Η λέξη «ναυάγιο» κυριάρχησε στα ρεπορτάζ και τις αναλύσεις του ελληνικού και ελληνοκυπριακού Τύπου, μετά την ολοκλήρωση της άτυπης πενταμερούς διάσκεψης της Γενεύης για το Κυπριακό. Είναι μια βολική ερμηνεία, για ν’ ακολουθήσει η επίρριψη ευθυνών για το «ναυάγιο» στην τουρκική-τουρκοκυπριακή πλευρά, όπως έκαναν στις (απολύτως προβλέψιμες) δηλώσεις τους οι Αναστασιάδης και Δένδιας.
Αν όμως υπήρξε «ναυάγιο» και «υπαίτιοι» γι’ αυτό, τότε γιατί:
- Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ανακοίνωση νέα πενταμερή σε δύο με τρεις μήνες;
- Ο ίδιος δεν μίλησε για «ναυάγιο» και δεν επέρριψε ευθύνη σε καμιά πλευρά για την κατάληξη των συνομιλιών;
Για την τουρκική-τουρκοκυπριακή πλευρά κανένα ναυάγιο δεν υπήρξε. Οπως δήλωσε ο Ερσίν Τατάρ (αφού πρώτα ανέφερε ότι το πρώτο που έκανε ήταν να ενημερώσει τηλεφωνικά τον Ερντογάν και αφού έπλεξε το εγκώμιο του Τσαβούσογλου, με τον οποίο έκανε κοινές δηλώσεις), στη Γενεύη έγινε ένα «ιστορικό βήμα», καθώς με την πρόταση των έξι σημείων που κατέθεσε καταγράφηκε για πρώτη φορά η αξίωση για αναγνώριση της ΤΔΒΚ ως κρατικής οντότητας ισότιμης με την Κυπριακή Δημοκρατία.
Το γεγονός ότι ο Γκουτέρες ανακοίνωσε νέα άτυπη πενταμερή, με την τουρκοκυπριακή-τουρκική πρόταση να βρίσκεται πλέον επίσημα πάνω στο τραπέζι και με αυτά που είχαν συμφωνηθεί μέχρι τη διάσκεψη του Κραν Μοντανά να έχουν ενταφιαστεί μετά τιμών, είναι μια μεγάλη διπλωματική νίκη της τουρκικής-τουρκοκυπριακής πλευράς, ένα ακόμα βήμα προς μετατροπή της de facto διχοτόμησης, η οποία έχει επιβληθεί διά των όπλων από το 1974, σε de jure διχοτόμηση.
«Δεν έχουμε βρει ακόμα κοινό έδαφος για την επανάληψη των διαπραγματεύσεων για λύση, αλλά δεν τα παρατώ», δήλωσε ο Γκουτέρες. Και συμπλήρωσε: «Η δική μου εντολή είναι σαφής: Να παλέψω για την ασφάλεια και την ευημερία των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων που αξίζουν να ζήσουν μαζί. Ετσι συμφωνήσαμε ότι θα γίνει στο μέλλον ακόμη μία συνάντηση των 5+1 με την προοπτική να εξασφαλίσουμε κοινό έδαφος για συνομιλίες. Είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε ότι μπορούμε για να προχωρήσει αυτή η προσπάθεια και να εξασφαλίσουμε θετικά αποτελέσματα».
Η αναφορά στην «ασφάλεια και την ευημερία των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων», χωρίς αναφορά σε διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, σημαίνει ότι πλέον βρίσκονται στο τραπέζι και πρέπει να συζητηθούν και οι δύο λύσεις: και η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία και τα δύο ισότιμα κράτη. «Ο,τι αποφασίσουν οι δυο κοινότητες», είπε εμμέσως πλην σαφώς ο Γκουτέρες, ξεπερνώντας τυπικά την εντολή που έχει. Και δε νομίζουμε ότι θα έκανε αυτό το βήμα, αν προηγουμένως δεν είχε μιλήσει με εκπροσώπους των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε με ποιους, αλλά δύσκολα θα ξεπερνούσε Αμερικανούς και Ρώσους).
Δεν εννοούμε ότι στην επόμενη πενταμερή θα συμφωνηθεί λύση δύο κρατών. Δεν είναι αρκετό ένα δίμηνο για μια τέτοια στροφή. Εννοούμε ότι αυτή η λύση βρίσκεται πια επίσημα στην ατζέντα, ως εναλλακτική στη λύση της δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας, που είναι η επίσημη θέση του ΟΗΕ, αποτυπωμένη στα ψηφίσματά του. Ο Τατάρ με την πρότασή του ζητά νέα απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που θα νομιμοποιεί τα τετελεσμένα της κατοχής-διχοτόμησης. Επομένως, ο λόγος περνάει στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που ελέγχουν το Συμβούλιο Ασφάλειας του ΟΗΕ, οι οποίες έχουν και δικαίωμα βέτο σε κάθε απόφαση. Δεν είναι τυχαίο ότι ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου έσπευσε να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τους ομολόγους του σε Ουάσινγκτον, Μόσχα και Παρίσι, αμέσως μόλις ο Τατάρ κατέθεσε την πρόταση των έξι σημείων.
Οπως ανακοίνωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Κούσιος, μίλησε με τον αμερικανό υφυπουργό Χέιλ και με τους Λαβρόφ και Λε Ντριάν, οι οποίοι εξέφρασαν την υποστήριξή τους στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του ΟΗΕ. Ο Αναστασιάδης ευχαρίστησε δημόσια τον βρετανό ΥΠΕΞ Ράαμπ (παρόντα στην πενταμερή ως εκπρόσωπο μιας από τις «εγγυήτριες δυνάμεις»), δηλώνοντας ότι οι Βρετανοί «σε καμία των τοποθετήσεων τους δεν ξέφυγαν από το πλαίσιο των ΗΕ για λύση». Bέβαια, από το «δεν ξέφυγαν από το πλαίσιο του ΟΗΕ» μέχρι το «αποδοκίμασαν την τουρκοκυπριακή-τουρκική πρόταση» υπάρχει τεράστια απόσταση, όμως ο Αναστασιάδης έπρεπε να βρει έναν «σύμμαχο», έστω κι αν χρειάστηκε να τον… ψιλο-κατασκευάσει.
Ακόμα πιο βέβαιο είναι πως η τουρκική διπλωματία πήρε βαθιά ανάσα. Ουδείς μπορεί να την κατηγορήσει ότι τορπιλίζει τις διαπραγματεύσεις, αφού δεν το έκανε ο γ.γ. του ΟΗΕ, ο οποίος πήρε το φάκελο με τις «νέες ιδέες» και δεν τον πέταξε στα σκουπίδια αλλά τον τοποθέτησε προσεχτικά στο ντοσιέ του. Το Κυπριακό δεν μπορεί να γίνει μοχλός πίεσης επί της Τουρκίας το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Δε θα μπορεί να το επικαλείται η ελληνική και η κυπριακή πλευρά, ούτε στην ΕΕ ούτε σε άλλα διεθνή διαβούλια. Η απάντηση θα είναι ότι «το θέμα το χειρίζεται ο γ.γ. του ΟΗΕ και υπάρχει ανοιχτή διαδικασία».
Το Κυπριακό σέρνεται επί 47 χρόνια. Μπορεί κάλλιστα να σέρνεται για άλλα τόσα, με το νέο πλαίσιο που διαμορφώθηκε στη Γενεύη. Ετσι κι αλλιώς, λύση προς όφελος των δύο λαών δεν μπορεί να βρεθεί μέσα στο ιμπεριαλιστικό πλαίσιο.