Η εκτίναξη των εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ είναι πλέον γεγονός. Από 1.5 δισ. κυβικά πόδια την ημέρα το 2016, έφτασε στα 6.9 δισ. το 2019 και αναμένεται να φτάσει στα 9.6 δισ. το 2020. Δηλαδή, μέσα σε τέσσερα χρόνια οι εξαγωγές έχουν υπερεξαπλασιαστεί! Ο στόχος είναι, μέχρι το 2024 οι ΗΠΑ να είναι η πρώτη χώρα εξαγωγέας LNG στον κόσμο (βλ. https://fingfx.thomsonreuters.com/gfx/editorcharts/USA-LNG-RECORD/0H001QXRMB2Q/index.html).
Η παραγωγή φυσικού αερίου από σχιστολιθικά πετρώματα έχει αποδειχτεί ιδιαίτερα προσοδοφόρα για τους Αμερικάνους που καμαρώνουν για την παραγωγή «καθαρού» καυσίμου και μοστράρουν ως «ευεργέτες» του περιβάλλοντος.
Γι’ αυτό το λόγο, οι ΗΠΑ δε θέλουν σε καμία περίπτωση να γίνει γνωστό το μεγάλο πρόβλημα που υπάρχει και τείνει να αναιρέσει τα μεγάλα οφέλη από τη μειωμένη (κατά 50%) εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα κατά την καύση φυσικού αερίου σε σχέση με αυτό που παράγεται κατά την καύση άνθρακα. Το πρόβλημα δεν είναι άλλο από τις διαρροές φυσικού αερίου τόσο κατά την παραγωγή του όσο και κατά την επεξεργασία και διακίνησή του.
Το μεθάνιο χειρότερο από το διοξείδιο του άνθρακα
Το μεθάνιο (το οποίο αποτελεί το 98% του φυσικού αερίου) είναι ένα ισχυρό αέριο θερμοκηπίου, που παγιδεύει 85 φορές περισσότερη θερμότητα από το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), όταν μετρηθεί σε βάθος εικοσαετίας, και 25-30 φορές περισσότερη σε βάθος εκατονταετίας. Εύρη που χρησιμοποιούνται συχνά από τους ειδικούς περί την κλιματική αλλαγή. Αυτή η διαφορά οφείλεται στο μικρό χρόνο ζωής του μεθανίου στην ατμόσφαρα. Αν και ο χρόνος για να απομακρυνθεί ένα μόριο μεθανίου από την ατμόσφαιρα (μέσω της οξείδωσής του από την ατμοσφαιρική υγρασία και την υπεριώδη ακτινοβολία) δεν ξεπερνά τα 12 χρόνια, η ποσότητα θερμότητας που εγκλωβίζει είναι μεγάλη, ώστε σε βάθος εικοσαετίας να παγιδεύει μεγάλα ποσά θερμότητας, με τον αντίκτυπό του να μειώνεται σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου.
H επικινδυνότητα των διαρροών μεθανίου στο περιβάλλον (όπως και των εκπομπών των υπόλοιπων αερίων του θερμοκηπίου) μετριέται με την παράμετρο GWP (Global Warming Potential – Δυναμικό Πλανητικής Υπερθέρμανσης). Πρόκειται για ένα συντελεστή που εκφράζει τη θερμότητα που εγκλωβίζεται από ένα κιλό αερίου σε σχέση με αυτή που εγκλωβίζεται από ένα κιλό διοξειδίου του άνθρακα (CO2) σε βάθος εκατονταετίας. Ο συντελεστής αυτός συνήθως έχει ένα βαθμό αβεβαιότητας ±35%. Δηλαδή, όταν το GWP είναι 25 (όπως είναι για το μεθάνιο), στην πραγματικότητα μπορεί να κυμαίνεται από 16 έως 34!
