Αυτή είναι μια «υπόθεση τρομοκρατίας» και πρέπει να γίνει στις Φυαλακές Κορυδαλλού κι ας είναι ελεύθεροι όλοι οι κατηγορούμενοι! Οι μάσκες έπεσαν, τα προσχήματα (δεν υπάρχει διαθέσιμη αίθουσα στο Εφετείο) εγκαταλήφθηκαν και η «αντιτρομοκρατία» υπαγορεύει την απαίτησή της. Πώς θα απαντήσει, άραγε, το δικαστήριο; Αυτό είναι το ερώτημα που τέθηκε από την πρώτη κιόλας συνεδρίαση του έκτακτου τρομοδικείου (τύποις Πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων), που θα δικάσει σε δεύτερο βαθμό τις δυο υποθέσεις για τον ΕΛΑ (όπως είναι γνωστό, έχουν εκδοθεί για την ίδια υπόθεση σε πρώτο βαθμό μια καταδικαστική και μια απαλλακτική απόφαση). Το δικαστήριο ξανάρχισε τις συνεδριάσεις του την περασμένη Πέμπτη (η δίκη είχε αναβληθεί λόγω σοβαρού κωλύματος στο πρόσωπο συνηγόρου υπεράσπισης). Ας δούμε το ρεπορτάζ της πρώτης μέρας.
Αυτή τη φορά όλοι οι παράγοντες της δίκης ήταν στις θέσεις τους και η συνεδρίαση του τρομοδικείου ξεκίνησε κανονικά, με την εκφώνηση του κατάλογου των μαρτύρων. Από τους μάρτυρες του κατηγορητήριου οι βασικοί ήταν απόντες. Πρώτη και καλύτερη η Κυριακίδου κι από κοντά ο κολλητός της ο Βεντούρης. Επίσης, ο Ζήσης, ο Κλουζό του «ρεπορτάζ», που «εισηγείται» τα σχετικά με τα αρχεία της Στάζι. Το ίδιο και το ζεύγος Πομώνη. Τέλος, στη δικογραφία υπήρχαν έγγραφα που ήρθαν με την οδό της δικαστικής συνδρομής, σύμφωνα με τα οποία ο Ολιβιέ και η Μπέρτα ντε Μαρσέλους δεν θα παραστούν για να καταθέσουν ως μάρτυρες. Η υπεράσπιση Κανά (Ιπποκράτης Μυλωνάς) διαμαρτυρήθηκε για τη μη κλήτευση του Αμοιρίδη (ασφαλίτης της Αντιτρομοκρατικής, φίλος της Κυριακίδου), ο οποίος είχε κληθεί από το δικαστήριο και είχε καταθέσει στη δεύτερη δίκη, θεωρώντας ότι η μη κλήτευσή του έγινε σκόπιμα.
Το πρώτο θέμα που κλήθηκε να εξετάσει το δικαστήριο ήταν η παράσταση πολιτικής αγωγής που δηλώθηκε. Ο Νίκος Δαμασκόπουλος (υπεράσπιση Αγαπίου) είπε πως η παράσταση πολιτικής αγωγής, που υποβλήθηκε απλά με το αιτιολογικό «όπως πρωτοδίκως», είναι αόριστη, ασαφής και δεν έχει τα απαραίτητα στοιχεία νομιμοποίησής της. Πρέπει να διευκρινιστεί για ποιους καηγορούμενους, για ποια αιτία και για ποιο ποσό κατατίθεται, γιατί το «όπως πρωτοδίκως» δεν ισχύει μετά τις πρωτόδικες αποφάσεις, που έχουν αλλάξει την αρχική κατηγορία. Ο εισαγγελέας ουσιαστικά δέχτηκε πως η ένσταση Δαμασκόπουλου είναι σωστή, έκρινε όμως… άκομψο να ζητείται η αποβολή της πολιτικής αγωγής γι’ αυτό το λόγο, αφού μπορεί να συγκεκριμενοποιήσει την παράστασή της. Η παράσταση πολιτικής αγωγής είναι επιεικώς ατελής, εγώ θα έλεγα απαράδεκτη, σημείωσε η Τασία Χριστοδουλοπούλου (υπεράσπιση Αθανασάκη). Επειδή θα υποβληθούν σημαντικές ενστάσεις από την υπεράσπιση –κατέληξε– εκείνο που πρέπει να γίνει είναι να μη λάβει το λόγο η πολιτική αγωγή κατά τη συζήτηση αυτών των ενστάσεων. Επανερχόμενος ο Ν. Δαμασκόπουλος συμφώνησε ότι νόμιμη θα είναι η παράσταση πολιτικής αγωγής με την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας, ας της δοθεί επομένως ο χρόνος να υποβάλει μια νόμιμη δήλωση παράστασης.
