Με την τελευταία ομάδα μαρτύρων υπεράσπισης του Γιάννη Σερίφη ολοκληρώθηκε η σημερινή συνεδρίαση.
Τον έχω υπερασπιστεί σε τόσα δικαστήρια που αναρωτιέμαι πλέον τι καινούργιο να πω, ήταν τα λόγια με τα οποία ξεκίνησε την κατάθεσή του ο Μανώλης Γλέζος. Συνέχισε με αναφορές στην πρώτη δίκη του Γ. Σερίφη, στην οποία τον είχε υπερασπιστεί μαζί με τον μακαρίτη πρόεδρο της ΕΔΑ Ηλία Ηλιού. Κάνοντας μια εκτενή αναφορά στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και στις μη βίαιες δράσεις, ο Μ. Γλέζος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Γ. Σερίφης είναι αντιεξουσιαστής που αρνείται τη χρήση βίας.
Ο ηλεκτρολόγος μηχανικός και συνδικαλιστής Αντώνης Δραγανίγος μίλησε για τη γνωριμία του με τον Γ. Σερίφη και το κύρος που αυτός διαθέτει ανάμεσα στους εργαζόμενους. Τον χαρακτήρισε άνθρωπο της ανοικτής πολιτικής και συνδικαλιστικής δράσης, που δεν μπορεί να έχει σχέση με τις κατηγορίες που του αποδίδονται.
Απαντώντας σε ερώτηση του Κ. Αγαπίου διευκρίνισε πως η σχετική αναφορά του στον Σερίφη ειπώθηκε ενισχυτικά και προφανώς δεν έχει την άποψη ότι όποιος δεν έχει τη γνωστή δράση του Σερίφη ενδεχομένως να είναι ένοχος για τις κατηγορίες που του προσάπτουν. Εκανε, όμως, το λάθος να μπερδέψει τον Κ. Αγαπίου με τον συνονόματο και συνεπώνυμο ξάδελφό του, πολιτικό μηχανικό στο επάγγελμα, με τον οποίο υπήρξαν συνυποψήφιοι σε εκλογές του ΤΕΕ, γεγονός που έδωσε το δικαίωμα στον Αγαπίου να πει: Είδατε που έχω δίκιο όταν μιλώ για μαζική πλύση εγκέφαλου, ακόμα και σ’ αυτό το επίπεδο;
Ο μάρτυρας διευκρίνισε ότι δεν γνωρίζει το πρόσωπο αλλά θυμάται μόνο το όνομα του μηχανικού.
Μετά την κατάθεση του μάρτυρα, ο Κ. Αγαπίου έκανε ένα σχόλιο. Σκέφτομαι τι θα γινόταν –είπε- αν είχα βγει από την αίθουσα, όπως βγαίνω σιγά. Σας θυμίζω ότι και ο κ. Ζερβομπεάκος πετάχτηκε από την καρέκλα του, όταν του είπα ότι δεν είμαι πολιτικός μηχανικός.
Ο συνδικαλιστής εκπαιδευτικός Θανάσης Τσιριγώτης είπε πως μεταφέρει και τη γνώμη των συναδέλφων του για τη νέα δίωξη κατά του Γ. Σερίφη και το ερώτημα όλων για το πού βαδίζουμε. Ενέταξε στο γενικότερο πλαίσιο της κρατικής καταστολής τη δίωξη Σερίφη και αναφέρθηκε στη γνωριμία τους μέσα στο συνδικαλιστικό κίνημα και τις μεγάλες κινητοποιήσεις της δεκαετίας του ’80.