Προκειμένου οι εκπομπές όλων των αερίων του θερμοκηπίου να εκφράζονται με τον ίδιο τρόπο, οι ποσότητες των αερίων του θερμοκηπίου που εκλύονται στην ατμόσφαιρα ανάγονται σε ισοδύναμες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα. Ετσι, όταν διαβάζετε ότι οι εκπομπές από τη χρήση φυσικού αερίου (παραγωγή, επεξεργασία, μεταφορά, αποθήκευση κτλ) αντιστοιχούν σε 25 εκατομμύρια μετρικούς τόνους (MMT) CO2, αυτό σημαίνει ότι από τις εγκαταστάσεις του φυσικού αερίου (φρεάτια, σωληνώσεις, συμπιεστές κτλ) διαρρέει τόσο φυσικό αέριο (δηλαδή μεθάνιο, αφού όπως είπαμε το μεθάνιο αποτελεί το κύριο συστατικό του φυσικού αερίου, σε ποσοστό 98%) στο περιβάλλον, που απορροφά την ίδια θερμότητα με 25 εκατομμύρια μετρικούς τόνους CO2. Κι εφόσον το μεθάνιο απορροφά 25 φορές (τουλάχιστον) μεγαλύτερη θερμότητα από το CO2, αυτό σημαίνει ότι η ποσότητα του μεθανίου (φυσικού αερίου) που εκλύεται στο περιβάλλον θα είναι ένα εκατομμύριο μετρικοί τόνοι.
Τα επίσημα στοιχεία
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (EPA), που δημοσιεύτηκε τον περσινό Απρίλη και καταγράφει την εξέλιξη των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από το 1990 μέχρι το 2017, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από την καύση του άνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στις ΗΠΑ ισοδυναμούσαν με 1207.1 εκατομμύρια ισοδύναμους μετρικούς τόνους (ΜΜΤ) διοξειδίου του άνθρακα, ενώ από την καύση φυσικού αερίου οι εκπομπές ήταν 505.6 MMT διοξειδίου του άνθρακα (βλ. Πίνακα 2-11, σελ. 2-26 της έκθεσης https://www.epa.gov/sites/production/files/2019-04/documents/us-ghg-inventory-2019-main-text.pdf). Ταυτόχρονα, οι εκπομπές μεθανίου από την παραγωγή, επεξεργασία, μεταφορά, αποθήκευση και διακίνηση φυσικού αερίου ήταν το 2017 μόλις 165.6 MMT διοξειδίου του άνθρακα (βλ. Πίνακα 3-64, σελ. 3-82 της έκθεσης). Αριθμός που κυμαίνεται μεταξύ 141.8 και 193.3 MMT διοξειδίου του άνθρακα (βλ. Πίνακα 3-71, σελ. 3-86 της έκθεσης), λόγω της αβεβαιότητας των στοιχείων.
Σημειώνουμε ότι τo 2017 ήταν το έτος που εξισώθηκαν τα ποσοστά παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα και φυσικό αέριο στις ΗΠΑ (30.9% για το καθένα, όπως φαίνεται στον Πίνακα 3-12 σελ. 3-15 της έκθεσης). Επομένως, για τα ίδια ποσοστά παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, οι εκπομπές του άνθρακα ήταν 1207.1 ΜΜΤ CO2 ενώ του φυσικού αερίου 671.2 ΜΜΤ CO2 (μέχρι περίπου 700 ΜΜΤ), δηλαδή μόλις το 55% από αυτό που εκπέμπει ο άνθρακας. Το παραπάνω ποσοστό περιλαμβάνει όλες τις χρήσεις φυσικού αερίου και LNG (αποθήκευση, μεταφορά στους σωληναγωγούς, συμπίεση, αποσυμπίεση κτλ).
Μέχρις εδώ καλά. Το πρόβλημα όμως είναι ότι οι παραπάνω υπολογισμοί των εκπομπών μεθανίου από την EPA έγιναν θεωρώντας τον συντελεστή GWP ίσο με 25 για το μεθάνιο. Πέραν του γεγονότος ότι ο συντελεστής αυτός μπορεί να είναι και μεγαλύτερος (μπορεί να φτάσει μέχρι και το 34), το σημαντικότερο θέμα είναι άλλο.
