκειται για συγκέντρωση ενάντια σε συγκέντρωση φασιστών, δηλαδή).
Αν κρίνει ότι ισχύει κάτι από τα παραπάνω, ο μπάτσος μπορεί να απαγορεύσει τη συγκέντρωση. Για τη δεύτερη και την τρίτη περίπτωση, ο μπάτσος «δύναται να υποδεικνύει ενδεικτικά, ως εναλλακτικές επιλογές, άλλες περιοχές, κατάλληλες για την πραγματοποίηση της συνάθροισης»! Μάλιστα. Ο μπάτσος θα μας λέει και πού να διαδηλώνουμε! Αποφασίζεται, για παράδειγμα, πορεία από το Μοναστηράκι Σάββατο μεσημέρι που η αγορά έχει κόσμο; Ο μπάτσος κρίνει ότι «απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής» στην περιοχή της αγοράς και υποδεικνύει να γίνει η πορεία στο Πεδίον του Αρεως, όπου δεν υπάρχει ψυχή!
Κι αν δε ζητηθεί άδεια για τη συγκέντρωση; Τότε αυτή θα είναι παράνομη. Οπως αναφέρεται στο άρθρο 3 του νομοσχέδιου, που έχει τον τίτλο «Υποχρέωση γνωστοποίησης», «αυθόρμητη δημόσια υπαίθρια συνάθροιση που δεν έχει γνωστοποιηθεί κατά τα οριζόμενα στις παρ. 1 και 2 δύναται να επιτραπεί, εφόσον δεν διαφαίνονται κίνδυνοι διασάλευσης της δημόσιας ασφάλειας ή σοβαρής διατάραξης της κοινωνικοοικονομικής ζωής». Ο μπάτσος θα είναι και πάλι ο κριτής, επί τόπου. H συγκέντρωση τεκμέρεται απαγορευμένη και ο μπάτσος μπορεί να την επιτρέψει, αν «δεν διαφαίνονται κίνδυνοι». Πώς θα «διαφανούν» οι «κίνδυνοι»; Κατά την κρίση του μπάτσου! Δε χρειάζεται να υπάρξει κάποια παράνομη πράξη. Αρκεί ο μπάτσος να αποφανθεί ότι «μπορεί να υπάρξει». Ετσι, η καταστολή γίνεται προληπτική!
Οπως σημείωνε ο νομικός Κώστας Παπαδάκης σε ανάλυσή του, όταν οι διατάξεις του νομοσχέδιου είχαν πρωτοδημοσιευτεί, «εδώ το υπό ψήφιση νομοσχέδιο είναι αυστηρότερο και από εκείνο της χούντας. Σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 5 ΝΔ 794/1971 “συνάθροιση, η οποία διεξάγεται ακόμα και χωρίς να έχει υποβληθεί στους απαιτούμενους τύπους για την προηγούμενη έγκρισή της εκ μέρους της αστυνομικής αρχής, εφόσον δεν έχει απαγορευθεί και δεν έχει κοινοποιηθεί απαγόρευσή της 8 ώρες πριν την πραγματοποίηση της, θεωρείται ως μη απαγορευθείσα“».
Με άλλες διατάξεις του χουντικής έμπνευσης νομοσχέδιου, ο μπάτσος καθίσταται συνδιοργανωτής της διαδήλωσης! Ο «οργανωτής της συνάθροισης… συνεργάζεται άμεσα με την αρμόδια αστυνομική ή λιμενική αρχή και ιδίως με τον Αστυνομικό ή Λιμενικό Διαμεσολαβητή και συμμορφώνεται στις υποδείξεις τους παρέχοντας τη συνδρομή του στην προσπάθεια για την τήρηση της τάξης και την ομαλή πραγματοποίηση της συνάθροισης». Κι ακόμα: «Ενημερώνει τους μετέχοντες στη συνάθροιση για την υποχρέωσή τους να μην φέρουν αντικείμενα πρόσφορα για την άσκηση βίας και ζητά την παρέμβαση της αρμόδιας αστυνομικής ή λιμενικής αρχής για την απομάκρυνση ατόμων που φέρουν τέτοια αντικείμενα». Και τέλος: «Ορίζει επαρκή αριθμό ατόμων, τα οποία παρέχουν συνδρομή στην περιφρούρηση της συνάθροισης»!
Με απλά λόγια, αυτός που θα οριστεί ως οργανωτής μιας συγκέντρωσης (αυτός που θα ζητήσει την άδεια) πρέπει να γίνει ο ρουφιάνος της αστυνομίας. Να μεταφέρει στους διαδηλωτές τις εντολές του μπάτσου, να υποδεικνύει στον μπάτσο διαδηλωτές για να τους συλλάβει και να στήνει περιφρούρηση η οποία θα συνδράμει τη μπατσαρία!
