Σε λιγότερο από δυο χρόνια, έχουν αφαιρεθεί βιαίως κατακτήσεις μισού αιώνα από το εργατικό κίνημα. Δεν χρειάζεται να τις απαριθμήσουμε, τις γνωρίζουμε όλοι. Αυτό που εμείς ονομάσαμε «κινεζοποίηση» των εργαζόμενων, δηλαδή δημιουργία συνθηκών υπερεκμετάλλευσης, που επιτρέπουν την αποκόμιση όχι μόνο σχετικής αλλά και απόλυτης υπεραξίας, ολοκληρώνεται όχι μόνο στον ιδιωτικό καπιταλιστικό τομέα, αλλά και στον κρατικό και ημικρατικό.
Ποιος να το πίστευε, λένε πολλοί. Θυμούνται, για παράδειγμα τις κατακτήσεις της δεκαετίας 1975-85, όταν η αστική τάξη, για να αφομοιώσει και να εκτονώσει την πίεση μιας οργισμένης και ριζοσπαστικοποιημένης εργατικής τάξης, αναγκαζόταν να κάνει παραχωρήσεις. Δυστυχώς –χωρίς να φταίνε κυρίως οι ίδιοι– αδυνα- τούν να κατανοήσουν τη σχετικότητα όλων των επιμέρους κατακτήσεων της εργατικής τάξης μέσα στον καπιταλισμό. Σχετικότητα που απορρέει από τον εμπορευματικό χαρακτήρα της εργατικής δύναμης και εξαρτάται πρώτον από την πορεία ανάπτυξης του καπιταλισμού και δεύτερο από το επίπεδο της ταξικής πάλης.
Η εργατική δύναμη είναι εμπόρευμα. Η τιμή της καθορίζεται από την προσφορά και τη ζήτηση που υπάρχει στην αγορά του συγκεκριμένου εμπορεύματος. Οταν ο καπιταλισμός βρίσκεται σε φάση σχετικής ανάπτυξης, τότε ο εργατικός συνδικαλισμός, ακόμη και ο ρεφορμιστικός, έχει τη δυνατότητα να διεκδικήσει καλύτερους όρους πώλησης της εργατικής δύναμης. Οταν ο καπιταλισμός βρίσκεται σε κρίση και η ζήτηση εργατικής δύναμης πέφτει, τότε δύσκολα μπορεί να συγκρατήσει ο συνδικαλισμός, ακόμη και ο ταξικός, τη χειροτέρευση των όρων πώλησης της εργατικής δύναμης.
Υπάρχει, βέβαια, και ο παράγοντας της ταξικής πάλης, που έχει τη δική του σχετική συνεισφορά στη διαπραγμάτευση ανάμεσα σε καπιταλιστές και εργάτες. Για παράδειγμα, ο αστικοποιημένος ελληνικός καπιταλισμός χαντάκωσε το εργατικό κίνημα τη δεκαετία του 2000, δεκαετία σχετικής ανάπτυξης του ελληνικού καπιταλισμού. Οχι μόνο δεν εκμεταλλεύτηκε τη σχετική ανάπτυξη του καπιταλισμού, αλλά με τη λογική του «κοινωνικού εταιρισμού» συναίνεσε στην αφαίρεση κατακτήσεων (και στον τομέα των μισθών και στον τομέα των εργασιακών σχέσεων και στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης). Αντίθετα, αν σήμερα υπήρχε ένα ισχυρό ταξικό εργατικό κίνημα, θα μπορούσε να ανακόψει τη σφοδρότητα της επίθεσης των καπιταλιστών, να την καθυστερήσει, να δημιουργήσει όρους πολιτικής κρίσης και επαναστατικής κατάστασης.
Ο Μαρξ, σε μια μνημειώδη ομιλία του (έχει τυπωθεί και κυκλοφορεί με τον τίτλο «Μισθός-Τιμή-Κέρδος») είχε προειδοποιήσει το προλεταριάτο, ότι θα ήταν ανίκανο για κάθε σπουδαίο απελευθερωτικό αγώνα, αν δεν ήταν σε θέση να υψώσει αντίσταση στους καθημερινούς σφετερισμούς και αυθαιρεσίες του κεφάλαιου. Αυτή η αντίσταση, όμως, η τόσο αναγκαία, καταλήγει στο μαρτύριο του Σίσσυφου, όσο το προλεταριάτο γράφει στη σημαία του το συντηρητικό σύνθημα «ένα δίκαιο μεροκάματο για μια δίκαιη εργάσιμη μέρα», αντί για το επαναστατικό σύνθημα «κατάργηση του συστήματος της μισθωτής δουλείας».
Γι’ αυτό και έχει μεγάλη σημασία να πάψουμε να βλέπουμε μόνο το σήμερα, αλλά να δούμε το σήμερα κάτω από το πρίσμα του αύριο. Γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία το προλεταριάτο να συγκροτηθεί επαναστατικά. Για να συγκροτηθεί επαναστατικά, όμως, πρέπει να συγκροτηθεί πολιτικά. Να αποκτήσει τη δική του φωνή, τη δική του σημαία, το δικό του επιτελείο, σε πλήρη ρήξη με το σύνολο του αστικού συστήματος.
Π.Γ.