Φάουλ στην εικοσαετία
Οταν αναφέραμε παραπάνω ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τη χρήση φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή ισοδυναμούν (σύμφωνα με τα στοιχεία της αμερικάνικης Υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος – EPA) με μόλις το 55% σε σχέση με αυτές του άνθρακα, αυτό ισχύει σε ορίζοντα εκατονταετίας και όχι εικοσαετίας. Ομως, όπως αναφέραμε παραπάνω, το μεθάνιο παγιδεύει 85 φορές περισσότερη θερμότητα από το CO2 σε βάθος 20ετίας και 25 σε βάθος 100ετίας. Δηλαδή, ο συντελεστής GWP, αν εφαρμοζόταν στην 20ετία και όχι στην 100ετία, θα ήταν για το μεθάνιο ίσος με 85 κι όχι με 25!
Τι σημαίνει αυτό; Απλά, ότι στην εικοσαετία οι εκπομπές μεθανίου από την παραγωγή, επεξεργασία, μεταφορά, αποθήκευση και διακίνηση φυσικού αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας δεν ισοδυναμούν με 165.6 MMT διοξειδίου του άνθρακα (όπως αναφέρουν τα στοιχεία της EPA), αλλά με (85/25=) 3.4 φορές περισσότερο. Δηλαδή με (165.6 Χ 3.4=) 563.04 MMT διοξειδίου του άνθρακα! Επομένως, οι συνολικές εκπομπές (συμπεριλαμβάνοντας και αυτές από την καύση του φυσικού αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας) θα είναι (563.04+505.6=) 1128.64 MMT CO2 ή περίπου το 93.5% των εκπομπών από την καύση άνθρακα (1207 MMT CO2, όπως αναφέραμε παραπάνω)!
Αμφισβητούν τα στοιχεία
O παλαίμαχος (επί τέσσερις δεκαετίες) γεωλόγος Ντέιβιντ Χιούτζες αναφέρει τα εξής, σχετικά με το καναδέζικο συμπιεσμένο φυσικό αέριο, σε έκθεση που έκανε το 2015 για λογαριασμό του Καναδικού Κέντρου Εναλλακτικών Πολιτικών:
«Από το φρεάτιο (σ.σ. εξόρυξης) μέχρι την τελική κατανάλωση, υπάρχουν σημαντικές διαρροές μεθανίου, ενός πολύ περισσότερου ισχυρού αερίου του θερμοκηπίου σε σχέση με το διοξείδιο του άνθρακα. Με αυτό το δεδομένο, το υγροποιημένο φυσικό αέριο από την BC (σ.σ. British Columbia του Καναδά) έχει πράγματι τις ίδιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) με τον άνθρακα. Αντίθετα με την αντίληψη ότι το LNG της Βρετανικής Κολούμπια θα “έκανε τη χάρη στον κόσμο”, αντικαθιστώντας τον άνθρακα στην Ασία, οι εξαγωγές LNG στην Κίνα θα αύξαναν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου τουλάχιστον για τα επόμενα πενήντα χρόνια, συγκριτικά με το χτίσιμο (σ.σ. ενεργειακών) σταθμών άνθρακα κατασκευασμένων βάσει της καλής πρακτικής. Σε βάση εκατονταετίας, η καύση εισαγόμενου LNG θα έδινε μόνο μία οριακή βελτίωση συγκριτικά με την καλύτερη τεχνολογία άνθρακα» (βλ. https://www.policyalternatives.ca/sites/default/files/uploads/publications/BC%20Office/2015/05/CCPA-BC-Clear-Look-LNG-final_0_0.pdf)
Τα συμπεράσματα του Χιούτζες έρχονται σε αντίθεση με την ανάλυση της Υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ, σύμφωνα με την οποία, σε βάθος εκατονταετίας, η καύση LNG και φυσικού αερίου είναι προτιμότερη από την καύση άνθρακα. Ενδεχομένως να πει κανείς ότι ο Χιούτζες τα έγραψε αυτά πριν από τέσσερα χρόνια και ότι η κατάσταση είναι καλύτερη από τη στιγμή που οι εταιρίες θέλουν να μειώσουν τις διαρροές για να μην χάσουν χρήμα (χάνοντας φυσικό αέριο που θέλουν να πουλήσουν). Ισως να ’ναι κι έτσι.
Το θέμα όμως είναι ότι η αβεβαιότητα των στοιχείων είναι μεγάλη κι ότι σε ορίζοντα 20ετίας το όφελος από το καθαρότερο από τον άνθρακα LNG σχεδόν εξανεμίζεται, όπως αποδείξαμε βάσει των στοιχείων της αμερικάνικης Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος. Η βελτίωση έρχεται μετά από 100 χρόνια, αλλά τότε… ποιος ζει ποιος πεθαίνει!
