Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει από τους θιασώτες του καπιταλισμού «με ανθρώπινο πρόσωπο» για τη «γενναία στάση» ορισμένων λατινοαμερικάνικων κυβερνήσεων απέναντι στους πιστωτές τους; Πόσες φορές δεν μας έχουν παρουσιάσει την Αργεντινή και το Εκουαδόρ ως πρότυπα «αριστερών κυβερνητικών αντιστάσεων» στους κερδοσκόπους; Η πρώτη, μετά τη χρεοκοπία της στις αρχές της νέας χιλιετίας (και τα εξεγερτικά γεγονότα που επακολούθησαν), αποφάσισε γενναίο «κούρεμα» του 95% των ομολόγων της, ενώ το δεύτερο κήρυξε το 2008 «επαχθές» το χρέος των 3.2 δισ. δολαρίων, αρνούμενο να το πληρώσει. Σήμερα, τα μεγάλα λόγια παραμερίζονται από τον «ρεαλισμό» στα πλαίσια του καπιταλισμού.
Ο «πραγματισμός» του Εκουαδόρ
Το Εκουαδόρ βγήκε πριν από δυο βδομάδες στις «αγορές» για πρώτη φορά μετά το 2008, έχοντας όμως πρώτα αποδεχτεί να πληρώσει το 80% των ομολόγων που είχε αγοράσει πριν το 2008 το αμερικάνικο hedge fund Greylock Capital Management LLC. Ο αντιπρόεδρος του «κεφαλαίου-γύπας» εξήρε τον «πραγματισμό» της κυβέρνησης του «αριστερού» προέδρου Ραφαέλ Κορέα, που το 2008 είχε κηρύξει στάση πληρωμών! Η έξοδος του Εκουαδόρ στις «αγορές» μετά από έξι χρόνια σηματοδοτήθηκε από την πώληση ενός δεκαετούς ομολόγου αξίας 2 δισ. δολαρίων με επιτόκιο 7.95%! Αυτό παρουσιάστηκε ως «επιτυχία», αφού αποφεύχθηκαν τα διψήφια επιτόκια.
Η πραγματικότητα είναι ότι πρόκειται για καθαρή τοκογλυφία, αφού πέραν του υψηλότατου επιτοκίου, το ομόλογο είναι σε δολάρια (άρα δεν επηρεάζεται από τον πληθωρισμό της χώρας) και μέσα σε δέκα χρόνια τα αρπακτικά θα έχουν τσεπώσει με τόκους ένα 80% πάνω από το κεφάλαιο που έβαλαν.
Κόλαφος για τη Φερνάντες
Λίγες μέρες πριν, η κυβέρνηση της Κριστίνα Φερνάντες δε Κίρχνερ στην Αργεντινή είχε δεχτεί ένα ηχηρό χαστούκι από το αμερικάνικο Ανώτατο Δικαστήριο. Το δικαστήριο αποφάσισε να υποστηρίξει προηγούμενη απόφαση του δικαστηρίου της Νέας Υόρκης, που το 2012 είχε επιβάλει την πλήρη αποπληρωμή των πιστωτών που αρνήθηκαν το «κούρεμα» των ομολόγων, το οποίο είχε ζητηθεί από το αργεντίνικο κράτος.
Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου ήταν ξεκάθαρη και αμετάκλητη. Οι ομολογιούχοι (δύο αμερικάνικα hedge funds με έδρα τη Νέα Υόρκη), θα πρέπει να πληρωθούν χωρίς καθυστέρηση, σε μετρητά, για το σύνολο των ομολόγων που αγόρασαν, που φτάνει το 1.5 δισ. δολάρια!
Η Φερνάντες αντέδρασε οργισμένα, δηλώνοντας ότι αυτό συνεπάγεται κέρδος 1608%, που δεν έχει πετύχει ούτε το οργανωμένο έγκλημα! Ο υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησής της Αλεξ Κισιλόφ υποστήριξε ότι αν η Αργεντινή πληρώσει αυτά τα λεφτά θα οδηγηθεί σίγουρα στη χρεοκοπία. Η ίδια η Φερνάντες το αιτιολόγησε, υποστηρίζοντας ότι αν πληρωθούν αυτά τα λεφτά, ανοίγει ο δρόμος για την πληρωμή άλλων 15 δισ. δολαρίων από τις απαιτήσεις άλλων ομολογιούχων που θα ζητήσουν άμεση πληρωμή των ομολόγων τους. Το ποσό είναι μεγαλύτερο από τα μισά συναλλαγματικά αποθέματα της Κεντρικής Τράπεζας! Και κατέληξε: «Είναι υποχρέωσή μας να πληρώσουμε τους πιστωτές μας, όχι όμως και να γίνουμε θύματα εκβιασμού από κερδοσκόπους».
