O «λιμός» της Ουκρανίας και η φασιστική προπαγάνδα

Η ουκρανική διένεξη έχει φέρει εδώ και χρόνια στην επιφάνεια την αντικομμουνιστική υστερία που πλέον έχει γίνει το νέο credo της ουκρανικής δυτικόφυλης πλευράς όλων των αποχρώσεων, από τη «φιλελεύθερη» μέχρι την εθνικο-φασιστική. Στο αντικομμουνιστικό τους οπλοστάσιο κυρίαρχη θέση έχει μία παλιά ιστορία που ενορχηστρώθηκε από τους γερμανούς ναζί πρoτού δώσουν τη σκυτάλη στους Αμερικάνους. Μιλάμε για τον περιβόητο λιμό της Ουκρανίας, μία δοκιμασία του Ουκρανικού λαού στις αρχές της δεκαετίας του ’30, που οδήγησε στο θάνατο αδιευκρίνιστου αριθμού ατόμων.

Τόνοι λάσπης έχουν χυθεί ενάντια στο σοβιετικό καθεστώς και τον ίδιο τον Στάλιν για το θέμα αυτό, σε σημείο που το 2006 το ουκρανικό κοινοβούλιο να ψηφίσει νόμο που χαρακτηρίζει το λιμό (γνωστό ως Γολοντομόρ) ως «γενοκτονία», ποινικοποιώντας όσους τον αμφισβητούν. Παράλληλα, το αμερικάνικο Κογκρέσο έχει στήσει ολόκληρο άγαλμα στη μνήμη των πεσόντων από το… βάρβαρο σταλινικό κομμουνισμό!

Ο αριθμός των θυμάτων αυτής της «γενοκτονίας» ποικίλλει. Από ένα μέχρι και 15 εκατομμύρια, λένε οι διάφοροι «ιστορικοί», δηλαδή πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ουκρανίας την εποχή εκείνη! Είναι απορίας άξιο, πώς λίγα χρόνια αργότερα υπήρξε ουκρανική αντίσταση στους ναζί και δεν πήγαν όλοι συλλήβδην με τους ναζιφασίστες κατακτητές! Ο Στάλιν και οι μπολσεβίκοι εφάρμοσαν… γενοκτονία, αλλά οι Ουκρανοί αγωνίστηκαν κατά των κατακτητών υπερασπίζοντας τη σοβιετική εξουσία! Σε τέτοια τερατουργήματα καταλήγει κανείς αν πιστέψει τις ανιστόρητες ανοησίες των Ναζί και των επιγόνων τους!

Από πού ξεκίνησε ο μύθος

Ο μύθος ότι στη Σοβιετική Ενωση ο πληθυσμός λιμοκτονούσε ήταν το αγαπημένο θέμα του επίσημου οργάνου του γερμανικού Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, του «Λαϊκού Παρατηρητή» (VölkischerBeobachter), ήδη από το 1933. Χρησιμοποιώντας φωτογραφίες από το λιμό του 1921 (τον οποίο η νεαρή Σοβιετική Εξουσία ποτέ δεν έκρυψε και δεν ήταν δικό της φταίξιμο αλλά αποτέλεσμα των συνεχών πολέμων που αποδεκάτισαν τη σοβιετική οικονομία) και ψεύτικες «ανταποκρίσεις», οι ναζίδες θέλησαν να ρίξουν λάσπη στο κομμουνιστικό όραμα. Ας μην ξεχνάμε ότι στη Γερμανία το κομμουνιστικό κίνημα ήταν ισχυρό προτού το τσακίσει ο Χίτλερ και γι’ αυτό η φασιστική προπαγάνδα είχε ανάγκη από τέτοιες «αποκαλύψεις». Το ίδιο έκανε το ελληνικό μετεμφυλιακό κράτος με τους «κομμουνιστοσυμμορίτες» που «σκότωναν αθώους ανθρώπους με τα κονσερβοκούτια»!

Θαυμαστής του Χίτλερ ο… «δαιμόνιος» ρεπόρτερ

Ο πρώτος δυτικός που υποτίθεται ότι «ξεσκέπασε» τη σοβιετική προπαγάνδα, «αποκαλύπτοντας» ότι στη Σοβιετική Ενωση «πεινάνε», ήταν ένας ουαλός δημοσιογράφος, ονόματι Γκάρεθ Τζόουνς. Ηταν αυτός που δήλωσε ότι η Ρωσία βρίσκεται στο χείλος του λιμού, μετά από επίσκεψη που έκανε το 1930, κατά την οποία υποτίθεται ότι μίλησε με εκατοντάδες χωρικούς και είδε με τα ίδια του τα μάτια τη σοβιετική… καταστροφή!

Ο Γκάρεθ Τζόουνς εργαζόταν ως γραμματέας του «φιλελεύθερου» βρετανού πολιτικού (και πρωθυπουργού της Βρετανίας κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου) Λόιδ Τζορτζ και στη συνέχεια έγινε σύμβουλος του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών. Ο Λόιδ Τζορτζ ήταν ανοιχτός θαυμαστής του Χίτλερ. Σε άρθρο με τίτλο «Μίλησα με τον Χίτλερ», που είχε υπογράψει ο ίδιος στις 17/9/1936 στην εφημερίδα “Daily Express”, τον παρομοίαζε με τον «Τζόρτζ Ουάσιγκτον της Γερμανίας» ο οποίος έφτιαξε μία «χαρούμενη Γερμανία» στην οποία κανένας δε λέει κακιά κουβέντα για τον Χίτλερ, όχι επειδή απαγορεύεται αλλά επειδή την «απελευθέρωσε»!

Στο άρθρο του, μάλιστα, ο Λόιδ Τζορτζ ενημέρωνε τους αναγνώστες ότι οι Γερμανοί θα αντισταθούν μέχρι θανάτου σε οποιουσδήποτε επίδοξους εισβολείς, όμως πλέον δεν έχουν την επιθυμία να εισβάλουν σε καμία άλλη χώρα! Η ιστορία σίγουρα… δικαίωσε αυτή την πρόβλεψη!!! Ηταν η εποχή που η βρετανική πολιτική έγερνε στο πλευρό των Ναζί, θεωρώντας τους ως αντίβαρο στην «κομμουνιστική απειλή»!

Ο Τζόουνς, η ζωή του οποίου πρόσφατα γυρίστηκε και ταινία, ως γραμματέας του Λόιδ Τζορτζ, δεν μπορούσε παρά να ακολουθεί τον ίδιο δρόμο. Αλλωστε, ήταν ο μόνος δημοσιογράφος που συνταξίδεψε για λίγες ώρες με τον Χίτλερ στο ιδιωτικό του αεροπλάνο. Στην ανταπόκρισή του, που δημοσιεύτηκε στις 23/2/1933, ο Τζόουνς καταλήγει με τα εξής διθυραμβικά λόγια για το νέο αμείλικτο εχθρό του μπολσεβικισμού: «Υπάρχουν δύο Χίτλερ: Ο φυσικός, παιδικός Χίτλερ και ο Χίτλερ που εμπνέεται από την τεράστια εθνική δύναμη, ένας μεγάλος Χίτλερ. Είναι αυτός ο δεύτερος Χίτλερ που έχει αφυπνίσει τη Γερμανία»!

Αυτός ο άνθρωπος, ο τόσο «αντικειμενικός», ταξίδεψε στη Σοβιετική Ενωση τρεις φορές. Πρώτη φορά το 1930 και τελευταία τον Μάρτη του 1933. Ενας άνθρωπος που εξυμνούσε τον Χίτλερ τι περιμένατε να αναφέρει για τη Σοβιετική Ενωση;

Διαβάστε «ανταπόκριση» στη συντηρητική “Evening Post“ για να μάθετε τι εστί… δημοσιογραφία:

«Παντού υπήρχε η κραυγή: “Δεν υπάρχει ψωμί. Πεθαίνουμε. Αυτή η κραυγή βγήκε από κάθε σπιθαμή της Ρωσίας, από το Βόλγα, τη Σιβηρία, τη Λευκορωσία, το Βόρειο Καύκασο, την Κεντρική Ασία. Τράβηξα για την περιοχή της μαύρης γης επειδή ήταν κάποτε η πλουσιότερη αγροτική περιοχή στη Ρωσία και επειδή έχει απαγορευτεί να πηγαίνουν εκεί οι ανταποκριτές για να δουν οι ίδιοι τι συμβαίνει (σ.σ. ο ίδιος, όμως, δεν εμποδίστηκε να πάει). Στο τραίνο, ένας κομμουνιστής αρνήθηκε ότι υπήρχε λιμός. Εριξα μια κόρα ψωμιού που έτρωγα από το δικό μου απόθεμα σε ένα πτυελοδοχείο. Ενας συνεπιβάτης μου, αγρότης, την ψάρεψε και την έφαγε με αγένεια. Πέταξα μια φλούδα πορτοκαλιού στο πτυελοδοχείο και ο αγρότης την άρπαξε ξανά και την έφαγε. Ο κομμουνιστής λούφαξε.

Εμεινα το βράδυ σε ένα χωριό που παλιά είχε 200 βόδια και τώρα μόνο έξι. Οι χωρικοί έτρωγαν τις ζωοτροφές των βοοειδών και είχαν απομείνει μόλις ενός μηνός προμήθειες. Μου είπαν ότι πολλοί είχαν ήδη πεθάνει από πείνα. Δυο στρατιώτες συνέλαβαν έναν κλέφτη. Με προειδοποίησαν να μην ταξιδεύω νύχτα, γιατί υπάρχουν πολλοί απελπισμένοι άνθρωποι που λιμοκτονούν»!

Πόσο εύκολα ο… δαιμόνιος Τζόουνς «τάπωσε» τον κομμουνιστή! Ευτυχώς που δεν τον… έφαγαν και μαθαίνουμε κι εμείς οι αδαείς την πραγματική αλήθεια που ο… δύστυχος Τζορτζ Μπέρναρντ Σο, ο νομπελίστας θεατρικός συγγραφέας, αρνιόταν πεισματικά να παραδεχτεί:

«Ενας ξένος ειδικός επιστρέφοντας από το Καζακστάν μου είπε ότι ένα από τα πέντε εκατομμύρια έχει πεθάνει από την πείνα. Μπορώ να το πιστέψω. Μετά τον Στάλιν, ο πιο μισητός άνδρας στη Ρωσία είναι ο Μπέρναρντ Σο, μεταξύ αυτών που έχουν διαβάσει τις λαμπερές περιγραφές του για άφθονη τροφή στη λιμοκτονική τους γη. “Το μέλλον είναι πιο μαύρο από το παρόν. Οι σπόροι δεν επαρκούν. Πολλοί χωρικοί είναι πολύ αδύναμοι φυσικά για να εργαστούν στη γη. Η νέα φορολογική πολιτική, που υπόσχεται να παίρνει μόνο ένα σταθερό μέρος των σιτηρών από τους χωρικούς, θα αποτύχει να ενθαρρύνει την παραγωγή, επειδή οι χωρικοί αρνούνται να εμπιστευτούν την κυβέρνηση”. Εν συντομία, ο κ. Τζόουνς κατέληξε ότι η πολιτική κολλεκτιβοποίησης της κυβέρνησης και η αντίσταση των χωρικών σε αυτήν έχουν φέρει τη Ρωσία στη χειρότερη καταστροφή από το λιμό του 1921 και έχουν παρασύρει τον πληθυσμό μακριά από ολόκληρες περιοχές» (από την ίδια ανταπόκριση).

Οχι μόνο η Ουκρανία αλλά ολόκληρη η Σοβιετική Ενωση λιμοκτονούσε! Πώς μετά από λίγα χρόνια αυτοί οι πεινασμένοι χωρικοί αντιστάθηκαν στον μεγάλο… «απελευθερωτή» Χίτλερ, αποτελεί πραγματικά ένα θαύμα! Τα παραμύθια του Τζόουνς δεν κάνουν ούτε για… παιδικές εκθέσεις!

Αλλα μέτρα, άλλα σταθμά

Στην ιστοσελίδα που έχει φτιαχτεί για τη ζωή και το έργο του θα διαβάσετε τόνους παρόμοιων αντικομμουνιστικών δημοσιευμάτων. Αντίθετα, για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Χίτλερ και το πογκρόμ κατά των επικριτών του, ο «δαιμόνιος ρεπόρτερ» μόνο μία αράδα καταδέχεται να γράψει σε δημοσίευμά του τον Ιούνη του 1933  με τίτλο «Η Γερμανία υπό την εξουσία του Χίτλερ: Θανατηφόρο χτύπημα στη Δημοκρατία»:

«Εχουν (σ.σ. οι Ναζί) φυλακίσει δεκάδες χιλιάδες άντρες και γυναίκες για τις πολιτικές τους απόψεις και τους κρατούν σε φυλακές και στρατόπεδα συγκέντρωσης. Εχουν καταργήσει την ελευθερία του Τύπου κι έχει πέσει βαρύ το χέρι ενάντια σε οποιονδήποτε συντάκτη τόλμησε να κριτικάρει τον ηγέτη και την πολιτική του».