Θα πρέπει επίσης να έχουμε υπόψη μας ότι οι εκτιμήσεις της EPA για τις διαρροές μεθανίου έχουν αμφισβητηθεί και μέσα στις ίδιες τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με έκθεση του πανεπιστημίου του Stanford, που δημοσιεύτηκε το Φλεβάρη του 2014 (βλ. https://energy.stanford.edu/news/americas-natural-gas-system-leaky-and-need-fix-new-study-finds), η ανασκόπηση περισσότερων από 200 ανεξάρτητων μελετών δείχνει ότι οι εκπομπές μεθανίου στις ΗΠΑ ήταν πάνω από τις επίσημες εκτιμήσεις. Η τελευταία έρευνα επιστημόνων από επτά πανεπιστήμια και άλλους οργανισμούς (εθνικά εργαστήρια, ομοσπονδιακές υπηρεσίες κτλ) έδειξε ότι οι συνολικές εκπομπές μεθανίου υπερέβαιναν τις εκτιμήσεις της EPA κατά 25% μέχρι 75%! Η έκθεση αναφέρει, επίσης, ότι το φυσικό αέριο για τα αυτοκίνητα και τα λεωφορεία είναι πιθανώς χειρότερο από το ντίζελ. Η υποεκτίμηση των διαρροών από την EPA οφείλεται στο γεγονός ότι τα δεδομένα προκύπτουν από εκτιμήσεις βάσει της εθελοντικής συμμετοχής των ιδιοκτητών των εγκαταστάσεων. Οι καπιταλιστές, όμως, δεν ήταν τόσο συνεργάσιμοι. Σε μία έκθεση, η EPA ζήτησε από 30 εταιρίες να συνεργαστούν, αλλά μόνο οι έξι επέτρεψαν στους εκπροσώπους της EPA να ελέγξουν επί τόπου την κατάσταση!
Δώρο άδωρο;
Σε παλαιότερη έκθεση του υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ, με τίτλο «Κύκλος ζωής αερίων θερμοκηπίου στην προοπτική της εξαγωγής Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου από τις ΗΠΑ», που δημοσιεύτηκε στις 29/5/2014 (βλ. https://www.energy.gov/sites/prod/files/2014/05/f16/Life%20Cycle%20GHG%20Perspective%20Report.pdf, Κεφάλαιο 7, σελ. 18), αναφέρονται συμπερασματικά τα εξής αποκαλυπτικά:
«Η ανάλυση έχει υπολογίσει ότι η χρήση των αμερικάνικων εξαγωγών LNG για την παραγωγή ενέργειας στις ευρωπαϊκές και ασιατικές αγορές δε θα αυξήσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG), σε μία προοπτική κύκλου ζωής, όταν συγκριθεί με την περιφερειακή εξόρυξη άνθρακα και την κατανάλωσή του για την παραγωγή ενέργειας. Δεδομένης της αβεβαιότητας των δεδομένων του μοντέλου, δεν είναι ξεκάθαρο αν υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των αντίστοιχων ευρωπαϊκών και ασιατικών περιπτώσεων, άλλες πέραν της απόστασης μεταφοράς του LNG από τις ΗΠΑ και του μήκους του σωληναγωγού από τη Ρωσία. Οι διαφορές μεταξύ των επιλογών του αμερικάνικου LNG, του εγχώριου LNG και του ρωσικού φυσικού αερίου είναι ακαθόριστες, λόγω της αβεβαιότητας στα δεδομένα, συνεπώς δεν αναμένεται σημαντική αύξηση ή μείωση στις επιπτώσεις στο κλίμα από οποιοδήποτε από αυτά τα σενάρια» (οι υπογραμμίσεις δικές μας).
Τι σημαίνει αυτό; Οτι οι εξαγωγές LNG δε θα αυξήσουν ούτε θα μειώσουν τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με τη χρήση άνθρακα! Παραδέχονται, δηλαδή, ότι το όφελος από το «καθαρό» LNG ίσως και να είναι… δώρο-άδωρο!
