Ιράκ: Πολιτική αστάθεια και διάλυση υπηρεσιών μόνιμο φαινόμενο

Η παραίτηση και του νέου πρωθυπουργού (διορίστηκε πριν από ένα μήνα), Μοχάμεντ Αλάουι (ξαδέλφου του πρώην κατοχικού πρωθυπουργού Ιγιάντ Αλάουι και πρώην υπουργού στην κυβέρνηση Μαλίκι), δείχνει ότι ο δρόμος για την πολιτική σταθερότητα στο Ιράκ είναι πολύ μακρύς και δύσκολος. Υπενθυμίζουμε ότι ο προηγούμενος πρωθυπουργός, Αμπντούλ Μαχντί, παραιτήθηκε μετά από το πολύμηνο κίνημα ενάντια στις άθλιες συνθήκες ζωής στη χώρα, ενάμιση χρόνο μετά την εκλογή του, και παρέμεινε ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός μέχρι το διορισμό του Αλάουι, που παραιτήθηκε την περασμένη Δευτέρα. Τώρα, τον ξανακαλούν να προσπαθήσει να σχηματίσει κυβέρνηση, πράγμα μάλλον απίθανο, οπότε η χώρα οδεύει προς νέες πρόωρες εκλογές.
 
Η κατάσταση στο Ιράκ, 17 χρόνια μετά την αμερικανοβρετανική εισβολή και κατοχή, παραμένει απελπιστική. Τον περασμένο Φλεβάρη, σκοτώθηκαν 187 άτομα και τραυματίστηκαν 558 σε διάφορες συγκρούσεις και διαδηλώσεις που έγιναν στη χώρα. Οι 44 από τους νεκρούς έπεσαν σε διαδηλώσεις, που συνεχίζονται, κυρίως από τους σιίτες που ακολουθούν το δημαγωγό σιίτη κληρικό Μοκτάντα Αλ Σαντρ.
 
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ανυπαρξίας στοιχειωδών μέσων διαβίωσης στο Ιράκ είναι αυτό της κατάστασης της Υγείας, όπως περιγράφεται σε εκτενές άρθρο του πρακτορείου Ρόιτερς (βλ. https://www.reuters.com/article/us-iraq-health-specialreport/broken-health-the-medical-crisis-thats-aggravating-iraqs-unrest-idUSKBN20P1QB). Τα πενιχρά χρήματα που δίνονται στο υπουργείο Υγείας (μόλις 2.5% του προϋπολογισμού, δηλαδή το ένα έβδομο από αυτά που δίνονται στις δυνάμεις καταστολής) δε φτάνουν «ούτε με σφαίρες» για την περίθαλψη, με αποτέλεσμα τα νοσοκομεία να είναι υπερφορτωμένα και να αντιστοιχούν 1,2 κρεβάτια σε κάθε 1.000 ανθρώπους! Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η ιρακινή κυβέρνηση την τελευταία δεκαετία δίνει λίγο πάνω από τα μισά από αυτά που δίνει η γειτονική Ιορδανία (που κι αυτή δεν είναι φυσικά πλούσια χώρα). Το 2018, το 85% των βασικών φαρμάκων σημείωνε μεγάλες ελλείψεις ή δεν υπήρχαν καθόλου, σύμφωνα με τον ίδιο τον υπουργό Υγείας της χώρας. Οι ξένες εταιρίες αποφεύγουν να κάνουν δουλειές με το Ιράκ, λόγω της εκτεταμένης διαφθοράς, αλλά και της πολιτικής και κοινωνικής αστάθειας που υπάρχει στη χώρα. Οι εισαγωγές φαρμάκων γίνονται κυρίως μέσω της κρατικής εταιρίας KIMADIA που υποχρηματοδοτείται και δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της ζήτησης.
 
Οι ντόπιες φαρμακοβιομηχανίες διαθέτουν παρωχημένο εξοπλισμό. Το 2019, η κρατική εταιρία φαρμάκων παρήγαγε 80% λιγότερα φάρμακα από αυτά που παρήγαγε το 2002, δηλαδή πριν από την αμερικάνικη κατοχή. Οι 17 ιδιωτικές φαρμακοβιομηχανίες δεν είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση και παράγουν λιγότερο από το 8% των αναγκών της αγοράς, αφού στερούνται τεχνολογικού εξοπλισμού και πρώτων υλών. Το ιατρικό προσωπικό (νοσοκόμες, γιατροί) είναι ελάχιστο. Το 2018, μόλις 2.1 νοσοκόμες αντιστοιχούσαν σε 1.000 ανθρώπους (ενώ στην Ιορδανία 3.2 και στο Λίβανο 3.7) κι ούτε ένας γιατρός (0.83 ανά χίλια άτομα, ενώ στην Ιορδανία είναι 2.3). Πολλοί γιατροί έφυγαν στο εξωτερικό. Από το 1990 έφυγαν γύρω στους 20.000 από τους 52.000 εγγεγραμμένους γιατρούς της χώρας, δηλαδή πάνω από το ένα τρίτο. Η απελπιστική κατάσταση στην Υγεία αναγκάζει πολλούς Ιρακινούς να ταξιδεύουν στην Ινδία για νοσοκομειακή περίθαλψη, γι’ αυτό και η ινδική κυβέρνηση έδωσε 50.000 βίζες για ιατρικούς λόγους το 2018. Πώς λοιπόν να μην εξεγείρεται ο πληθυσμός και να μη μεταναστεύει;