Ο Γ. Σερίφης –είπε- δεν ζήτησε τίποτα από την πολιτεία, δεν ζήτησε τίποτα από τις εργοδοτικές αρχές, αλλά διεκδίκησε το δικαίωμα όλων των ανθρώπων της δουλειάς να βγουν από την αφάνεια και να γίνουν οι πρωταγωνιστές των εξελίξεων. Καταφέρθηκε ακόμα ενάντια στην αρχή της συλλογικής ευθύνης και της ψυχικής συνδρομής, αναφερόμενος και στην απειλή ενάντια σε εκπαιδευτικούς που είχαν καταλάβει τα γραφεία διευθύνσεων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η εφαρμογή αυτής της αρχής μας ξενίζει, μας προκαλεί έκπληξη και ως συνδικαλιστικό κίνημα θέλουμε να καταθέσουμε την αγωνία μας, κατέληξε. Επανερχόμενος στον Γ. Σερίφη σημείωσε πως ένας άνθρωπος που ζει στο φως της δημοσιότητας πρέπει να αντιμετωπιστεί ως τέτοιος. Είμαστε εδώ για να υπερασπίσουμε έναν συνδικαλιστή μας, έναν άνθρωπο που υπερασπίστηκε δικαιώματα τα οποία υπερασπιζόμαστε και εμείς με την παρουσία μας εδώ.
Με ρώτησαν οι μαθητές μου –κατέληξε ο Θ. Τσιριγώτης- και τους είπα ότι θα είμαι στον Κορυδαλλό, όπου δικάζονται άνθρωποι με κατηγορητήρια αδύναμα. Για να υπερασπιστώ ανθρώπους που υπερασπίζονται την αξιοπρέπειά τους. Θέλω να γυρίσω τη Δευτέρα στο σχολείο και να μπορώ να τους μεταφέρω μια αισιόδοξη εικόνα. Στους μαθητές μου μίλησα για τους καρμπονάρους, για το Ρήγα Φεραίο, για ανθρώπους που αντιστάθηκαν με όποιον τρόπο αυτοί έκριναν ότι έπρεπε να αντισταθούν.
Ο καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αλκης Ρήγος αναφέρθηκε εισαγωγικά στη δυσκολία που αισθάνεται ευρισκόμενος στην ίδια αίθουσα που βρέθηκε πριν 28 χρόνια για τον ίδιο άνθρωπο. Μίλησε για τις πολύχρονες διώξεις του Γ. Σερίφη και εξέφρασε την πεποίθησή του, στηριζόμενος και στη γνωριμία τους, ότι δεν έχει καμιά σχέση με αυτά που του αποδίδει η κατηγορία.
Απαντώντας σε σχετική παρέμβαση της Γ. Κούρτοβικ, ο πρόεδρος διευκρίνισε ότι οι ερωτήσεις που γίνονται από έδρας και που συσχετίζουν τη δημόσια δράση του Σερίφη με τον αποκλεισμό κάθε πιθανότητας εμπλοκής του σε οργανώσεις όπως ο ΕΛΑ δεν υπονοούν οτιδήποτε το επιβαρυντικό σε βάρος των υπόλοιπων κατηγορούμενων. Αυτό είναι αυτονόητο, είπε. Ο Γ. Σερίφης –είπε ο Α. Ρήγος- απέκτησε μια κάλυψη στην πορεία αυτών των 28 χρόνων, δεν την είχε από την αρχή. Ενας άλλος άνθρωπος, που δεν θα είχε αυτή την κάλυψη, θα βρισκόταν σε πολύ πιο δύσκολη θέση.
Ο βουλευτής του ΣΥΝ Φώτης Κουβέλης ανάφερε ότι γνωρίζει τον Γ. Σερίφη εδώ και δεκαετίες από τη συνδικαλιστική και πολιτική του δραστηριότητα, που ήταν δημόσια και απ’ αυτό συμπεραίνει ότι ο Γ. Σερίφης δεν θα επέλεγε να συμμετάσχει σε μια οργάνωση που δεν θα είχε δημόσια δραστηριότητα. Ούτε θα επέλεγε δράσεις που, όπως γνωρίζει, δεν τον αφορούν. Εχω δει τη δικογραφία, είπε ο Φ. Κουβέλης, και θεωρώ ότι είναι αβάσιμη και εξαιρετικά έωλη.
Απαντώντας σε ερώτηση του Α. Κανά, επιβεβαίωσε ότι όντως είχαν συνεργαστεί τηλεφωνικά για θέματα που αφορούσαν την Κίμωλο, για τα οποία κατέθεσε και ερωτήσεις. Η ανάμνησή μου απ’ αυτή τη συνεργασία –είπε- είναι εξαιρετικά θετική. Εχω την εικόνα ενός εξαιρετικά δραστήριου κοινοτάρχη.