Τι φοβερή ανακάλυψη, τι εμπεριστατωμένο ρεπορτάζ, μα την αλήθεια! Ωστόσο, φαίνεται να δικαιολογεί κάπως την αναμφισβήτητη δικτατορία του Χίτλερ (την οποία δεν αρνείται), ως αποτέλεσμα της φτώχειας, αφού την ίδια στιγμή παραδέχεται ότι οι Γερμανοί «έχουν επιχειρήσει έναν ηθικό εξαγνισμό της ζωής στις μεγάλες πόλεις και έχουν επιτεθεί με θάρρος ενάντια στα κοινωνικά κακά. Εχουν αποκαλύψει και καταδικάσει τη διαφθορά στη δημόσια ζωή και έχουν θέσει τους δημόσιους υπαλλήλους υπό ένα υψηλό ιδανικό της υπηρεσίας για χάρη του έθνους και όχι για το ιδιωτικό κέρδος»!

Οχι, αγαπητοί μου, ο φασισμός δεν ήταν επιλογή της γερμανικής μπουρζουαζίας για να συντρίψει το ανερχόμενο κομμουνιστικό κίνημα και να κερδίσει «ζωτικό χώρο» ο γερμανικός ιμπεριαλισμός (κυρίως εις βάρος της Ρωσίας). Ηταν αποτέλεσμα της διαφθοράς και της φτώχειας ,που ο Χίτλερ και οι ναζίδες (σε αντίθεση με τους σοβιετικούς) πέτυχαν να εξαλείψουν!!! Τώρα, αν επέβαλαν δικτατορία, αυτό δεν είναι καλό, αλλά τι να κάνουμε, ίσως η Γερμανία να μην είναι ακόμα έτοιμη για τη δημοκρατία, όπως έγραφε ο ίδιος σε άλλο δημοσίευμα το 1933!

Σε άλλο άρθρο του, που περιγράφει το μίσος ενάντια στους Εβραίους, ο «δαιμόνιος ρεπόρτερ» δηλώνει ότι δεν έχει δει να χτυπούν Εβραίους, αν και παραδέχεται ότι τέτοιες πράξεις έχουν γίνει εναντίον τους, ωστόσο θεωρεί ότι τα θύματα δεν είναι κυρίως αυτά που ξυλοκοπούνται στους δρόμους ή τα ναζιστικά καφενεία, αλλά αυτά που χτυπιούνται με οικονομικούς όρους!

Ταυτόχρονα, παραδέχεται ότι η ναζιστική δικτατορία, αν και «έδωσε ελπίδα» στο γερμανικό λαό, δεν μπορεί να του εξασφαλίσει μακροπρόθεσμα την ευτυχία, όσο είναι βασισμένη στην έλλειψη ελευθερίας, το μιλιταρισμό και την αποκοπή από τον υπόλοιπο κόσμο, ενώ αποτελεί απειλή για την ειρήνη, κυρίως λόγω της επιδίωξής της για επέκταση στην Ανατολή.

Πολύ χλιαρή «κριτική» για ένα αδίστακτο καθεστώς όπως το ναζιστικό! Ανθρωπος του βρετανικού Φόρειν Οφις ήταν ο Τζόουνς, τι άλλο να έλεγε; Λίγο καιρό νωρίτερα είχε εξυμνήσει τον Χίτλερ, μην το ξεχνάμε.

Η απάτη του Τόμας Γουόκερ

Τη σκυτάλη πήρε ο γνωστός αμερικάνος φιλοναζί μεγιστάνας του Τύπου, Ουίλιαμ Χερστ. Ο Χερστ είχε πάρει συνέντευξη από τον ίδιο τον Χίτλερ και φιλοξενούσε στον Τύπο του άρθρα του Χίτλερ και του Μουσολίνι. Ο Χερστ είχε ενημερωθεί από τον Τζόουνς για την «πείνα» στη Σοβιετική Ενωση. Ωστόσο, δεν ήταν ο Τζόουνς ο κύριος ανταποκριτής του.

Το Φλεβάρη του 1935, ξεκινά η δημοσίευση σειράς άρθρων στον Τύπο του Χερστ από έναν «ταξιδευτή» ονόματι Τόμας Γουόκερ, που υποτίθεται ότι είχε ταξιδέψει πολύ στη Σοβιετική Ενωση και «με κίνδυνο της ζωής του» κατάφερε να βγάλει φωτογραφίες που απαθανάτιζαν το λιμό. Στο πρωτοσέλιδο του “Chicago American“ φιγουράριζε η… κομμουνιστική βαρβαρότητα: «Εξι εκατομμύρια θάνατοι στο σοβιετικό λιμό»! Η εφημερίδα «πληροφορούσε» για τις «κατασχεμένες σοδιές των χωρικών, που προκαλούν το θάνατο ανθρώπων και ζώων», κόβοντας την ανάσα του αναγνώστη.

Ομως, ο αμερικάνος δημοσιογράφος Λούις Φίσερ, που εργαζόταν στη Μόσχα για την εφημερίδα “The Nation“ επισημαίνει:

«Ο κύριος Γουόκερ, όπως μας πληροφορούν, μπήκε στη Ρωσία την περασμένη άνοιξη, άρα την άνοιξη του 1934. Είδε το λιμό. Φωτογράφισε τα θύματά του. Κατέγραψε εκθέσεις από πρώτο χέρι για τις συμφορές από την ασιτία, που σου σπαράζουν την καρδιά. Σήμερα, ο λιμός στη Ρωσία είναι ένα πολύ καυτό θέμα. Γιατί ο κύριος Χερστ φύλαξε αυτά τα εκπληκτικά άρθρα για δέκα μήνες, προτού τα δημοσιεύσει; Οπότε, συμβουλεύτηκα τις σοβιετικές αρχές.

Ο Τόμας Γουόκερ βρέθηκε μία μόνο φορά στη Σοβιετική Ενωση. Πήρε μία βίζα τράνζιτ από το σοβιετικό προξενείο στο Λονδίνο, στις 29 Σεπτέμβρη του 1934. Μπήκε στην ΕΣΣΔ από την Πολωνία με τρένο στο Νεγκορέλογε, στις 12 Οκτώβρη του 1934. Οχι την άνοιξη, όπως λέει. Στις 13, ήταν στη Μόσχα. Παρέμεινε στη Μόσχα από το Σάββατο 13 ως την Πέμπτη 18 και στη συνέχεια πήρε τον Υπερσιβηρικό που τον μετέφερε στα σύνορα μεταξύ Σοβιετικής Ενωσης και Μαντζουρίας, στις 25 Οκτώβρη του 1934…

Θα ήταν αδύνατο για τον κ. Γουόκερ, στις πέντε μέρες μεταξύ 13 και 18 Οκτώβρη, να διέσχισε το ένα τρίτο των σημείων που “περιγράφει” μέσα από την προσωπική του εμπειρία. Υποθέτω πως έμεινε αρκετά στη Μόσχα, ώστε να σχηματίσει με τη βοήθεια πικραμένων ξένων μια ιδέα για το “τοπικό χρώμα” της Ουκρανίας, που χρειαζόταν για να προσδώσει στα άρθρα του την κάλπικη φιλαλήθεια που διαθέτουν».

Το απόσπασμα είναι από το πολύ εμπεριστατωμένο βιβλίο του καναδού δημοσιογράφου Ντάγκλας Τοτλ, με τίτλο «Απάτη, Πείνα και Φασισμός. Ο μύθος της ουκρανικής γενοκτονίας, από τον Χίτλερ στο Χάρβαρντ», που δημοσιεύτηκε το 1987 (μπορείτε να το κατεβάσετε από το Διαδίκτυο εδώ). Προέρχεται από επιστολή του Φίσερ, που δημοσιεύτηκε στις 13/3/1935 στην εφημερίδα “The Nation“. Ο Φίσερ διατύπωσε το απλό ερώτημα: Μπορεί ο κ. Γουόκερ να μας δείξει τις στάμπες από τη ρωσική βίζα στο διαβατήριό του; Το ερώτημα δεν απαντήθηκε ποτέ, απλά γιατί ο Γουόκερ αποκαλύφθηκε ως κοινός απατεώνας!

Οι φωτογραφίες ήταν κάλπικες, είτε από το λιμό του ‘21 είτε από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο! Οπως αναφέρει ο Τοτλ, οι τρομακτικές φωτογραφίες του Γουόκερ κίνησαν το ενδιαφέρον ενός άλλου αμερικανού ερευνητή, του Τζέιμς Κάσεϊ. Ο Κάσεϊ αποκάλυψε ότι μία από τις «αποκαλυπτικές» φωτογραφίες του Γουόκερ δείχνει έναν αυστριακό στρατιώτη να στέκεται δίπλα στο νεκρό του άλογο κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου! Αυτή τη φωτογραφία ο Γουόκερ επιχείρησε να την πλασάρει ότι ήταν από την Ουκρανία! Ο Κάσεϊ υποστήριξε ότι την ίδια πλαστογραφία κάνει ο «Λαϊκός Παρατηρητής» (το όργανο των γερμανών ναζί, που αναφέραμε παραπάνω) και άλλες γερμανικές φυλλάδες.

Ο Γουόκερ απελάθηκε από τη Βρετανία τον Ιούνη του 1935 και όταν επέστρεψε στις ΗΠΑ συνελήφθη γιατί είχε δραπετεύσει από τη φυλακή του Κολοράντο, όπου είχε εγκλειστεί καταδικασμενος για πλαστογραφία το 1921, με το ψευδόνυμο Ρόμπερτ Γκριν! Ειδικός στις πλαστογραφίες ο τύπος, έκανε καλή καριέρα στις ναζιστικές ρυπαροφυλλάδες του Χερστ!

Αντίθετα, ένας άλλος ανταποκριτής από το εκδοτικό συγκρότημα του Χερστ, ο Λίντσεϊ Πάροτ, επισκέφτηκε κι αυτός την Ουκρανία την ίδια περίοδο, αλλά είδε τα αντίθετα πράγματα. Περιττό να πούμε ότι οι ανταποκρίσεις του θάφτηκαν.

Η αντικομμουνιστική προπαγάνδα δεν το βάζει κάτω

Πάνω από τριάντα χρόνια αργότερα, η σκυτάλη περνά στον Ρόμπερτ Κόνκουεστ με το ογκώδες βιβλίο «Harvest of Sorrow» (Συγκομιδή της Θλίψης), 408 σελίδων παρακαλώ, που εκδόθηκε το 1986 στο πλαίσιο της αντικομμουνιστικής υστερίας της κυβέρνησης Ρίγκαν στις ΗΠΑ. Ο Κόνκουεστ ήταν εντεταλμένος ειδικής «ερευνητικής ομάδας» του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών, προκειμένου να οργανώσει την αντισοβιετική και αντικομμουνιστική προπαγάνδα το 1948. Στο πόστο αυτό έμεινε μέχρι το 1956, για να συνεχίσει ως «ανεξάρτητος ιστορικός».

Μια από τις πηγές του Κόνκουεστ (που καταλαμβάνει τις 55 από τις 237 αναφορές του 12^ου κεφαλαίου του βιβλίου του, που αναφέρεται στο λιμό) ήταν το δίτομο βιβλίο με τίτλο «Οι μελανές πράξεις του Κρεμλίνου» (The Black Deeds of the Kremlin). Το βιβλίο αυτό γράφτηκε το 1953 (είκοσι χρόνια μετά τα γεγονότα) από Ουκρανούς αντισοβιετικούς μετανάστες στο Τορόντο του Καναδά.

