Μερικές απλές σκέψεις για τον ελληνικό καπιταλισμό, για να καταλάβουμε καλύτερα το ταξικό περιεχόμενο της νέας λιτότητας.
Ακόμα και εμπειρικά μπορεί να διαπιστώσει κανείς ότι η σύντομη άνοιξη του ελληνικού καπιταλισμού τα τελευταία χρόνια οφειλόταν στην κατασκευή δημόσιων έργων υποδομής, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων συνδεόταν με την Ολυμπιάδα. Πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου Οικονομίας Κατασκευών αποκαλύπτει ότι την τελευταία δεκαετία ο κατασκευαστικός κλάδος σχεδόν τριπλασίασε το μέγεθός του (5,1 δισ. ευρώ το 1995, 14,9 δισ. ευρώ το 2004), σημειώνοντας μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 12,6%. Ο ίδιος κλάδος από το 2004 (στα μισά της χρονιάς τα έργα είχαν ολοκληρωθεί) μπήκε σε βαθιά κρίση και ήδη στα τέλη του 2004 «άδειασε» 44.500 θέσεις εργασίας. Αυτή τη στιγμή ο κλάδος βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα μεγάλο κύμα πτωχεύσεων, που θα έχει σαν αποτέλεσμα όχι μόνο την απώλεια δεκάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας, αλλά και τα φέσια σε εργαζόμενους και προμηθευτές μικρότερης οικονομικής δύναμης, γεγονός που θα τροφοδοτήσει ένα ντόμινο «λουκέτων».
Αναρωτιέται κανείς: τόσο «μέσα» μπήκαν αυτές οι επιχειρήσεις; Η απάντηση είναι εύκολη. Οχι βέβαια. Πτωχεύουν οι επιχειρήσεις (τα νομικά πρόσωπα), όχι οι επιχειρηματίες (τα φυσικά πρόσωπα). Οι επιχειρηματίες πήραν τα υπερκέρδη, τα επένδυσαν στα χρηματιστήρια και στις τράπεζες και αφήνουν τις επιχειρήσεις να χρεοκοπήσουν, αδιαφορώντας φυσικά για εργαζόμενους και μικροπρομηθευτές.
Το κράτος οδήγησε την κατασκευαστική κούρσα τα προηγούμενα χρόνια. Τώρα το κράτος αποσύρεται και υποτίθεται πως η σκυτάλη θα περνούσε στον ιδιωτικό τομέα. Το κράτος δίνει κίνητρα (χρηματοδότηση, φοροαπαλλαγές κ.λπ.), οι καπιταλιστές τα βουτάνε, αλλά ανάπτυξη στον ορίζοντα δεν φαίνεται. Τα κέρδη των προηγούμενων ετών δεν επανεπενδύονται. Από τη μεριά τους οι καπιταλιστές καλά κάνουν. Ουδείς καπιταλιστής επένδυσε ποτέ για κοινωνικούς ή αναπτυξιακούς λόγους. Επένδυσε και επενδύει με μοναδικό σκοπό το κέρδος και μάλιστα το μέγιστο κέρδος. Ο κατασκευαστικός κλάδος στην περίοδο του μεγάλου φαγοποτιού του εξασφάλιζε αυτό το κέρδος, τώρα όχι. Εφόσον το κράτος μειώνει το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, οι καπιταλιστές θα χρεοκοπήσουν τις κατασκευαστικές και θα στραφούν αλλού.
Πού είναι τότε το μεγάλο αναπτυξιακό κέρδος της Ολυμπιάδας; Μόνο στα χρηματοκιβώτια των καπιταλιστών και πουθενά αλλού. Το κράτος έμεινε με τεράστια ελλείμματα και χρέη, τα οποία καλείται να πληρώσει ο ελληνικός λαός με σκληρή λιτότητα και μόνιμα αντεργατικά μέτρα, και οι καπιταλιστές έμειναν με τεράστια κέρδη, τα οποία βέβαια θα επενδύσουν εκεί που μπορούν να τους δώσουν νέα υπερκέρδη. Σήμερα ο κατασκευαστικός κλάδος δεν αποδίδει, αφού το κράτος στέρεψε, αποδίδει όμως το παρασιτικό παιχνίδι στο χρηματιστήριο (όχι κατ’ ανάγκη στη Σοφοκλέους).
Φαίνεται καθαρά, λοιπόν, ότι εκείνο που συντελέστηκε τα τελευταία χρόνια είναι μια μεγάλη επιχείρηση αρπαχτής. Χωρίς καν αναπτυξιακό ορίζοντα. Το κράτος έδωσε απλά τη δυνατότητα γρήγορου και εύκολου κέρδους, υπονομεύοντας ταυτόχρονα όχι μόνο τα δημόσια οικονομικά, αλλά και το αναπτυξιακό μέλλον του ελληνικού καπιταλισμού. Αρκεί να δούμε πόσα τεράστια ολυμπιακά έργα μένουν ανεκμετάλλευτα και θα παραμείνουν έτσι, γιατί δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον επιχειρηματικής εκμετάλλευσής τους.
Π.Γ.