Ο γιατρός Ανδρέας Ηλιόπουλος αναφέρθηκε στην πολύχρονη προσωπική γνωριμία του με τον Γ. Σερίφη και είπε πως επειδή γνωρίζει τον χαρακτήρα του θα του προκαλούσε εξαιρετική έκπληξη η συμμετοχή του σε τρομοκρατικές ενέργειες.
Ο καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας στο Πάντειο Γιώργος Ρούσσης δήλωσε πως ούτε ο Σερίφης ούτε οι μάρτυρες του θα έπρεπε να βρίσκονται εδώ και γι’ αυτό δεν θα μπει στη λογική να αποδείξει ότι ο Γιάννης είναι καλό παιδί.
Απέδωσε σε σκοπιμότητα των Αμερικάνων τη δίωξη και υποστήριξε πως οι καλύτεροι μάρτυρες υπεράσπισης του Σερίφη είναι οι διώκτες του. Η ιστορία διώξεων του Σερίφη –είπε ο Γ. Ρούσσης- αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία. Η δίκη είναι πολιτική και αυτό φαίνεται και μόνο από το χαρακτηρισμό της ως δίκης του ΕΛΑ. Αρα, είναι αντιδημοκρατικό να μη θεωρείται πολιτική η δίκη.
Καταφέρθηκε ενάντια στην αρχή της συλλογικής ευθύνης, σημειώνοντας πως από την περίφημη ρήση του Λάμπρου «και για όσα ξέχασα να τους κηρύξετε ενόχους» μέχρι την απόφαση στην πρώτη δίκη του ΕΛΑ δημιουργείται μια νομολογία καθαρά αντιδημοκρατική.
Εχουμε –κατέληξε- ένα σύνολο παραβιάσεων της αστικής νομιμότητας, που δείχνει ότι και αυτή η δίκη κινείται σε πλαίσια μη ανεξάρτητης δικαιοσύνης. Το καθεστώς της αστικής δημοκρατίας, σύμφωνα με τον Γ. Ρούσση, έχει ξεπεραστεί, αυτό το γνωρίζει και γίνεται όλο και πιο αυταρχικό. Ενα από τα μέσα που χρησιμοποιεί είναι και η δικαιοσύνη, που είναι ένας από τους μηχανισμούς της πολιτικής εξουσίας.
Η Δέσποινα Σπανού, μέλος της ΕΕ της ΑΔΕΔΥ, κατέθεσε ότι γνωρίζει πολλά χρόνια τον Σερίφη από τους κοινωνικούς αγώνες και θεωρεί απαράδεκτες τις επί σειρά ετών διώξεις του. Αναφέρθηκε και στο ζήτημα της συλλογικής ευθύνης, θεωρώντας το ως απειλή για τους κοινωνικούς αγώνες.
Ο Γιώργος Χαρίσης, υπάλληλος του Δήμου Καισαριανής, αναφέρθηκε στη συνδικαλιστική δράση του Γ. Σερίφη και αναφέρθηκε γενικότερα στην παραβίαση του τεκμήριου αθωότητας, στις δίκες και καταδίκες χωρίς αποδείξεις.
Ο Γιώργος Καραμπελιάς αναφέρθηκε στη μακρά εμπειρία δικών σκοπιμότητας, χωρίς στοιχεία, σε όλη τη διάρκεια της μεταπολιτευτικής περιόδου, και στις επί τριακονταετία διώξεις του Γ. Σερίφη, που πάντα αθωώνεται. Δεν ξέρω αν υπάρχει κάποια χρονιά που να λείπει το όνομα του Σερίφη από τις εκθέσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, σημείωσε. Οι Αμερικάνοι φτιάχνουν μια ψυχολογική κατάσταση, μια πίεση στην ελληνική κοινωνία, την κυβέρνηση, τους μηχανισμούς, για να οργανώνονται δίκες, ανεξάρτητα από το αν υπάρχουν στοιχεία. Εχουν παραπεμφθεί με μια λογική συλλογικής ευθύνης άνθρωποι, χωρίς να υπάρχουν βάσεις για άσκηση τέτοιων διώξεων. Γι’ αυτό πρέπει να υπάρξουν αποφάσεις που να βάλουν φραγμό σ’ αυτή τη λογική και να κλείσει αυτό το κεφάλαιο της ελληνικής ιστορίας. Πρέπει να πάψει να πυροδοτείται, με τη λογική δράσης-αντίδρασης, μια δράση που έχει κλείσει. Το ελληνικό κράτος δεν πρέπει να έχει μια λογική αναθέρμανσης πραγμάτων χωρίς στοιχεία και δεν μιλώ μόνο για τον Σερίφη. Η ελληνική Πολιτεία έχει λήξει με κάποιος εμφυλίους και δεν πρέπει να αναζωπυρώνονται.