Στον πρώτο τόμο του βιβλίου αυτού διαβάζουμε μαρτυρίες μεταναστών που παρουσιάζουν τη «σοβιετική τρομοκρατία» χειρότερα από τη ναζιστική. Η τελευταία δε φαίνεται να τους ενοχλούσε ιδιαίτερα. Για την ακρίβεια, αυτή φαίνεται να βοήθησε στην… «αποκάλυψη του λιμού»! Για παράδειγμα, στη σελ. 283 του βιβλίου αυτού διαβάζουμε τα εξής αποκαλυπτικά:

«Το χωριό Ριάζκα βρίσκεται στην άκρη της επαρχίας Πόλταβα… Ηταν πολυπληθές πριν από το λιμό του 1933, με 9.000 άτομα. Πολλοί απ’ αυτούς πέθαναν εκείνο το μοιραίο έτος κι ο κόσμος συχνά αναρωτιόταν πόσοι ήταν συνολικά. Ηταν αδύνατο να το μάθουμε αυτό κατά τη διάρκεια της ρωσικής εξουσίας, όμως όταν ήρθαν οι Γερμανοί, μία ενδελεχής έρευνα αποκάλυψε ότι συνολικά έφτασε στον τρομακτικό αριθμό των 3.441 ατόμων. Οι μεγαλύτεροι του χωριού πήραν άδεια από τις γερμανικές αρχές να στήσουν ένα μνημείο για τα θύματα του λιμού. Το μεγάλο μνημείο χτίστηκε το 1942 στο σημείο που το 1933 ορθωνόταν μία εκκλησία. Στο επάνω μέρος του, τοποθετήθηκε ένας τεράστιος δρύινος σταυρός που έφερε την επιγραφή “Στη μνήμη των 3.441 θυμάτων του μπολσεβίκικου καθεστώτος το έτος 1933”. Τότε, την Κυριακή της Πεντηκοστής εκείνου του έτους, έγινε ένα μαζικό μνημόσυνο που το παρακολούθησαν όλοι οι χωρικοί. Υπήρξαν πολλοί ομιλητές μετά τον εκκλησιασμό, όμως η πιο σπαρακτική ομιλία ήταν από μία δασκάλα που έκανε περίπου 5.000 ανθρώπους να κλάψουν και ορισμένους να λιποθυμήσουν».

Δηλαδή, τη στιγμή που οι γερμανοί ναζίδες αποδεκάτιζαν τον κόσμο στην Ουκρανία, με το πογκρόμ να έχει ξεκινήσει από το Φθινόπωρο του 1941, με 1,5 εκατομμύριο Ουκρανούς να οδηγούνται στο θάνατο, στο χωριό Ριάζκα οι κάτοικοι, αντί να κάνουν αντίσταση, έχτιζαν μνημεία για τα θύματα του σταλινισμού, ο αριθμός των οποίων αποκαλύφθηκε επί γερμανικής κατοχής! Αν αυτό δεν είναι πλήρης διαστροφή της ιστορικής αλήθειας, πώς αλλιώς μπορεί να χαρακτηριστεί;

Ενας συνεργάτης των Γερμανών θυμάται…

Στο πλαίσιο της αντικομμουνιστικής υστερίας της εποχής εντάσσεται και το μικρό (μόλις 67 σελίδες) βιβλίο «Ο ένατος κύκλος: Στη μνήμη των θυμάτων του λιμού του 1933», ενός Ουκρανού ονόματι Ολέξα Γουόροπεϊ, που έφυγε από την Ουκρανία για το Μόναχο και στη συνέχεια για τη Βρετανία, μετά τον πόλεμο. Το βιβλίο εκδόθηκε το 1983 από το Ινστιτούτο Ουκρανικών Σπουδών του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Με το κύρος του βρετανικού πανεπιστημίου, ο Γουόροπεϊ, που δηλώνει ότι εργαζόταν σαν αγρονόμος σε Μηχανοτρακτερικό Σταθμό, βγάζει την αντικομμουνιστική χολή του.

Ο Γουόροπεϊ, στις σελ. 16 και 17 του βιβλίου του περιγράφει εν συντομία τις εντυπώσεις του τη δεκαετία του ‘30. Ωστόσο, μεταπηδά στο 1948, αναφέροντας ότι βρίσκεται στο Μόναχο, στο κέντρο διέλευσης (τράνζιτ) εκτοπισμένων από την Ουκρανία. Μήπως ήταν άτομα που συνεργάστηκαν με τους ναζί και την κοπάνησαν μετά τον πόλεμο; Αυτό το ερώτημα θέτει ο καθηγητής Τζον Ράιαν του πανεπιστημίου του Γουίνιπεγκ, σε επιστολή του στον Μπράιαν Ντίξον του σχολικού συμβουλίου, στις 23 Γενάρη του 1984, σύμφωνα με τον Ντάγκλας Τοτλ στο βιβλίο του «Απάτη, Πείνα και Φασισμός. Ο μύθος της ουκρανικής γενοκτονίας, από τον Χίτλερ στο Χάρβαρντ», που αναφέραμε παραπάνω. Τίποτα το περίεργο, καθώς ο Τοτλ αποκαλύπτει ότι το βιβλίο αυτό πρωτοεκδόθηκε το 1953 από τη νεολαία της φασιστικής οργάνωσης των Ουκρανών Εθνικιστών του Μπαντέρα!

Ψάξαμε λίγο και εξακριβώσαμε από την online εγκυκλοπαίδεια για τους Ουκρανούς στη Βρετανία, ότι όντως ο Γουόροπεϊ, μετά την εισβολή των Ναζί στη Σοβιετική Ενωση τον Ιούνη του 1941, έφυγε από την Ουκρανία για τον Βόρειο Καύκασο. Το Φθινόπωρο του 1942 επέστρεψε στην Ουκρανία και εγκαταστάθηκε στο χωριό Βορονόνιτσι στην επαρχία Βινίτσια. Το 1944 -μας πληροφορεί η εγκυκλοπαίδεια- έφυγε μαζί με τη γυναίκα του για τη Δύση, όπου διέμενε σε διάφορα κέντρα εκτοπισμένων.

«Ολως τυχαίως», η επαρχία Βινίτσια απελευθερώθηκε από το σοβιετικό στρατό τον Μάρτη του 1944. Δηλαδή, ο Γουόροπεϊ το ‘σκασε για τη Γερμανία όταν οι Ναζί υποχωρούσαν. Προσέξτε: η ναζιστική Γερμανία συνθηκολόγησε τον Μάη του 1945. Το 1944 ο Γουόροπεϊ πήγε στη ναζιστική Γερμανία, όχι στη Γερμανία μετά την απελευθέρωση. Το πιθανότερο είναι να το έσκασε μαζί με τα γερμανικά στρατεύματα που υποχωρούσαν! Γιατί άραγε; Σας αφήνουμε να κάνετε τις υποθέσεις σας (τι κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια…).

Ο Γουόροπεϊ, που έγραψε ιστορίες απείρου κάλλους για το λιμό (θα διαβάσετε παρακάτω), δεν έγραψε ούτε μια αράδα για τη ναζιστική κατοχή της χώρας του! Στην επαρχία Βινίτσια, που έζησε επί γερμανικής κατοχής, μαθαίνουμε από το Ινστιτούτο Ουκρανικών Ερευνών του Χάρβαρντ ότι πάνω από 200.000 κάτοικοι σκοτώθηκαν από τους Ναζί μεταξύ Σεπτέμβρη 1941 και Απρίλη 1942. Οι Ναζί έκαναν απίστευτες φρικαλεότητες, μη διστάζοντας να εκτελέσουν, στις αρχές του ’42, 1.800 ασθενείς ενός ψυχιατρείου. Εχτισαν 18 στρατόπεδα συγκέντρωσης σοβιετικών αιχμαλώτων πολέμου. Εξήντα μία χιλιάδες άτομα της περιοχής εκτοπίστηκαν από τη Βινίτσια και στάλθηκαν στη ναζιστική Γερμανία για να δουλέψουν ως σκλάβοι στα στρατόπεδα εργασίας.

Ωστόσο, στη βιογραφία του Γουόροπεϊ από την online εγκυκλοπαίδεια που αναφέραμε παραπάνω, δεν μπορούμε να βρούμε ούτε ένα βιβλίο με τις αναμνήσεις του από την περίοδο που ζούσε στη Βινίτσια επί γερμανικής κατοχής! Το μόνο που έγραψε είναι το βιβλίο με τίτλο Yasyr (Tatar Captivity; Augsburg, 1947), που σύμφωνα με τη βιογραφία περιγράφει τη ζωή των Ουκρανών που εκτοπίστηκαν στα στρατόπεδα εργασίας της Γερμανίας. Αυτό ήταν όλο. Δυστυχώς, δεν κατορθώσαμε να βρούμε το βιβλίο αυτό, αλλά ό,τι κι αν γράφει, το γεγονός είναι ότι ο Γουόροπεϊ δεν έγραψε τίποτα για τις ναζιστικές φρικαλεότητες στη χώρα του. Πώς να γράψει, άλλωστε, όταν ο ίδιος το έσκασε στη ναζιστική Γερμανία με την απελευθέρωση;

Αντίθετα, το 1954 ο Γουόροπεϊ, σύμφωνα με τη βιογραφία του, έγραψε από το Λονδίνο το βιβλίο The Ninth Circle: Scenes from the Hunger Tragedy of Ukraine in 1933 (London, 1954). Η βιογραφία δεν αναφέρει ότι το βιβλίο εκδόθηκε από τη νεολαία της φασιστικής οργάνωσης των Ουκρανών Εθνικιστών του Μπαντέρα, όπως αναφέρει ο Τοτλ, αλλά μπορεί να καταλάβει κανείς ότι αυτό είναι το πιθανότερο. Αλλωστε, ο Γουόροπεϊ, όπως και οι εθνικιστές του Μπαντέρα, ήταν από την ίδια πλευρά. Αυτό το βιβλίο επανεκδόθηκε το 1983 από το Χάρβαρντ.

Μπορεί ο Γουόροπεϊ να μην έγραψε για τις ναζιστικές θηριωδίες, έγραψε όμως για τις… περιπέτειες της φυγής του προς τη Δύση! Αυτό το έκανε περισσότερο από τριάντα χρόνια αργότερα, μετά από προτροπές των φίλων του, όπως μας πληροφορεί η εφημερίδα «The Ukranian Weekly» των ουκρανών εμιγκρέδων στις ΗΠΑ. Στη σελ. 8 του φύλλου No. 35 της 28ης Αυγούστου του 1983, σε μονόστηλο με τίτλο «Αναμνήσεις ενός Ουκρανού Εμιγκρέ», διαβάζουμε για το πρόσφατα δημοσιευμένο ημερολόγιο ενός πρώην ουκρανού πρόσφυγα, του Δρ Ολέξα Γουόροπεϊ (έγινε και ντόκτορας, τρομάρα του).

Το ημερολόγιο, μόλις 65 σελίδων, έγινε βιβλίο με τίτλο «Στο δρόμο προς τη Δύση». Οπως μας πληροφορεί η… καλή εφημερίδα, το βιβλίο «πηγαίνει τον αναγώστη από μία ανοιξιάτικη μέρα του 1944 στο Χαντίβτσι της Ουκρανίας μέχρι την Πρωτοχρονιά (σ.σ. του επόμενου έτους) στο στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου του Fussen, την ημέρα και τοποθεσία που το ζεύγος αναχώρησε για Βρετανία». Ομως, σύμφωνα με τη βιογραφία που αναφέραμε παραπάνω αλλά και με τα όσα αναφέρει ο ίδιος ο Γουόροπεϊ στο βιβλίο του «Ο ένατος κύκλος», ο Γουόροπεϊ έμεινε στη Γερμανία τουλάχιστον μέχρι το 1948. Αρα το δημοσίευμα λέει ψέματα ότι έφυγε πρωτοχρονιά του 1945, ίσως για να αποκρύψει το γεγονός ότι ο Γουόροπεϊ δεν ήταν αιχμάλωτος πολέμου (όπως υπονοεί) αλλά συνεργάτης των Γερμανών, που την κοπάνησε μαζί τους όταν απελευθερώθηκε η χώρα του από τη ναζιφασιστική κατοχή.

Πάντως, δεν είχαμε την τύχη να βρούμε το ημερολόγιο αυτό, στο οποίο, όπως λέει η εφημερίδα, περιλαμβάνεται «μία σύντομη περίληψη και φωτογραφίες από τις περιπέτειες του ζεύγους»! Εδώ οι ναζί έσφαζαν, οι περιπέτειες του ουκρανού συνεργάτη τους μας μάραναν!

Για όλα αυτά δεν λέει κουβέντα στον πρόλογό του ο κύριος Τζέιμς Μέις, που ήταν και ο εκδότης του βιβλίου «Ο Ενατος κύκλος» το 1983. Ουτε φυσικά και ο ίδιος ο Γουόροπεϊ, που αναφέρει με πολλές λεπτομέρειες τα συμβάντα στη σοβιετική Ουκρανία το 1933.

Μετά από αυτά, αφήνουμε στην κρίση σας το πόσο αξιόπιστες είναι οι «μαρτυρίες» του Γουόροπεϊ, που ακόμα και σήμερα πλασάρονται σαν «αποδείξεις» της σοβιετικής «γενοκτονίας» κατά των Ουκρανών!

Κανιβαλισμοί που δεν κάνουν ούτε οι… κανίβαλοι!

Και τώρα, ας δούμε μερικές από αυτές τις «αποκαλύψεις». Για να έχετε, αγαπητοί αναγνώστες, γνώση του πόσο κακός ήταν ο κομμουνισμός, διαβάστε τις «αποκαλύψεις» για απίθανους κανιβαλισμούς που ούτε οι κανίβαλοι στις πρωτόγονες κοινωνίες της Αφρικής θα μπορούσαν να κάνουν.

