Πάνε πολλές δεκάδες χρόνια από τότε που η αστική τάξη στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες θεώρησε συμφέρον της να αντιπαρατάξει, μέσω σειράς μικρομεταρυθμίσεων, ένα νέο πνεύμα «ειρήνης και συνεργασίας» στην προϊ-ούσα εχθρότητα της εργατικής τάξης. Ετσι, για παράδειγμα, από την αθλιότητα ολόκληρων συνοικιών, τις επιδημίες των ασθενειών, τα καταγώγια και την παρακμή, φτάσαμε σε ανθρωπινότερες καταστάσεις, που πότε με τη δημαγωγία και την εξαπάτηση και πότε με τη φιλανθρωπία κρύφτηκε, λίγο ως πολύ, η δυστυχία της εργατικής τάξης. Στην Αγγλία, ένα από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά κέντρα του σύγχρονου κόσμου, αυτά τα στάδια και οι διαδρομές άφησαν πίσω τους την κραυγαλέα αθλιότητα και περιέφραξαν τους εργάτες σε αξιοπρεπέστερα γκέτο, με λιγότερα σκουπίδια, με παρόμοια όμως φυσική και ηθική κατάπτωση. Εκοψαν και μερικά επιδόματα (όπως αυτό των ανύπανδρων μητέρων π.χ.) και κύλησαν στο βάλτο της ανεργίας, της αμορφωσιάς και της αποχαύνωσης περιθωριοποιημένους ανθρώπους, εν δυνάμει αντιπάλους τους.
Η κατάσταση των εργατικών στρωμάτων σ` αυτή τη χώρα έχει απεικονιστεί με επάρκεια στο έργο πολλών σύγχρονων κινηματογραφιστών, όπως ο Κεν Λόουτς κ.ά. Η τελευταία ταινία της Αντρέα Αρνολντ συνεισφέρει σ` αυτή την καταγραφή: Ανθρωποι παραγκωνισμένοι, υποαπασχολούμενοι, ψευτο- ζούν με επιδόματα, καταναλώνουν «σκουπίδια», διασκεδάζουν με τηλεόραση, νομίζουν πως ζουν. Η κεντρική ηρωίδα του «Fish tank» είναι μια «προβληματική» έφηβη. Εχει πρωτόγονα ένστικτα, αρνείται να πάει σχολείο, ονειρεύεται καριέρα χορεύτριας στο ex-faktor. Ο νέος φίλος της μητέρας της επηρεάζει αναπάντεχα τη ζωή της. Τουλάχιστον αυτός διαθέτει ένα πιο στρωτό, πιο θετικό, πιο ήρεμο συναισθηματικό κόσμο. Εχει ένα κρυφό σπίτι, μια κρυφή οικογένεια. Κοντά του ανακαλύπτει ψήγματα στοργής, αγάπης αλλά και την προδοσία…
Εξαιρετικός ρεαλισμός, λιτότητα και δύναμη είναι το μεγάλο ατού αυτής της ταινίας. Παράλληλα, όμως, όλα εκτυλίσσονται σ’ ένα κενό ταξικών αντιθέσεων. Γιατί συμβαίνουν όλ` αυτά; Πού στ` αλήθεια καταλήγουν όλ` αυτά; Η Αντρέα Αρνολντ «βλέπει» αλλά δε μπορεί να εμβαθύνει. Κι αυτό είναι το μεγάλο μειονέκτημα αυτής της ταινίας.
Ελένη Σταματίου