Με προκλητικό τρόπο, το νομοσχέδιο αναφέρει στο άρθρο 6: «Η κατά τόπο αρμόδια αστυνομική ή λιμενική αρχή οφείλει να διασφαλίζει την ακώλυτη άσκηση του δικαιώματος του συνέρχεσθαι σε δημόσιο υπαίθριο χώρο, όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 1. Προς τον σκοπό αυτό και σε συνεργασία με τον οργανωτή, λαμβάνει κάθε αναγκαίο μέτρο στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία». Στην πραγματικότητα, οι υπόλοιπες, πρακτικού περιεχομένου διατάξεις του νομοσχέδιου προβλέπουν το αντίθετο: ο μπάτσος υποχρεούται να επιβάλλει τις απαγορεύσεις και τους περιορισμούς στις συγκεντρώσεις, χάριν «της κοινωνικοοικονομικής ζωής».
Ο μπάτσος μπορεί να απαγορεύσει μια διαδήλωση ή να επιβάλει περιορισμούς σ' αυτήν. Τα κριτήρια για την απόφασή του είναι τόσο αόριστα, ώστε να θεμελιώνουν την απόλυτη αυθαιρεσία της εξουσίας. Οπως αναφέρεται στο άρθρο 7, παράγραφος 4, για να παρθεί απόφαση για απαγόρευση «λαμβάνονται υπόψη ιδίως: (α) ο εκτιμώμενος αριθμός συμμετεχόντων, (β) η περιοχήπραγματοποίησής της, (γ) ο βαθμός επικινδυνότητας αυτής ως προς την πιθανότητα διάπραξης σοβαρών εγκλημάτων και διατάραξης της κοινωνικοοικονομικής ζωής»! Στο δε άρθρο 8, στην μεν παράγραφο 1 προβλέπεται «η επιβολή περιορισμών σε σχέση με επικείμενη δημόσια υπαίθρια συνάθροιση, εάν πιθανολογείται ότι η διεξαγωγή της θα διαταράξει δυσανάλογα την κοινωνικοοικονομική ζωή της συγκεκριμένης περιοχής, λόγω ιδίως των ειδικότερων κυκλοφοριακών και άλλων ιδιαίτερων τοπικών συνθηκών», στη δε παράγραφο 2 προβλέπεται «η επιβολή περιορισμών σε σχέση με δημόσια υπαίθρια συνάθροιση που βρίσκεται σε εξέλιξη, εάν η διεξαγωγή της προκαλεί δυσανάλογα μεγάλη διατάραξη στην κοινωνικοοικονομική ζωή της περιοχής, λόγω ιδίως του αριθμού των συμμετεχόντων και λαμβάνοντας υπόψη ιδίως τις ειδικότερες κυκλοφοριακές και άλλες ιδιαίτερες τοπικές συνθήκες». Δηλαδή, ο μπάτσος μπορεί να παρέμβει ακόμα και σε πορεία που έχει ξεκινήσει και να απαιτήσει να αλλάξει δρομολόγιο ή και να σταματήσει!
Και βέβαια, από ένα τέτοιο τερατούργημα δε θα μπορούσαν να λείψουν οι διατάξεις περί διάλυσης των συγκεντρώσεων, που βρίσκονται στο άρθρο 9 που προβλέπει: «1. Η διάλυση δημόσιας υπαίθριας συνάθροισης που βρίσκεται σε εξέλιξη δύναται να διαταχθεί, εάν:
α) πραγματοποιείται παρά την έκδοση απόφασης απαγόρευσης…
β) οι συμμετέχοντες δεν συμμορφώνονται προς τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν σε σχέση με αυτή…
γ) μετατρέπεται σε βίαιη με τη διάπραξη σοβαρών αξιόποινων πράξεων, όπως επιθέσεων κατά προσώπων, εμπρησμών, φθορών δημόσιας ή ιδιωτικής περιουσίας, βιαιοπραγιών κατά της αστυνομικής δύναμης και ιδίως σε περιπτώσεις που χρησιμοποιούνται αυτοσχέδιοι εκρηκτικοί και εμπρηστικοί μηχανισμοί, φωτοβολίδες, αιχμηρά αντικείμενα ή από τη συνέχισή της προκαλείται άμεσος κίνδυνος κατά της ζωής ή σωματική βλάβη ή
δ) πραγματοποιείται χωρίς να έχει γνωστοποιηθεί σύμφωνα με τα οριζόμενα…
2. Για την εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 1, η αρμόδια αστυνομική ή λιμενική αρχή μπορεί να χρησιμοποιεί προς τούτο κάθε νόμιμο, πρόσφορο, αναγκαίο και ανάλογο με τις περιστάσεις μέσο, εφόσον προηγουμένως δεν έχει καταστεί δυνατή η εκούσια συμμόρφωση και αποχώρηση των συμμετεχόντων σε συνάθροιση».
