Οσα συμβαίνουν καθημερινά στο λεγόμενο Προσφυγικό μπορεί να μην αφορούν μια ενότητα θεματικά, δείχνουν όμως τη συνολική πολιτική που ασκεί ένα κράτος που ανήκει στην ΕΕ, εν προκειμένω η Ελλάδα, ο σταθερός συνοριοφύλακάς της. Οι μέρες που πέρασαν είχαν απ’ όλα: ακραία επιθετική–ρατσιστική και βίαιη συμπεριφορά στα θαλάσσια και χερσαία σύνορα της χώρας, αποκλεισμό στην πραγματικότητα από το βασικό και ουσιαστικότατο δικαίωμα στην εκπαίδευση, συνέχεια της στρατηγικής των εξώσεων και παράλληλα διόγκωση του αριθμού όσων διαμένουν στις ήδη υφιστάμενες δομές.
Τι γίνεται στα σύνορα της χώρας
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φέρνουν στο φως συνεχώς νέα δεδομένα για τη «συμπεριφορά» που επιδεικνύει η Ελλάδα στα σύνορά της. Γίνεται σταθερά προσπάθεια να επαναπροωθηθούν στην τουρκική πλευρά πρόσφυγες με τη χρήση βίας. Υπήρξαν μέχρι και περιστατικά που βιντεοσκοπήθηκαν, δείχνοντας ξεκάθαρα το «πακετάρισμα» των ανθρώπων σε βάρκες και την εγκατάλειψή τους στη θάλασσα, με άμεσο κίνδυνο για τη ζωή τους. Καθόλου παρεμπιπτόντως, η εγκατάλειψη συνοδεύεται σχεδόν πάντα από ξήλωμα της μηχανής και παντελή έλλειψη δυνατότητας ελέγχου της βάρκας έστω και με κουπιά, γεγονός που απλώς υπογραμμίζει την πολιτική του «ανεπιθύμητου». Το ίδιο συμβαίνει και στα χερσαία σύνορα, με τις καταγγελίες να κάνουν λόγο για πυροβολισμούς σε καμπίνες φορτηγών με την υποψία ότι μεταφέρουν πρόσφυγες και για τραυματίες που αυτή τη στιγμή νοσηλεύονται.
Τι θεωρεί η ελληνική κυβέρνηση ότι κάνει μ’ αυτόν τον τρόπο; Μα φυσικά, παρουσιάζει σε όλους την πολιτική που σκοπεύει να ασκήσει απέναντι σε όσους προσεγγίζουν πλέον τη χώρα. Βροντοφωνάζει «είστε ανεπιθύμητοι».
Πρόσβαση στην εκπαίδευση
Το κείμενο-καταγγελία της ΕΛΜΕ Εύβοιας δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες: σχολείο τέλος για τα προσφυγόπουλα της Ριτσώνας (προς το παρόν, γιατί δεν αμφιβάλλουμε ότι κατά βάθος κι άλλοι υπεύθυνοι φορείς της σχολικής κοινότητας θα «ζηλέψουν» και θα αντιγράψουν το εν λόγω παράδειγμα). Παρόλο που δεν υπάρχουν επιβεβαιωμένα κρούσματα, παρόλο που τα σχολεία άνοιξαν για τα υπόλοιπα παιδιά στην επικράτεια, τα προσφυγόπουλα αντιμετωπίζονται ως μιάσματα για το ελληνικό σχολείο. Ετσι, με προφορική εντολή (γιατί τα γραπτά μένουν) και εντελώς αυθαίρετα, τα παιδιά από τη δομή προσφύγων της Ριτσώνας δε θα πάνε σχολείο γιατί πιθανόν είναι φορείς του κοροναϊού. Λες και τα υπόλοιπα παιδιά που πάνε δεν είναι πιθανοί φορείς. Λες και η ανάγκη για έλεγχο του πληθυσμού περιορίζεται μόνο στους πρόσφυγες και δεν αφορά το σύνολο των κατοίκων της χώρας. Λες και νοσούν μόνο οι «ξένοι» και όχι οι ντόπιοι.
