«Το Europgroup, ωστόσο, υπογραμμίζει ότι τα προαναφερθέντα οφέλη από πρωτοβουλίες κρατών μελών της Ευρωζώνης θα προκύπτουν για την Ελλάδα με σταδιακό τρόπο και θα εξαρτώνται από την αυστηρή εφαρμογή των συμφωνηθέντων μεταρρυθμιστικών μέτρων κατά την περίοδο του προγράμματος, όπως επίσης και κατά την περίοδο επιτήρησης που θα ακολουθήσει μετά το πρόγραμμα».
Η παράγραφος αυτή του ανακοινωθέντος που εξέδωσαν τα χαράματα της 27ης Νοέμβρη οι υπουργοί Οικονομικών των «17» της Ευρωζώνης είτε αποσιωπήθηκε είτε πέρασε στο ντούκου από τα ελληνικά ΜΜΕ, τα οποία –κατά το συνήθειο τους– επιδίδονται σε πανηγυρισμούς (έστω και συγκρατημένους αυτή τη φορά).
Οπως επίσης πέρασαν στο ντού-κου τα εξής, που είπε στην αρχή της δήλωσής του ο πρόεδρος του Euro- group Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ: «Κατά πρώτον, είναι πολύ σημαντικό που η Ελλάδα κατάφερε να περάσει μία μεγάλη παλέτα προσαρμογών που κατάφερε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να δημιουργήσει ένα πακέτο εργαλείων, ούτως ώστε να μην υπάρξει καμία υπαναχώρηση. Αν πραγματικά δεν προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση τότε τα κονδύλια θα κοπούν από αλλού. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξει μεγάλη δημοσιονομική πειθαρχία». Για όσους δεν κατάλαβαν το επανέλαβε με άλλα λόγια: «Πήραμε πολύ ουσιαστικές αποφάσεις για το μέλλον της Ελλάδας στην ευρωζώνη. Θέλουμε να τονίσουμε ότι όλες οι δυνατότητες που θα δώσουμε εμείς θα δοθούν κάτω υπό προϋποθέσεις ούτως ώστε να εφαρμοστούν όσα έχουμε πει».
Τι σημαίνουν τα παραπάνω; Οτι η σκληρή επιτροπεία από την τρόικα και η ψήφιση Μνημονίων δεν θα τερματιστούν το 2016, οπότε τελειώνει το περιβόητο «πρόγραμμα» (μετά τη διετή επιμήκυνση), αλλά θα επεκταθούν και μετά. Η μετά το πρόγραμμα περίοδος ορίζεται ως «περίοδος επιτήρησης». Μέχρι πότε θα κρατήσει αυτή; Τουλάχιστον μέχρι το 2022, αφού μέχρι τότε τίθεται στόχος σε σχέση με το ελληνικό κρατικό χρέος. Στην πραγματικότητα, πολύ πέραν του 2022, δεδομένης της επιμήκυνσης του χρόνου λήξης των ελληνικών ομολόγων, αλλά και δεδομένης της αποτυχίας και του νέου προγράμματος, που δεν πρόκειται να έχει καλύτερη τύχη από τα προηγούμενα.
Για όλη αυτή την περίοδο το Eurogroup είναι ξεκάθαρο: «Οπως έχει ήδη συμφωνηθεί από το Εurogroup της 21ης Φεβρουαρίου 2012, η ευρωζώνη δεσμεύεται να παράσχει την κατάλληλη στήριξη στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του προγράμματος και μετά από αυτό μέχρις ότου επανέλθει στις αγορές, υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα συμμορφώνεται πλήρως με τις απαιτήσεις και τους στόχους του προγράμματος προσαρμογής».
