Ας ξεκινήσουμε με το ανέκδοτο της εβδομάδας: ο Παπανδρέου αναλαμβάνει διεθνή πρωτοβουλία ενάντια στους «κερδοσκόπους», στην οποία έχει ήδη πείσει να συμμετάσχουν τη Μέρκελ, τον Σαρκοζί και τον Ομπάμα. Το είπε ο ίδιος και το αναπαρήγαγαν τα παπαγαλάκια της κυβερνητικής προπαγάνδας, σε μια εκπληκτικού συντονισμού συγχορδία, με περιεχόμενο υμνητικό για τον «ηγέτη», με την «τεράστια διεθνή παρουσία», που είναι ευτύχημα που τον έχουμε πρωθυπουργό αντί του Καραμανλή. Τόσο πολύ τους… γοήτευσε τους ιμπεριαλιστές ηγέτες ο Παπανδρέου, που μπροστά στη Χ. Κλίντον έφτασε να κάνει έκκληση για «ένα ρυθμιστικό πλαίσιο, έτσι ώστε να διασφαλίσουμε ότι οι αγορές θα λειτουργήσουν επ’ ωφελεία των πολιτών μας»! Aφήνοντας στην άκρη τις ελληνοπασοκικές γελοιότητες, ας δούμε τα πραγματικά στοιχεία διεθνούς πολιτικής που υπάρχουν, αφού υπενθυμίσουμε ότι οι λεγόμενοι κερδοσκόποι δεν είναι κάποιοι νεαροί γιάπηδες, όπως έλεγε στα σοβαρά προ ημερών στέλεχος της κυβέρνησης, αλλά η αφρόκρεμα του διεθνούς χρηματιστικού κεφάλαιου, με επικεφαλής τράπεζες όπως η JP Morgan, η Goldman Sachs, η Deutsche Bank, η BNP Paribas και άλλες.
Εχουν καμιά διάθεση οι ηγέτες των ιμπεριαλιστικών χωρών να αποτρέψουν τους κολοσσούς του μονοπωλιακού κεφάλαιου απ’ αυτό που ονομάζεται κερδοσκοπία; Μόλις πρόσφατα ο Ομπάμα μίλησε με κολακευτικότατα λόγια για τους προέδρους της JP Morgan και της Goldman Sachs, ενώ ο πρόεδρος της Deutsche Bank επισκέπτεται χώρες και διαπραγματεύεται με πρωθυπουργούς (πρόσφατα με τον Παπανδρέου) ως προσωπικός απεσταλμένος της Μέρκελ. Θα πρόδιδαν την τάξη τους ιμπεριαλιστές πολιτικοί όπως ο Ομπάμα, η Μέρκελ, ο Σαρκοζί, αν ξεκινούσαν κυνηγητό κατά της κορυφής της πυραμίδας του παγκόσμιου καπιταλισμού. Για άλλο λόγο κλαψουρίζει ο Παπανδρέου (επειδή το χρηματιστικό κεφάλαιο εξακολουθεί να «γδύνει» το ελληνικό κράτος, φέρνοντας την κυβέρνησή του σε απελπισία), για άλλο λόγο ανησυχούν οι ιμπεριαλιστές ηγέτες και κυρίως οι Ευρωπαίοι. Το ότι δεν δίνουν δεκάρα τσακιστή για το πρόβλημα του ελληνικού κράτους φαίνεται καθαρά από δηλώσεις, όπως αυτή του Ολι Ρεν στο «Βήμα»: «Η επιτυχημένη έκδοση ομολόγων της 4ης Μαρτίου δείχνει ότι οι αγορές επίσης αποδέχονται το πρόγραμμα»! Θυμίζουμε πως στις 4 Μάρτη η Ελλάδα πλήρωσε επιτόκιο 6,3% για δεκαετές ομόλογο, με το spread να είναι πάνω από 300 μονάδες βάσης. Η επιτυχία, λοιπόν, είναι για τους δανειστές και όχι για το δανειζόμενο. Επίσης, ο Μπαρόζο δεν είχε καμιά αναστολή να δηλώσει την περασμένη Τρίτη, ότι «τα σημερινά προβλήματα της Ελλάδας δεν προκλήθηκαν από την κερδοσκοπία στις αγορές», αλλά η κερδοσκοπία απλώς «υπήρξε παράγοντας που επιδείνωσε την κατάσταση». Τέλος, η