Ξεκινάμε με το βιβλίο «Οι μελανές πράξεις του Κρεμλίνου», που αναφέραμε παραπάνω (γράφτηκε το 1953). Στη σελ. 251 του βιβλίου αυτού, διαβάζουμε ότι τον Μάρτη του 1933 οι γονείς σε μία οικογένεια χωρικών έκοψαν τα κεφάλια των παιδιών τους και τα έφαγαν, αλλά τους πήραν χαμπάρι οι γείτονες και ομολόγησαν την πράξη τους, δικαιολογώντας την με τον ισχυρισμό ότι… θα κάνουν κι άλλα παιδιά!

Ο κύριος Γουόροπεϊ, που έγραψε μετά από ένα χρόνο την πρώτη έκδοση του βιβλίου «Ο Ενατος κύκλος», θέλησε να πει κι αυτός μια παρόμοια ιστορία. Ετσι, στη σελ. 28 του «Ενατου κύκλου» διαβάζουμε τη «μαρτυρία» ενός αγρότη που έψαχνε ένα κάρο για να μεταφέρει σανό. Ο αγρότης βρήκε δυο αδέλφια που προθημοποιήθηκαν να τον βοηθήσουν. Ενας από αυτούς του έδειξε μία καλύβα λέγοντας: «Εχθές μία μητέρα έσφαξε το παιδί της εκεί μέσα. Το κρέας ήταν ακόμα μισοψημένο στο φούρνο, όταν η μεγάλη αδελφή έτρεξε στα παιδιά στο δρόμο και είπε “θα φάμε κρέας απόψε”. Τα παιδιά ρώτησαν “πού το βρήκατε;”. “Η μητέρα σκότωσε τον Μίσα και τον μαγειρεύει τώρα”. Τότε τα παιδιά το είπαν στους γονείς τους και οι γείτονες άρχισαν να μαζεύονται γύρω από το σπίτι. Η γυναίκα είδε τον κόσμο να μαζεύεται και άρπαξε το κορίτσι από το χέρι, σπρώχνοντάς το βιαστικά μέσα στο σπίτι, και άρπαξε το κρέας από το φούρνο. Αρχισε να το τρώει και πέταξε κι ένα κομμάτι στο χέρι του κοριτσιού. Ομως, εκείνη τη στιγμή οι γείτονες μπήκαν στο σπίτι και τους εμπόδισαν να τελειώσουν το γεύμα τους. Την ίδια στιγμή ήρθε η αστυνομία και πήρε τη γυναίκα μακριά».

Η αντικομμουνιστική υστερία στο απόγειό της! Με τέτοια τερατώδη παραμύθια οι αντικομμουνιστές πιστεύουν ότι ρίχνουν λάσπη στο σοσιαλισμό. Το μόνο που καταφέρνουν είναι να γίνονται καταγέλαστοι με τα εμετικά τους μυθιστορήματα!

Αντιφάσεις

Πέρα από τις τερατώδεις ιστορίες, που αν ήταν κατά 1% πραγματικές, ο σοβιετικός λαός θα έπρεπε να είχε υποταχτεί με… χαρά στους Γερμανούς, υπάρχουν και αντιφάσεις μεταξύ διαφορετικών «ιστορικών πηγών», όπως η παρακάτω:

Στη σελ. 12 του βιβλίου «Ο ένατος κύκλος», στο κεφάλαιο «Τι είδα με τα ίδια μου τα μάτια», ο Γουόροπεϊ αναφέρει επί λέξει: «Την άνοιξη του 1933, μόνο τα χωριά στην Ουκρανία λιμοκτονούσαν. Οι πολεις, παραταύτα, προμηθεύονταν με τροφή, αν και όχι σε επαρκείς ποσότητες. Σίγουρα δεν υπήρχε λιμός (σ.σ στις πόλεις). Το ψωμί πωλούνταν χωρίς δελτίο αν και ένα άτομο μπορούσε να αγοράσει μόλις δυο λίβρες (σ.σ. 900 γραμμάρια) ψωμί κάθε φορά. Οι ουρές για το ψωμί ήταν τεράστιες». Ενα κιλό ψωμί για κάθε άτομο δεν είναι σίγουρα ψίχουλα και το γεγονός ότι δελτίο δεν υπήρχε σημαίνει ότι οι δυσκολίες στην τροφοδοσία των πόλεων είχαν ξεπεραστεί την άνοιξη του 1933.

Ωστόσο, στη σελ. 235 του βιβλίου «Οι μελανές πράξεις του Κρεμλίνου», που περιλαμβάνει τη «μαρτυρία» ενός άλλου Ουκρανού, ονόματι Μίκολα Πριτσόντκο, με τίτλο «Το έτος 1933 στη σοβιετική Ουκρανία», διαβάζουμε ότι «το 1941, όταν οι Γερμανοί μπήκαν στην Ουκρανία (σ.σ. προσοχή στη λέξη «μπήκαν» όχι κατέλαβαν) βρήκαν στην ακαδημία του Κιέβου τις πραγματικές στατιστικές για τις συγκομιδές το 1932. Αυτές οι στατιστικές απέδειξαν ότι οι σοδιές επαρκούσαν να θρέψουν τον ουκρανικό πληθυσμό για 2 χρόνια και 4 μήνες. Δεν υπήρξε φυσικό αίτιο για το λιμό αυτό. Δημιουργήθηκε σκόπιμα για να κάμψει την αντίσταση των χωρικών στην κολλεκτιβοποίηση». Αφού… συγχαρούμε τους γερμανούς ναζίδες που έκαναν αυτή τη… μεγάλη «ανακάλυψη» (!),μαθαίνουμε ότι το 1933 «κατά μήκος των δρόμων του Κιέβου, του Χαρκόβου, του Δνιπροπετρόβσκ, της Οδησσού και άλλων πόλεων, οι άθλιοι χαλκάδες της ανθρωπότητας σέρνονταν με πρησμένα πόδια ζητιανεύοντας για μερικά ψίχουλα ψωμιού ή ψάχνοντας για απορρίμματα σε σωρούς σκουπιδιών, παγωμένοι και βρώμικοι. Κάθε πρωί τα βαγόνια κυλούσαν μέσα στις πόλεις μαζεύοντας τα αδυνατισμένα λείψανα των νεκρών».

Τι ισχύει τελικά; Οτι από την Ανοιξη του 1933 σταμάτησε το δελτίο στο ψωμί και ο κόσμος στις πόλεις άρχισε σιγά-σιγά να σιτίζεται με ένα κιλό ψωμί την ημέρα (για κάθε άτομο), όπως λέει ο «Ενατος κύκλος» του ουκρανού αντικομμουνιστή αγρονόμου Ολέξα Γουόροπεϊ, ή πέθαιναν μαζικά στους δρόμους των πόλεων το 1933, αφού ζητιάνευαν για μερικά ψίχουλα ψωμί, όπως λένε οι «Μελανές πράξεις του Κρεμλίνου», επικαλούμενες τη μαρτυρία ενός άλλου, επίσης αντικομμουνιστή Ουκρανού για την ίδια ακριβώς χρονική περίοδο; Διαλέγετε και παίρνετε!

Θα μπορούσαμε να γράψουμε πολύ περισσότερα για την άθλια φασιστική προπαγάνδα περί πείνας στη Σοβιετική Ενωση, αλλά θα σταματήσουμε εδώ. Οποιος(α) θέλει, μπορεί να διαβάσει το βιβλίο του Λούντο Μάρτενς (Μια άλλη ματιά στο Στάλιν), που έχει αφιερώσει ένα ολόκληρο κεφάλαιο γι αυτό το θέμα, αλλά και το βιβλίο του Ντάγκλας Τοτλ που αναφέραμε παραπάνω (βλ. εδώ).

Οι αρνητές του κατασκευασμένου «λιμού»

Τόσες δεκαετίες μετά τα γεγονότα και με σωρεία κατασκευασμένων «ειδήσεων» από τους ναζί και τη Δύση, δυσκολεύουν αρκετά όποιον θέλει να βρει τι έγινε πραγματικά στην Ουκρανία. Πάντως, μεταξύ αυτών που αρνούνται ότι υπήρξε λιμός στην Ουκρανία ήταν ο αμερικάνος δημοσιογράφος των «Τάιμς της Νέας Υόρκης», Γουόλτερ Ντιουράντι. Ο Ντιουράντι, ως ανταποκριτής των «Τάιμς» στη Μόσχα, είχε γράψει 13 άρθρα με ανταποκρίσεις, για τα οποία βραβεύτηκε με το βραβείο Πούλιτζερ το 1932. Τα άρθρα αυτά δεν ήταν φιλοσταλινικά, όπως τον κατηγορούν οι αντίπαλοί του, ίσως επειδή ο Ντιουράντι είχε πάρει συνέντευξη από τον ίδιο τον Στάλιν. Μια ματιά στον τίτλο ενός από αυτά («Ο σταλινισμός συντρίβει τους εχθρούς του στο όνομα του Μαρξ», 24/6/1931) αρκεί για να καταλάβει κανείς ότι πρόκειται για αστό δημοσιογράφο. Αλλωστε στους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» δούλευε, όχι στο… ΚΚ Αμερικής.

Ο Ντιουράντι, μάλιστα, σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε στις 31 Μάρτη του 1933 στους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», απαντά στον Τζόουνς λέγοντας:

«Είναι αλήθεια πράγματι ότι ο νεωτερισμός και η κακή διαχείριση της κολλεκτιβοποίησης καθώς και η αρκετά αποτελεσματική συνωμοσία του Φεοντόρ Μ. Κόναρ και των συνεργατών του στο Επιτροπάτο Γεωργίας, έχουν φέρει ένα χάος στη σοβιετική παραγωγή τροφίμων (σ.σ. ο Κόναρ εκτελέστηκε για σαμποτάζ). Ομως, για να το πούμε ωμά, δεν μπορείς να φτιάξεις ομελέτα χωρίς να σπάσεις αυγά και οι μπολσεβίκοι ηγέτες είναι το ίδιο αδιάφοροι για τις απώλειες που μπορεί να συναντήσουν στο δρόμο τους προς τον πλήρη σοσιαλισμό όπως οποιοσδήποτε στρατηγός κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Πολέμου…

Από τότε που μίλησα με τον κ. Τζόουνς, έχω κάνει διεξοδικές έρευνες για αυτή την υποτιθέμενη κατάσταση λιμού… Υπάρχει σοβαρή έλλειψη τροφής σε όλη τη χώρα, με περιστασιακές περιπτώσεις καλά οργανωμένων κρατικών ή κολλεκτιβίστικων αγροκτημάτων. Οι μεγάλες πόλεις και ο στρατός προμηθεύονται επαρκώς τροφή. Δεν υπάρχει πράγματι λιμός, ούτε θάνατοι από πείνα, όμως αυτό που υπάρχει είναι μία πλατιά θνησιμότητα από αρρώστιες εξαιτίας της κακής διατροφής… Σε κάθε ρωσικό χωριό οι συνθήκες σίτισης από δω και πέρα θα βελτιωθούν, όμως αυτό δεν θα απαντήσει στο πραγματικά κρίσιμο ερώτημα. Τι θα γίνει στην επόμενη καλλιέργεια σιτηρών; Απ’ αυτό εξαρτάται όχι μόνο το μέλλον της σοβιετικής εξουσίας, που δε μπορεί να συντριβεί, αλλά και η μελλοντική πολιτική του Κρεμλίνου».

Τα γεγονότα είναι γνωστά. Τα επόμενα χρόνια υπήρξε σαφής βελτίωση της παραγωγής σιτηρών και η φασιστική προπαγάνδα κατάπιε τη γλώσσα της, γι’ αυτό και περιορίζεται στα γεγονότα του 1932-33 και δεν αναφέρεται στα μετέπειτα χρόνια.

Τα παραπάνω λόγια του Ντιουράντι θεωρήθηκαν άκρως προκλητικά από τους απογόνους του Τζόουνς, γι’ αυτό και δύο ανίψια του ζήτησαν την αφαίρεση του βραβείου με επιστολή τους προς την επιτροπή των βραβείων Πούλιτζερ, που συνεδρίασε το 2003 για να αποφασίσει αν θα αφαιρέσει το βραβείο από τον Ντιουράντι μετά θάνατον! Τελικά, η επιτροπή αποφάσισε (μετά από πάνω από έξι μήνες έρευνας!) να μην του αφαιρέσει το βραβείο, πράγμα για το οποίο πίεζαν και οι ουκρανοί εθνικιστές στο εξωτερικό, απόγονοι των συνεργατών των Γερμανών.