Μάλιστα, οι υπουργοί των «17» δεν παραλείπουν να υπενθυμίσουν ότι ήδη ο μηχανισμός λήψης αντιλαϊκών μέτρων έχει γίνει αυτόματος: «Το Eurogroup σημειώνει με ικανοποίηση ότι το νέο ελληνικό πρόγραμμα περιλαμβάνει την υιοθέτηση νέων εργαλείων ενίσχυσης της εφαρμογής των μέτρων του προγράμματος, ιδίως με μέσα διόρθωσης των μηχανισμών που θα διασφαλίζουν τα επιτεύγματα τόσο των δημοσιονομικών όσο και των στόχων των ιδιωτικοποιήσεων και μέσω ισχυροτερων κανόνων στην εκτέλεση του προϋπολογισμού και των κανόνων ελέγχου».
Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνουμε και κάτι ακόμη, το οποίο επίσης πέρασε στο ντούκου από την αστική προπαγάνδα. Αναφέρει η απόφαση του Eurogroup: «Η Ελλάδα έχει επίσης σημαντικά βελτιώσει τον ειδικό λογαριαμσό για την εξυπηρέτηση του χρέους. Η Ελλάδα θα μεταφέρει όλα τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις, τα στοχευόμενα πρωτογενή πλεονάσματα καθώς και το 30% της υπέρβασης των πρωτογενών πλεονασμάτων σε αυτόν τον λογαριασμό ώστε να εξυπηρετήσει σε τρίμηνη βάση την πληρωμή του χρέους. Η Ελλάδα επίσης θα αυξήσει τη διαφάνεια και θα παράσχει πλήρεις, προ και μετά τις συναλλαγές του ειδικού λογαριασμού, πληροφορίες προς το EFSF/ESM».
Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που υπογράφτηκε κυριακάτικα στις 18 Νοέμβρη προβλέπει ότι στον περιβόητο ειδικό λογαριασμό θα μεταφέρονται τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις «καθώς και τα χρηματικά ποσά από τη συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου στην εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους». Η απόφαση του Eurogroup καταργεί την τελευταία γενικολογία και ορίζει με σαφήνεια ότι στον ειδικό λογαριασμό για την πληρωμή του χρέους θα πηγαίνουν όλα τα πρωτογενή πλεονάσματα που τίθενται ως στόχος και αν τα πρωτογενή πλεονάσματα είναι μεγαλύτερα από το στόχο, θα πηγαίνει και το 30% της υπέρβασης.
Σε απλά ελληνικά αυτό σημαίνει ότι στο ελληνικό κράτος δε θ’ απομένει δεκάρα τσακιστή για να κάνει έστω και οριακή αναπτυξιακή πολιτική. Οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα θα τίθενται από την τρόικα και τα λεφτά θα πηγαίνουν κατευθείαν στον ειδικό λογαριασμό. Αν στη διάρκεια ενός έτους φανεί ότι ο στόχος δεν πιάνεται, τότε θα παίρνονται πρόσθετα αντιλαϊκά μέτρα από τον αυτόματο μηχανισμό που έχει θεσπιστεί με την ίδια Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου. Αν παρ’ ελπίδα το πρωτογενές πλεόνασμα είναι μεγαλύτερο από το στόχο, τότε το 30% θα πηγαίνει στον ειδικό λογαριασμό και το υπόλοιπο θα μπορεί να το διαθέσει το ελληνικό κράτος. Φυσικά, οι πιθανότητες για πλεόνασμα πάνω από το στόχο είναι μηδενικές, διότι είναι τόσο σκληρές οι απαιτήσεις που μετά βίας θα πιάνεται ο στόχος. Καλού-κακού, όμως, οι τοκογλύφοι του χρηματιστικού κεφαλαίου δένουν και αυτή την περίπτωση.