Η γενική μου άποψη –είπε ο Γ. Καραμπελιάς- είναι ότι μετά τη δικτατορία υπήρξε ένα κλίμα κινητοποιήσεων, που ήταν κυρίως μαζικές κινητοποιήσεις, αλλά εμπεριείχαν και το ένοπλο. Αμέσως μετά τη δικτατορία, λόγω των εξαιρετικά ανώμαλων συνθηκών, παράνομα τμήματα διατηρούσαν ακόμα και τα κοινοβουλευτικά κόμματα εξουσίας. Σ’ αυτές τις συνθήκες πρέπει να κατανοήσει κανείς και τη γέννηση των ένοπλων οργανώσεων ή των οργανώσεων λαϊκής βίας. Γι’ αυτό είναι άδικο για κάποιους ανθρώπους και επιπλέον σφάλμα πολιτικό να συλλαμβάνονται κάποιοι άνθρωποι και να τους φορτώνεται η δράση των οργανώσεων με μια λογική συλλογικής ευθύνης. Πέρα από τον Σερίφη, έχω εικόνα για τον Αγαπίου, που τον θυμάμαι σαν ένα αγωνιστή κατά της δικτατορίας, έχω εικόνα για τον Τσιγαρίδα, που τον θυμάμαι σε πάρα πολλές απεργιακές κινητοποιήσεις.
Απαντώντας σε ερωτήσεις του εισαγγελέα για τον τρόπο λειτουργίας του ΕΛΑ, ο μάρτυρας είπε πως δεν έχει ειδική γνώση, αλλά γνωρίζει πως τέτοιες οργανώσεις δρούσαν με τη μορφή των αυτόνομων ομάδων, που ενεργούσαν αυτόνομα στην επιλογή των στόχων και την οργάνωση των ενεργειών.
Απαντώντας σε ερώτηση του Χρ. Τσιγαρίδα, ο Γ. Καραμπελιάς είπε ότι τον γνώρισε για πολλά χρόνια, ότι βρέθηκαν μαζί σε απεργιακούς αγώνες, ότι συνεργάστηκαν ακόμα και σε συγγραφή προκηρύξεων, στην υπόθεση του Ρολφ Πόλε και σε άλλες περιπτώσεις. Θυμάται ακόμα τον Τσιγαρίδα να συμμετέχει στη συμπαράσταση που είχε οργανωθεί όταν ο ίδιος ο μάρτυρας είχε συλληφθεί.
Οι πανεπιστημιακοί Γιώργος Σαγιάς και Παναγιώτης Πολίτης κατέθεσαν το δικό τους υπερασπιστικό λόγο υπέρ του Γ. Σερίφη, καταγγέλλοντας τη νέα σκόπιμη δίωξή του.
Ο Αντώνης Καρράς, στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, δήλωσε ότι είναι εύκολο να καταθέσει, γιατί δεν είναι η πρώτη φορά. Ελπίζει να είναι η τελευταία. Γνωρίζει τον Σερίφη, γνωρίζει τη δράση του, γνωρίζει τις διώξεις που έχει υποστεί. Η δράση του ήταν διάφανη –είπε- και εξέφρασε την απορία πως αυτοί οι άνθρωποι των διωκτικών μηχανισμών «είδαν» κάτι που όλοι οι άλλοι δεν έβλεπαν.
Ο Α. Καρράς αναφέρθηκε και στη γνωριμία του με τον Κ. Αγαπίου, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, και εξέφρασε την απορία ποιος υπερβάλλων ζήλος τον οδήγησε κι αυτόν ως θύμα για την εκκαθάριση κάποιων υποθέσεων.