Σταθεροί εκφραστές του σύγχρονου κοινωνικού και προλεταριακού κινηματογράφου, οι αδελφοί Νταρντέν συνεχίζουν να αφηγούνται τα καθημερινά δράματα των κατώτερων τάξεων. Αυτή τη φορά, μια μετανάστρια γίνεται η αφορμή να σχολιαστεί ένα μείζον ζήτημα: η αλλοτρίωση της ανθρώπινης ύπαρξης από το χρήμα μέσα στον καπιταλισμό. Η Λόρνα, μια αλβανίδα μετανάστρια, αναγκάζεται να κάνει λευκό γάμο μ` ένα πρεζόνι, προκειμένου να πάρει τη βελγική υπηκοότητα. Σ` αυτή την ιστορία εμπλέκεται με το αζημίωτο η Μαφία της περιοχής και τα πράγματα παίρνουν απρόβλεπτες διαστάσεις όταν η Λόρνα διστάζει ν` ακολουθήσει τα προσυμφωνημένα…
Πυρήνας αυτής της σκληρής ιστορίας είναι η απελπισμένη προσπάθεια των μεταναστών να επιβιώσουν στην καινού-ρια τους πατρίδα με κάθε τίμημα. Το χρήμα είναι το μέσον για να πραγματοποιήσουν το κάθε όνειρό τους: ν` ανοίξουν ένα μαγαζάκι, να ξεφύγουν από το κάτεργο του εργοστασίου, να γυρίσουν με αξιώσεις πίσω, να σπουδάσουν τα παιδιά τους κ.ο.κ. Μπροστά σ` αυτούς τους στόχους καθετί άλλο ξεθωριάζει. Η ηθική γίνεται πολύ ελαστική. Το καλό και το κακό χάνουν το νόημά τους. Το σωστό και το λάθος επίσης.
Παρολαυτά, η Λόρνα δεν αντέχει να αποποιείται συνεχώς την ανθρώπινη υπόστασή της. Δεν αντέχει το τίμημα που πρέπει να πληρώσει για να πραγματοποιήσει τα όνειρά της. Με τα νύχια της σκίζει σιγά-σιγά τον ιστό μέσα στον οποίο παγιδεύτηκε. Ο αγώνας της είναι τελικά η αντίσταση σ` ένα σύστημα που αλλοτριώνει τα πάντα, που αφαιρεί κάθε ανθρώπινη ιδιότητα, που μετατρέπει τον άνθρωπο σε ζώο. Το κελάηδισμα ενός πουλιού στο φινάλε της ταινίας σηματοδοτεί μεγαλοφυώς από τους αδελφούς Νταρντέν ακριβώς αυτό: υπάρχει κάτι πέρα από το χρήμα. Σε πείσμα της χυδαίας αστικής άποψης ότι όλα έχουν την τιμή τους, τελικά δεν μπορούν να πουληθούν όλα σ` αυτή τη ζωή.
Αυτό το αισιόδοξο μήνυμα διαπνέει όλες τις ταινίες των Νταρντέν, παρά το σκληρό ρεαλισμό τους και είναι εντελώς αληθινό. Δεν υπάρχει εδώ καμιά ηθικολογική προσέγγιση. Το αδύνατο σημείο του καπιταλισμού είναι ακριβώς αυτό: Δεν βαδίζει μόνο με βάση κάποιους οικονομικούς νόμους. Η τύχη του εξαρτάται και από τους ανθρώπους…
Φυσικά, η ταινία των Νταρντέν έχει και μερικά αδύνατα σημεία, όπως κάποιες ασυνέπειες στο σενάριο και τις αντιδράσεις της ηρωίδας ή τη στιλιζαρισμένη σε ορισμένα σημεία ερμηνεία της αλβανίδας ηθοποιού όπως την ενσαρκώνει, σε σχέση π.χ. με την πρωταγωνίστρια του «Ροζετά». Ομως, αυτά είναι λεπτομέρειες. Το βασικό είναι ότι έχουμε ένα καθαρά εργατικό σινεμά που με ψυχρό, οξύ, αλλά και ορθολογικό τρόπο ανατέμνει όχι μόνο την ανθρώπινη ψυχή αλλά και τις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες που οδηγούν τις πράξεις της.
Ελένη Σταματίου