«Πώς αλλιώς θα εξοφλήσεις το χρέος; Από τα πρωτογενή πλεονάσματα θα εξοφλήσεις το χρέος. Και από τις ιδιωτικοποιήσεις. Δεν υπάρχει άλλη πηγή εξόφλησης του χρέους», δήλωσε ο Στουρνάρας στις Βρυξέλλες, με το γνωστό ύφος του τεχνοκράτη λακέ που τα ‘χει όλα λυμένα. Τι μας έλεγαν μέχρι τώρα; Οτι πρέπει να υπάρξουν πρωτογενή πλεονάσματα, για να μην αυξάνεται το χρέος και να μπορέσουν να διατεθούν κονδύλια στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και να στηριχτεί η ανάπτυξη. Και όχι μόνον αυτό, αλλά για να μπορέσει το κράτος να κάνει κοινωνική πολιτική και ιδιαίτερα να αυξήσει τις χαμηλές συντάξεις, όπως «δεσμευόταν» όχι μόνο προεκλογικά αλλά και μετεκλογικά ο Σαμαράς. Τι μας λένε τώρα; Οτι τα πρωτογενή πλεονάσματα θα πηγαίνουν, στο διηνεκές, για την αποπληρωμή του χρέους. Και βέβαια, το ύψος-στόχος των πρωτογενών πλεονασμάτων θα καθορίζεται από τους δανειστές, από την τρόικα, όχι μόνο στην περίοδο του «προγράμματος» (μέχρι το 2016), αλλά και στα χρόνια που θ’ ακολουθήσουν, που επίσημα ορίζονται πλέον ως «περίοδος επιτήρησης». Αυτό αποτελεί δημόσια παραδοχή του ότι η σκληρή λιτότητα και η «κινεζοποίηση» θα κρατήσουν πολλά χρόνια ακόμη. Αλλωστε, το τέλος της «περιόδου επιτήρησης» δεν έχει οριστεί ούτε καν τυπικά.
Σύντομα, λοιπόν, θα έχουμε νέα εξευτελιστική Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, η οποία θα αναφέρει ρητά ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα δε θα χρησιμοποιούνται από το ελληνικό κράτος, αλλά θα πηγαίνουν στην ολότητά τους για την εξυπηρέτηση του χρέους, μαζί με τα έσοδα από τα ξεπουλήματα κρατικών περιουσιακών στοιχείων. Στην ίδια ΠΝΠ ίσως να μπει και διάταξη για την υποχρέωση παροχής πλήρων πληροφοριών στους δυο μηχανισμούς «διάσωσης», πριν και μετά από κάθε συναλλαγή του ειδικού λογαριασμού, την οποία επίσης απαιτεί το Eurogroup. Η επιτροπεία θα γίνει ακόμα πιο σφιχτή, για να μην ξεφεύγει τίποτα από τους γκαουλάιτερ των διεθνών τοκογλύφων.
Ποια ανάπτυξη;
Οποιος διάβασε ολόκληρο το ανακοινωθέν του Eurogroup θα πρόσεξε σίγουρα ότι η λέξη «ανάπτυξη» δεν αναφέρεται ούτε μια φορά. Ούτε υποκριτικά, βρε αδερφέ, για να ικανοποιήσουν λίγο τις προπαγανδιστικές ανάγκες του «τρίο ξεφτίλα» της συγκυβέρνησης, που παραμυθιάζει τον ελληνικό λαό, ότι δήθεν θα πάρει τα δισ. της δόσης και θα χρησιμοποιήσει ένα μέρος τους για να αυξηθεί η ρευστότητα στην αγορά, να ξαναπάρει μπροστά η οικονομία, ν’ αρχίσει η ανάπτυξη. Αυτά δεν έλεγε ο Σαμαράς αμέσως μετά την ψήφιση του νέου Μεσοπρόθεσμου, με το πολυνομοσχέδιο-εφιάλτης του ενός άρθρου;
Η μόνη αναφορά που υπάρχει στην απόφαση του Eurogroup είναι η εξής: «Επιπλέον, επισημαίνεται ότι τα κράτη μέλη της ευρωζώνης θα εξετάσουν περαιτέρω μέτρα και βοήθεια, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της εθνικής συνεισφοράς της Ελλάδας στα συγχρηματοδοτούμενα έργα από τα διαρθρωτικά ταμεία και/ή την περαιτέρω μείωση των επιτοκίων , προκειμένου να διασφαλιστεί μεγαλύτερη και αξιόπιστη μείωση του ελληνικού χρέους». Το μόνο το οποίο συζητούν, χωρίς και να δεσμεύονται ρητά («θα εξετάσουν» λένε), είναι η μείωση της εθνικής συνεισφοράς στα συγχρηματοδοτούμενα έργα. Πρόκειται για έργα υποδομής, στα οποία συμμετέχουν μονοπωλιακοί όμιλοι των ιμπεριαλιστικών χωρών (όπως η γερμανική Χόχτιφ και η γαλλική Βινσί) και τα οποία έχουν παγώσει. Τα δικά του μονοπώλια που κάνουν μπίζνες στην Ελλάδα θέλει να εξυπηρετήσει ο γερμανογαλλικός άξονας. Και αυτή η προοπτική, όμως, συνδέεται με τη μείωση του χρέους και όχι με την ανάπτυξη, η οποία αφήνει αδιάφορους τους ιμπεριαλιστές τοκογλύφους.
