Τουλάχιστον ένας (επιβεβαιωμένος) νεκρός. Τραυματίες με κατάγματα και εγκαύματα. Καμένα κοντέινερ. Συγκρούσεις. Εξέγερση. Δεν περιγράφουμε τις συνθήκες σε κάποια «τριτοκοσμική» χώρα. Περιγράφουμε τα όσα έγιναν στη Μόρια τις προηγούμενες μέρες.
Τα παπαγαλάκια των καναλιών έσπευσαν να καλύψουν άμεσα το θέμα. Αλλωστε, έχει και δημοσιογραφικό ενδιαφέρον. Πότε; Οταν επικεντρώνεσαι στα γύρω-γύρω και όχι στην ουσία. Διαμαρτύρονται οι μετανάστες για τις συνθήκες διαβίωσης, λένε. Αλλά δε λένε ποιες είναι αυτές οι συνθήκες. Πρέπει να γίνει αποσυμφόρηση των νησιών, γιατί έχει μικρότερη χωρητικότητα απ’ όσους αυτή τη στιγμή φιλοξενεί, λένε. Αλλά δε λένε γιατί συμβαίνει αυτό και ποιοι είναι πραγματικά υπεύθυνοι. Από το θέατρο αυτό δε θα μπορούσαν να λείψουν και οι πάσης φύσεως αξιωματούχοι και υπεύθυνοι του κυβερνητικού στρατοπέδου. Θα λάβουνε, λένε κι αυτοί με τη σειρά τους, άμεσα μέτρα. Θα πράξουν, λένε, ό,τι είναι αναγκαίο. «Τουίταρε» και η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ. Ενημερώθηκαν, λένε, με βαθιά θλίψη (πάντα!) ότι χάθηκε η ζωή μιας γυναίκας κι ενός παιδιού σε διάρκεια φωτιάς στη Λέσβο.
Τις συνθήκες στη Μόρια αλλά και στη Σάμο τις γνωρίζουμε. Ανθρωποι στοιβάζονται σαν ζώα προκειμένου να εξυπηρετηθεί μια πολιτική επιλογή που τους θέλει να παραμένουν εγκλωβισμένοι –φυλακισμένοι ουσιαστικά– στα νησιά, με απώτερο σκοπό να τους «ξεπετάνε» και να τους στέλνουν πίσω ή τουλάχιστον να τους κρατάνε μακριά από την ενδοχώρα και κατ’ επέκταση από τα χερσαία σύνορα με την Ευρώπη. Δεν είναι απαραίτητο, λοιπόν, να ξανασχολιάσουμε αυτές καθεαυτές τις συνθήκες διαβίωσης. Ούτε την πλήρη ανοχή οργανώσεων στην ύπαρξη των κολαστηρίων των νησιών. Γιατί καμία ΜΚΟ δε θέλει να έρθει σε ευθεία αντιπαράθεση με την ελληνική κυβέρνηση και την πολιτική που εφαρμόζει, ακολουθώντας ευρωπαϊκές επιταγές. Ολες κάνουν «εκκλήσεις» και «πιέζουν» προκειμένου να αλλάξουν τα πράγματα, τσεπώνοντας ταυτόχρονα τα διάφορα ευρωπαϊκά κονδύλια. Για τους δημοσιογράφους-παπαγαλάκια δε μιλάμε καν. Τι να πεις άλλωστε για τους ανθρώπους που διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα αναδεικνύοντας μόνο όσα κάθε φορά χρειάζονται για να εξασφαλίζεται η «τάξη», η «κοινωνική γαλήνη»;
Αν κάτι έχει νόημα να σχολιάσουμε και να συζητήσουμε είναι το γιατί επιλέγεται από την κυβέρνηση και από τα μέσα εξαπάτησης αυτή η στιγμή για να μιλήσουν για «μετατροπή» του προβλήματος από προσφυγικό σε «μεταναστευτικό». Γιατί τώρα, μετά από τα επεισόδια στη Μόρια; Τι εξυπηρετεί; Πώς συνδέεται αυτό το γεγονός με τις αλλαγές που προωθούνται από την κυβέρνηση στο επερχόμενο νομοσχέδιο για το άσυλο;
Ξεχύθηκαν, λοιπόν, τα στελέχη της κυβέρνησης στα κανάλια να μιλήσουν για την οριακή κατάσταση στη χώρα και για το πρόβλημα του «μεταναστευτικού». Δε μιλάμε μόνο για πρόσφυγες από τη Συρία, λένε, αλλά για άλλες εθνικότητες που έρχονται στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας για άλλους λόγους και όχι γιατί θέλουν να σωθούν από τον πόλεμο. Και εισάγουν την έννοια του «προφίλ». Οσοι περνούν το Αιγαίο, λένε, θα διαχωρίζονται καταρχάς με βάση το προφίλ: προσφυγικό ή μεταναστευτικό; Εχουν μάλιστα έτοιμα και τα ποσοστά: 7% ανήκουν στο προσφυγικό προφίλ, 93% ανήκουν στο μεταναστευτικό προφίλ. Οι δεύτεροι θα στοιβάζονται σε κλειστά «προαναχωρησιακά κέντρα» (στρατόπεδα συγκέντρωσης τύπου Αμυγδαλέζας, δηλαδή) μέχρι να απελαθούν. Ετσι, όσοι του ίδιου «προφίλ» ετοιμάζονται να περάσουν στην Ελλάδα, θα το σκεφτούν καλά, γιατί θα ξέρουν ότι η διαδρομή τους θα είναι φυλακή-απέλαση.
