Αμερικανοί νεογιάπηδες, επίλεκτα μέλη της μεσαίας τάξης, πνιγμένοι από την ανία και χορτασμένοι από τις ανέσεις, αποφάσισαν να συμπήξουν το κίνημα των «φρίγκαν» (ελεύθεροι ακραίοι χορτοφάγοι, κατά συγκοπή των λέξεων, σύμφωνα με την αμερικάνικη γλωσσική παράδοση). Ψάχνουν, λέει στα σκουπίδια και βρίσκουν χρήσιμα πράγματα, με τα οποία τρέφονται, ντύνονται και επιπλώνουν τα σπίτια τους. Λεπτομέρεια καθόλου ασήμαντη: Αναζητούν την πραμάτεια τους στα σκουπίδια των σούπερ μάρκετ και των πολυκαταστημάτων. Προφανώς, επειδή στους σκουπιδοτενεκέδες των πολυκατοικιών τίποτα χρήσιμο δεν μπορείς να βρεις. Οσο για τους σκουπιδοτενεκέδες των πλουσίων, έχουν προλάβει οι υπηρέτες τους να πάρουν οτιδήποτε το χρήσιμο.
Αποτελούν, λέει, παραλλαγή των «χίπις» της δεκαετίας του ‘60, αλλά συγγενεύουν και με τους «χόμπο», τους περιπλανώμενους εργάτες της εποχής του μεγάλου κραχ.
Ως προς τη συγγένεια με τους «χίπις» καμιά αντίρρηση, όχι όμως και σύγκριση με εκείνο το κομμάτι των αμερικανών προλετάριων που έψαχναν δουλειά από πόλη σε πόλη, ταξιδεύοντας λαθραία με τα εμπορικά τρένα. Ενα κομμάτι που τροφοδότησε όψεις της αμερικάνικης κουλτούρας (λογοτεχνία, μουσική) με τα πάθη του και τις συμπεριφορές του. Γιατί εκείνοι οι εργάτες περιπλανιόταν για το μεροκάματο, για την επιβίωση (πού λόγος για ζωή), ενώ τούτοι εδώ οι χορτασμένοι μεσοαστοί κάνουν το κέφι τους, προσπαθούν να βρουν νόημα στη ζωή τους, όπως ακριβώς άλλοι ομογάλακτοί τους «δραπετεύουν» βουτώντας σε κανάτες με αλκοόλ και σνιφάροντας γραμμές κόκας.
Είδατε πώς τους αγκάλιασαν τα διεθνή ΜΜΕ; Μέχρι και αντικαπιταλιστές τους χαρακτηρίζουν! Οπως χαρακτήριζαν μερικοί και τους «χίπις». Σε μια περίοδο που ο κόσμος έβραζε από τα κινήματα, ένοπλα και μη, ως πρότυπο προβαλλόταν ο βουδιστικός διαλογισμός και τα «οράματα» του LSD. Η παραίτηση από κάθε κοινωνική παρέμβαση, από κάθε διεκδίκηση. Η παραίτηση από την ίδια τη ζωή, που μόνο ως κοινωνική πράξη μπορεί να νοηθεί.
Αλλο μειοψηφικό κίνημα και άλλο περιθωριακό κίνημα. Τα μειοψηφικά κινήματα, ακόμα και όταν είναι μονοθεματικά, μπορεί να παίζουν προωθητικό κοινωνικό ρόλο, να αναδεικνύουν ζητήματα, να λειτουργούν παραδειγματικά. Τα περιθωριακά κινήματα είναι κατά κανόνα κινήματα αντιδραστικά. Κινήματα που εκφράζουν την παρακμή της άρχουσας τάξης. Κινήματα που προβάλλουν οπισθοδρομικά προτάγματα, ανεξάρτητα από την άποψη που έχουν για τον εαυτό τους εκείνοι που συμμετέχουν σ’ αυτά.
Αλήθεια, είναι ο υπερκαταναλωτισμός το πρόβλημα των σύγχρονων αστικών κοινωνιών; Σε ό,τι αφορά την άρχουσα τάξη και τους συμμάχους της μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι χαρακτηρίζονται από υπερκαταναλωτισμό. Τόσο πλούτο, άλλωστε, δεν ξέρουν πώς να τον βολέψουν. Σε ό,τι αφορά τις εργαζόμενες τάξεις, όμως, μάλλον για υποκατανάλωση θα πρέπει να μιλήσουμε. Οχι μόνο σχετικά (σε σύγκριση δηλαδή με τον υπερκαταναλωτισμό της άρχουσας τάξης), αλλά και απόλυτα (σε σύγκριση δηλαδή με τις ανάγκες τους). Και ποια είναι η λύση για την αποκατάσταση της ισορροπίας ανάμεσα στην υπερκατανάλωση και την υποκατανάλωση; Οχι το επαναστατικό αίτημα της ανατροπής του καπιταλισμού, ούτε το μεταρρυθμιστικό αίτημα της βελτίωσης του μεροκάματου, αλλά το ψάξιμο στα σκουπίδια! Ευχαριστούμε, δεν θα πάρουμε.