Το Eurogroup έλυσε και το «αίνιγμα» των επόμενων δόσεων. Το σύνολο είναι 43,7 δισ. ευρώ. Απ’ αυτά, 23,8 δισ. για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και 10,6 δισ. για ανάγκες του προϋπολογισμού θα καταβληθούν το Δεκέμβρη, ενώ το εναπομένον ποσό (9,3 δισ. ευρώ) θα καταβληθεί σε τρεις υποδόσεις μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2013, «σε σύνδεση με την εφαρμογή των οροσήμων του Μνημονίου (συμπεριλαμβανόμενης της συμφωνηθείσας φορολογικής μεταρρύθμισης τον Ιανουάριο), όπως θα συμφωνηθεί από την τρόικα». Το φορολογικό-λαιμητόμος μπαίνει ως προαπαιτούμενο για την επόμενη δόση και θα περάσει από την έγκριση της τρόικας.
Αμέσως μετά απ’ αυτή την αναφορά, το ανακοινωθέν του Eurogroup αναφέρει: «Το Eurogroup τονίζει ότι θα είναι σε θέση να αποφασίσει και τυπικά την εκταμίευση, ως τις 13 Δεκεμβρίου, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν ολοκληρωθεί οι εθνικές διαδικασίες και ανάλογα με το αποτέλεσμα της ενδεχόμενης επαναγοράς από την Ελλάδα ελληνικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά».
Αυτό είναι το καινούργιο στοιχείο. Ενα πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων από το ελληνικό κράτος, ώστε να υπάρξει κάποια ονομαστική μείωση του χρέους και να ικανοποιηθεί το ΔΝΤ. Η όλη συζήτηση που άρχισε αφορά τις δυσκολίες της διαδικασίας επαναγοράς ομολόγων, δεδομένου ότι τα funds που κατέχουν ομόλογα θα δοκιμάσουν ν’ ανεβάσουν την τιμή. Το Eurogroup αποφάσισε να μη γίνει επαναγορά σε τιμή ψηλότερη απ’ αυτή που είχε διαμορφωθεί στο κλείσιμο της 23ης Νοέμβρη, οπότε κερδοσκοπία της τελευταίας στιγμής μάλλον αποκλείεται. Το θέμα, όμως, είναι πως από το καλοκαίρι η τιμή των ελληνικών ομολόγων έχει σχεδόν διπλασιαστεί στη δευτερογενή αγορά. Αρα, κάποιοι γνώριζαν ότι συζητιέται πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων και ποντάρισαν σ’ αυτό. Κάποια funds θα βγάλουν «τρελά λεφτά» μέσα σε λίγους μήνες και μάλλον για λογαριασμό τους δούλεψε η μαντάμ Λαγκάρντ.
Αυτό είναι το πρώτο. Το δεύτερο και πιο σημαντικό είναι πού θα βρεθούν τα λεφτά για να προχωρήσει η ελληνική κυβέρνηση σε επαναγορά ομολόγων; Προφανώς, θα χρησιμοποιηθούν τα 10,6 δισ. της δόσης του Δεκέμβρη. Τι ποσό θα πάει στην επαναγορά ομολόγων; Καμιά πληροφορία δεν δόθηκε, ούτε από το Eurogroup ούτε από τον Στουρνάρα. Είναι, λοιπόν, πολύ πιθανό ένα μεγάλο μέρος από τη δόση των 10,6 δισ. να διατεθεί για την επαναγορά ομολόγων, που αποτελεί όρο από πλευράς ΔΝΤ για να εγκρίνει την εκταμίευση της δόσης. Οσο μεγαλύτερο είναι αυτό το ποσό τόσο μικρότερο θα είναι το ποσό που θα διατεθεί για την κάλυψη άλλων αναγκών του ελληνικού κράτους.