γερμανική αρχή εποπτείας των αγορών (BaFin), στην οποία η γερμανική κυβέρνηση ανέθεσε να ερευνήσει τις καταγγελίες για κερδοσκοπία σε βάρος του ελληνικού κράτους, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα CDS δεν χρησιμοποιήθηκαν για κάποιο κερδοσκοπικό παιχνίδι σε βάρος της Ελλάδας! Μάλιστα, όπως ανακοινώθηκε σχετικά, η BaFin ζήτησε στοιχεία από την αμερικανική εποπτική αρχή Depository Trust & Clearing Corporation και μολονότι βρήκε ότι η μικτή αξία των συμβολαίων CDS είναι υπερδιπλάσια σε σχέση με πέρυσι (!!!), ουδέν μεμπτόν συνέβη! Προφανώς, επειδή κανένας νόμος δεν απαγορεύει να γδύνεις το μαλάκα, όπως δήλωσε πρόσφατα αμερικάνος μεγαλογιάπης. Το συμπέρασμα της BaFin είναι πως «η άνοδος των τιμών των ελληνικών CDS είναι απλά αποτέλεσμα της αυξημένης ζήτησης για προστασία απέναντι στο ενδεχόμενο μιας ελληνικής χρεοκοπίας»! Ολα κανονικά, λοιπόν, κι άσε τον Παπανδρέου να λέει παπαριές. Στις ιμπεριαλιστικές πρωτεύουσες μπορούν πολύ καλά να κατανοήσουν ότι οι παπαριές λέγονται μόνο για εσωτερική κατανάλωση κι όχι γιατί ο Παπανδρέου φιλοδοξεί να παίξει κάποιο διεθνή ρόλο κατά της χρηματιστικής κερδοσκοπίας.
Τι είναι, όμως, εκείνο που προκαλεί ανησυχία στους ιμπεριαλιστές ηγέτες; Είναι η νέα «φούσκα» που δημιουργείται με τα περιβόητα CDS (τα ομόλογα που εκδίδονται με βάση την ασφάλιση κινδύνου των κρατικών ομολόγων). Ξέρουν καλά ότι η καπιταλιστική αγορά και ιδιαί-τερα η αγορά άυλων τίτλων χαρακτηρίζεται από αναρχία. Η δίψα για το μέγιστο κέρδος οδηγεί στις πιο ριψοκίνδυνες κινήσεις, ενώ ο ανταγωνισμός είναι ανελέητος. Ετσι, πριν ο παγκόσμιος καπιταλισμός συνέλθει από την τρέχουσα κρίση, αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να βυθιστεί σε μια καινούργια, για την οποία ήδη προειδοποιούν επιφανείς αστοί οικονομολόγοι και αναλυτές. Ο έλεγχος των CDS είναι το μόνο σημείο διεθνούς οικονομικής πολιτικής στο οποίο συμφωνούν αυτή την περίοδο Γερμανία και Γαλλία. Η Μέρκελ επιβεβαίωσε την περασμένη Τρίτη, μετά τη συνάντησή της με τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ότι έχει ανατεθεί στην Κομισιόν να υποβάλει προτάσεις για την αντιμετώπιση των CDS. Το θέμα έχει αναλάβει ο γάλλος επίτροπος Μισέλ Μπαρνιέ, ο οποίος θα φέρει προτάσεις πριν το καλοκαίρι, όπως ανακοίνωσε ο Μπαρόζο. Θ’ ακολουθήσει σίγουρα ένα σκληρό παζάρι μεταξύ των ευρωπαίων ιμπεριαλιστών ηγετών, ενώ καμιά λύση δε μπορεί να δοθεί χωρίς τις ΗΠΑ που δε δείχνουν να βιάζονται καθόλου. Το θέμα ενδέχεται να συζητηθεί στην επόμενη σύνοδο του G20, αλλά είναι αμφίβολο αν θα φτάσουν σε οποιαδήποτε συμφωνία. Το σκάσιμο της νέας «φούσκας» ενδεχομένως να τους βρει ακόμα να συζητούν.
