«Δεν είμαι ούτε το υπουργείο Παιδείας, ούτε το υπουργείο Πολιτισμού. Είμαι μια εμπορική επιχείρηση. Αν η κοινωνία μου θέλει σκουπίδια, θα πάρει σκουπίδια. Εχω μια κοινωνική ευθύνη ως επιχείρηση, προσπαθώ να αποφύγω τον τελευταίο υπόνομο, προσπαθώ να κρατηθώ στο επίπεδο των σκουπιδοτενεκέδων».
Ειλικρινής (ή κυνικός, αν προτιμάτε) ο Δ. Γιαρμενίτης, διευθύνων σύμβουλος της SONY BMG (στην «Καθημερινή»). Υπερασπίζεται το ρόλο του ως μάνατζερ μιας ιδιωτικής καπιταλιστικής επιχείρησης, που κάνει μπίζνες (και) με τον πολιτισμό και πετάει το μπαλάκι στο κράτος: ας διαμορφώσει αυτό μια κοινωνία που δεν θα καταναλώνει σκουπίδια, οπότε και εγώ δεν θα πουλάω σκουπίδια. Η ειρωνία: η επιθετική αυτή άποψη του κυνικού μάνατζερ δημοσιεύτηκε την επαύριο του τελικού της Euroξεφτίλας, που οργάνωσε το ελληνικό κράτος. Την επαύριο της κορύφωσης μιας πολύμηνης κρατικής διαφημιστικής εκστρατείας ανά την Ευρώπη, με κεντρικό πρόσωπο ένα σκουπιδοτενεκέ του πολιτισμού.
Είναι μάλλον περιττό να συζητάμε για την πολιτιστική πολιτική του ελληνικού κράτους και τη σχέση του με τα κάθε είδους σκουπίδια. Εδώ η σημερινή κυβέρνηση έφτασε στο σημείο να εντάξει στις επιτυχίες της την περσινή κατάκτηση της πρώτης θέσης στο διαγωνισμό της Euroξεφτίλας. Τι να λέμε τώρα…
Την προσοχή μας, όμως, πρέπει να τη στρέψουμε αλλού. Στον πρόστυχο και παραπλανητικό δυϊσμό, στην ψευδεπίγραφη αντίθεση κράτος-επιχειρήσεις. Στην αναγόρευση, τελικά, του κράτους σε φορέα υπεύθυνο για την ενίσχυση των προϊόντων του πολιτισμού και την αντιπαράθεση με τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις που προωθούν τα σκουπίδια.
Ο δυϊσμός αυτός δεν υπάρχει. Φαίνεται να υπάρχει, όμως δεν υπάρχει. Οπως έχουμε δει το κράτος να χρηματοδοτεί τη Βίσση και τη Δρούζα, έτσι έχουμε δει ανάσες υψηλού πολιτισμού να περνούν μέσα από τα κυκλώματα των ιδιωτικών εταιριών. Εχουμε δει σημαντικές κινηματογραφικές στιγμές να μας έρχονται από την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, εκεί που κυριαρχεί η χυδαία ιμπεριαλιστική κουλτούρα.
Το θέμα, λοιπόν, δεν είναι «ποιος φορέας;» αλλά «ποιος πολιτισμός;». Κι αυτό είναι που ξεχνιέται από τους θιασώτες μιας κρατικιστικής αντίληψης, που εξαγνίζει και καθαγιάζει το αστικό κράτος, αναγορεύοντας σε θεσμό υπεράνω τάξεων και ταξικής πάλης. Γιατί η ταξική πάλη είναι παρούσα και στον πολιτισμό. Ακόμα και όταν προσπαθεί να κρυφτεί ή είναι δύσκολο να την ανακαλύψεις με την πρώτη ματιά, είναι παρούσα. (Και) ο πολιτισμός έχει ταξικό πρόσημο.
Σε μια εποχή που η αστική ιδεολογία κυριαρχεί, σε μια εποχή που το προλεταριάτο λουφάζει, σε μια εποχή που δε συγκλονίζεται από μεγάλες ταξικές συγκρούσεις, σε μια εποχή που κυριαρχεί ο μονόπλευρος ταξικός πόλεμος της κεφαλαιοκρατίας, είναι λογικό και αναμενόμενο και στον τομέα του πολιτισμού να κυριαρχεί ο αστισμός και μάλιστα στις πιο παρακμιακές εκφάνσεις του, που χρησιμοποιούνται ως εργαλεία ηθικής εξαθλίωσης και μαζικής αποβλάκωσης.
Το να γκρινιάζουμε και να καταγγέλλουμε δε μας οδηγεί πουθενά. Γραφικοί θα καταντήσουμε. Το ζήτημα είναι μέσα από την ανάπτυξη της ταξικής πάλης να συγκινήσουμε και πάλι ανθρώπους του πολιτισμού που θα «στρατευθούν» στον απελευθερωτικό αγώνα και θα τον υπηρετήσουν με το δικό τους τρόπο. Ανθρώπους ειλικρινείς και όχι ψευδεπίγραφους προοδευτικούς που πάντα ψάχνουν τις ευκαιρίες.
Π.Γ.