Για να «λύσει» αυτή την αντίφαση (πώς είναι δυνατόν, ένας αστός δημοσιογράφος όπως ο Ντιουράντι να μην αποδέχεται το λιμό!), η βρετανική διπλωματία διαρρέει ότι o Ντιουράντι τελικά παραδέχτηκε «off the record» ότι δέκα εκατομμύρια (sic!) μπορεί και να σκοτώθηκαν στη Σοβιετική Ενωση λόγω των «εκκαθαρίσεων» και πως η Ουκρανία είχε αιμοραγήσει από αυτές. Αν ήταν έτσι, γιατί δε βγήκε ποτέ να το παραδεχτεί δημόσια ο ίδιος; Ούτε κομμουνιστής ήταν ούτε σταλινικός, ποιο θα ήταν το πρόβλημα;

Από την άλλη, ο γνωστός θεατρικός συγγραφέας Τζορτζ Μπέρναρντ Σο, που επίσης επισκέφτηκε τη Σοβιετική Ενωση την εποχή εκείνη, όπως και το ζεύγος Γουέμπς (ιδρυτές του γνωστού London School of Economics, είχαν επισκεφτεί τη Σοβιετική Ενωση το 1932-33), συγκαταλέγονται σε αυτούς που αρνούνται την ύπαρξη του περιβόητου λιμού.

Ομως, για να καταλάβει ο σημερινός αναγνώστης τα γεγονότα που εκτυλίχτηκαν στην Ουκρανία πριν από εννέα δεκαετίες, θα πρέπει πρώτα να σταθεί σε ένα κομβικό ζήτημα. Κι αυτό δεν είναι άλλο από το ρόλο που έπαιξαν οι πλούσιοι αγρότες, οι ονομαζόμενοι κουλάκοι.

Εργατοαγροτική συμμαχία και σοβιετική εξουσία

Η αντισοβιετική προπαγάνδα ισχυρίζεται ότι το σοβιετικό καθεστώς ήταν εχθρικό προς τους αγρότες και θεωρούσε «πλούσιους» όσους δεν ήταν εντελώς εξαθλιωμένοι, γι’ αυτό και αποφάσισε να τους εξοντώσει! Στις σελίδες των αντικομμουνιστικών βιβλίων θα διαβάσετε «ιστορίες» για πολύχρονες φυλακίσεις αγροτών, επειδή τόλμησαν να κόψουν κάτι από το λαχανόκηπό τους για να φάνε.

Η αλήθεια όμως είναι ότι τόσο ο Λένιν όσο και ο Στάλιν ήταν ξεκάθαρα υπέρ της εργατοαγροτικής συμμαχίας. Να πως περιγράφει ο ίδιος ο Στάλιν τη συμμαχία αυτή, σε αντίθεση με τις απόψεις του Τρότσκι:

«Ο Λένιν μιλά για τη συμμαχία του προλεταριάτου και των εργαζόμενων στρωμάτων της αγροτιάς σαν τη βάση της δικτατορίας του προλεταριάτου. Αντίθετα κατά τον Τρότσκι προκύπτουν “εχθρικές συγκρούσεις” της “προλεταριακής πρωτοπορίας” με τις “πλατιές μάζες της αγροτιάς”» (Ι.Β. Στάλιν, «Η επανάσταση του Οχτώβρη και η τακτική των Ρώσων κομμουνιστών», Πρόλογος στο βιβλίο «Στο δρόμο προς τον Οχτώβρη», οι εμφάσεις του συγγραφέα).

Η συμμαχία με την αγροτιά είναι, λοιπόν, η βάση της δικτατορίας του προλεταριάτου κατά τους Μπολσεβίκους, με τη δικτατορία να στρέφεται κατά αυτών που θέλουν την παλινόρθωση του καπιταλισμού, δηλαδή των κουλάκων που όπως θα δούμε παρακάτω δεν ήταν… αγγελούδια.

Αντίθετα, κατά τον Τρότσκι, για να μπορέσει η προλεταριακή πρωτοπορία να εξασφαλίσει τη νίκη της «θα έρθει σε εχθρικές συγκρούσεις όχι μονάχα με όλες τις ομάδες της αστικής τάξης που την είχαν υποστηρίξει τις πρώτες μέρες του επαναστατικού της αγώνα, αλλά και με τις πλατιές μάζες της αγροτιάς, που με τη βοήθειά τους ήρθε στην εξουσία». Αυτά έγραφε στο βιβλίο του με τίτλο «Το 1905», το οποίο γράφτηκε το 1922.

Σήμερα, οι «φιλελεύθεροι» που κόπτονται για το διωγμό του Τρότσκι και των τροτσκιστών από τον Στάλιν, παρουσιάζουν την πραγματικότητα με το κεφάλι κάτω: την αντιαγροτική στάση του Τρότσκι την αποδίδουν στον Στάλιν!

Βίαιη ή εθελοντική η κολλεκτιβοποίηση;

Η ίδια παραποίηση γίνεται και με την κολλεκτιβοποίηση. Οι μπολσεβίκοι και ο Στάλιν ήταν αντίθετοι στη βίαιη κολλεκτιβοποίηση. Κι όταν αντιλαμβάνονταν στρεβλώσεις στην εφαρμογή της κομματικής γραμμής, έλεγαν τα πράγματα με τ’ όνομά τους, όπως στο παρακάτω απόσπασμα από απάντηση του Στάλιν στους κολχόζνικους («Απάντηση στους συντρόφους κολχόζνικους», «Πράβντα», αρ. 92, 3 Απρίλη 1930):

«Πρώτη ερώτηση: Πού βρίσκεται η ρίζα των λαθών στο αγροτικό ζήτημα; Απάντηση: Στην όχι σωστή μεταχείριση του μεσαίου αγρότη. Στο ότι επιτρέψαμε τη χρησιμοποίηση της βίας στον τομέα των οικονομικών σχέσεων με το μεσαίο αγρότη. Στο ότι ξεχάσαμε πως η οικονομική σύνδεση με τις μάζες της μεσαίας αγροτιάς πρέπει να στηρίζεται, όχι πάνω στη βάση των βίαιων μέτρων, μα πάνω στη βάση της συμφωνίας με το μεσαίο αγρότη, πάνω στη βάση της συμμαχίας με το μεσαίο αγρότη. Στο ότι ξεχάσαμε πως η βάση του κολχόζνικου κινήματος στη δοσμένη στιγμή είναι η συμμαχία της εργατικής τάξης και της φτωχολογιάς με το μεσαίο αγρότη, ενάντια στον καπιταλισμό γενικά, ενάντια στους κουλάκους ειδικά.

Οσο η επίθεση ενάντια στους κουλάκους γινόταν σε ενιαίο μέτωπο με το μεσαίο αγρότη, όλα πήγαιναν καλά. Οταν όμως μερικοί σύντροφοί μας, μεθυσμένοι απ’ τις επιτυχίες, άρχισαν απαρατήρητα να γλυστρούν απ’ το δρόμο της επίθεσης ενάντια στους κουλάκους, στο δρόμο της πάλης ενάντια στο μεσαίο αγρότη, όταν κυνηγώντας μεγάλα ποσοστά κολλεκτιβοποίησης, άρχισαν να χρησιμοποιούν τη βία απέναντι στο μεσαίο αγρότη και του στερούσαν το εκλογικό του δικαίωμα, “τον ξεκληρίζανε“ και τον απαλλοτριώνανε, η επίθεση άρχισε να παρεκκλίνει, το ενιαίο μέτωπο με το μεσαίο αγρότη να υποσκάπτεται και, όπως είναι φυσικό, ο κουλάκος απόκτησε τη δυνατότητα να προσπαθεί να ξανασταθεί στα πόδια του. Ξεχάσανε ότι η βία, που είναι απαιραίτητη και ωφέλιμη στην πάλη με τους ταξικούς μας εχθρούς, είναι απαράδεκτη και ολέθρια όταν στρέφεται ενάντια στο μεσαίο αγρότη που είναι σύμμαχός μας» (οι εμφάσεις δικές μας).

Παρακάτω, ο Στάλιν παραδέχεται ότι «παραβιάστηκε η λενινιστική αρχή της εθελοντικής προσχώρησης στην οργάνωση των κολχόζ. Καταπατήθηκαν οι βασικές υποδείξεις του κόμματος και το υποδειγματικό καταστατικό του αγροτικού αρτέλ, που λέει ότι η ανοικοδόμηση του κολχόζ είναι εθελοντική».

Και καταλήγει ότι «ο κίνδυνος εδώ είναι ότι τα λάθη αυτά μας οδηγούν κατ’ ευθείαν στη δυσφήμιση του κολχόζνικου κινήματος, στη ρήξη με το μεσαίο αγρότη, στην αποδιοργάνωση της αγροτικής φτωχολογιάς, στη σύγχυση μέσα στις γραμμές μας, στην εξασθένιση όλης της σοσιαλιστικής μας ανοικοδόμησης, στην αποκατάσταση των κουλάκων».

Τι σχέση έχουν όλα αυτά με τις κατηγορίες που αποδίδονται στους μπολσεβίκους και τον Στάλιν ότι ήταν υπέρ της «βίαιης κολλεκτιβοποίησης»; Οχι μόνο δεν ήταν, αλλά ασκούσαν σκληρή κριτική όταν διαπίστωναν ότι ορισμένα στελέχη διαστρέβλωναν στην πράξη την πολιτική της συμμαχίας με τον μεσαίο αγρότη, της εθελοντικής προσχώρησης στα κολχόζ. Οταν όμως τιμωρούνταν τα στελέχη αυτά, η αντικομμουνιστική προπαγάνδα έπαιρνε το μέρος τους, κοπτόμενη για την διαγραφή, τη φυλάκισή ή την εκτέλεσή τους!

Αγώνας για σταθεροποίηση

Οι μπολσεβίκοι έκαναν ένα τιτάνιο αγώνα για να αναστηλώσουν την κατεστραμμένη από τους πολύχρονους πολέμους οικονομία (πολέμους που ξεκίνησαν με τον πρώτο παγκόσμιο 1914-18, συνεχίστηκαν και μετά την επανάσταση, με την απόκρουση της ξένης επέμβασης 1918-20, και ολοκληρώθηκαν με τις μάχες κατά των Λευκοφρουρών Κολτσάκ και Ντενίκιν το 1921), που είχε ως αποτέλεσμα η συνολική παραγωγή της αγροτικής οικονομίας το 1920 να αποτελεί μόλις το μισό περίπου της προπολεμικής παραγωγής (!) και αυτή της μεγάλης βιομηχανίας να φτάνει στο ένα έβδομο της προπολεμικής παραγωγής (!!) [βλ. Ιστορία του ΚΚ(Μπ) της Σοβιετικής Ενωσης, Κεφάλαιο Ενατο, σελ. 262). Οπως καταλαβαίνετε, οποιαδήποτε σκέψη για άμεση εφαρμογή του σοσιαλισμού ήταν αδύνατη σε μία τέτοια κατάσταση.

Επομένως, κατά την πρώτη δεκαετία της νεαρής σοβιετικής εξουσίας στόχος ήταν η βελίτωση της κατάστασης της οικονομίας, η απόκτηση της γνώσης από τους αστούς ειδικούς (γι’ αυτό και τους πλήρωναν αδρά) και η ανάπτυξη της βιομηχανίας (και πρώτα απ’ όλα της βαριάς, της βιομηχανίας, παραγωγής μέσων παραγωγής), έτσι ώστε να υπάρχουν οι υλικοί όροι για να προχωρήσει τόσο η κολλεκτιβοποίηση στην αγροτική οικονομία, όσο και το ξεπέρασμα της αντίθεσης πόλης-χωριού.

Οσοι κατηγορούν τη σοβιετική εξουσία για «γενοκτονία» των Ουκρανών θα πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι η σοβιετική εξουσία δεν είχε κανέναν λόγο να προκαλέσει τέτοιες κατάστασεις ,που θα την αποσταθεροποιούσαν και θα έστρεφαν τους αγρότες εναντίον της. Αλλωστε, όπως είπαμε και προηγούμενα, αν γινόταν μια τέτοια «γενοκτονία», δε θα ήταν ούτε κατά διάνοια δυνατή η αντιφασιστική αντίσταση του ουκρανικού λαού, που εκτός από τους Γερμανούς είχε να αντιμετωπίσει και τους ντόπιους εθνικιστές του Μπαντέρα, ο οποίος «ίδρυσε» το «ουκρανικό κράτος» στις 10 Ιούνη του 1941 με τις ευλογίες των ναζίδων!

Το κουλάκικο στοιχείο ήταν επόμενο να συνεργαστεί με τους Ναζί ενάντια στη σοβιετική εξουσία, αυτό όμως δεν μπορεί να χαρακτηρίσει το λαό της Ουκρανίας, που αντιστάθηκε στη ναζιφασιστική κατοχή, δημιουργώντας παρτιζάνικα τμήματα στην κατεχόμενη Ουκρανία, με πάνω από 150.000 μαχητές.

