Στην «ενημέρωση» στις 19 Μάρτη, ο αυτοκρατορικός απεσταλμένος της «αυλής» του Μαξίμου, υφυπουργός Σκέρτσος (ως γνωστόν, πέρασε στο επιτελείο του Κούλη απευθείας από τη γενική διεύθυνση του ΣΕΒ), αφού ολοκλήρωσε το λογύδριό του, εξωραΐζοντας την εγκληματική διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση, αραδιάζοντας τα συνήθη ψεύδη για μαζικές προσλήψεις και υπερδιπλασιασμό των ΜΕΘ, λες και απευθύνεται σε Χαχόλους, συμπλήρωσε την πραμάτεια του ως κυβερνητικός πλασιέ με ένα νέο σετ από χάντρες και καθρεφτάκια: τα λεγόμενα self-tests (οι επισημάνσεις δικές μας):
«Η Ελλάδα, λοιπόν, με βάση τα νέα μέτρα τα οποία θα εισηγηθούμε, γίνεται η πρώτη χώρα που προχωρά από το τέλος Μαρτίου σε δωρεάν παροχή ατομικών rapid test σε όλο τον πληθυσμό της χώρας. Επαναλαμβάνω, δωρεάν παροχή ατομικών rapid test σε όλο τον πληθυσμό της χώρας. Ετσι, θεωρούμε ότι θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε τον Απρίλιο σε ελεγχόμενα ανοίγματα περισσότερων δραστηριοτήτων».
Δωρεάν παροχή rapid tests αντιγόνου και μοριακών τεστ προσφέρει η Γαλλία εδώ και μήνες σε όλους τους πολίτες της. Ο Σκέρτσος αναφερόταν στα πλέον αναξιόπιστα τεστ ταχείας διάγνωσης, τα περιβόητα self-tests. Τα τεστ αυτά είναι τεστ αντιγόνου συσκευασίας μιας χρήσης, που μπορούν να πραγματοποιηθούν από τους πολίτες στο σπίτι τους, συλλέγοντας με μια μπατονέτα είτε ρινικό, είτε φαρυγγικό επίχρισμα, είτε σάλιο, είτε συνδυασμό τους. Στη συνέχεια, το δείγμα ή τα δείγματα αναμιγνύονται με ειδικό υγρό που περιέχεται στη συσκευασία του τεστ και το μείγμα τοποθετείται στη συσκευή, η οποία μετά από 30 λεπτά βγάζει ένδειξη: θετικός, αρνητικός ή άκυρο.
Ακόμη και στα self-tests δεν πρωτοπόρησε η κυβέρνηση Μητσοτάκη: τέσσερις μέρες νωρίτερα τα είχε ήδη αναγγείλει η γαλλική κυβέρνηση. Ο Jérôme Salomon, επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας της Γαλλίας (Directeur général de la Santé), ανήγγειλε την παροχή self-tests στις 15 Μαρτίου. Ακόμη και σε αυτό το σημείο η κυβέρνηση ψεύδεται ασύστολα. Αυτό, όμως, είναι το λιγότερο.
Εντελώς αναξιόπιστα τεστ
Επειδή η διαδικασία συλλογής του δείγματος έχει μεγάλη σημασία για την αποτελεσματικότητα του τεστ, η αξιοπιστία του πέφτει σημαντικά όταν πραγματοποιείται από έναν μη ειδικό. Σε μελέτη που εκπονήθηκε για την αξιολόγηση των self-tests και παρουσιάζεται και σε πρόσφατη αναφορά του Ευρωπαικού Κέντρου Ελέγχου Λοιμωδών Νοσημάτων, θετικά δείγματα από τεχνική PCR (μοριακή ανάλυση) εξετάστηκαν με self-tests από τρεις κατηγορίες ανθρώπων: εργαστηριακούς επιστήμονες, εκπαιδευμένους υγειονομικούς και αυτο-εκπαιδευμένους πολίτες με βάση ένα πρωτόκολλο που μελέτησαν μόνοι τους. Η ευαισθησία του self-test (η πιθανότητα διάγνωσης θετικού αποτελέσματος εφόσον ο εξεταζόμενος είναι πράγματι θετικός στον ιό) έπεσε διαδοχικά από 78,8% σε 70% και τέλος (στην περίπτωση των πολιτών) σε 57,5%!
