Κατά την προσφιλή του τακτική, να ψηφίζει μέσα στο καλοκαίρι –για ευνόητους λόγους– σημαντικά νομοσχέδια και ρυθμίσεις που βάζουν μπουρλότο στα θεμέλια της δημόσιας εκπαίδευσης, το υπουργείο Παιδείας, προωθεί την εβδομάδα που μας έρχεται νέο νομοσχέδιο «ανωτατοποίησης» των ΤΕΙ. Το νομοσχέδιο, που φέρει τον τίτλο «Ρύθμιση θεμάτων του πανεπιστημιακού και τεχνολογικού τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις» και που ως το παρά πέντε της κατάθεσής του κρατήθηκε μυστικό από τους ενδιαφερόμενους φορείς (Πολυτεχνικές Σχολές, Σύνοδος Πρυτάνεων, ΠΟΣΔΕΠ κ.λ.π.), είναι ένα παραπέρα βήμα στην κατεύθυνση της ισοπεδωτικής προς τα κάτω τάσης που επικρατεί διεθνώς στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι δεσμεύσεις που απορρέουν από τη διαδικασία της Μπολόνια, βασικές συνιστώσες της οποίας είναι η οργάνωση των σπουδών σε δυο κυρίως κύκλους, εκ των οποίων ο πρώτος, ο προπτυχιακός, θα διαρκεί 3 χρόνια και θα οδηγεί σε πτυχίο που θα θεωρείται «ικανό επαγγελματικό προσόν» στην αγορά εργασίας και η καθιέρωση συστήματος διδακτικών μονάδων, που μπορούν να συγκεντρώνονται και από συστήματα εκτός της τυπικής εκπαίδευσης, αρκεί να αναγνωρίζονται από τα εμπλεκόμενα πανεπιστήμια υποδοχής (π.χ. σπουδές σε «κολέγια», σε συστήματα δια βίου εκπαίδευσης κ.λ.π.), η δέσμευση από τις χώρες μέλη της ΕΕ, που συντάσσονται με τη διαδικασία της Μπολόνια, ότι ως το 2010 θα πετύχουν την υλοποίηση του Κοινού Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης, η πεποίθηση που επικρατεί στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας (πεποίθηση που εκφράσθηκε και στην καταδικαστική για την Ελλάδα απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστήριου) ότι «ένα δίπλωμα αναγνωρίζεται όχι λόγω της ουσιαστικής αξίας της εκπαιδεύσεως που πιστοποιεί, αλλά διότι καθιστά δυνατή την πρόσβαση σε νομοθετικά κατοχυρωμένο επάγγελμα», επέβαλαν και την προώθηση αυτού του νέου νομοσχέδιου. Τα παραπάνω βρίσκουν την έκφρασή τους στο άρθρο 19 του σχεδίου νόμου, βάσει του οποίου δίνεται η δυνατότητα στα ΤΕΙ να συνάπτουν προγραμματική σύμβαση «με αντίστοιχα και ομοειδή Τμήματα Πανεπιστημίων, που έχουν την έδρα τους στην ίδια περιφέρεια, για την από κοινού διοργάνωση και διεξαγωγή μαθημάτων ή άλλων συστατικών στοιχείων του προγράμματος προπτυχιακών σπουδών και ιδίως για την παρακολούθηση παραδόσεων, σεμιναρίων, φροντιστηριακών ασκήσεων ή εργαστηρίων, την πρακτική άσκηση, την εκπόνηση διπλωματικών ή πτυχιακών εργασιών και τη διενέργεια των εξετάσεων, με την ισότιμη συμμετοχή φοιτητών και σπουδαστών». Μετά τη δυνατότητα διοργάνωσης κοινών μεταπτυχιακών από Πανεπιστήμια και ΤΕΙ, το υπουργείο Παιδείας προχωρεί εν ολίγοις και στην αυθαίρετη και αντιεπιστημονική ταύτιση των σπουδών που παρέχονται από τις πολυτεχνικές και πανεπιστημιακές σχολές πενταετούς ή τετραετούς συμπαγούς επιστημονικής και τεχνικής γνώσης με αυτές των ΤΕΙ! Το προσκύνημα στη Μπολόνια επιτάσσει το κλείσιμο των ματιών στις ουσιώδεις διαφορές ανάμεσα σε Πανεπιστήμια-Πολυτεχνεία και ΤΕΙ. Τα ΤΕΙ (εξέλιξη των πάλαι ποτέ ΚΑΤΕΕ) που, όπως όλες οι κυβερνήσεις ομολογούσαν στις κατά καιρούς απόπειρες φτιασιδώματός τους, αποτελούσαν δομές απορρόφησης των κοινωνικών κραδασμών από τη δυσαρέσκεια που προκαλεί η αποτυχία εισαγωγής στα Πανεπιστήμια (κάτι σαν τα καθρεφτάκια στους ιθαγενείς) και όχι αναγκαία για το επίπεδο ανάπτυξης του ελληνικού καπιταλισμού βαθμίδα εκπαίδευσης, ισοτιμούνται τώρα με τα Πανεπιστήμια και τα Πολυτεχνεία και ως προς τις προπτυχιακές σπουδές. Το ΥΠΕΠΘ, με το νομοσχέδιο αυτό θεωρεί ότι υπάρχει επαρκέστατη αντιστοιχία σπουδών, προσόντων και βαθμίδων του εκπαιδευτικού προσωπικού (η πλειοψηφία του διδακτικού προσωπικού ΤΕΙ δεν διαθέτει διδακτορικό), ακόμη και αντιστοιχία στάθμης φοιτητών πολυτεχνικών και πανεπιστημιακών σχολών και σπουδαστών ΤΕΙ. Το αποτέλεσμα, βεβαίως, όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε, είναι ότι και με αυτό το νομοσχέδιο υποβιβάζονται σαφώς τα Πανεπιστήμια και τα Πολυτεχνεία.