Οι ελλείψεις

Φυσικά, η κατάσταση δεν ήταν καθόλου εύκολη για την πρώτη χώρα στον κόσμο που επιχειρούσε να οικοδομήσει το σοσιαλισμό. Τα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει, αλλά και τα λάθη, ήταν πολλά. Ηδη, από τον Μάρτη του 1930, ο Στάλιν, στο άρθρο του με τίτλο «Ιλιγγος απ’ τις επιτυχίες», που δημοσιεύτηκε στην «Πράβντα», καυτηριάζει τη στάση ορισμένων στελεχών που προσπαθούν να επιβάλουν την πλήρη κοινωνικοποίηση λέγοντας:

«Το να εξερεθίζουμε τον κολχόζνικο αγρότη με την “κοινωνικοποίηση“ των κατοικιών, όλων των γαλακτοφόρων ζώων, όλων των μικρών ζώων και των πουλερικών, όταν το πρόβλημα των σιτηρών δεν έχει λυθεί ακόμα, όταν η αρτέλικη μορφή (σ.σ. από το αγροτικό αρτέλ, που σημαίνει ότι κοινωνικοποιούνται μόνο τα βασικά μέσα παραγωγής και η γη και όχι οι μικροί λαχανόκηποι, οι κατοικίες, τα μικρά ζώα, τα πουλερικά κτλ) των κολχόζ δεν έχει σταθεροποιηθεί ακόμα – μήπως δεν είναι φανερό πως μία τέτοια “πολιτική“ μπορεί να είναι ευάρεστη και ωφέλιμη μόνο στους άσπονδους εχθρούς μας;…

Τί είναι αυτό; Πολιτική καθοδήγηση του κολχόζ ή πολιτική αποσύνθεσης και δυσφήμησής του; Και δε μιλάω για εκείνους τους, με το συμπάθιο, “επαναστάτες“ που αρχίζουν την οργάνωση των αρτέλ με το κατέβασμα της καμπάνας απ’ την εκκλησία. Να κατεβάσει την καμπάνα – για φαντάσου, τι υπερ… επαναστατικότητα!» (Στάλιν, Απαντα, τόμος 12, σελ. 226, οι εμφάσεις του συγγραφέα).

Οι αντισταλινικοί που ταυτίζουν το Στάλιν με τον Χίτλερ, θα εκπλαγούν από το γεγονός ότι ο Στάλιν ήταν αντίθετος στην πολιτική της πλήρους απαλλοτρίωσης όλης της αγροτικής ιδιοκτησίας και του κατεβάσματος της καμπάνας από τις εκκλησίες! Πώς είναι δυνατόν;

Ο Στάλιν και οι Μπολσεβίκοι γνώριζαν ότι ο κομμουνισμός δεν εφαρμόζεται με διατάγματα και βία κατά των μικρών και μεσαίων αγροτών, ούτε η θρησκεία εξαλείφεται με καταναγκασμό, αλλά με πειστική αντιθρησκευτική προπαγάνδα και βελτίωση των όρων ζωής των ανθρώπων.

Τρια χρόνια αργότερα, στο λόγο του στην κοινή ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής και της Κεντρικής Επιτροπής Ελέγχου του ΚΚ(Μπολσεβίκων) της ΕΣΣΔ, στις 11 Γενάρη του 1933, με τίτλο «Για τη δουλειά στο χωριό», ο Στάλιν θέτει το εξής ερώτημα: «Ποια ήταν η κυριότερη έλλειψη της δουλειάς μας στο χωριό το 1932;» Κι αμέσως απαντά: «Η κύρια έλλειψη είναι ότι η συγκέντρωση των σιτηρών τη χρονιά αυτή έγινε στη χώρα μας με μεγαλύτερες δυσκολίες από ό,τι είχε γίνει τον προηγούμενο χρόνο, το 1931. Σε καμία περίπτωση αυτό δεν μπορεί να εξηγηθεί με την κακή κατάσταση της σοδιάς, γιατί η σοδιά φέτος δεν ήταν χειρότερη, μα καλύτερη από την περσινή… Φυσικά το 1932 είχαμε ορισμένες απώλειες στη σοδιά, εξαιτίας των δυσμενών κλιματολογικών συνθηκών στο Κουμπάν και το Τέρεκ, όπως και σε μερικές περιοχές της Ουκρανίας. Δεν μπορεί όμως να υπάρχει αμφιβολία, ότι οι απώλειες αυτές δεν αποτελούν ούτε το μισό των απωλειών που είχαμε το 1931 εξαιτίας της ξηρασίας στις βορειοανατολικές περιφέρειες της ΕΣΣΔ» (Ι.Β. Στάλιν, Ζητήματα Λενινισμού, σελ. 534).

Τότε πού ήταν το πρόβλημα; Το πρόβλημα ήταν στην κατάσταση που δημιουργήθηκε στο χωριό με την καθιέρωση του κολχόζνικου εμπόριου σιτηρών. Το εμπόριο αυτό καθιερώθηκε για να ενισχυθεί ο εφοδιασμός των εργατών με αγροτικά προϊόντα, να βελτιωθεί η οικονομική κατάσταση των κολχόζνικων αγροτών και να ανέβει το ενδιαφέρον στη δουλειά για την καλυτέρευση τόσο της σποράς όσο και της συγκομιδής.

Αυτό ήταν επιβεβλημένο από τη στιγμή που οι αγρότες, ακόμα κι αν ήταν μέσα στα κολχόζ, δεν είχαν ακόμα ξεπεράσει ολοκληρωτικά τις λογικές του μικροϊδιοκτήτη, δεν είχαν ξεπεράσει ολότελα τις επιβιώσεις του καπιταλισμού στη συνείδησή τους. Η καθιέρωση του κολχόζνικου εμπορίου βοηθούσε στην κατεύθυνση της ενίσχυσης των κολχόζ, που ήταν συνεταιριστικές επιχειρήσεις σε σοσιαλιστική βάση, δηλαδή απαγορευόταν η κατοχή της καλλιεργήσιμης γης και των βασικών μέσων παραγωγής, απαγορευόταν η μίσθωση εργατικής δύναμης. Οι αγρότες των κολχόζ είχαν δικό τους τον ατομικό τους κήπο, ενώ το κράτος τούς στήριζε πολύ περισσότερο από τους ατομικούς ιδιοκτήτες που δεν ήθελαν να συμμετάσχουν στην κολλεκτιβοποίηση.

Αυτό όμως δημιουργούσε ένα πρόβλημα: «Ο αγρότης έκανε τον πιο κάτω υπολογισμό: “καθιερώθηκε το κολχόζνικο εμπόριο σιτηρών, νομιμοποιήθηκε η τιμή της αγοράς, στην αγορά για την ίδια ποσότητα σιτηρών μπορώ να πάρω περισσότερα απ’ ό,τι θα πάρω με την παράδοση σιτηρών στο κράτος. Συνεπώς, θα πρέπει, αν δεν είμαι βλάκας, να κρατήσω τα σιτηρά, να παραδώσω λιγότερα στο κράτος, ν’ αφήσω περισσότερα για το κολχόζνικο εμπόριο και έτσι να κατορθώσω να εισπράξω περισσότερα απ’ την ίδια ποσότητα σιγηρών που θα πουλήσω». Αυτό, όπως επισημαίνει ο Στάλιν, δεν το έκαναν μόνο οι αγρότες στα κολχόζ, αλλά και διευθυντές των σοβχόζ (που ήταν κρατικά), που κράτησαν εγκληματικά τα σιτηρά που έπρεπε να παραδώσουν στο κράτος και προτίμησαν να πουλάνε έξω σε ψηλότερες τιμές. Γι’ αυτό και η Κεντρική Επιτροπή του μπολσεβίκικου κόμματος πήρε την απόφαση το κολχόζνικο εμπόριο να γίνει αφού ολοκληρωθεί το σχέδιο συγκέτρωσης των σιτηρών από το κράτος. Αν δεν ολοκληρωνόταν, κολχόζνικο εμπόριο δεν θα επιτρεπόταν.

Τι το κακό υπάρχει, όμως, στο να πουλάνε οι αγρότες στην τιμή της «αγοράς» για να βγάλουν το ψωμάκι τους; Αν αυτό αφηνόταν να κυριαρχήσει (όπως ήθελε ο Μπουχάριν), τότε θα κυριαρχούσε ο ανταγωνισμός και η επιστροφή στον καπιταλισμό θα ήταν βέβαιη. Ο μικροϊδιοκτήτης, όπως έλεγε ο Λένιν, φέρνει τον καπιταλισμό σε μαζική κλίμακα. Κάποιοι θα πλούτιζαν, κάποιοι θα φαλίριζαν και οι τιμές των αγροτικών προϊόντων θα τραβούσαν την ανηφόρα, αφού στόχος θα ήταν το όσο γίνεται μεγαλύτερο κέρδος. Θα πει κανείς ότι ο ανταγωνισμός ρίχνει τις τιμές, όμως αυτό έχει τα όριά του. Μπορεί οι αγρότες να μην ήταν… μονοπώλια που παρά τον ανταγωνισμό διατηρούν ψηλά τις τιμές για χάρη του μέγιστου κέρδους, όμως αν αφηνόταν να ενεργήσει αυθόρμητα η λογική της αγοράς (αυτό που οι μαρξιστές ονομάζουμε «νόμο της αξίας»), εκεί θα οδηγούνταν τα πράγματα. Εξάλλου, η αυξημένη ζήτηση που τότε, στην περίοδο που ακόμα δεν είχε σταθεροποιηθεί η οικονομία, ίσως και να ξεπερνούσε την προσφορά, θα ωθούσε τις τιμές προς τα πάνω, πράγμα που θα πλήρωνε η εργατική τάξη στις πόλεις.

Η αντίσταση των κουλάκων

Αν όμως το πρόβλημα που περιγράφτηκε παραπάνω δυσχέραινε την τροφοδοσία του πληθυσμού με τρόφιμα, το μεγαλύτερο πρόβλημα προέκυψε από τη στάση των πλούσιων αγροτών, των κουλάκων.

Ας διαβάσουμε τι έλεγε ο ηγέτης της επανάστασης, ο Λένιν, γι’ αυτούς:

«Οι κουλάκοι είναι οι πιο χτηνώδεις, οι πιο ωμοί, οι πιο άγριοι εκμεταλλευτές που όχι μία μονάχα φορά παλινόρθωσαν στην ιστορία των άλλων χωρών την εξουσία των τσιφλικάδων, των βασιλιάδων, των παπάδων, των καπιταλιστών…. Οι αιματορουφήχτρες αυτές πλούτισαν απ’ τη δυστυχία του λαού στη διάρκεια του πολέμου, συσσώρευσαν χιλιάδες και εκατοντάδες χιλιάδες ρούβλια, ανεβάζοντας τις τιμές των σιτηρών και των άλλων προϊόντων. Οι αράχνες αυτές πάχαιναν σε βάρος των κατεστραμμένων απ’ τον πόλεμο αγροτών, σε βάρος των πεινασμένων εργατών. Οι βδέλλες αυτές ρουφούσαν το αίμα των εργαζομένων, πλουτίζοντας τόσο περισσότερο όσο περισσότερο πεινούσε ο εργάτης στις πόλεις και στα εργοστάσια. Οι βρικόλακες αυτοί μάζευαν και μαζεύουν στα χέρια τους την τσιφλικάδικη γη, υποδουλώνουν ξανά και ξανά πάλι τους φτωχούς αγρότες» (Λένιν, Απαντα, τόμος 23)

Στο αντικομμουνιστικό βιβλίο «Οι μελανές πράξεις του Κρεμλίνου», που αναφέραμε παραπάνω, ο συγγραφέας παραδέχεται ότι υπήρξε οργανωμένη ένοπλη αντίσταση στο σοβιετικό καθεστώς από τους κουλάκους. Οπως αναφέρει στην σελ. 219, «η ανταρσία ξεκίνησε το 1930, στο μικρό χωριουδάκι Οσαντχ του δήμου Μέζι της επαρχίας Ντνιπετρόβσκ. Γρήγορα εξαπλώθηκε στους δήμους Μέζι, Βασίλκι, Βλιζνιούκι και Πόλοχραντ. Οι αντάρτες ήταν συμπαθούντες στους σκοπούς της “Λίγκας για την Απελευθέρωση της Ουκρανίας”, SVU, μιας μυστικής οργάνωσης με μυστικές διακλαδώσεις. Η ανταρσία εξαπλώθηκε τόσο γρήγορα που ένοπλοι αντάρτες έφτασαν στα έξι μίλια από το Πόλοραντ, όπου στάθμευε η 30^ή στρατιά του Κόκκινου Στρατού».