Σημειώστε ότι και τα ποσοστά 78,8% και 70% για εργαστηριακούς επιστήμονες και εκπαιδευμένους υγειονομικούς, αντίστοιχα, είναι εξαιρετικά χαμηλά. Οταν δείγματα που λαμβάνονται από ανθρώπους που ξέρουν πώς να πάρουν ένα επίχρισμα, «χάνουν» το 21% έως 30% των θετικών δειγμάτων, αντιλαμβάνεστε για πόσο αναξιόπιστο τεστ μιλάμε. Οσο για τους απλούς ανθρώπους, που καλούνται να… αυτοτεσταριστούν, δε χρειάζεται καν να το συζητήσουμε. Οι περισσότεροι θα παίρνουν απλά δείγμα σάλιου και όχι ρινικό ή φαρυγγικό. Αυτό τους συστήνουν και διάφορα βίντεο που κυκλοφορούν, ακόμα και από κρατικές υπηρεσίες, όπως το βρετανικό ΕΣΥ!
Επιπρόσθετα, τo Eυρωπαϊκό Κέντρο Eλέγχου Λοιμωδών Νοσημάτων (ECDC) συνιστά για την αξιοποίηση των τεστ αυτών κάποιες ελάχιστες προδιαγραφές: 80% ευαισθησία (πιθανότητα διάγνωσης θετικού αποτελέσματος, εφόσον ο εξεταζόμενος είναι πράγματι θετικός στον ιό) και 97% ειδικότητα (πιθανότητα διάγνωσης αρνητικού αποτελέσματος, εφόσον ο εξεταζόμενος είναι πράγματι αρνητικός στον ιό). Σύμφωνα με την ίδια αναφορά του ECDC (17 Μάρτη του 2021), δεν υπήρχε τεστ στην αγορά που να πληροί τις ελάχιστες προϋποθέσεις! Παρά ταύτα, μια σειρά από χώρες στην ΕΕ, όπως η Αυστρία, η Γερμανία και πρόσφατα η Γαλλία, επέτρεψαν την πώλησή τους στα σούπερ μάρκετ και στα φαρμακεία. Η Μεγάλη Βρετανία έχει προηγηθεί ήδη από τον Δεκέμβρη.
Σύμφωνα με τον Γαλλικό Οργανισμό Υγείας, τα self-test έχουν ευαισθησία που κυμαίνεται μεταξύ: «80% έως 95% στους συμπτωματικούς ασθενείς και 50%-60% στους ασυμπτωματικούς». Και με τη λογική «τρεις το λάδι, τρεις το ξύδι, έξι το λαδόξυδο», ως διά μαγείας βγαίνει μπακάλικα ένας μέσος όρος 80%, τον οποίο υποτίθεται ότι πληρούν όλα τα rapid tests!
Ορατός ο κίνδυνος για την όποια επιτήρηση
Για να καταλάβουμε τι σημαίνει πλήρης αναξιοπιστία των self-tests, ας υποθέσουμε ότι σε συνθήκες έκρηξης του πανδημικού κύματος σαν τις σημερινές στη χώρα μας, που το ποσοστό των εξεταζόμενων oι οποίοι είναι θετικοί στον ιό (δείκτης θετικότητας) μπορεί να φτάσει και το 10%, εξετάζονται 10.000 άτομα, ανάμεσα στα οποία 1.000 είναι πραγματικά φορείς του ιού. Αν η ευαισθησία του self-test είναι 80%, τότε οι ψευδώς αρνητικοί είναι, 1000 Χ 0,2 = 200. Δηλαδή ένας στους πέντε δεν εντοπίζεται. Στην περίπτωση που το self-test έχει σφάλμα 60%, σενάριο που όχι μόνο δεν είναι απίθανο, αλλά είναι μάλλον ευνοϊκό για τα συγκεκριμένα τεστ (αν συνδυάσουμε όλα όσα αναφέραμε), τότε οι ψευδώς αρνητικοί θα είναι 400, δηλαδή τέσσερις στους δέκα!
Ο Σκέρτσος στο λόγο του ανέφερε και τα εξής:
«Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τη νέα στρατηγική για το τεστ, θα περάσουμε από περίπου 300.000 τεστ τα οποία πραγματοποιούνται εβδομαδιαία, σε δυνητικά έως και 10.000.000 τεστ την εβδομάδα. Κάθε πολίτης, από το τέλος Μαρτίου και τις αρχές Απριλίου, θα μπορεί να προμηθεύεται από το φαρμακείο της γειτονιάς του, ένα δωρεάν τεστ την εβδομάδα παρέχοντας τον αριθμό ΑΜΚΑ στον φαρμακοποιό, ώστε να μπορεί να επιτηρεί πλέον ατομικά τη μεταδοτικότητα του ιού».
Σύμφωνα με αυτές τις δηλώσεις, τα πλέον αναξιόπιστα self-tests εντάσσονται στη στρατηγική της διαχείρισης της πανδημίας! Γίνονται το βασικό εργαλείο επιδημιολογικής επιτήρησης. Οταν τα πλέον αξιόπιστα τεστ μοριακής διάγνωσης είναι ελάχιστα (έχουμε επανειλημμένα δείξει ότι ψεύδονται με τα φουσκωμένα νούμερα που δίνουν), τότε και αυτή η κουτσουρεμένη επιτήρηση κρουσμάτων κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα.