Η ΕΕ, όμως, έχει και τα δικά της ξεχωριστά προβλήματα. Σκούζουν οι παραδοσιακοί ευρωλάγνοι για την απουσία πολιτικής ενότητας, που εμποδίζει την εκδήλωση αλληλεγγύης απέναντι στις χώρες που δέχονται επιθέσεις, όπως η Ελλάδα. Αγωνιά περισσότερο από τον Παπανδρέου για τη συνοχή της ευρωζώνης ο Τσίπρας. Ομως, η ανυπαρξία πολιτικής ενότητας, δηλαδή η μη μετατροπή της ΕΕ σε ομοσπονδία, ήταν δεδομένη από την αρχή. Δεδομένη όχι μόνο για μας, που γνωρίζουμε τη φύση του ιμπεριαλιστικού κράτους, αλλά και για τους ευρωλάγνους. Αυτό δεν εμπόδισε τη δημιουργία της ενιαίας αγοράς και του κοινού νομίσματος. Οι ευρωλάγνοι θέλουν να το ξεχνούν, όμως δεν πρέπει να διαφεύγει και της δικής μας προσοχής ο όρος της Συνθήκης σχηματισμού της Ευρωζώνης, ότι απαγορεύεται η οικονομική διάσωση οποιασδήποτε χώρας! Γιατί μπήκε αυτός ο όρος; Για να μπορεί να γίνεται αυτό που γίνεται σήμερα με την Ελλάδα. Οι τράπεζες των ιμπεριαλιστικών χωρών να βγάζουν υπερκέρδη δανείζοντας το κράτος που έχει προβλήματα (ή που του διόγκωσαν τεχνητά τα προβλήματα) και οι κυβερνήσεις να ψηφίζουν στο Ecofin μέτρα «επιτήρησης», σαν αυτά που εφαρμόζει στη χώρα μας η κυβέρνηση Παπανδρέου.
Στην ΕΕ γνωρίζουν πολύ καλά ότι το ελληνικό πρόβλημα δεν είναι στενά ελληνικό. Είναι και πορτογαλικό και ισπανικό και ιταλικό, ακόμη και γαλλικό. Γι’ αυτό και το τελευταίο διάστημα άρχισε να δουλεύεται η ιδέα ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, αφού η προσφυγή χώρας-μέλους της ευρωζώνης στο ΔΝΤ θεωρείται ατύπως απαγορευμένη (δείτε την κατηγορηματικότητα με την οποία απέρριψε κάθε τέτοια ιδέα ο Τρισέ, χωρίς να ανησυχήσει καθόλου από τις σχετικές αναφορές του Παπανδρέου και του Παπακωνσταντίνου). Αν ο Παπανδρέου τολμήσει να κάνει πράξη την απειλή του, υπάρχει ο μηχανισμός να του το απαγορεύσει. Ο ίδιος δεν έκανε καμιά κίνηση, όπως αποδεικνύεται και από την άρνησή του να δεχτεί την πρόταση Πούτιν να αγοράσουν ρωσικές τράπεζες ελληνικά κρατικά ομόλογα σε «λογικό» επιτόκιο, με απευθείας συμφωνία των δυο κυβερνήσεων (γι’ αυτό και μετά την άρνηση ο Μεντβέντεφ κάρφωσε δημόσια τον Παπανδρέου, καλώντας τον να προσφύγει στο ΔΝΤ για δανεισμό. Η συζήτηση, όμως, άνοιξε και από τους θεσμικούς παράγοντες την άνοιξε πρώτος ο Ολι Ρεν.