Ενας άλλος συγγραφέας, ο αμερικανός καθηγητής Φρέντερικ Σούμαν, που ταξίδεψε στην Ουκρανία την εποχή του «λιμού», εξέδωσε ένα βιβλίο για τη Σοβιετική Ενωση το 1957, με τίτλο «Η Ρωσία από το 1917: Τέσσερις δεκαετίες σοβιετικής πολιτικής». Εκεί, στις σελ.151-152 διαβάζουμε:

«Οι κουλάκοι είχαν ενθαρρυνθεί να “πλουτίσουν” κάτω από την ΝΕΠ (σ.σ. Νέα Οικονομική Πολιτική, μία πολιτική σχετικής υποχώρησης στον καπιταλισμ,ό με στόχο την σταθεροποίηση της οικονομίας και την ανάπτυξη της βιομηχανίας του νεαρού σοβιετικού κράτους που ήταν οικονομικά γονατισμένο από τους πολέμους) και είχαν συμβάλει στο μεγαλύτερο μερίδιο της ανάκτησης της αγροτικής παραγωγής. Είχαν εξαναγκαστεί να μπουν στις κολλεκτίβες κι έτσι έχασαν όχι μόνο τα σπίτια τους, τη γη και τον εξοπλισμό τους, αλλά και τα άλογα, τα βοοειδή, ακόμα και τα κοτόπουλά τους. Η φυσική τους δυσαρέσκεια οδήγησε σε τιμωρητικά μέτρα. Στις αρχές του 1930 όλα τα σοβιέτ στα χωριά διαλύθηκαν και αντικαταστάθηκαν από νέα σοβιέτ που εκλέχτηκαν αποκλειστικά από τη φτωχή αγροτιά. H “αποκουλακοποίηση” των πιο εύπορων πήρε τη μορφή της άρνησης συμμετοχής στις κολλεκτίβες και εκτόπισης εκατοντάδων χιλιάδων μακριά στο βορρά ή τη Σιβηρία, όπου στεγάστηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης της GPU και εξαναγκάστηκαν να εργάζονται στην ξυλεία, την ανέγερση δρόμων και την κατασκευή καναλιών και σιδηροδρόμων.

Οι συνάδελφοί τους στα χωριά δεν είχαν καμία ηγεσία, όμως αποφάσισαν σαν ένας άνθρωπος, με την ομοφωνία και το πείσμα των αδικημένων αγροτών ανά τον κόσμο, να αντισταθούν στους καταπιεστές τους. Η αντίστασή τους έπαιρνε στην αρχή τη μορφή της σφαγής των ζώων, κυρίως των αλόγων, προκειμένου να αποτραπεί η κολλεκτιβοποίησή τους. Το αποτέλεσμα ήταν ένα τρομερό πλήγμα για τη σοβιετική γεωργία, γιατί τα περισσότερα βοοειδή και άλογα ανήκαν στους κουλάκους. Μεταξύ 1928 και 1933, ο αριθμός των αλόγων μειώθηκε από σχεδόν 30 εκατ. σε λιγότερο από 15 εκατ. Από 70 εκατ. κερασφόρα, από τα οποία 31 εκατ. αγελάδες, έμειναν 38 εκατ., από τα οποία 20 εκατ. αγελάδες. Ο αριθμός των αιγοπροβάτων μειώθηκε από 147 εκατ. σε 50 εκατ. και των χοίρων από 20 εκατ. σε 12 εκατ.

Η σοβιετική γεωργική οικονομία δεν είχε ακόμη ανακάμψει από τις τρομερές αυτές απώλειες μέχρι το 1941. Ο Στάλιν προσπάθησε μάταια να σώσει την κατάσταση. Το Γενάρη του 1930 είχε υποστηρίξει σθεναρά την πολιτική της εξάλειψης των κουλάκων σαν τάξης (βλ. Κράζναγια Ζβεντά, 21 Γενάρη 1930). Στην Πράβδα της 2^ης Μάρτη του 1930, επέπληξε τους πιο ένθερμους συντρόφους σε ένα άρθρο με τίτλο “Ιλιγγος από τις επιτυχίες” (…) Ομως η μεγαλύτερη ζημιά είχε ήδη γίνει. Πολλές επακολούθησαν. Πολλά μέλη έφευγαν από τις κολλεκτίβες. Το ίδιο Φθινόπωρο, 48 αξιωματούχοι του Επιτροπάτου Γεωργίας εκτελέστηκαν για σαμποτάζ, κλοπές και καταπίεση των αγροτών. Τον Μάρτη του 1933, από τη GPU 35 ακόμα αξιωματούχοι βρέθηκαν ένοχοι για αντεπαναστατικές πράξεις, δικάστηκαν και εκτελέστηκαν. Μεταξύ αυτών κι ο Φιοντόρ Κόναρ, με το ψευδώνυμο Πόλαστσουκ, αναπληρωτής Κομισάριος Γεωργίας, που ομολόγησε ότι λειτουργούσε για χρόνια σαν κατάσκοπος των Πολωνών κι ότι ηγούνταν συνομωσίας για μείωση της παραγωγής τροφίμων και με στόχο να οδηγήσει τους αγρότες σε απόγνωση.

Πολλοί ήταν πραγματικά απελπισμένοι. Στην Ουκρανία, οι περισσότεροι από τους κουλάκους φαίνεται να ήταν αποθαρρημένοι εντελώς, σα συνέπεια της συστηματικής τους καταδίωξης. Ορισμένοι δολοφόνησαν ανώτερους υπαλλήλους, πυρπόλησαν τα συνεταιριστικά αγροκτήματα και έκαψαν ακόμα και τη δική τους σοδειά και τους σπόρους τους. Μεγαλύτερος ακόμη αριθμός αρνήθηκε να σπείρει και να θερίσει, ίσως με την πεποίθηση πως οι αρχές θα έκαναν παραχωρήσεις και θα τους εξασφάλιζαν έτσι κι αλλιώς τη διατροφή. Ο,τι επακολούθησε ήταν ο “λιμός” του 1932. Την ύπαρξή του δεν την αποδέχτηκαν ποτέ οι σοβιετικοί εκπρόσωποι. Μακάβριοι υπολογισμοί, οι περισσότεροι μυθιστορηματικοί, εμφανίστηκαν στον τύπο των Ναζί στην Γερμανία και στον τύπο του Χερστ στις ΗΠΑ, συχνά εικονογραφημένοι με φωτογραφίες που αποδείχτηκε ότι είχαν ληφθεί από τον Βόλγα το 1921.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 1933, η Μόσχα απαγόρευσε σε ξένους ανταποκριτές να πάνε στην Ουκρανία, αν και συνέχισε, με γραφειοκρατική ασυνέπεια, να δέχεται τουρίστες κατά χιλιάδες, ανάμεσά τους και ο γράφων. Ο “λιμός” δεν ήταν, στα τελευταία του στάδια, αποτέλεσμα των ελλείψεων σε τροφή, παρά τη μεγάλη μείωση της σποράς και της συγκομιδής λόγω ειδικών απαιτήσεων την άνοιξη του 1932, που έγιναν προφανώς από φόβο πολέμου με την Ιαπωνία. Τα περισσότεροι από τα θύματα ήταν κουλάκοι που αρνήθηκαν να σπείρουν τα χωράφια τους ή είχαν καταστρέψει τις σοδειές τους. Η παρατήρηση (σ.σ. της κατάστασης) στα χωριά δείχνει ότι αυτό το μέρος της αγροτιάς το άφησαν οι Αρχές και οι κολλεκτίβες να λιμοκτονήσει, ως μία περισσότερο ή λιγότερο σκόπιμη πολιτική. Το κόστος σε ανθρώπινες ζωές της “ταξικής πάλης στο χωριό” ήταν τρομακτικό και βαρύ. Το κόμμα εμφανίστηκε να ενοχλείται λιγότερο από τους νεκρούς κουλάκους, παρά από τις νεκρές αγελάδες. Οι πρώτοι ήταν “ταξικοί εχθροί”» (οι εμφάσεις δικές μας).

Παραθέσαμε επίτηδες ένα μακροσκελές απόσπασμα του αμερικάνου καθηγητή (μέρος του οποίου βρήκαμε στο βιβλίο του Λούντο Μάρτενς «Μια άλλη ματιά στο Στάλιν», αλλά το διασταυρώσαμε και συμπληρώσαμε από το πρωτότυπο που κατεβάσαμε από το διαδίκτυο), ο οποίος μόνο για «κομμουνιστής» δεν μπορεί να «κατηγορηθεί». Φιλελεύθερος αστός ήταν, κι αυτό φαίνεται από την αντίδρασή του στην εξάλειψη των κουλάκων σαν τάξης, που πραγματοποίησε το σοβιετικό καθεστώς.

Ωστόσο, παραδέχεται ότι όπου πραγματικά υπήρξε πείνα, ήταν στις περιοχές που οι ίδιοι οι κουλάκοι θέλησαν να εκβιάσουν το σοβιετικό καθεστώς για να πετύχουν το στόχο τους. Κι αυτός δεν ήταν άλλος από τη διατήρηση των προνομίων που απέκτησαν κατά τη διάρκεια της ΝΕΠ, για να μπορούν να πλουτίζουν, να εκμεταλλεύονται εργατική δύναμη και να καρπώνονται απλήρωτη εργασία.

Σε όσους σπεύσουν να βγάλουν κραυγές ιερής αγανάκτησης για την αξία της ανθρώπινης ζωής, καλό είναι να θυμίσουμε ότι η σοβιετική ηγεσία έπρεπε να επιλέξει έναν από τους δύο δρόμους. Είτε να αποδεχτεί τον εκβιασμό των κουλάκων, που οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια στην παλινόρθωση του καπιταλισμού (όπως ζητούσε η ομάδα Μπουχάριν), είτε να οργανώσει την πάλη της αγροτικής φτωχολογιάς ενάντια στους κουλάκους, με ταυτόχρονη ανάπτυξη της βιομηχανικής παραγωγής προς όφελος της εργατικής τάξης και της φτωχομεσαίας αγροτιάς. Η τελευταία επωφελήθηκε με την εισαγωγή μηχανών και τρακτέρ, τους Μηχανοτρακτερικούς Σταθμούς που φτιάχτηκαν από το κράτος για να της εξασφαλίζουν τα μέσα παραγωγής.

Ας σκεφτούν ότι η Σοβιετική Ενωση δεν αναπτύχθηκε σε «ιδανικές συνθήκες» εργαστηρίου. Εκτός από την εχθρική καπιταλιστική περικύκλωση (που εκδηλώθηκε ακόμα και με ανοιχτή ένοπλη επέμβαση, ευτυχώς αποτυχημένη), είχε να αντιμετωπίσει την πολιτιστική καθυστέρηση, την αγραμματοσύνη, αλλά και την «κομμουνιστική υπεροψία» ορισμένων στελεχών της.

Οι προειδοποιήσεις του Λένιν

Ο ίδιος ο ηγέτης της Οκτωβριανής Επανάστασης, ο Λένιν, είχε προειδοποιήσει γι’ αυτό το σκληρό αγώνα που είχε μπροστά της η σοβιετική εξουσία. Στην εισήγησή του στο 2^ο Πανρωσικό Συνέδριο των επιτρόπων πολιτικής διαφώτισης, που έγινε στις 17 Οκτώβρη του 1921 (Λένιν, Απαντα, τόμος 44, σελ. 155-175), στην οποία εξηγούσε το νόημα της Νέας Οικονομικής Πολιτικής (ΝΕΠ), ως μίας επαναφοράς του καπιταλισμού (σε ποιο βαθμό, οι μπολσεβίκοι δεν μπορούσαν να γνωρίζουν, όπως επισημαίνει ο Λένιν), επεσήμανε ότι «όλο το ζήτημα είναι με ποιον θα πάει η αγροτιά – με το προλεταριάτο που πάει να οικοδομήσει τη σοσιαλιστική κοινωνία ή με τον καπιταλιστή που λέει: “Ας γυρίσουμε πίσω, έτσι είμαστε πιο ασφαλισμένοι κι αυτά περί σοσιαλισμού είναι επινοήσεις”».

H ΝΕΠ ήταν αναγκαία για να αντιμετωπιστεί η πείνα, γιατί το 1921 υπήρξε πραγματικά λιμός. Ομως ήταν ταυτόχρονα και ένας οικονομικός πόλεμος: «Να σε τι συνίσταται ο σημερινός πόλεμος: ποιος θα νικήσει, ποιος θα κερδίσει γρηγορότερα – ο καπιταλιστής που του ανοίγουμε την πόρτα ή μάλλον κάμποσες πόρτες (και πολλές άλλες πόρτες που οι ίδιοι δεν τις ξέρουμε και που ανοίγονται χωρίς εμάς και εναντίον μας) ή η προλεταριακή εξουσία;».