Στο ίδιο πνεύμα, το νομοσχέδιο δίνει το δικαίωμα διεξαγωγής έρευνας και στα ΤΕΙ. Τα εργαστήρια ΤΕΙ (που έχουν ως αποστολή την ανάπτυξη και προώθηση της έρευνας) αυτονομούνται και υπακούουν σε δικό τους εσωτερικό κανονισμό και μπορούν να συνεργάζονται με εκπαιδευτικά ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα της ημεδαπής και της αλλοδαπής (άρθρα 1 και 2). Η διεξαγωγή της έρευνας, με απαλλαγή του αστικού κράτους από την υποχρέωση χρηματοδότησής της και κατ’ απαίτηση και προς όφελος των επιχειρήσεων, για την παραγωγή αποτελεσμάτων και προϊόντων που θα βοηθούν στην αποκόμιση του μέγιστου κέρδους, επιβάλλει και εδώ τη δυνατότητα τα εργαστήρια να αντλούν έσοδα και από την «εκτέλεση ερευνητικών προγραμμάτων για λογαριασμό τρίτων», ενώ μπορούν να «διαθέτουν», να πουλούν δηλαδή, τα ερευνητικά και επιστημονικά προϊόντα τους προκειμένου να αποκτήσουν την αναγκαία χρηματοδότηση (άρθρο 4). Κατ’ αναλογία, τα Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα (Ε.Π.Ι.) «μπορούν να χρηματοδοτούνται από οποιονδήποτε φορέα του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα» και «να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με το Δημόσιο, ΝΠΔΔ, Οργανισμούς Τοπικής και Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και ΝΠΙΔ του ευρύτερου δημόσιου τομέα» (άρθρο 33).
Με το άρθρο 13 η διάρκεια του εξαμήνου ορίζεται στις 13 πλήρεις εβδομάδες διδασκαλίας, ενώ με το άρθρο 17 προεξοφλείται το «λουκέτο» ή η αλλαγή γνωστικού αντικειμένου ή η μετονομασία (τα φτιασιδώματα δηλαδή προσέλκυσης σπουδαστών-πελατών) στα Τμήματα των ΤΕΙ, στα οποία ο αριθμός των κατ’ έτος εγγεγραμμένων σπουδαστών είναι μικρότερος του 10% του αριθμού των εισακτέων στο Τμήμα για πέντε συνεχόμενα ακαδημαϊκά έτη.
Το νομοσχέδιο επιχειρεί να χτυπήσει και παροπλίσει όλες τις κινητοποιήσεις και τις μαχητικές ενέργειες των φοιτητών και των σπουδαστών, που αποσκοπούν στο να ματαιώσουν αποφάσεις των διοικητικών οργάνων, που έρχονται σε αντίθεση με τα συμφέροντα του φοιτητικού κινήματος και του δημόσιου Πανεπιστήμιου-ΤΕΙ. Γι’ αυτό ορίζει (άρθρο 25) πως «αν για οποιονδήποτε λόγο δεν καθίσταται δυνατή η πραγματοποίηση συνεδρίασης ή η λήψη απόφασης Συγκλήτου Πανεπιστημίου ή Συνέλευσης ΤΕΙ επί δύο διαδοχικές φορές για τα ίδια θέματα της ημερήσιας διάταξης, οι αποφάσεις για τα θέματα αυτά λαμβάνονται από το Πρυτανικό Συμβούλιο του Πανεπιστημίου ή το Συμβούλιο του ΤΕΙ».