Αυτό το δόγμα έχει εφαρμοστεί και στο παρελθόν. Με μηδενικά αποτελέσματα ως προς τον επιδιωκόμενο στόχο. Ταλαιπώρησαν μετανάστες στα κολαστήρια, καλλιέργησαν το ρατσισμό και την ξενοφοβία στον ελληνικό λαό, αλλά τις μεταναστευτικές ροές δεν κατάφεραν να τις ανακόψουν. Γιατί αυτός που αναζητά μια ανάσα ζωής και πιστεύει ότι θα τη βρει σε μια ευρωπαϊκή χώρα δεν πτοείται από τίποτα. Οι περισσότεροι έχουν περάσει χειρότερα μέχρι να φτάσουν στις ακτές της «γης της επαγγελίας». Υπάρχουν και οι γνωστοί πρακτικοί λόγοι: τα ταξιδιωτικά έγγραφα που δεν υπάρχουν, οι προξενικές αρχές των οιονεί χωρών καταγωγής, που δε «συνεργάζονται», με αποτέλεσμα να μην εκδίδονται παρά ελάχιστα «λεσέ πασέ» (ταξιδιωτικά έγγραφα χωρίς τα οποία δεν μπορεί να υλοποιηθεί η απέλαση).
Αυτά είναι γνωστά σε όσους ασχολούνται με το μεταναστευτικό. Τα ξέρουν καλά και αυτοί που ανακοινώνουν τα νέα μέτρα. Ομως, από τη μια πρέπει να αναπτύξουν την ξενοφοβική-ρατσιστική συνείδηση στην Ελλάδα (παρουσιάζοντας τους εαυτούς τους αποφασισμένους να δώσουν λύσεις, μέσω της άγριας καταστολής, σε αντίθεση με τους συριζαίους που ήταν «ιδεοληπτικοί» και «ψευτοανθρωπιστές») και από την άλλη πρέπει να στείλουν στους ευρωπαίους ιμπεριαλιστές το μήνυμα ότι είναι αποφασισμένοι να διεκπεραιώσουν το ρόλο τους ως συνοριοφυλάκων και δεσμοφυλάκων (θα ζητήσουν και κάποια κονδύλια παραπάνω για τα νέα στρατόπεδα συγκέντρωσης, προς δόξαν των εργολάβων και των παραγόντων των «τοπικών κοινωνιών», που πρέπει να «γλυκαθούν»). Δεν είναι τυχαίο ότι το υπουργικό συμβούλιο συνεδρίασε για το μεταναστευτικό και ανακοίνωσε τα νέα κατασταλτικά μέτρα, ελάχιστες μέρες πριν καταφθάσουν σε Αγκυρα και Αθήνα οι «γενικοί επιθεωρητές» της ΕΕ, ο γερμανός υπουργός Εσωτερικών Χορστ Ζεεχόφερ, παρέα με τον γάλλο ομόλογό του Κριστόφ Καστανέρ και με τον Αβραμόπουλο ως «μπάτλερ».
Ας επιστρέψουμε, όμως, στο περιβόητο «προφίλ» με το οποίο θα κάνουν το διαχωρισμό. Δεν πρόκειται για τίποτ' άλλο από μια εκτίμηση της χώρας καταγωγής, με βάση τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά. Οπως είπε ο Βαρβιτσιώτης, μόνο οι Σύριοι έχουν το προσφυγικό προφίλ. Ολοι οι υπόλοιποι, το 93%, έχουν μεταναστευτικό προφίλ και επομένως δε θα μπαίνουν καν στη διαδικασία της εξέτασης για τη χορήγηση προστασίας (ασύλου)! Ο Βαρβιτσιώτης μπορεί να μην ξέρει την τύφλα του, αλλά οι υπόλοιποι ξέρουν ότι αυτό είναι παράνομο. Η χορήγηση διεθνούς προστασίας είναι ατομικό δικαίωμα και όχι δικαίωμα που απορρέει από το «προφίλ». Ο καθένας έχει δικαίωμα να ζητήσει άσυλο και η στέρηση του δικαιώματος της αίτησης παραβιάζει διεθνείς συνθήκες και την εθνική νομοθεσία. Μιλώντας τυπικά και νομικά, λόγους να ζητήσουν διεθνή προστασία δεν έχουν μόνο οι προερχόμενοι από εμπόλεμες περιοχές, αλλά και πάρα πολλοί άλλοι που μπορεί να διώκονται τόσο από το κράτος από το οποίο προέρχονται όσο και από παρακρατικές ομάδες που δρουν στη χώρα καταγωγής τους.