Στη συνέχεια, τέθηκε ένα πολύ σοβαρό ζήτημα: ο απαράδεκτος ορισμός της δικαστικής αίθουσας των φυλακών Κορυδαλλού ως χώρου διεξαγωγής αυτής της δίκης, μολονότι κανένας από τους κατηγορούμενος δεν είναι πλέον κρατούμενος. Ο Ι. Μυλωνάς ενημέρωσε το δικαστήριο ότι την περασμένη Πέμπτη συναντήθηκε με τον νέο προϊστάμενο του Εφετείου, ο οποίος τον διαβεβαίωσε ότι υπάρχουν αίθουσες για να γίνει η δίκη (αυτό ήταν το πρόσχημα που επιστρατεύθηκε για να οριστούν οι φυλακές ως χώρος διεξαγωγής της) και ότι μπορεί αυτό να το μεταφέρει στο δικαστήριο. Επομένως, κατέληξε, μπορεί η δίκη να γίνει χωρίς τους συμβολισμούς που βγαίνουν από τη διεξαγωγή της στη φυλακή, ενώ οι κατηγορούμενοι είναι ελεύθεροι.
Ξέρουμε πολύ καλά, ότι το πρόβλημα δεν είναι οι άιθουσες, αίθουσες υπάρχουν, σημείωσε ο Αρης Κωνσταντάκης (υπεράσπιση Αθανασάκη). Υπάρχει ένα μείζον ζήτημα παραβίασης θεμελιωδών δικαιωμάτων των κατηγορούμενων. Φέρονται να δικαστούν εντός φυλακής, γεγονός που παραβιάζει το τεκμήριο αθωότητάς τους. Φέρονται να δικαστούν σε τόπο διάφορο της έδρας του Εφετείου Αθηνών. Στερούνται της δέουσας δημοσιότητας και δεν αναφέρομαι στα ΜΜΕ αλλά στο ακροατήριο. Η πρόσβαση είναι εξαιρετικά δυσχερής, υπάρχουν εξευτελιστικοί έλεγχοι, ο πολίτης αφήνει την ταυτότητά του και του κρατούνται τα στοιχεία, όλ’ αυτά συνιστούν παραβίαση της δημοσιότητας της δίκης.
Η Μαρίνα Δαλιάνη (υπεράσπιση Τσιγαρίδα) συμφώνησε με την επιχειρηματολογία των συναδέλφων της και πρόσφερε σημαντική νομολογία, αναφερόμενη στην απόφαση του ΕΔΔΑ (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) για την υπόθεση Ρίπαν κατά Αυστρίας, που έκρινε ότι η διεξαγωγή δίκης σε φυλακή, χωρίς οι κατηγορούμενοι να είναι κρατούμενοι, παραβιάζει την αρχή της δημοσιότητας. Η Αλέκα Ζορμπαλά (υπεράσπιση Τσιγαρίδα) προσέθεσε το στοιχείο των απανωτών ελέγχων από μηχανήματα που λειτουργούν με ιοντίζουσες ακτινοβολίες, που δρουν σωρευτικά, και για τα οποία δεν είναι γνωστό αν έχουν άδεια και αν έχει ανανεωθεί η άδεια, όπως προβλέπει ο νόμος για τις ιοντίζουσες ακτινοβολίες (αν δεν έχει ανανεωθεί η άδεια, διαπράττεται αυτόφωρο αδίκημα, σημείωσε η συνήγορος).
Η Ευαγγελία Κουβέλη (υπεράσπιση Κανά) αποκάλυψε ότι η ΓΑΔΑ έστειλε στο Δικηγορικό Σύλλογο έγγραφο με το οποίο ζητά τα στοιχεία όλων των δικηγόρων, επικαλούμενη λόγους ασφαλείας! Τέλος, ο Κ. Αγαπίου σημείωσε πως παραβλέπεται το γεγονός ότι υπάρχει μια δεύτερη πρωτόδικη απόφαση, η οποία για τους Αγαπίου-Αθανασάκη-Κανά λέει ότι δεν αποδείχτηκε ότι ήταν μέλη του ΕΛΑ.
