Ο ουκρανικής καταγωγής Αλεξάντρ Πέτροβιτς Ντοβζένκο (1894-1956) υπήρξε δάσκαλος, σοβιετικός διπλωμάτης, ζωγράφος, πολεμικός ανταποκριτής, σεναριογράφος, σκηνοθέτης, παραγωγός ταινιών και μυθιστοριογράφος. Στα είκοσι χρόνια της κινηματογραφικής πορείας του, ο Ντοβζένκο σκηνοθέτησε επτά ταινίες που ήταν αρκετές για να συγκαταλεχθεί ανάμεσα στους κορυφαίους σοβιετικούς πρωτοπόρους του σινεμά, μαζί με τους Αϊζενστάιν, Βερτόφ και Πουντόβκιν, κι αυτό παρότι το έργο του είναι στην πραγματικότητα παραγκωνισμένο, αν όχι υποτιμημένο, ιδίως στη Δύση.
Η στράτευση του Ντοβζένκο στη σοβιετική επανάσταση δεν ήταν απλώς πολιτική, αλλά ριζοσπαστικά αισθητική. Οι ταινίες του καθιστούν ψευδεπίγραφη την αντίφαση μεταξύ πολιτικής προπαγάνδας και καλλιτεχνικής πρωτοπορίας. Ο γάλλος κριτικός Μπαρτελεμί Αμενγκουάλ, έγραψε κάποτε σε ένα βιβλίο του για τον Ντοβζένκο: «Οι σπουδαίες ταινίες του σοβιετικού σινεμά τεκμηριώνουν, στο μεγαλύτερο μέρος τους, τη δικαιοσύνη του σοσιαλισμού. Οι ταινίες του Ντοβζένκο μας πείθουν πρώτα για την ομορφιά του». Τα βουβά, ποιητικά φιλμικά πειράματα του Ντοβζένκο, που ενέπνευσαν μεταξύ άλλων τον μεγάλο θαυμασμό του συναδέλφου του Σεργκέι Αϊζενστάιν, συνέβαλαν καθοριστικά στην ανάπτυξη των σοβιετικών θεωριών του μοντάζ. Εγκαταλείποντας την πεπατημένη και τυποποιημένη συναρμολόγηση των εικόνων, ο Ντοβζένκο συνδέει τα πολυεπίπεδα, έτοιμα να εκραγούν πλάνα του με ρυθμικές αντιστίξεις κι αναπάντεχα άλματα, οδηγώντας το συντακτικό των λυρικών εικόνων του σε εκφραστικό και συγκινησιακό παροξυσμό.
Η γνωστή ως τριλογία του πολέμου (Σβενιγκόρα, Οπλοστάσιο, Γη) πραγματεύεται την περίοδο του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου και τη μεταμόρφωση της Ουκρανίας από μια κτηνοτροφική, φεουδαρχική κοινωνία σε βιομηχανικό σοσιαλιστικό κράτος. Οι ταινίες της τριλογίας προβάλλονται με τις σύγχρονες ορχηστρικές υποκρούσεις που συνέθεσε και διεύθυνε για αυτές κατά το 1971-1973 ο Βιατσεσλάφ Οβτσίνικοφ, ένας από τους σημαντικότερους ρώσους συνθέτες των δεκαετιών του ’60 και του ’70, όταν η Μοσφίλμ ανέλαβε να αποκαταστήσει τις κόπιες των ταινιών.
Οι προβολές αρχίζουν στις 8:30μμ και μετά το τέλος τους ακολουθεί συζήτηση.
Η είσοδος είναι -όπως πάντοτε- ελεύθερη.
~Παρασκευή 14/10/2016~
ΟΠΛΟΣΤΑΣΙΟ
Σκηνοθεσία, Σενάριο: Αλεξάντρ Ντοβζένκο
Φωτογραφία: Ντανίλο Ντεμούτσκι
Ερμηνείες: Σεμέν Σβασένκο, Aμβρόσι Μπούτσμα, Ντμίτρο Ερντμαν, Σέρχι Πετρόβ, Μίκολα Κουτσίνσκι, Μίκολα Ναντέμσκι
Μοντάζ: Αλεξάντρ Ντοβζένκο
Παραγωγή: VUFKU
Βασισμένο σε ιστορικά γεγονότα, το Οπλοστάσιο είναι ένα θυελλώδες πορτραίτο της Ουκρανίας από τα τέλη του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου έως την ουκρανική εξέγερση του 1918. Ενας εργάτης στροβιλίζεται στη δίνη του πολέμου και της επανάστασης διασχίζοντας ανταρσίες, λιποταξίες, απεργίες και οδοφράγματα.
Στο Οπλοστάσιο, ο Ντοβζένκο περιφρονεί πλήρως τη γραμμικότητα της αφήγησης. Στη θέση της, δομεί ένα πειραματικό ιστορικό έπος για τη φρίκη της πολεμικής μηχανής και τον ηρωισμό των εξεγερμένων μέσω ενός μοντάζ των ατραξιόν, που αντιπαραθέτει την πυρετώδη κίνηση με τη στυλιζαρισμένη στατικότητα, τη φορμαλιστική, σχεδόν αφαιρετική δεξιοτεχνία γεωμετρικών συνθέσεων με την ωμή ενέργεια των κινηματογραφικών επίκαιρων, την εξπρεσιονιστική θεατρικότητα με την άμεση δύναμη του ντοκιμαντέρ.