Τα υπόλοιπα άρθρα του νομοσχέδιου ικανοποιούν συντεχνιακά αιτήματα των ΤΕΙ και του διδακτικού τους προσωπικού και γίνονται σε αντάλλαγμα της υφαρπαγής της συναίνεσης (που απ’ ό,τι φαίνεται δεν αντιμετωπίζει ιδιαίτερη δυσκολία από το κατεστημένο των ΤΕΙ) στις ρυθμίσεις που απαιτεί η Μπολόνια και η επιχειρηματική λειτουργία των Ιδρυμάτων. Αυτό το διακήρυξε πολύ καθαρά ο Σπηλιωτόπουλος στην προηγηθείσα Σύνοδο των Προέδρων των ΤΕΙ.
Κατά τα λοιπά, οι σημαντικότερες από τις «άλλες διατάξεις» του νομοσχέδιου είναι:
– Η ρύθμιση για την εξασφάλιση των δαπανών μετακίνησης των μελών της Επιτροπής Εξωτερικής Αξιολόγησης, προκειμένου αυτή να συνεχίσει το θεάρεστο έργο της αξιολόγησης-κατηγοριοποίησης-κατάταξης των Ιδρυμάτων (άρθρο 29).
– Η παροχή νέων διευκολύνσεων στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδας (πρότυπο λειτουργίας επιχειρηματικού πανεπιστήμιου και φορέας προώθησης των συμφερόντων του ελληνικού καπιταλισμού στις χώρες της Βαλκανικής και της ανατολικής Μεσογείου). Δίνεται η δυνατότητα οργάνωσης και λειτουργίας Μεταπτυχιακών Σπουδών σε Σχολές του, ακόμα και αν αυτές δεν παρέχουν προπτυχιακές σπουδές (άρθρο 30).
– Η τροποποίηση της παραγράφου 8 του άρθρου 1 του ν. 2083/1992, με την οποία επιβεβαιώνεται η προσφιλής τακτική όλων των διοικήσεων των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ να παραχω- ρούν την καθαριότητα των κτιρίων σε εργολάβους-δουλέμπορους, που εκμεταλλεύονται εκατοντάδες Κούνεβες.
Η προώθηση του νομοσχέδιου προκάλεσε τη σύγκλιση έκτακτης Συνόδου των Πρυτάνεων για την επόμενη Παρασκευή και την αντίδραση και αυτής της νέας εξωνημένης ηγεσίας της ΠΟΣΔΕΠ.
Το ΥΠΕΠΘ επιχείρησε να δώσει στη «συνεργασία» Πανεπιστημίων-ΤΕΙ πανηγυρικό χαρακτήρα, γι’ αυτό και επέβαλε την κοινή συνεδρίαση του Συμβουλίου Ανώτατης Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΣΑΠΕ) και του Συμβουλίου Ανώτατης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΣΑΤΕ) στο Ζάππειο με πολλά ταρατατζούμ. Οπως υπογράμμισε σε αυτή ο Σπηλιωτόπουλος, στις επιλογές αυτές «μας οδήγησε η αποδοχή της ανάγκης για συστράτευση, προκειμένου να γίνουν πράξη οι απαιτούμενες και επείγουσες προωθητικές μεταρρυθμιστικές λύσεις». Επειδή οι «μεταρρυθμίσεις» αυτές βάζουν νέα ταφόπλακα στις σπουδές πανεπιστημιακού επιπέδου και υποβιβάζουν τα Πανεπιστήμια και τα Πολυτεχνεία, προκαλώντας τη σφοδρή αντίδραση όλης της πανεπιστημιακής κοινότητας και του φοιτητικού κινήματος, γι’ αυτό και ο Αρης μίλησε για «αλλαγές και μεταρρυθμίσεις χωρίς προκαταλήψεις και στενούς ορίζοντες» και τόνισε με νόημα που βολεύει τον ίδιο, την κυβέρνησή του και το κεφάλαιο, πως πρέπει «να βγούμε από το μικρόκοσμο που μας εγκλωβίζουν συντεχνιακά συμφέροντα και ξεπερασμένες θεωρίες». Το υπουργείο Παιδείας ανέθεσε στην κοινή συνεδρίαση ΣΑΠΕ και ΣΑΤΕ και τον χωροταξικό σχεδιασμό της «Ανώτατης Εκπαίδευσης», με σαφή κατεύθυνση την κατάργηση Τμημάτων και όχι τη δημιουργία νέων. Κόκκινο νήμα σε όλες τις αλλαγές αποτελεί για το υπουργείο Παιδείας η «αξιολόγηση του επιτελούμενου έργου».
Γιούλα Γκεσούλη