Αυτό είναι, ωστόσο, μόνο ένα πρώτο, νομικό επιχείρημα που εδράζεται στο ίδιο το νομικό πλαίσιο που έχουν θεσπίσει οι αστικές κυβερνήσεις του πλανήτη και το οποίο έχει επικυρωθεί με διεθνείς συμβάσεις. Μεγαλύτερη αξία έχει να αναρωτηθούμε γιατί άνθρωποι (πέραν αυτών που έρχονται αντιμέτωποι με τον πόλεμο) επιλέγουν να εγκαταλείψουν τις χώρες τους, τα σπίτια τους, τις οικογένειές τους και τη ζωή που έχουν ήδη φτιάξει για να έρθουν εδώ. Αραγε δεν έχει παίξει ρόλο η πολιτική που ασκήθηκε και εξακολουθεί να ασκείται από την Αμερική και την Ευρώπη σ’ αυτές τις χώρες; Δεν έχουν ευθύνη τα μεγάλα ιμπεριαλιστικά ευρωπαϊκά κράτη με τη χρόνια βαρβαρότητά τους σ’ αυτές τις χώρες που τώρα τις θεωρούν ως «μη προσφυγικές», ως «ασφαλείς»; Δεν έχει ευθύνη η Αμερική με τους χρόνιους πολέμους που έκανε; Τι κι αν τώρα δεν πέφτουν βόμβες στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, όπως πέφτουν στη Συρία; Γεγονός είναι ότι οι χώρες αυτές δεν ορθοπόδησαν ποτέ κι έμειναν να τις λυμαίνονται οι ιμπεριαλιστές και τα τσιράκια τους.
Η Ελλάδα έγινε, από το 2015 και μετά, η χώρα υποδοχής του μεγαλύτερου μέρους προσφύγων που θέλουν να προσεγγίσουν την Ευρώπη. Οι αριθμοί οι ίδιοι άλλωστε δείχνουν τεράστια διαφορά συγκριτικά με άλλες χώρες υποδοχής όπως η Ιταλία ή η Ισπανία. Και τι αποφάσισε να εφαρμόσει; Μια πολιτική μεταχείρισης των ανθρώπων αυτών ως επικερδή επένδυση. Τους άφησε να σαπίζουν μέσα στις λάσπες των καταυλισμών. Τους άφησε έρμαια των διακινητών που, εκμεταλλευόμενοι το ότι κι εδώ η ζωή τους θα είναι ζοφερή, τους πουλούν φρούδες ελπίδες για την άλλη Ευρώπη, την Ευρώπη-παράδεισο. Μόνο που αυτή δεν υπάρχει. Οσο διάστημα αναγνωριζόταν η «προσφυγική κρίση» (στα διάφορα συμβούλια των γραβατομένων της Ευρώπης), ένας πακτωλός χρημάτων πιστώθηκε στα ταμεία του κράτους και των ΜΚΟ. Πού ήταν οι πρόσφυγες σ’ αυτή τη «μορασιά»; Τελευταίοι.
Με θράσος μιλούν, μετά από τα όσα έχουν γίνει, για «μετανάστες» που έρχονται στην Ελλάδα και που στην πραγματικότητα δε χρειάζονται προστασία. Κι με ακόμα μεγαλύτερο θράσος μιλούν για τα μέτρα που σκοπεύουν να λάβουν. Συνοπτικά να πούμε ότι τα όσα ανακοινώθηκαν σχετικά με το τι θα περιλαμβάνει το επερχόμενο νομοσχέδιο μόνο τρόμο για τους πρόσφυγες μπορεί να προμηνύει. Ασφυκτικές προθεσμίες, διαδικασίες fast-track, αναγκαστικές επιστροφές στις χώρες καταγωγής, καταστολή, αύξηση των ελέγχων στα σύνορα με τη συνεργασία της Frontex και του ελληνικού στρατού – Λιμενικού κ.ά. Ετσι λογαριάζουν την ανθρώπινη ζωή οι… προοδευτικοί ευρωπαίοι!