Σκληρή τεχνοκρατική αντίληψη (Αννα Διαμαντοπούλου, Εύη Χριστοφιλοπούλου) και εμμονή σε ιδέες και πολιτικές που κουβαλά στη βαλίτσα του ο Γιώργος Παπανδρέου από τον καιρό που υπήρξε υπουργός Παιδείας (Γιάννης Πανάρετος), σηματοδοτούν τα νέα πρόσωπα που τοποθετήθηκαν επικεφαλής του υπουργείου Παιδείας. Βέβαια, η ουσία είναι η ίδια η πολιτική που θα κληθεί να εφαρμόσει η νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΠΘ, υλοποιώντας το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, που υπηρετεί με συνέπεια τα συμφέροντα του κεφαλαίου στην εποχή μας, όμως και τα πρόσωπα έχουν τη σημασία τους και υπογραμμίζουν με ένταση τούτη την πολιτική και τις προτεραιότητές της. Οπως και τη σημασία της έχει η νέα ονομασία του ΥΠΕΠΘ σε υπουργείο Παιδείας, Δια βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, γιατί υπογραμμίζει την έμφαση που δίνει το σύστημα εκπαίδευσης στην κατάρτιση και όχι στη μόρφωση, υποτασσόμενο στις σύγχρονες ανάγκες της καπιταλιστικής αγοράς, που απαιτούν φθηνούς και ευέλικτους εργαζόμενους, αιώνια ανασφαλείς και εργασιακά περιπλανώμενους.
Γνώση που να «εξασφαλίζει την ανταπόκριση της χώρας στον διεθνή ανταγωνισμό» υποσχέθηκε χαρακτηριστικά, σε συνέντευξή της που δημοσιεύτηκε την ημέρα των εκλογών, η νέα υπουργός Παιδείας, Αννα Διαμαντοπούλου, συνεχίζοντας αυτό που είχε διακηρύξει λίγο νωρίτερα ο Γ. Παπανδρέου, ότι το σχέδιο για την Παιδεία είναι μέρος του σχεδιασμού «ανάπτυξης» της χώρας και «εξόδου από την κρίση». Και ξέρουμε καλά πως εννο- ούν οι αστοί την ανάπτυξη, τον ανταγωνισμό και την έξοδο από την κρίση: ως μια ευκαιρία του κεφαλαίου να αλώσει πλήρως τα εργασιακά κεκτημένα των εργαζόμενων, να τους στύψει σαν λεμονόκουπες, προσπαθώντας να γλιτώσει το ίδιο με τις λιγότερες συνέπειες, αφού προηγουμένως έχει φροντίσει να τους εκπαιδεύσει μόνο με τα τελείως απαραίτητα «προσόντα» που απαιτεί η αγορά. «Μια ουσιαστική μεταρρύθμιση από το νηπιαγωγείο μέχρι τα μεταπτυχιακά, όπως αναλυτικά παρουσιάζεται στο πρόγραμμά μας… το οποίο και θα προωθήσουμε… αναλαμβάνοντας το κόστος λήψης αποφάσεων» μας διεμήνυσε η Αννα Διαμαντοπούλου, προετοιμάζοντάς μας για τις σκληρές μέρες που έρχονται. Ας ετοιμαστεί, λοιπόν, η εκπαιδευτική κοινότητα να αντιμετωπίσει μια νέα αντιλαϊκή, σκληρή πολιτική, που συνίσταται σε:
♦ Εθνικό Πρόγραμμα Σπουδών, που θα ικανοποιεί τους «εθνικούς στόχους», δηλαδή τη στοιχειώδη γνώση των ελληνικών, των θετικών επιστημών, μιας ξένης γλώσσας και της χρήσης του Η/Υ. Παρέμβαση των «τοπικών κοινωνιών» (επιχειρήσεις, σύλλογοι εμποροβιοτεχνών, δήμαρχοι και τα ρέστα), στον τομέα του άμεσου ενδιαφέροντός τους, με ειδικά μαθήματα και δραστηριότητες, ώστε να προετοιμάζεται κατάλληλα το αυριανό εργατικό δυναμικό τους, με αντάλλαγμα τη συμμετοχή τους στο κόστος λειτουργίας των σχολείων.
♦ Διατήρηση των δυο τύπων σχολείων, με νέο φτιασίδωμα της λεγόμενης τεχνικοεπαγγελματικής εκπαίδευσης, ώστε να παγιδεύονται τα όνειρα των παιδιών των φτωχών λαϊκών στρωμάτων.
