Σενάριο Μπέρτολτ Μπρεχτ, μουσική Χανς Αισλερ, σκηνοθεσία Ζλάταν Ντούντοφ (βοηθός του Φριτς Λανγκ). Και μόνον οι συντελεστές αυτής της ταινίας είναι αρκετός λόγος για να τη δει κανείς. Ομως, υπάρχουν και άλλοι, σοβαρότεροι λόγοι.
Γυρισμένη στη Γερμανία το 1932, λίγο πριν την άνοδο των Ναζί στην εξουσία και μεσούσης της τεράστιας οικονομικής κρίσης που ξεκίνησε από την Αμερική και συγκλόνισε ολόκληρο τον καπιταλιστικό κόσμο, η ταινία αυτή αποτυπώνει –μέσω της ιστορίας μιας οικογένειας εργατών– τη φτώχεια, την ανεργία, την εξαθλίωση της γερμανικής κοινωνίας εκείνη την περίοδο και τις επιλογές που είχαν μπροστά τους η εργατική τάξη και οι εργαζόμενοι. Ολοι γνωρίζουμε τι και με ποια καταστροφικά αποτελέσματα επέλεξε ο γερμανικός λαός (πλην των κομμουνιστών) το 1933, δέσμιος του συντηρητισμού, της πληγωμένης του υπερηφάνειας, των ψευδαισθήσεων αλλά και των συνεχώς αυξανόμενων φασιστικών καταναγκασμών.
Σ` ένα ανάλογο σταυροδρόμι βρίσκεται και σήμερα η ανθρωπότητα. Οι λαοί έχουν ήδη αρχίσει να καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα στην παγκόσμια δικτατορία του χρηματιστικού κεφαλαίου και την επιβίωση τους. Οπως και τότε, αυξάνονται οι μάζες των ανέργων, μεγαλώνει η αγωνία για τους μισθούς πείνας και η απελπισία των εξαθλιωμένων. Οσο κι αν έχει απομακρυνθεί το κομμουνιστικό όραμα, πάλι δυο δρόμοι ανοίγονται μπρος στους εργαζόμενους: εκείνος της πολιτικής χειραφέτησης και της κοινωνικής τους απελευθέρωσης και εκείνος της ιδεολογικής και οικονομικής τους υποδούλωσης στις επιδιώξεις της αστικής τάξης και το σύγχρονο φασισμό.
Πρόκειται λοιπόν για μια επίκαιρη και διδακτική ταινία που γίνεται ακόμα πιο σπουδαία γιατί, υιοθετώντας την μπρεχτική τεχνική της αποστασιοποίησης, προσδίδει πιο ουσιαστική ματιά στην κοινωνική κριτική, αναδεικνύει χωρίς φτιασιδώματα και λαϊκισμούς τις διαφορές από τάξη σε τάξη κι όλ’ αυτά στο φόντο ενός ήδη σύγχρονου και μοντέρνου Βερολίνου.
Παράλληλα, σ` αυτό το σημαντικό κινηματογραφικό εγχείρημα –την πρώτη ομιλούσα γερμανική εργατική ταινία– έχουν συμμετάσχει 4.000 εργάτες, μέλη του αθλητικού εργατικού ομίλου Φίχτε, 300 τραγουδιστές και τραγουδίστριες και φυσικά γνωστοί ηθοποιοί της εποχής. Για την αισθητική αυτής της ταινίας δεν χρειάζεται να πούμε τίποτα. Και μόνο για τον τρόπο που απεικονίζονται τα βιομηχανικά τοπία αξίζει τον κόπο να τη δείτε.
Ελένη Σταματίου