Με ήπιο ύφος, αλλά προκλητικός επί της ουσίας, ο εισαγγελέας Γρ. Βαβέτσης, πρότεινε στο δικαστήριο να αποφασίσει τη διεξαγωγή της δίκης στον Κορυδαλλό, για λόγους δημόσιας τάξης και ασφάλειας, που σχετίζονται με την ουσία της υπόθεσης και όχι με τα πρόσωπα των κατηγορούμενων, τους οποίους σέβεται, όπως είπε. Πρόκειται για κλασική περίπτωση υπόθεσης που αφορά τη δημόσια τάξη και ασφάλεια, είπε, και η δίκη πρέπει να γίνει στον Κορυδαλλό, για την προστασία όλων των παραγόντων της! Ο αναπληρωτής του Σ. Ματακιοζίδης, με ήπιο τόνο κι αυτός, συνέχισε στην ίδια «νεοταξίτικη» και «αντιτρομοκρατική» λογική, αναφέροντας ότι σε αεροδρόμια και δημόσια κτίρια παίρνονται μέτρα ασφάλειας και η φύση αυτής της υπόθεσης είναι τέτοια που δημιουργεί λόγους δημόσιας τάξης και ασφάλειας! Κοντολογίς, η εισαγγελία ξεκαθάρισε ότι η επίκληση της έλλειψης αιθουσών, που προβλήθηκε όταν ξεκίνησε αυτή η δίκη, πριν μερικούς μήνες, ήταν καθαρά προσχηματική. Οτι ο πραγματικός λόγος είναι η δημιουργία κλίματος τρομοϋστερίας.
Αν υιοθετηθεί αυτή η άποψη, εδραιώνεται η πεποίθησή μας ότι οι κατηγορούμενοι έρχονται στη δίκη με παραβιασμένο βάναυσα το τεκμήριο της αθωότητάς τους, απάντησε η Μ. Δαλιάνη. Ο ίδιος ο εισαγγελέας –συμπλήρωσε– μας είπε ότι υπάρχουν κάποια προβληματάκια με τη δημοσιότητα, όμως ας τα παρακάμψουμε γιατί υπάρχουν λόγοι δημόσιας τάξης και ασφάλειας, τους οποίους όμως δεν μας τους αναφέρουν συγκεκριμένα. Ο Ν. Δαμασκόπουλος, εκτός των άλλων που επανέλαβε απαντώντας στους εισαγγελείς, θύμισε ότι δίκες με κατηγορούμενους για εκρηκτικά, για όπλα, για ένοπλη δράση, έγιναν στο Εφετείο. Ο Ι. Μυλωνάς σημείωσε πως δε μπορεί να ξεπεραστεί η απόφαση της τριμελούς διεύθυνσης του Εφετείου, που ως μοναδικό λόγο αναφέρει την έλλειψη αιθουσών, που πλέον δεν υφίσταται κι αυτό θεωρείται δεδομένο και από την Εισαγγελία (όντως, οι εισαγγελείς δήλωσαν πως δεν αμφισβητούν τα όσα μετέφερε ο συνήγορος σχετικά με τη συζήτησή του με τον προϊστάμενο του Εφετείου). Ποτέ μέχρι τώρα δεν έχει ειπωθεί το επιχείρημα που επικαλέστηκε ο εισαγγελέας, σημείωσε ο συνήγορος, ο οποίος θύμισε, επίσης, ότι σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση ο ΕΛΑ είναι μια οργάνωση που έχει πάψει να υπάρχει πριν από χρόνια, από το 1995. Ποιοι είναι επομένως οι λόγοι ασφάλειας; Το μόνο που απομένει είναι ότι πρέπει συμβολικά οι κατηγορούμενοι να υποδεικνύονται ως τρομοκράτες.