Η γερμανική αντίδραση υπήρξε ακαριαία. Η Μέρκελ στην πρώτη δήλωσή της βρήκε ενδιαφέρουσα την ιδέα, τη συνέδεσε όμως με την αναθεώρηση της Συνθήκης, που σε κάθε περίπτωση απαιτεί ένα μακρόχρονο διακρατικό παζάρι, στο οποίο η Γερμανία έχει πάντα κυρίαρχο ρόλο. Την επόμενη μέρα πετάχτηκε μέχρι το Λουξεμβούργο για να συναντήσει τον Γιούνκερ και να του επιστήσει προφανώς την προσοχή. Αν η Μέρκελ υπήρξε διπλωματική στην πρώτη αντίδρασή της, ο πρόεδρος της Μπούντεσμπανκ Αξελ Βέμπερ δε μάσησε τα λόγια του. «Το άρθρο περί μη οικονομικής διάσωσης είναι κεντρικό σημείο του θεσμικού πλαισίου της ΕΕ», δήλωσε ορθά-κοφτά από τη Φρανκφούρτη. Ας σημειωθεί ότι ο Βέμπερ προαλείφεται για διάδοχος του Τρισέ στην προεδρία της ΕΚΤ και επ’ αυτού οι Γερμανοί δείχνουν ανυποχώρητοι. Ο Βέμπερ δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην Ελλάδα, λέγοντας: «Η Ελλάδα έχει βάλει στο τραπέζι μια αξιόπιστη στρατηγική και οι αγορές αντέδρασαν με μείωση των spreads, που σημαίνει ότι η Ελλάδα έχει ακόμη πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές, αν και όχι με τους ίδιους όρους όπως τα παλαιότερα χρόνια». Μ’ άλλα λόγια, ουδέν πρόβλημα για την Ελλάδα. Αυτό το επιτόκιο βρήκε στην αγορά, μ’ αυτό πρέπει να συνηθίσει να δανείζεται. Αφού βρίσκονται πιστωτές να τη δανείσουν, περισσεύει κάθε σκέψη για τη δημιουργία ΕΝΤ.
Το ύφος της σκλήρυνε και η Μέρκελ, μετά τη συνάντηση με τον Γιούνκερ. Αν δημιουργήσουμε ΕΝΤ, είπε, αυτό θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα επιβολής «ενισχυμένων κυρώσεων» στις χώρες που προσφεύγουν. «Οι κυρώσεις αυτές θα πρέπει να αυξάνονται σταδιακά», συμπλήρωσε η Μέρκελ. Οπως είναι γνωστό, το Σύμφωνο Σταθερότητας υπήρξε γερμανικής έμπνευσης, προκειμένου η Γερμανία να διαθέσει το μάρκο ως βάση του ευρώ. Τώρα που ακούγονται φωνές για δημιουργία μηχανισμού στήριξης «αναξιοπαθουσών» χωρών, η Γερμανία ζητά ένα ακόμη πιο σκληρό Σύμφωνο Σταθερότητας, ένα «αιχμηρότερο εργαλείο», όπως είπε χαρακτηριστικά η γερμανίδα καγκελάριος, χωρίς να παραλείψει να συμπληρώσει πως σε κάθε περίπτωση η δημιουργία του ΕΝΤ μπορεί να γίνει μόνο με αναθεώρηση της Συνθήκης. Ποιες είναι οι «ενισχυμένες κυρώσεις» που έχει κατά νου η Μέρκελ; Η αναστολή των κάθε είδους χρηματοδοτήσεων από τον κοινοτικό προϋπολογισμό και η αναστολή του δικαιώματος ψήφου στο Συμβούλιο. Δηλαδή, η δημιουργία τυπικών προτεκτοράτων στο εσωτερικό της ΕΕ.
Παίρνοντας το γερμανικό μήνυμα (προφανώς υπήρξε και παρασκηνιακή παρέμβαση για να «μαζέψει» τους επιτρόπους) ο Μπαρόζο, που από τη θέση του είναι υποχρεωμένος να ισορροπεί ανάμεσα στη Γερμανία και τη Γαλλία (η οποία με έλλειμμα κοντά στο 9% δεν θέλει ν’ ακούσει κουβέντα για «ενισχυμένες κυρώσεις), έκανε διορθωτικές δηλώσεις. Αναφέρθηκε στο ελληνικό πρόβλημα και μίλησε για τη δημιουργία μηχανισμού «τον οποίο η Ελλάδα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει σε περίπτωση ανάγκης». «Αυτός ο μηχανισμός –προσέθεσε– «θα είναι σύμφωνος με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, ειδικότερα με το άρθρο περί μη διάσωσης χωρών. Θα περιλαμβάνει αυστηρές προϋποθέσεις. Η Κομισιόν είναι έτοιμη να προτείνει ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για συντονισμένη βοήθεια, το οποίο θα έχει την υποστήριξη των κρατών-μελών της ευρωζώνης. Παράλληλα η Επιτροπή προτείνει ανακοίνωση για τον ενισχυμένο συντονισμό της οικονομικής πολιτικής και την επιτήρηση των χωρών».