Σε κάθε περίπτωση, η εξώφληση των προμηθευτών του δημοσίου, τα χρέη στους οποίους έχουν ξεπεράσει τα 8 δισ. ευρώ, αποκλείεται να γίνει στο ακέραιο. Αν περισσέψουν 1,5 – 2 δισ. ευρώ για εξώφληση χρεών, θα πρέπει να είναι και ευχαριστημένοι οι προμηθευτές. Αρα, ούτε απ’ αυτή την πλευρά αναμένεται αύξηση της ρευστότητας και μικρή έστω ανάσα στον ελληνικό καπιταλισμό. Η ύφεση θα βαθύνει ακόμη περισσότερο.
Είναι χαρακτηριστικά αυτά που διαμείφθηκαν στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, το μεσημέρι της περασμένης Τετάρτης. Δημοσιογράφος ρώτησε τι λεφτά θα πληρωθούν φέτος στους προμηθευτές του δημοσίου και ο Στουρνάρας, αφού είπε διάφορες αερολογίες, απάντησε ότι δεν ξέρει και έδωσε το λόγο στον Σταϊκούρα! Ο τελευταίος έβγαλε ένα λογύδριο, περιγράφοντας διάφορες διαδικασίες που θα γίνουν ανάμεσα στα υπουργεία, για να καταγραφούν αυτοί που τους χρωστάει το δημόσιο. Ο δημοσιογράφος επέμεινε, ζητώντας να του πουν ένα συνολικό ποσό. Ο Σταϊκούρας έβγαλε ένα ακόμη λογύδριο με αερολογίες και στο τέλος κατέληξε: «Αλλά αυτή τη στιγμή δεν είμαι σε θέση να σας απαντήσω ακριβώς για ποσό διότι αντιλαμβάνεστε, όπως σας είπα, ότι αυτό θα γίνει από τα αρμόδια υπουργεία». Ξέρουν πολύ καλά πόσα χρωστάνε και υποτίθεται ξέρουν και πόσα θα έχουν στη διάθεσή τους για να πληρώσουν. Δε λένε, όμως, ποσό, γιατί δε θέλουν να πουν την αλήθεια.
Προσωρινός συμβιβασμός
Τι άλλαξε στη διάρθρωση του ελληνικού χρέους από τον περασμένο Φλεβάρη μέχρι τώρα. Γιατί το Φλεβάρη έλεγαν ότι το χρέος έγινε βιώσιμο και θα πέσει στο 120% του ΑΕΠ το 2020, ενώ τώρα σφάχτηκαν ΔΝΤ και Ευρωζώνη, θεωρώντας και οι δύο πλευρές ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο; Και γιατί μετά τα νέα διαχειριστικά μέτρα το χρέος κατέστη βιώσιμο και θα είναι 124% το 2020 και 110% το 2022;
Ολα είναι ένα παιχνίδι ανάμεσα σε ισχυρούς παίκτες. Το ΔΝΤ, από τη μια, πίσω από το οποίο βρίσκεται το αμερικάνικο χρηματιστικό κεφάλαιο, και το Eurogroup από την άλλη, στο οποίο κουμάντο κάνει το γερμανικό χρηματιστικό κεφάλαιο με τους συμμάχους του. Πολιτική ήταν η απόφαση και το Φλεβάρη, πολιτική είναι η απόφαση και τώρα. Πρώτα παίρνουν την πολιτική απόφαση και μετά μαγειρεύουν τα νούμερα. Σε κάθε περίπτωση, το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο. Ούτε το Φλεβάρη ήταν ούτε τώρα έγινε.