Κριτήριο το κόστος και όχι το περιβάλλον
Στα τέλη του περασμένου Αυγούστου, η κυβέρνηση Τραμπ αποφάσισε να χαλαρώσει τους ομοσπονδιακούς κανόνες για το μεθάνιο, επιτρέποντας στους σταθμούς παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου να ελέγχουν τους εαυτούς τους σε ό,τι αφορά την παρεμπόδιση της διαρροής των αερίων του θερμοκηπίου από νέα πηγάδια, σωληνογραμμές και λοιπό εξοπλισμό, πράγμα που ανακοίνωσε η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA), σύμφωνα με τα αμερικάνικα ΜΜΕ (HTTPS://WWW.CNBC.COM/2019/08/29/TRUMP-TO-ROLL-BACK-METHANE-CLIMATE-CHANGE-REGULATIONS.HTML, https://www.washingtonpost.com/climate-environment/2019/08/29/trump-administration-reverse-limits-methane-powerful-greenhouse-gas και https://www.nytimes.com/2019/08/29/climate/epa-methane-greenhouse-gas.html).
Με τον τρόπο αυτό, η EPA εκτιμούσε ότι θα εξοικονομηθούν 17-19 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο για τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου και για την εξαετία 2019-2025 η εξοικονόμηση θα είναι μεταξύ 97 και 123 εκατομμυρίων δολαρίων.
Χωρίς κρατικό έλεγχο που να ελέγχει τις διαρροές μεθανίου και να επιβάλλει ποινές, οι αμερικάνοι καπιταλιστές θα κρίνουν τι τους συμφέρει περισσότερο. Η καλύτερη (και ακριβότερη) συντήρηση του εξοπλισμού και των σωληνογραμμών (από τις οποίες εκλύεται μεγάλος όγκος φυσικού αερίου, κυρίως λόγω των blowdowns, δηλαδή των εξαερώσεων των γραμμών σε περιπτώσεις βλαβών, υπερπιέσεων ή αντικατάστασης φθαρμένων τμημάτων), έτσι ώστε να μην υπάρχουν τεράστιες απώλειες φυσικού αερίου, ή η πιο «τσιγκούνικη» συντήρηση, που θα οδηγεί σε κάποιες πιο αυξημένες διαρροές, χωρίς όμως να θέτει σε κίνδυνο την εξασφάλιση των ποσοτήτων φυσικού αερίου που θα θέλουν να πουλήσουν; Σε κάθε περίπτωση ο κρίσιμος γι’ αυτούς παράγοντας δεν είναι το περιβάλλον. Το κόστος είναι. Δηλαδή τα κέρδη τους!
ΥΓ1. Σχετικά με τα «βρώμικα μυστικά» του φυσικού αερίου ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο είναι κι αυτό της διευθύντριας του κλάδου Η-Μ Μελετών & Εργων του Ομίλου ΔΕΗ ΑΕ, κας Ευγενίας Μπαλασή (βλ. https://energypress.gr/news/ta-vromika-mystika-toy-fysikoy-aerioy-epitahynoyn-tin-klimatiki-allagi), το οποίο στάθηκε αφορμή για τη δική μας ανεξάρτητη έρευνα επί του θέματος.
ΥΓ2. Η κατάργηση των λιγνιτικών μονάδων που ανακοίνωσε η κυβέρνηση Μητσοτάκη, γίνεται για χάρη της αγοράς LNG από τις ΗΠΑ. Αντί να βελτιώσουν την τεχνική καύσης του άνθρακα, επιλέγουν το LNG, καταργώντας την ενεργειακή αυτονομία της χώρας για χάρη των κερδών των αμερικάνικων μονοπωλίων υγροποιημένου φυσικού αερίου! Θα το πλασάρουν ως «καθαρή ενέργεια», αλλά αυτό ισχύει (με κάποιες αβεβαιότητες) για μετά από 100 χρόνια και όχι μέσα στην επόμενη εικοσαετία. Ομως, το κρίσιμο είναι να αναχαιτιστεί η περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη μέσα στην ερχόμενη εικοσαετία και όχι αργότερα! Τότε η ζημιά θα έχει γίνει και θα είναι μη αναστρέψιμη…
Κ.Β.
Τελευταία Νέα :