Περιττεύει να σημειώσουμε ότι και σε επίπεδο κεντρικής κατεύθυνσης, η ευθύνη της (όποιας) επιτήρησης φεύγει από το κράτος και τις υπηρεσίες του (ΕΟΔΥ, επιτροπή λοιμωξιολόγων-επιδημιολόγων) και περνά στον πολίτη ως άτομο. Η λογική της «ατομικής ευθύνης» περνά σε… άλλες σφαίρες. Ο πολίτης, που έως τώρα αντιμετωπιζόταν ως αποκλειστικά υπεύθυνος μόνο για την τήρηση των μέτρων προστασίας και κοινωνικής αποστασιοποίησης, με την επιδημιολογική επιτήρηση να θεωρείται υποχρέωση του κράτους, πλέον γίνεται ατομικά υπεύθυνος και για την επιδημιολογική επιτήρηση! Επιστημονικά ακούγεται «τρελό», πολιτικά όμως πρόκειται για τη μετατροπή του νεοφιλελεύθερου δόγματος σε εργαλείο ολέθρου.
Ξέρουμε πολύ καλά ότι οι επιχειρήσεις δεν πραγματοποιούν τεστ και «πνίγουν» κρούσματα, ενώ ο ΕΟΔΥ καλείται μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις για ιχνηλάτηση, αν έχει χαθεί η μπάλα στη διασπορά του ιού σε μια επιχείρηση (και όχι πάντα). Πλέον, ακόμη και φορείς του ιού που νοσούν με ελαφρά συμπτώματα και πηγαίνουν να κάνουν rapid tests αντιγόνου σε διαγνωστικά κέντρα, απλούστατα δε θα πηγαίνουν. Υποτίθεται ότι τα διαγνωστικά κέντρα μεταφέρουν στον ΕΟΔΥ την εικόνα της πανδημίας μέσω των διαγνώσεων που κάνουν. Με τα ατομικά self-tests, απλούστατα, δε θα υπάρχει καμιά εικόνα. Εξαλείφεται κάθε τέτοια δυνατότητα.
Η κυβερνητική προπαγάνδα αντιτείνει ότι όσοι βρεθούν θετικοί στον ιό από self-test θα παρακινηθούν να κάνουν μοριακό τεστ. Η δικολαβία αυτή αναιρείται αμέσως από το γεγονός ότι ο αριθμός των ψευδών αρνητικών εκτινάσσεται με τα self-tests την περίοδο της έκρηξης του πανδημικού κύματος. Ενα μεγάλο κομμάτι των πραγματικών φορέων, με ήπια συμπτώματα, που παλαιότερα θα εντοπίζονταν από αξιόπιστα τεστ μοριακής διάγνωσης, θα νομίζει τώρα ότι δεν έχει τον ιό και θα συνεχίζει να τον διαδίδει απρόσκοπτα. Ειδικά σε συνθήκες ψυχολογικής εξουθένωσης από τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας, που κρατάνε πέντε μήνες, αυτό είναι προδιαγεγραμμένο να συμβεί. Για να μη μιλήσουμε για τους εργαζόμενους που δε θα θέλουν να χάσουν μεροκάματα.
Εκρηκτικό μίγμα: άνοιγμα τουρισμού – διάλυση της επιτήρησης
Η Ελλάδα δεν είχε ποτέ σοβαρή επιδημιολογική επιτήρηση. Από τις αρχές του φθινοπώρου, με την έκρηξη του δεύτερου κύματος λόγω του τουρισμού, η ιχνηλάτηση είχε χαθεί. Τα ποσοστά των ορφανών κρουσμάτων ήταν τεράστια. Μέσα στον Σεπτέμβρη άρχισαν να υπερκαλύπτουν τα συσχετισμένα (γνωστά) κρούσματα. Το κυβερνητικό επιτελείο και οι συνένοχοι της επιτροπής εμπειρογνωμόνων παίρνουν καίριες αποφάσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας κυρίως με βάση τα περιστατικά που αντιμετωπίζουν στις κλινικές και στις ΜΕΘ.
Αλλά η εικόνα στα νοσοκομεία είναι το αποτέλεσμα 30 ανεξέλεγκτων ημερών εξάπλωσης του ιού. Στην πραγματικότητα, απλώς ακολουθούν τις εξελίξεις. Την πάτησαν με την πανδημία τον Νοέμβρη, όταν τα κρούσματα στο Βορρά μεταδίδονταν εκθετικά, και τώρα απλώς διατηρούν τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας και κλείνουν τμήμα του λιανεμπορίου και τα σχολεία, γιατί ξέρουν ότι (όπως σε όλη την Ευρώπη) αναπόφευκτα θα ξεσπάσει κι εδώ το ανοιξιάτικο κύμα της πανδημίας.