Δεν είναι τυχαίο πως ο Στουρνάρας, στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε στις Βρυξέλλες μετά την ολοκλήρωση του Eurogroup, όταν του ζητήθηκαν συγκεκριμένα στοιχεία, απαντούσε πότε «δεν έχω κάνει ακριβώς το άθροισμα τι είναι τι» και πότε «τώρα δεν έχω το νούμερο πρόχειρο»! Είναι δυνατόν να έχεις κάνει, υποτίθεται, ακριβή υπολογισμό, να λες ότι το χρέος θα είναι 124% του ΑΕΠ το 2020 και 110% το 2022, αλλά να μην μπορείς να εξηγήσεις πώς ακριβώς θα προκύψει αυτό;
Τον περασμένο Φλεβάρη, ΔΝΤ και Eurogroup συμφώνησαν ότι αρκεί το PSI για να μειωθεί το ελληνικό χρέος στο 120% του ΑΕΠ το 2020. Για να φτάσουν σ’ αυτό το αποτέλεσμα έκαναν κάποιες εξωφρενικές παραδοχές. Οτι από το 2013 και για κάθε χρόνο το ελληνικό ΑΕΠ θα αυξάνεται σταθερά κατά 2,5% το χρόνο, ενώ θα υπάρχουν πρωτογενή πλεονάσματα 4,5% κάθε χρόνο. Οχτώ μήνες μετά, το ΔΝΤ σήκωσε μεγάλη φασαρία, υποστηρίζοντας ότι το χρέος δε θα είναι βιώσιμο. Τι άλλαξε; Μήπως το ότι βάθυνε η καπιταλιστική ύφεση; Μα αυτό ήταν δεδομένο. Επειδή, δηλαδή, το ΔΝΤ –όπως κάνει από την εποχή του πρώτου Μνημόνιου ακόμη– κάνει μια εξωπραγματική πρόβλεψη για την ύφεση, θα πρέπει να δεχτούμε ότι άλλαξε κάτι στην πραγματικότητα;
Εκείνο που άλλαξε ήταν το επίπεδο του ανταγωνισμού ανάμεσα στο αγγλοσαξονικό και το γερμανο-ευρωπαϊκό κεφάλαιο. Η Λαγκάρντ πήρε εντολή να απαιτήσει να γίνει «κούρεμα» και στα ομόλογα που κατέχουν οι χώρες της Ευρωζώνης, για να χτυπηθεί έτσι η Γερμανία. Η Γερμανία αντιστάθηκε σθεναρά, αρνήθηκε οποιαδήποτε συζήτηση για OSI («κούρεμα» των ομολόγων του λεγόμενου επίσημου τομέα, δηλαδή των κρατών, της ΕΚΤ και των EFSF και ESM), γιατί πίσω από την Ελλάδα έρχεται κοτζάμ Ισπανία και παραπίσω η Ιταλία, οπότε θα άρχιζε μια τακτική αποψίλωσης της δυνατότητας του γερμανικού χρηματιστικού κεφαλαίου να κερδοσκοπεί με τα κρατικά χρέη στην Ευρωζώνη (από τα χείλη της Μπακογιάννη ακούστηκε ότι μόνο την τελευταία διετία η Γερμανία έβγαλε 80 δισ. ευρώ από ομόλογα χωρών του λεγόμενου ευρωπαϊκού Νότου!).
Ο καυγάς ανάμεσα σε ΔΝΤ και Ευρωζώνη κατέληξε σ’ έναν συμβιβασμό χωρίς «κούρεμα». Η Γερμανία δέχτηκε άλλες ρυθμίσεις (μείωση επιτοκίου στο πρώτο δάνειο, επιμήκυνση της λήξης, επιστροφή από το 2013 και μετά κάποιων κερδών κεντρικών τραπεζών στον ελληνικό ειδικό λογαριασμό, για να αποπληρωθούν νέα δάνεια). Αυτά είναι ακόμα υπό αίρεση (θα πρέπει να εγκριθούν από κάθε χώρα της Ευρωζώνης). Και όλα να γίνουν, όμως, πάλι δεν πρόκειται το ελληνικό χρέος να πάει εκεί που λένε. Προσέξτε τι αναφέρει η απόφαση του Eurogroup: «Στόχος του προγράμματος είναι η μείωση του ελληνικού χρέους στο 175% το 2016, στο 124% το 2020 και αισθητά κάτω από το 110% το 2022».
