Χάρλεμ Ντεζίρ, γιος μετανάστη από τη Μαρτινίκα, ευρωβουλευτής του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Γαλλίας. Η πολιτεία -λέει- πρέπει να προστατεύσει τους ανθρώπους, να τους βοηθήσει να βγουν από τις γειτονιές αυτές (εννοεί τα γκέτο των γαλλικών προαστίων). Αλλιώς, η πόρτα για άλλες ιδεολογίες θα είναι ανοιχτή, προειδοποιεί με νόημα (ρεπορτάζ του Craig Smith στους «New York Times»).
Οι «άλλες ιδεολογίες», στις οποίες αναφέρεται ο ευρωβουλευτής δεν είναι, βέβαια, ο εθνικοφασισμός του Λεπέν. Οι νέοι των εργατικών γκέτο, ειδικά οι έγχρωμοι και οι μελαψοί, και να θέλουν δεν μπορούν να βρουν επαφή με το Εθνικό Κόμμα. Αυτό αγρεύει ψηφοφόρους στα λευκά προάστια, στο «εθνικά καθαρό» κομμάτι της εργατικής τάξης. Ούτε είναι ο ευρωκομμουνισμός του «Κομμουνιστικού» Κόμματος, που και τούτες τις μέρες της εξέγερσης και της πολιτικής κρίσης έδειξε υπευθυνότητα και σύνεση, θέτοντας ως πρώτο καθήκον το σταμάτημα της βίας και την αποκατάσταση της τάξης.
Οι «άλλες ιδεολογίες» είναι οι επαναστατικές, αυτές που προτάσσουν την ανατροπή του καπιταλισμού. Αλλά και ο ριζοσπαστικός ισλαμισμός με την καταστροφική του δύναμη. Πιο πολύ, όμως, ο ευρωβουλευτής έχει κατά νου τις επαναστατικές κατευθύνσεις, γιατί το δικό τους αντικαπιταλιστικό πρόταγμα μπορεί να δώσει προοπτική στα προλεταριακά εξεγερτικά κινήματα. Οι νέοι προλετάριοι των γαλλικών γκέτο δεν ξεσηκώθηκαν ενάντια στους «απίστους», αλλά ενάντια στους πλούσιους. Δεν χρειάστηκαν καμιά θρησκευτική διαμεσολάβηση, όπως συμβαίνει στην Ανατολή, όπου η ιδεολογία περιβάλλει και θολώνει τις ταξικές αντιθέσεις.
Πολύ πιο έμπειρος ο διευθυντής της “Monde Diplo-matique” Μπερνάρ Κασέν, προειδοποιεί ότι οι δραματικές ταραχές προμηνύουν μια εποχή κοινωνικής πόλωσης, από την οποία ενδέχεται να ωφεληθούν και τα δύο άκρα του πολιτικού φάσματος. Μια σοβαρή πρόκληση, που δεν έχει βρει πειστικές απαντήσεις από τους βασικούς πολιτικούς πυλώνες των δυτικών δημοκρατιών.
Ετσι, λοιπόν: «και τα δυο άκρα του πολιτικού φάσματος». Ο φασισμός από τη μια, ο μαρξισμός και ο αναρχισμός από την άλλη. Λογικό είναι να ανησυχούν οι φιλελεύθεροι αστοί διανοούμενοι σαν τον Κασέν. Γιατί αυτοί πράγματι δεν θέλουν κανένα από τα «δυο άκρα». Και προπαντός δεν θέλουν να βρεθούν στη δραματική θέση να επιλέξουν. Γιατί ξέρουν πολύ καλά ότι, αν δεν έχουν άλλη επιλογή και πρέπει οπωσδήποτε να επιλέξουν, θα επιλέξουν το φασιστικό «άκρο». Γιατί αυτό το «άκρο» εγγυάται την προστασία και τη διαιώνιση των καπιταλιστικών παραγωγικών σχέσεων, ενώ το άλλο «άκρο» προσβλέπει στη συντριβή, στην εξαφάνισή τους.
Ιστορικά δεν θα είναι πρωτόφαντη μια τέτοια πόλωση. Εμφανίστηκε στο μεσοπόλεμο, την περίοδο της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Σε κείνες τις συνθήκες ενισχύονταν πολωτικά τα «δυο άκρα»: οι ναζιφασίστες από τη μια, οι κομμουνιστές από την άλλη. Και η αστική τάξη, αφού ταλαντεύτηκε λίγο, όταν είδε ότι η ενίσχυση των κομμουνιστών θέτει σε κίνδυνο την εξουσία της, έριξε το βάρος υπέρ του φασισμού. Υπέρ της πολιτικής εκείνης δύναμης που της εγγυόταν τη διαιώνιση του συστήματός της.
Σήμερα, βέβαια, απέχουμε πολύ από τέτοιες ιστορικές αναλογίες και εξάλλου η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται. Ομως, η τάση είναι αυτή που περιγράφει ο Κασέν. Το δυστύχημα είναι ότι πολλοί απ’ αυτούς που εντάσσουν τον εαυτό τους στον επαναστατικό πόλο δεν το έχουν συνειδητοποιήσει και εξακολουθούν να προσεγγίζουν το σήμερα με τα εργαλεία του χθες, δηλαδή συντηρητικά.
Π.Γ.