«Είναι υπόθεση τρομοκρατίας», ήταν η απάντηση του αναπληρωτή εισαγγελέα, μετά τις τοποθετήσεις των συνηγόρων υπεράσπισης. Αρχικά προσπάθησε να αποφύγει την τοποθέτηση, μιλώντας γενικά και αόριστα για «τη φύση της υποθέσεως», όταν όμως προκλήθηκε να τοποθετηθεί συγκεκριμένα, έδωσε αυτή την απάντηση, για να εισπράξει νέο ερώτημα-τοποθέτηση από τον Α. Κωνσταντάκη: «Ορίστε μας την τρομοκρατία, γιατί κανένας διεθνής οργανισμός δεν έχει καταλήξει σ’ έναν ορισμό», απάντησε ο συνήγορος, ο οποίος υπενθύμισε δυο ακόμη πράγματα. Πρώτο, ότι η δίκη για το θάνατο Φιλόπουλου, με το γνωστό περιεχόμενο, διεξάγεται στο Εφετείο. Δεύτερο, ότι δίκες που είχαν επίσης χαρακτηριστεί «υποθέσεις τρομοκρατίας», Μπαλάφας, Λεσπέρογλου, Μαζοκόπος, διεξήχθησαν στο Εφετείο.
Οταν οι εισαγγελείς τοποθετούν έτσι το ζήτημα –είπε η Ειρήνη Αθανασάκη– εκφράζουν έναν προσωπικό τους φόβο, που εντείνει το δικό μου φόβο, που έχω υποστεί τις συνέπειες αυτής της λογικής, τη δικαστική αυθαιρεσία και τα λοιπά. Εντείνει το φόβο μου, ότι όλα αυτά που υπέστην θα συνεχιστούν. Είναι σαν να λένε, γιατί να τους δικάσουμε στη Λουκάρεως, καλύτερα εδώ που τα κελιά είναι πιο κοντά. Ως ένδειξη ότι οι εισαγγελείς προεξοφλούν την ενοχή των κατηγορούμενων, ερμήνευσε την εισαγγελική τοποθέτηση ο Κ. Αγαπίου, θυμίζοντας τοποθέτηση του εισαγγελέα της πρώτης δίκης, σύμφωνα με την οποία καθήκον του δεν είναι η αναζήτηση της αλήθειας, αλλά η στήριξη του κατηγορητήριου. Ο Ι. Μυλωνάς έθεσε το ζήτημα απλά: είναι οι κατηγορούμενοι επικίνδυνοι; Οχι, έχει αποφανθεί το Πενταμελές Εφετείο, με τέσσερις διαφορετικές αποφάσεις του, που ανέστειλε την εκτέλεση των ποινών. Επομένως, δε μπορεί να σταθεί οποιοδήποτε επιχείρημα περί της «φύσεως της υποθέσεως», όταν μάλιστα η κατηγορία αφορά πράξεις και οι κατηγορούμενοι έχουν κριθεί ένοχοι στην πρώτη δίκη μόνο για απλή συνέργεια.
Προέκυψε, επίσης, ένα ζήτημα σχετικά με τη συνεκδίκαση των δυο υποθέσεων. Δεν έγινε τόσο σαφές ποιος έθεσε το ζήτημα (μάλλον ο Ι. Μυλωνάς, σχολιάζοντας, απ’ όσο καταλάβαμε, το γεγονός ότι στο δικαστικό έγγραφο γίνεται επίκληση μόνο της πρώτης, καταδικαστικής απόφασης και όχι και της δεύτερης, αθωωτικής απόφασης), πάντως ο ποβληματισμός αφορούσε το αν οι υποθέσεις θα συνεκδικαστούν επί της ουσίας και οι μάρτυρες θα καταθέσουν μία φορά ή αν οι υποθέσεις θα εκδικαστούν η μία μετά την άλλη. Ο Α. Κωνσταντάκης δήλωσε πως αισθανόταν φόβο μη τυχόν και ο εισαγγελέας δεν ασκήσει έφεση κατά της δεύτερης απόφασης, της αθωωτικής, που είναι μια απόφαση-κόσμημα για την ελληνική Δικαιοσύνη και ζήτησε την επί της ουσίας συνεκδίκαση, άποψη με την οποία συμφώνησαν και οι υπόλοιποι συνήγοροι.
Το δικαστήριο διέκοψε για την Παρασκευή 24 Οκτώβρη (την Πέμπτη ορισμένοι συνήγοροι είχαν κώλυμα), οπότε και θα ανακοινώσει την απόφασή του.