Πώς θα κατέβει το χρέος από 175% το 2016 σε 124% το 2020; Κανένας δεν απάντησε σ’ αυτό το ερώτημα και ο Στουρνάρας… δεν είχε πρόχειρα τα νούμερα. Ποιες παραδοχές έχουν κάνει; Οτι θα υπάρχουν πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 4,5%. Ας δεχτούμε ότι χάρη στη βάρβαρη πολιτική και τον αυτόματο μηχανισμό λήψης αντιλαϊκών μέτρων αυτό θα το πετύχουν (μολονότι η κοινωνική ηρεμία κάθε άλλο παρά εξασφαλισμένη είναι για μια τόσο μακρόχρονη περίοδο). Τι γίνεται, όμως, με την ύφεση; Πόσο έχουν «προβλέψει» ότι θα αυξάνεται το ΑΕΠ όλα αυτά τα χρόνια; Με μέσο ετήσιο ρυθμό 2,5% ή μήπως παραπάνω; Κρίνοντας από την… ακρίβεια των μέχρι τώρα προβλέψεών τους, μπορούμε να είμαστε… σίγουροι και για τις καινούργιες. Το μόνο βέβαιο είναι ότι λίγες ώρες μετά τη νέα συμφωνία των Βρυξελλών ο ΟΟΣΑ ανακοίνωσε τη δική του πρόβλεψη για την ελληνική οικονομία, που λέει ότι η ύφεση θα συνεχιστεί και το 2014 με -1,3%. Τι προβλέπουν η τρόικα και η ελληνική κυβέρνηση; Οτι το 2014 θα υπάρξει ανάπτυξη, δηλαδή θετικός ρυθμός! Και μόνο απ’ αυτό μπορούμε να καταλάβουμε πόση αξία έχουν οι «τεχνικές ασκήσεις» (δανειζόμαστε τον όρο από τον Σαχινίδη) που κάνουν, προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματα που εκ των προτέρων έχουν συμφωνήσει, μετά από άγριο παζάρι.
Και πώς ακριβώς θα γίνει το θαύμα, μέσα σε μόλις δύο χρόνια, το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ να κατέβει κατά 14 ολόκληρες μονάδες, από 124% το 2020 σε 110% το 2022 (σε σημερινές τιμές μιλάμε για μείωση χρέους κατά περίπου 28 δισ. ευρώ, ενώ σε τιμές 2020 το ποσό γίνεται πολύ μεγαλύτερο!); Τι ακριβώς θα γίνει αυτή τη διετία; Ο Στουρνάρας έλεγε κάτι παραληρηματικά πράγματα από τα οποία δεν έβγαινε κανένα νόημα. Θαυμάστε απόσπασμα από το δελτίο Τύπου του υπουργείου Οικονομικών με τη συνέντευξη Στουρνάρα στις Βρυξέλλες: «Αρα και οι κεντρικές τράπεζες, μέσω των εθνικών κεντρικών τραπεζών και των κυβερνήσεων μάς επιστρέφουν όλα τα κέρδη τους. Αυτό είναι μια πολύ σημαντική απόφαση. Είναι σημαντικά. Τώρα δεν έχω το νούμερο πρόχειρο. Αυτό μειώνει το δημόσιο χρέος το ’20 γύρω στις 5 εκατοστιαίες μονάδες, σε άλλες 5 το 2022 και κατά 5,2 το 2030, άρα μιλάμε για σημαντικά ποσά. Και επίσης ελαφραίνουν τις χρηματοδοτικές μας ανάγκες κατά 4 δισ. την περίοδο ‘12 με ‘14 και κατά τρία δισ. την περίοδο 15-16. Αρα μιλάμε για πολύ σημαντικά ποσά»! Περιττεύει, βέβαια, να θυμίσουμε, ότι ήταν ο Στουρνάρας, ως πρόεδρος του ΙΟΒΕ, που προέβλεπε ότι το πρώτο Μνημόνιο θα είναι απολύτως επιτυχημένο και πως από το 2011 ο ελληνικός καπιταλισμός θα είχε περάσει σε ανάπτυξη!