Η κυβέρνηση έχει πάρει τις αποφάσεις της. Δεν πρόκειται να καταπολεμήσει τον ιό. Τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας απλώς μειώνουν τον ρυθμό της εξάπλωσης του ιού που αθόρυβα συνεχίζει να εξαπλώνεται στους χώρους εργασίας, στις μαζικές μετακινήσεις την ώρα αιχμής, όταν οι εργαζόμενοι στοιβάζονται σαν σαρδέλες στα μέσα μαζικής μεταφοράς (δημόσια και ιδιωτικά) μετακινούμενοι προς/από τους χώρους εργασίας. Ετσι, προσπαθεί να απλώσει στο χρόνο τις νοσηλείες και τους νεκρούς, μέχρι η διασπορά να εκτιναχτεί, όπως εκτινάσσεται τώρα, στο ξέσπασμα του τρίτου πανδημικού κύματος.
Η κυβέρνηση ποντάρει ότι κάποια στιγμή μέχρι το φθινόπωρο οι ευπαθείς ομάδες (οι ηλικιωμένοι άνω των 60, που εμφανίζουν στατιστικά και τη σημαντικότερη θνητότητα), θα έχουν εμβολιαστεί πλήρως. Τότε, τα επόμενα κύματα δε θα έχουν πλέον την ίδια φονικότητα. Σε αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να εξετάσουμε και τις νέες εξαγγελίες για ένταξη των αναξιόπιστων self-tests στη στρατηγική διαχείρισης της πανδημίας (για την ακρίβεια: σε αναγόρευση των αναξιόπιστων self-test σε βασικό εργαλείο διάγνωσης). Δεν είναι ένα νέο μέτρο, που στηρίζει και ενισχύει την καταπολέμηση της πανδημίας, αλλά άλλη μια δημαγωγική κίνηση («τεστ», φωνάζει όλος ο κόσμος εδώ και καιρό – «ορίστε, σας δίνουμε τζάμπα τεστ», απαντά η κυβέρνηση), η οποία θα υπονομεύσει την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας.
Η εξάπλωση του ιού μπορεί να σταματήσει μόνο με αυστηρό λοκντάουν στους μη αναγκαίους χώρους εργασίας (με πλήρη καταβολή μισθού και ασφάλισης στους εργαζόμενους υπό αναστολή), με επιθετική ιχνηλάτηση και αξιόπιστο τέστινγκ PCR. Αλλά αυτά τα μέτρα απαιτούν δαπάνες. Και βέβαια, απαιτούν περιορισμό στις αχαλίνωτες ορέξεις των καπιταλιστών που δε δίνουν δεκάρα για τις ανάγκες των εργαζόμενων. Η κυβέρνηση, όμως, ευθυγραμμίζεται πλήρως με τις πιο ακραίες ορέξεις των καπιταλιστών.
Σε αυτό το ανοιξιάτικο κύμα της πανδημίας αρκετές χιλιάδες θα πεθάνουν, όπως και στο χειμερινό κύμα. Η κυβέρνηση ποντάρει ότι το καλοκαίρι το τρίτο κύμα θα έχει κοπάσει και θα μπορέσει να ανοίξει ξανά τα σύνορα στον τουρισμό. Αυτή τη φορά, όμως, τα πράγματα δε θα είναι όπως πέρσι το καλοκαίρι. Τότε η διασπορά ήταν ελάχιστη, όπως ήταν σε όλα τα Βαλκάνια, λόγω των λιγότερων πτήσεων με την κεντρική Ευρώπη και την Κίνα.
Κανένα αυστηρότερο (σε σχέση με το σημερινό) λοκντάουν δεν έγινε πέρσι τον Μάρτη. Δεν έκλεισαν οι επιχειρήσεις πέρσι τον Μάρτη. Ολες οι χώρες της Ευρώπης ακολούθησαν τα ίδια μέτρα, την ίδια ημερομηνία. Τα αποτελέσματα ήταν διαφορετικά, λόγω της αρχικής διασποράς. Αυτό σημαίνει ότι ο συνδυασμός της αποδυναμωμένης επιτήρησης με την έναρξη εισαγόμενων κρουσμάτων από τους τουρίστες θα οδηγήσει σε ένα εφιαλτικό καλοκαίρι και έναν Σεπτέμβρη με καθημερινούς νεκρούς και σημαντικά νέα κρούσματα σε σχέση με πέρσι.
Η κούραση είναι μεγάλη, αλλά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τους κινδύνους, αλλιώς η κυβέρνηση θα εξακολουθήσει να παίζει μόνη της στο γήπεδο, υλοποιώντας χωρίς κανένα εμπόδιο το σχέδιό της.