Πλήρης επικράτηση του γερμανικού βέτο, λοιπόν. Τι είναι, όμως, αυτός ο μηχανισμός διάσωσης, για τον οποίο μίλησε και ο Ρεν μια μέρα μετά; Προφανώς, μια πολιτική συμφωνία μεταξύ ορισμένων χωρών, κυρίως Γερμανίας και Γαλλίας, να εξασφαλίσουν δάνειο με κάπως υποφερτό επιτόκιο, αν ο δανεισμός στην ελεύθερη αγορά καταστεί εντελώς ασύμφορος, γιατί η χώρα που δανείζεται (η Ελλάδα εν προκειμένω) δεν έχει τη δυνατότητα να επιβάλει άλλα αντιλαϊκά και αντεργατικά μέτρα. Προς το παρόν, πάντως, όπως δήλωσε και ο Ρεν, μια χαρά είναι το επιτόκιο με το οποίο δανείζεται η Ελλάδα!
Διαπιστώνουμε, λοιπόν, ότι η ΕΕ λειτουργεί σαν ένας τεράστιος ιστός αράχνης. Μια εξαρτημένη καπιταλιστική οικονομία, όπως η ελληνική, πιάνεται σ’ αυτό τον ιστό και υφίσταται αφαίμαξη. Οχι με έναν αλλά με πολλούς τρόπους. Φτάνει να ρίξουμε μια ματιά όχι μόνο στο εμπορικό αλλά και στο αγροτικό ισοζύγιο (που πριν την ένταξη ήταν θετικό) και θα καταλάβουμε τι αφαίμαξη υπέστη ο ελληνικός λαός τα προηγούμενα χρόνια. Κι όμως, οι γερμανοί ιμπεριαλιστές με θράσος καλλιεργούν την εικόνα των «τεμπέληδων» και «χαραμοφάηδων» Ελλήνων. Με το βάθεμα της κρίσης, το ελληνικό κράτος βρέθηκε με τεράστια ελλείμματα, γιατί επί σειρά ετών εξασφάλιζε τον παρασιτισμό της ελληνικής κεφαλαιοκρατίας, που ουδέποτε ενδιαφέρθηκε για την ουσιαστική ανάπτυξη της οικονομίας. Φτάνει που εξασφάλιζε υπερκέρδη, με την άμεση στήριξη του κράτους. Ενώ, λοιπόν, και ο παρών μηχανισμός της ΕΕ είναι επαρκέστατος στο να επιβάλλει αντιλαϊκά και αντεργατικά μέτρα, χωρίς ούτε κατ’ ελάχιστον να θιγεί το κεφάλαιο και να κληθεί να σηκώσει ένα μέρος από τα βάρη της κρίσης, οι ευρωπαϊκές τράπεζες (από κοντά και οι ελληνικές) εξακολουθούν να απομυζούν το ελληνικό κράτος, η κυβέρνηση του οποίου διαμαρτύρεται περισσότερο υποκριτικά παρά ουσιαστικά, ίσα-ίσα για να ρίχνει στάχτη στα μάτια των εργαζόμενων.
Είναι σίγουρο ότι η κρίση και η επαπειλούμενη νέα φάση όξυνσης (πριν ακόμα κάνει τον κύκλο της η παρούσα κρίση) προκαλεί έντονη κινητικότητα στις ευρωπαϊκές ιμπεριαλιστικές πρωτεύουσες. Εκείνο που κυριαρχεί δεν είναι το «ευρωπαϊκό πνεύμα», αλλά το εθνικό συμφέρον, δηλαδή το συμφέρον εκείνων των μερίδων της μονοπωλιακής ολιγαρχίας που έχουν ως βάση εκκίνησης το εθνικό ιμπεριαλιστικό κράτος. Φυσικά και θα αναζητηθούν συμφωνίες σε νέα βάση, αλλά αυτές δεν θα αντανακλούν παρά το συσχετισμό δύναμης που θα διαμορφωθεί ανάμεσα στα βασικά ιμπεριαλιστικά κέντρα της ΕΕ. Ο ελληνικός λαός, οι εργαζόμενοι, οι φτωχοί αγρότες, οι νέοι, ακόμη και οι εργαζόμενοι μικροαστοί θα είναι σε κάθε περίπτωση χαμένοι, διότι η κυβέρνηση θα φροντίσει μόνο για τα συμφέροντα του μεγάλου κεφάλαιου.
Πέτρος Γιώτης