Είναι, λοιπόν, βέβαιο ότι αυτό που ονομάζουν βιωσιμότητα του χρέους δεν έχει εξασφαλιστεί. Εδωσαν μια προσωρινή λύση και θα επανέλθουν αργότερα με νέες ρυθμίσεις. Αυτό, άλλωστε, δεν κάνουν μέχρι τώρα; Ας θυμηθούμε εν συντομία την πρόσφατη ιστορία: Μέχρι και το Μάη του 2010 έλεγαν ότι με τα μέτρα της κυβέρνησης Παπανδρέου η Ελλάδα θα εξασφαλίσει τη δυνατότητά της να δανείζεται από τις «αγορές» – Το Μάη του 2010 έγινε η προσφυγή και υπογράφτηκε η πρώτη δανειακή σύμβαση, μετά την οποία διακήρυξαν ότι σ’ ένα χρόνο η Ελλάδα θα έχει ξαναβγεί στις «αγορές» – Το Γενάρη του 2011 έκαναν τις πρώτες ρυθμίσεις με μείωση επιτοκίων, διακηρύσσοντας ότι έλυσαν το πρόβλημα – Τον Ιούνη του 2011 ανακοίνωσαν το PSI, υποστηρίζοντας ότι ξαναέλυσαν το πρόβλημα – Τον Οκτώβρη του 2011 αποφάσισαν το PSI+, το Φλεβάρη του 2012 το υλοποίησαν και διακήρυξαν ότι έλυσαν οριστικά το πρόβλημα – Το Νοέμβρη του 2012 αποφασίζουν νέες ρυθμίσεις και ξαναδιακηρύσσουν ότι έλυσαν οριστικά τα πρόβλημα, που το… είχαν λύσει οριστικά από το Φλεβάρη της ίδιας χρονιάς. Πρόκειται, λοιπόν, για μια τακτική και μόνο.
Σίγουρος μόνο ο εφιάλτης
Τα βασικά ιμπεριαλιστικά κέντρα ήρθαν σε έναν ακόμη συμβιβασμό, ο οποίος θα είναι προσωρινός όπως και όλοι οι προηγούμενοι. Είναι βέβαιο ότι όλα τα κέντρα θέλουν το ελληνικό κρατικό χρέος να είναι βιώσιμο. Δηλαδή, να μπορεί το ελληνικό κράτος να πληρώνει τόκους και χρεολύσια. Επειδή, όμως, κατά τη διαδικασία της διαχείρισης του χρέους απαξιώνεται κεφάλαιο, κάθε κέντρο θέλει να ρίξει τη ζημιά στις πλάτες του άλλου. Το κάθε «κούρεμα», η κάθε τεχνική διαχειριστική απόφαση άλλους τους επιβαρύνει περισσότερο και άλλους λιγότερο. Είναι, λοιπόν, βέβαιο ότι σύντομα θα έχουμε καινούργιους ανταγωνισμούς, καινούργια παζάρια καινούργιες συμφωνίες.
Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν πρόκειται να χαλαρώσει ούτε στο ελάχιστο η επίθεσή τους ενάντια στον ελληνικό λαό. Η κρίση θα κάνει τον κύκλο της και ο ελληνικός καπιταλισμός θα περάσει κάποια στιγμή σε μια αχνή ανάκαμψη. Αυτή, όμως, δεν πρόκειται να ωφελήσει σε τίποτα τον ελληνικό λαό. Το κράτος θα εξακολουθεί να εφαρμόζει την πιο βάρβαρη πολιτική, για να μπορεί να ξεπληρώνει τους διεθνείς τοκογλύφους, ενώ οι καπιταλιστές –ντόπιοι και ξένοι– θα εκμεταλλεύονται μια εργατική τάξη απόλυτα «κινεζοποιημένη».