Ομως, το σχολείο, ειδικά για τα προσφυγόπουλα, αποτελεί κάτι παραπάνω από μια απλή καθημερινότητα. Είναι ο δρόμος να κοινωνικοποιηθούν, να μάθουν τη γλώσσα, να ζήσουν στη χώρα που κατέληξαν και εγκλωβίστηκαν. Δεν είναι απλώς κάτι περαστικό. Και ο αποκλεισμός τους απ’ αυτό υποδηλώνει κραυγαλέα πολιτική διαχωρισμού.
Αρνείσαι την έξωση – μείνε σε σκηνή
Αυτό είναι το νέο μότο της ελληνικής κυβέρνησης και του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου για το οξύ ζήτημα της διαμονής των προσφύγων στην επικράτεια. Σε προηγούμενα φύλλα είχαμε σχολιάσει τη διάσταση που λαμβάνει το πρόβλημα των εξώσεων των προσφύγων και προφανώς αυτό με τον καιρό αρχίζει και γίνεται εμφανές. Πέραν των ανθρώπων που πρέπει να εγκαταλείψουν τις προσωρινές εστίες τους άρον άρον και δη εν μέσω πανδημίας, προστέθηκαν και όσοι εγκαταλείφθηκαν στο έλεος της αστεγίας και σωρεύτηκαν, μην έχοντας άλλη λύση, στην πλατεία Βικτωρίας (πιθανότατα αποτελούν πρώην εγκατεστημένους σε κατάληψη που «άδειασε»).
Το αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί είναι αλυσιδωτό: η στέγαση αποτελεί ουσιαστικά παροχή για όσους βρίσκονται στο στάδιο της εκκρεμούς αίτησης ασύλου στην Ελλάδα. Απαξ και αναγνωριστούν, έχουν ένα περιορισμένο χρονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο, κατόπιν κοινοποίησης, πρέπει να αποχωρήσουν από το «σπίτι» τους (ομοίως αν έχουν λάβει τελεσίδικη απορριπτική απόφαση). Προς ικανοποίηση της «ανάγκης» τους για στέγαση δημιουργήθηκε ένα νέο πρόγραμμα (διαχείρισης του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης), στο οποίο επιτρέπεται να κάνει κάποιος ξανά αίτημα για σπίτι, εφόσον είναι ήδη καταγεγραμμένος και ενταγμένος σε δομή φιλοξενίας. Ωστόσο, είναι πάρα πολλές οι περιπτώσεις ανθρώπων που δεν αποτελούν καταγεγραμμένο πληθυσμό σε συστημένες δομές και παρόλα αυτά είναι αναγνωρισμένοι. Αποτέλεσμα είναι αυτοί να αποκλείονται ακόμα και από την υποβολή αιτήματος για στέγαση. Ακόμα ένα πρόγραμμα, λοιπόν, που γίνεται για τα μάτια του κόσμου και όχι για να καλύψει συνολικά μια ανάγκη.
Ολο αυτό, τελικά, καταλήγει στις εξής επιλογές: είτε στην αστεγία (πράγμα το οποίο «χαλάει» όλες τις κυβερνήσεις γιατί… χτυπάει κι άσχημα στο μάτι) είτε στη διόγκωση των ήδη ανοιχτών δομών. Ετσι, όλο και περισσότεροι πρόσφυγες στοιβάζονται υπό άθλιες συνθήκες σε διάφορες δομές, δημιουργώντας μικρές Μόριες. Οι αριθμοί διαφέρουν (προς το παρόν), όμως η ουσία παραμένει η ίδια.
Μέσα στο γενικότερο ζοφερό σκηνικό που «στήνεται» για όλους τους πολίτες έρχονται και προστίθενται κι άλλα για τους πρόσφυγες και τις οικογένειές τους. Θα προσπαθήσουμε να παρακολουθούμε όλες τις εξελίξεις και να σχολιάζουμε όλα όσα «βγαίνουν» από το ρεπορτάζ. Ομως ένα είναι βέβαιο: οι ελληνικές κυβερνήσεις επιλέγουν να καλλιεργήσουν το ρατσισμό και την ξενοφοβία σε όλα τα στρώματα του πληθυσμού. Από τα μικρά παιδιά στα σχολεία μέχρι τους ενήλικες. Κι αυτό θα έχει σίγουρα άμεσες συνέπειες.