♦ Εθνικό Απολυτήριο. Μια εκδοχή της «μεταρρύθμισης Αρσένη». Με πανελλαδικές εξετάσεις και στις τρεις τάξεις του Λυκείου σε 8-9 μαθήματα για την απόκτησή του. Από κει κι έπειτα ο κάτοχός του εισάγεται καταρχήν σε Πανεπιστήμιο ή Σχολή και όχι σε Τμήμα (η μετέπειτα εισαγωγή σε Τμήμα, προφανώς, θα απαιτεί και νέα φίλτρα), με κριτήρια που θα βάζουν τα ίδια τα Πανεπιστήμια (συντελεστές, πλαφόν, κ.λπ.).
♦ Σχολεία που θα υπάγονται σε Δήμους και Νομαρχίες, αφού η αποκέντρωση αποτελεί βασική συνιστώσα του προγράμματος του ΠΑΣΟΚ. Το φόρτωμα του κόστους λειτουργίας των σχολείων στις πλάτες των δημοτών, των εργαζόμενων, είναι η φυσική συνέπεια της αποκέντρωσης, όπως και η κατάταξη και κατηγοριοποίηση των σχολείων.
♦ Αξιολόγηση σε όλα τα επίπεδα. Η «δίκαιη και σωστή αμοιβή» των εκπαιδευτικών έχει ως προϋπόθεση την αποδοχή της αξιολόγησής τους (σύνδεση μισθού-απόδοσης).
♦ Γενίκευση του Ολοήμερου παιδοφυλακτήριου, αφού αποτελεί τη φθηνή λύση για την απόλυτη προσαρμογή του σχολείου στις εργασιακές σχέσεις-μπάχαλο των γονιών. Οι πραγματικές ανάγκες των μικρών παιδιών πάνε περίπατο, μόνη έγνοια οι ανάγκες των γονιών, δηλαδή του κεφαλαίου. Περίπατο πάνε και τα εργασιακά δικαιώματα των εκπαιδευτικών, μιας και το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ δεν κάνει την παραμικρή νύξη για τους ωρομίσθιους, που στελεχώνουν τα ολοήμερα σχολεία.
♦ Προγραμματικές, πολυετείς συμφωνίες του κράτους με τα Πανεπιστήμια, ενώ θα ενθαρρύνονται και «οι συμφωνίες με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την περιφέρεια». Χρηματοδότηση με βάση τα αποτελέσματα λειτουργίας των Πανεπιστημίων, σε στόχους που θα έχουν θέσει τα ίδια και θα έχουν συμφωνηθεί με το κράτος. Οι στόχοι αφορούν σε εντατικοποίηση των σπουδών και στην επιβολή σιγής νεκροταφείου στα Πανεπιστήμια.
♦ Οχι απευθείας χρηματοδότηση των Πανεπιστημίων, αλλά προσφορά «κουπονιών» στους υποψήφιους φοιτητές, που θα καταθέτουν με την εγγραφή τους στο Πανεπιστήμιο. Συνέπεια αυτού του τύπου χρηματοδότησης θα είναι ο εξαναγκασμός των φοιτητών να καταβάλλουν τα πρόσθετα έξοδα από την τσέπη τους και των Πανεπιστημίων να καταφεύγουν σε «χορηγούς» και σε πηγές από «τρίτους».
♦ Απεύθυνση στην «υγιή και παραγωγική επιχειρηματικότητα να επενδύσει στην καινοτομία και την έρευνα» και γενικότερα σε όλες τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες που έχουν ψωμί για το κεφάλαιο. Το «Δημόσιο θα δώσει τον τόνο στην έρευνα», αλλά το ΠΑΣΟΚ θα «επιδιώξει, θα απαιτήσει την ισχυρή συμμετοχή και του ιδιωτικού τομέα». Πρόκειται για κάλεσμα των καπιταλιστικών επιχειρήσεων να εκμεταλλευτούν μαζικά και δραστήρια την πανεπιστημιακή έρευνα προς όφελός τους, αφού θα τη χρηματοδοτούν, ώστε να αποκομίσουν οφέλη και να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους.
Εντάσσοντας την πολιτική στην Παιδεία στη γενικότερη στρατηγική που θέλει να ακολουθήσει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αυτή την περίοδο, είναι πιθανόν να μην δούμε να μπαίνουν άμεσα μπροστά όλες οι πλευρές του προγράμματος, ώστε να μην ανοιχτούν ανεπιθύμητα μέτωπα. Ομως, κανένας εφησυχασμός δεν πρέπει να κατακυριεύσει το εκπαιδευτικό κίνημα, την εργαζόμενη κοινωνία, αφού οι στόχοι, η κατεύθυνση είναι γνωστά. Απαιτείται επαγρύπνηση, αγώνας και προβολή των ανεξάρτητων ταξικών συμφερόντων της εκπαιδευτικής κοινότητας, της εργατικής τάξης, της εργαζόμενης κοινωνίας.
Γιούλα Γκεσούλη