Το εδάφιο γ) ισχύει και τώρα. Εκείνα που προστίθενται είναι τα εδάφια α), β) και δ). Αν η διαδήλωση απαγορεύτηκε αλλά πραγματοποιείται, αν οι διαδηλωτές δεν ακολουθούν τους περιορισμούς που έθεσε ο μπάτσος και -κυρίως- αν η διαδήλωση γίνεται χωρίς να έχει ζητηθεί άδεια και να έχει οριστεί υπεύθυνος πριν από 48 ώρες, ο μπάτσος μπορεί να τη διαλύσουν «με κάθε πρόσφορο μέσο». Ακόμα κι αν δεν έχει διαπραχθεί η παραμικρή παράνομη πράξη. Σε παράνομη πράξη μετατρέπεται το ίδιο το δικαίωμα του συνέρχεσθαι, που υποκριτικά αναγνωρίζεται.
Εκτός από το ξύλο και τα χημικά (αλήθεια, η έννοια του «κάθε νόμιμου μέσου» φτάνει μέχρι τα αστυνομικά πιστόλια;), προβλέπονται αυξημένες ποινές. Φυλάκιση μέχρι ένα χρόνο για συμμετοχή σε διαδήλωση που έχει απαγορευτεί ή για παραβίαση των περιορισμών που διέταξε ο μπάτσος και μέχρι δύο χρόνια για όσους «αλλοιώνουν ή επιχειρούν να αλλοιώσουν με βιαιοπραγίες τον ειρηνικό χαρακτήρα δημόσιας υπαίθριας συνάθροισης». Οπως σημειώνει ο Κ. Παπαδάκης, «το άρθρο αυτό (άρθρο 13) ουσιαστικά επαναφέρει το καταργημένο από τον νέο Ποινικό Κώδικα, παλιό άρθρο 171 ΠΚ (θρασύτητα κατά της αρχής), που τιμωρούσε ακριβώς την συμμετοχή σε απαγορευμένη δημόσια συνάθροιση. Αλλά και εκείνο ακόμα προέβλεπε χαμηλότερο όριο ποινής (μέχρι 6 μηνών), ενώ το επιχειρούμενο να θεσπιστεί προβλέπει ποινή μέχρι ενός έτους. Η ίδια ποινή προβλέπεται και για όσους δεν συμμορφώνονται στους περιορισμούς που επιβάλλει η παριστάμενη αστυνομική αρχή, χωρίς να αποτελεί προϋπόθεση για την ποινική τους απειλή η τέλεση βιαιοπραγιών»!
Γίνεται συσχετισμός και με τα άρθρα 170 (στάση) και 189 (διατάραξη κοινής ειρήνης) του Ποινικού Κώδικα. Ο νέος ΠΚ του ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο δεν κατήργησε τη «διατάραξη κοινής ειρήνης», αλλά προβλέπει και διακεκριμένη περίσταση της τέλεσης του αδικήματος, με την ασφαλίτικη διατύπωση ότι αυτό αφορά το αδίκημα, όταν διαπράττεται «εκ μέρους υποκινητών της διατάραξης, που έχουν καθοδηγητικό ρόλο μέσα στο πλήθος»! Σ' αυτή την περίπτωση προβλέπεται ποινή τουλάχιστον τριών μηνών, άρα μέχρι 5 χρόνων – εκτιτέα ως γνωστόν και πάντως μη μετατρέψιμη αν υπερβαίνει τα τρία έτη πλέον, όπως σημειώνει ο Κ. Παπαδάκης. Ο ίδιος σημειώνει ακόμα: «Μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως έχει η κλιμάκωση της ποινικής αντιμετώπισης του ΠΚ 189, αφού με την τροποποίηση του άρθρου 187Α ΠΚ με το ν. 4637/2019, δηλαδή τις τροποποιήσεις που επέφερε η κυβέρνηση της ΝΔ τον Νοέμβριο 2019 στον νέο ΠΚ, τα “εγκλήματα κατά της δημόσιας τάξης“, ακόμα και πλημμεληματικού χαρακτήρα, εντάσσονται στα αδικήματα τα οποία αποτελούν κορμό για την απόδοση διακεκριμένων επιβαρυντικών περιστάσεων τρομοκρατικής τέλεσης, αλλά και αντικείμενο συγκρότησης τρομοκρατικής οργάνωσης. Στην “αντικειμενική υπόσταση“ του άρθρου 187Α ΠΚ με άλλα λόγια. Ανάμεσα βεβαίως στα εγκλήματα κατά της δημόσιας τάξης ανήκει και η διατάραξη κοινής ειρήνης (ΠΚ 189). Ετσι λοιπόν, η συνδυασμένη εφαρμογή των ΠΚ 187Α, 189 και του νέου νομοσχέδιου για τις συναθροίσεις, όχι μόνο θα απαγορεύσει και θα περιορίσει τις συναθροίσεις, αλλά θα ανοίξει και τον δρόμο, ώστε η εκτροπή τους να αντιμετωπίζεται και να τιμωρείται ως τρομοκρατική πράξη απειλούμενη με αυξημένα όρια ποινής (+ ένα έτος) , αλλά και ως αντικείμενο συγκρότησης τρομοκρατικής οργάνωσης (κακούργημα)»!