Κι ο Λένιν συνεχίζει: «Ολο το ζήτημα είναι: ποιος ποιον θα ξεπεράσει; Αν προλάβουν οι καπιταλιστές να οργανωθούν νωρίτερα, τότε δε χωράει καμία συζήτηση πως θα κυνηγήσουν τους κομμουνιστές. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτά τα πράγματα νηφάλια: ποιος, ποιον; Ή η προλεταριακή εξουσία, στηριζόμενη στην αγροτιά, θα καταφέρει να βάλει ένα γερό χαλινάρι στους κύριους καπιταλιστές, ώστε να κατευθύνει τον καπιταλισμό στο κρατικό κανάλι και να δημιουργήσει ένα καπιταλισμό που να πειθαρχεί στο κράτος και να το υπηρετεί;».

Και τέλος, ο ηγέτης της Οκτωβριανής Επανάστασης προειδοποιεί ότι ο αγώνας θα γίνει πιο σκληρός: «Ωστόσο, είναι πιο εύκολο να λύσει κανείς ένα στρατιωτικό πρόβλημα, παρά αυτό που αντιμετωπίζουμε τώρα. Το στρατιωτικό πρόβλημα μπορεί να λυθεί με μία έφοδο, με μία επιδρομή, με τον ενθουσιασμό, με τη χρησιμοποίηση καθαρά φυσικής δύναμης ενός μεγάλου αριθμού εργατών και αγροτών, που είδαν πως ο τσιφλικάς τους επιτίθεται…. Αυτό το φανερό εχθρό – όπως ήταν πριν ο τσιφλικάς και ο καπιταλιστής – ο λαός δεν τον βλέπει. Τέτοια καθαρή εικόνα πως ο εχθρός είναι πια ανάμεσά μας και ότι ο εχθρός αυτός παραμένει ο ίδιος, πως η επανάσταση βρίσκεται μπροστά σε κάποια άβυσσο, μπροστά στην οποία βρέθηκαν όλες οι προηγούμενες επαναστάσεις και έκαναν πίσω, τέτοια σαφή αντίληψη ο λαός δε μπορεί να την έχει γιατί παραδέρνει μέσα σε βαθιά σκοτάδια και υποφέρει από βαθιά αγραμματοσύνη. Και είναι δύσκολο να πούμε πόσον καιρό θα χρειαστούνε οι διάφορες επιτροπές για να εξαλείψουν με έκτακτα μέτρα αυτή την αγραμματοσύνη» (οι εμφάσεις δικές μας).

«Αυτή η μάχη δεν θα είναι η τελευταία» προειδοποιούσε ο Λένιν, αναφερόμενος στην εφαρμογή της ΝΕΠ που έμπαζε τον καπιταλισμό προκειμένου να ανορθωθεί η οικονομία, συμπληρώνοντας: «Η δικτατορία του προλεταριάτου είναι ένας σκληρός πόλεμος. Το προλεταριάτο νίκησε σε μία χώρα, μα παραμένει αδύνατο σε διεθνή κλίμακα. Πρέπει να συνενώσει γύρω του όλους τους εργάτες και τους αγρότες, κάνοντάς τους συνείδηση το γεγονός πως ο πόλεμος δεν τελείωσε. Αν στο τραγούδι λέμε ότι “αυτή είναι η τελευταία και αποφασιστική μας μάχη“, εδώ δυστυχώς έχουμε μια μικρή αναλήθεια – δυστυχώς δεν είναι αυτή η τελευταία και αποφασιστική μας μάχη. Ή θα καταφέρετε να ενώσετε στον αγώνα αυτό τους εργάτες και τους αγρότες ή δεν θα έχετε επιτυχία».

Οι τρεις βασικοί εχθροί, στους οποίους εφιστούσε την προσοχή ο Λένιν στα στελέχη πολιτικής διαφώτισης, ήταν η κομμουνιστική υπεροψία, που θεωρεί ως λύση όλων των προβλημάτων τα διατάγματα, η αγραμματοσύνη και η δωροδοκία.

Ποιοι έφταιγαν για την έλλειψη τροφίμων;

Τα όποια λάθη έγιναν στην διαδικασία της κολλεκτιβοποίησης και της επίθεσης της σοβιετικής εξουσίας στα καπιταλιστικά στοιχεία του χωριού και της πόλης (που όπως αναφέραμε παραπάνω τα κριτίκαρε αμείλικτα η σοβιετική ηγεσία κι ο ίδιος ο Στάλιν) δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως άλλοθι για να βγουν λάδι οι κουλάκοι. Αυτοί ήταν οι πραγματικοί υπεύθυνοι για την πείνα που έπεσε σε περιοχές της Ουκρανίας, η έκταση της οποίας απέχει παρασάγκας από τον «λιμό» που «αποκάλυψαν» πρώτοι οι Ναζί και στη συνέχεια οι αμερικάνοι κολαούζοι τους.

Ιδεολογική κάλυψη της παλινόρθωσης του καπιταλισμού

Δεν είναι πάντως τυχαίο ότι η επίσημη αποδοχή του «λιμού» αυτού από το «Κ»Κ Ουκρανίας γίνεται στα τέλη της δεκαετίας του ’80 (μετά από μισό αιώνα), όταν ετοιμαζόταν η ιδεολογική κάλυψη της επιχείρησης διάλυσης της ΕΣΣΔ (που από τα μέσα της δεκαετίας του ‘50 είχε γίνει καπιταλιστική χώρα με σοσιαλιστικό προσωπείο) με την περίφημη «περεστρόικα».

Αν και η παλινόρθωση του καπιταλισμού στη Σοβιετική Ενωση έγινε πολύ νωρίτερα, ούτε ο φανατικά αντισταλινικός Χρουτσιόφ τόλμησε να αναφέρει τέτοια πράγματα, γιατί θα γινόταν περίγελος στη χώρα του. Αλλωστε, ο ίδιος γεννήθηκε στην Ουκρανία και διετέλεσε γραμματέας της κομματικής οργάνωσης στην Ουκρανία.

Τώρα, όμως, η φασιστική προπαγάνδα έχει γίνει επίσημη κρατική πολιτική του ουκρανικού κράτους, που φλερτάρει με το φασισμό, όσα χρώματα κι αν αλλάξουν οι κυβερνήσεις του. Και σ’ αυτό το αντικομμουνιστικό όργιο δεν ντρέπονται να χρησιμοποιούν «ντοκουμέντα» από συνεργάτες των Γερμανών ή από τους ίδιους τους Ναζί. Νομίζουν ότι έτσι θα σβήσουν την ιστορική αλήθεια, παρουσιάζοντας τον κομμουνισμό χειρότερο κι από το ναζισμό! Ομως η Ιστορία ασφαλώς και δεν τελείωσε.

Κ.Β.

Βιβλιογραφία:

1. «Fraud, Famine and Fashism. The Ukranian Genocide Myth from Hitler to Harvard» (Απάτη, Πείνα και Φασισμός. Ο μύθος της ουκρανικής γενοκτονίας, από τον Χίτλερ στο Χάρβαρντ), Ντάγκλας Τοτλ, Τορόντο, Καναδάς 1987.
2. Αρχείο του αντικομμουνιστή δημοσιογράφου Gareth Jones, όπου μπορεί κανείς να βρεί όλες τις ανταποκρίσεις του τόσο από τη Σοβιετική Ενωση όσο και από τη Γερμανία.
3. «Harvest of Sorrow» (Συγκομιδή της Θλίψης) του Ρόμπερτ Κόνκουεστ, από τις εκδόσεις του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Νέα Υόρκη 1986.
4. «The Black Deeds of the Kremlin» (Οι μελανές πράξεις του Κρεμλίνου). Δίτομο βιβλίο που εκδόθηκε για λογαριασμό του Ουκρανικού Συνδέσμου Θυμάτων της Ρωσικής Κομμουνιστικής Τρομοκρατίας, στο Τορόντο του Καναδά το 1953.
5. «The Ninth Circle: Scenes from the Hunger Tragedy of Ukraine in 1933 (London, 1954), & «The Ninth Circle: In Commemoration of the Victims of the Famine of 1933 (Cambridge, Mass., 1983). Πρόκειται για το βιβλίο του ουκρανού αγρονόμου, Ολέξα Γουόροπεϊ, που το έσκασε για τη Γερμανία όταν απελευθερώθηκε η Ουκρανία από τον Κόκκινο Στρατό, με τίτλο «Ο ένατος κύκλος: Στη μνήμη των θυμάτων του λιμού του 1933». Τη δεύτερη φορά εκδόθηκε από το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.
6. Online εγκυκλοπαίδεια για τους Ουκρανούς στη Βρετανία με στοιχεία για τη ζωή του Γουόροπεϊ.
7. «Hitler’s Bunker on the Eastern Front: Wehrwolf Museum Reflects Ukraine’s Difficult Historical Position». Δημοσίευμα του Ινστιτούτου Ουκρανικών Σπουδών του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, που αναφέρεται στις ναζιστικές θηριωδίες στην Ουκρανία και ειδικότερα στην περιοχή της Βινίτσια που διέμεινε ο Γουόροπεϊ.
8. Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Britannica, με στοιχεία για τη γερμανική κατοχή στην Ουκρανία.
9. Εφημερίδα «The Ukranian Weekly» των ουκρανών εξόριστων στις ΗΠΑ, αρ. φύλλου No. 35 της 28ης Αυγούστου 1983.
10. New York Times, 31/3/1933. Στη σελ. 13 δημοσιεύει άρθρο του Γουόλτερ Ντιουράντι που απαντά στον Τζόουνς για το «λιμό». Στο δεύτερο link, φαίνεται και η απάντηση του Τζόουνς στον Ντιουράντι, στην οποία αναφέρει χωρίς ντροπή ότι μία από τις πηγές του είναι γερμανοί δημοσιογράφοι στη Ρωσία. Δημοσιογράφοι του ναζιστικού τύπου.
11. «Stalin’s Commandos: Ukrainian Partisan Forces on the Eastern Front» (Οι κομάντο του Στάλιν: Οι ουκρανικές παρτιζάνικες δυνάμεις στο Ανατολικό Μέτωπο). Βιβλίο του Alexander Gogun, που γράφει για τους 150.000 κόκκινους παρτιζάνους στην κατεχόμενη από τους Ναζί Ουκρανία, που αγωνίστηκαν για την απελευθέρωσή της υπό την καθοδήγηση της σοβιετικής κυβέρνησης.
12. «Η επανάσταση του Οχτώβρη και η τακτική των Ρώσων κομμουνιστών», Πρόλογος στο βιβλίο «Στο δρόμο προς τον Οχτώβρη», Ι.Β. Στάλιν.
13. «Για τη δουλειά στο χωριό», ομιλία του Ι.Β.Στάλιν, στην κοινή ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής και της Κεντρικής Επιτροπής Ελέγχου του ΚΚ(Μπολσεβίκων) της ΕΣΣΔ στις 11 Γενάρη του 1933 (από το βιβλίο Ζητήματα Λενινισμού, σελ. 532-548).
14. «Ιλιγγος απ’ τις επιτυχίες»: Ι.Β. Στάλιν, Πράβδα αρ. φύλλου 60, 2 Μάρτη του 1930 (Απαντα, τόμος 12).
15. «Απάντηση στους συντρόφους κολχόζνικους», Ι.Β.Στάλιν, Πράβδα, αρ. 92, 3 Απρίλη του 1930 (Απαντα, τόμος 12).
16. «Russia Since 1917 Four Decades Of Soviet Politics» (Η Ρωσία από το 1917: Τέσσερις δεκαετίες σοβιετικής πολιτικής) του αμερικάνου καθηγητή Φρέντερικ Σούμαν που ταξίδεψε στην Ουκρανία την εποχή του «λιμού». Νέα Υόρκη 1987. Το βιβλίο δίνει αποκαλυπτικές πληροφορίες για τη στάση των κουλάκων.
17. «Μια άλλη ματιά στο Στάλιν», Λούντο Μάρτενς, που έχει αφιερώσει ένα ολόκληρο κεφάλαιο (Κεφ. 5) στο θέμα του λιμού.
18. «Η Νέα Οικονομική Πολιτική και τα καθήκοντα των Επιτρόπων Πολιτικής Διαφώτισης». Εισήγηση του ηγέτη της Οκτωβριανής Επανάστασης, Β.Ι. Λένιν, στο 2^ο Πανρωσικό Συνέδριο των επιτρόπων πολιτικής διαφώτισης, που έγινε στις 17 Οχτώβρη του 1921 (Λένιν, Απαντα, τόμος 44, σελ. 155-175), που εξηγούσε το νόημα της Νέας Οικονομικής Πολιτικής (ΝΕΠ).