Η κυβέρνηση εξετάζει να εγκαταλείψει το αμερικάνικο δίκαιο για τα ομόλογά της, που επιβάλει την πληρωμή πρώτα των πιστωτών που δε δέχτηκαν το κούρεμα κι έπειτα όλων των άλλων. Ομως, το πρόβλημα δεν είναι τόσο απλό. Το να μην κάνει δεκτό το αμερικάνικο δίκαιο, το οποίο διέπει τα ομόλογα του αργεντίνικου κράτους, σημαίνει πόλεμο με τους πιστωτές που θα πάψουν πλέον να δίνουν ζεστό χρήμα στην κυβέρνηση της Αργεντινής, εξέλιξη που η κυβέρνηση δεν την θέλει. Το έδειξε αυτό στα τέλη Μάη που συμφώνησε να αποπληρώσει μέσα σε πέντε χρόνια τα 10 δισ. δολάρια περίπου που χρώσταγε στους πιστωτές του κλαμπ των Παρισίων (το κλαμπ των μεγαλύτερων χωρών – πιστωτών, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ρωσία, η Βρετανία κ.ά.).
Τώρα η Φερνάντες προσπαθεί να παζαρέψει για καλύτερη μεταχείριση, χωρίς όμως πολλά περιθώρια επιτυχίας αφού δεν είναι αυτή που καθορίζει τους κανόνες του παιχνιδιού. Και δεν έχει πολύ χρόνο στη διάθεσή της. Στις 30 Ιούνη είναι η επόμενη πληρωμή των τόκων των ομολόγων. Αν μέχρι τότε δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία, οι τόκοι δεν μπορούν να πληρωθούν (απαγορεύεται σύμφωνα με το νεοϋορκέζικο δίκαιο που διέπει τα τρία τέταρτα των αγοραπωλησιών ομολόγων των «αναδυόμενων χωρών») και η Αργεντινή θα έχει 30 ημέρες για να συμμορφωθεί, διαφορετικά θα πρέπει να κηρύξει χρεοκοπία. Η κυβέρνηση μέσω των δικηγόρων της αναζητά κι άλλο χρόνο για να κάνει τα παζάρια προκειμένου να αποφύγει την χρεοκοπία. Από ποιον τον αναζητά; Από το δικαστή του δικαστηρίου της Νέας Υόρκης, που το Νοέμβρη του 2012 είχε αποφανθεί υπέρ της πλήρους αποπληρωμής των hedge funds που είχαν αρνηθεί το «κού-ρεμα» των ομολόγων τους!
Τζούφια αντίσταση
Μια πραγματικά λαϊκή κυβέρνηση που θα έθετε τα πράγματα σε επαναστατική-ταξική βάση, θα έγραφε εκεί που δεν πιάνει μελάνι τις αποφάσεις αυτών των δικαστηρίων. Γιατί δε θα βασιζόταν στον εξωτερικό δανεισμό αλλά στις ζωντανές δυνάμεις της κοινωνίας και πρώτα απ' όλα στην εργατική τάξη, χτίζοντας μία οικονομία έξω από το πλαίσιο του παγκόσμιου καπιταλιστικού καταμερισμού εργασίας, που κάνει νόμο την κερδοσκοπία και την εκμετάλλευση ολόκληρων χωρών από μια χούφτα παράσιτα.
Αυτό όμως απέχει παρασάγγας από την πολιτική των «αριστερών» κυβερνήσεων Φερνάντες και Κορέα, που βάζουν την ουρά στα σκέλια για να χρηματοδοτήσουν τα κρατικά ελλείμματα. Αυτές οι κυβερνήσεις ενδιαφέρονται μόνο για το πώς θα πετάξουν μερικά ψίχουλα στο λαό, για να αποφύγουν εξεγέρσεις που έκαναν τους προκατόχους τους να την κοπανάνε με τα ελικόπτερα. Ψίχουλα που τα παίρνουν πίσω για να πληρώσουν τους πιστωτές, όταν τα πράγματα ζορίζουν και πρέπει να δείξουν καλό πρόσωπο στις «αγορές», δηλαδή στο παγκόσμιο χρηματιστικό κεφάλαιο.
