Στις 29 Δεκέμβρη, η κυβέρνηση αποφάσισε την συνέχιση της απαγόρευσης κυκλοφορίας από τις 6μμ έως τις 5πμ σε Ελευσίνα και Ασπρόπυργο, αίροντας τα μέτρα για τη Μάνδρα. Σε μια περιοχή που καθημερινά συγκεντρώνονται εκατοντάδες χιλιάδες (είτε λόγω κατοικίας, είτε λόγω εργασίας), στην οποία είναι συγκεντρωμένη μεγάλη, μεσαία και μικρή βιομηχανία, χοντρεμπόριο, αποθήκες κάθε είδους (από τρόφιμα μέχρι σκραπ και υλικά ανακύκλωσης), στην περιοχή με την περισσότερη ρύπανση στην Ελλάδα, εκεί όπου δίπλα στις πόλεις με τα εργατικά και μικροαστικά σπίτια απλώνονται τεράστιοι παραγκομαχαλάδες, εκεί που είναι συγκεντρωμένη φτώχεια, αμορφωσιά, κοινωνική καθυστέρηση, προλήψεις και δεισιδαιμονίες, διατάζουν τον κόσμο να μένει στο σπίτι του και να βγαίνει μόνο για να πάει στη δουλειά. Η οποία δουλειά, που αποτελεί και τη βασική εστία της διασποράς του ιού στην περιοχή, στους χώρους συνωστισμού, δεν αναστέλλεται!
Καμπανάκια «ανησυχίας» από το κυβερνητικό επιτελείο
Οι δήμοι της Ελευσίνας και του Ασπρόπυργου, όμως, δεν είναι οι μοναδικές εστίες όπου η επιδημία επιμένει. Στην τελευταία κυβερνητική «ενημέρωση» (29 Δεκέμβρη), ο Χαρδαλιάς επεσήμανε:
«Την ίδια στιγμή υπάρχουν και άλλες περιοχές, και θέλω να σταθώ σε αυτό, που μας προβληματίζουν και βρίσκονται στο επίκεντρο της επιδημιολογικής μας παρατήρησης και ανάλυσης τις τελευταίες ώρες, καθώς δεν φαίνεται να ακολουθούν το μέσο όρο μείωσης του επιδημιολογικού φορτίου που παρατηρείται στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Αντίθετα, το επιδημιολογικό φορτίο δείχνει να επιμένει στην Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας, στους Δήμους Κερατσινίου-Δραπετσώνας, Περιστερίου, Ιλίου και Αχαρνών, στην περιοχή Ζεφυρίου του Δήμου Φυλής, καθώς και στο νησί της Καλύμνου».
Οι κατεξοχήν προλεταριακοί δήμοι της Αθήνας και του Πειραιά (Περιστέρι, Ιλιον, Κερατσίνι, Δραπετσώνα), όπου συγκεντρώνεται το μεγαλύτερο κομμάτι της βιομηχανικής εργατικής τάξης (περίπου 1 εκατομμύριο δηλωμένους κατοίκους έχουν το Περιστέρι και το Ιλιον μαζί με την Πετρούπολη και τους όμορους δήμους), εμφανίζουν «μικρότερη μείωση» στα κρούσματα. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι τα κρούσματα υποκαταγράφονται πλέον σε όλη την επικράτεια της χώρας. Το κυβερνητικό επιτελείο, όμως, «προβληματίζεται» για τα Δυτικά Προάστια και το Κερατσίνι-Δραπετσώνα και όχι τυχαία.
Ξέρουν πολύ καλά ότι οι επιχειρήσεις «πνίγουν» τα κρούσματα και ότι τεστ γίνονται σπάνια στις βιομηχανίες. Οτι δεν υπάρχουν στοιχειώδη μέτρα προστασίας και κανένας ελεγκτικός μηχανισμός να τα επιβάλει, αφήνοντας ασύδοτους μικρούς και μεγάλους καπιταλιστές να συνεχίζουν την παραγωγή όπως όταν δεν υπήρχε πανδημία. Ξέρουν πολύ καλά ότι τα εργοστάσια είναι «πυριτιδαποθήκες» για τον ιό, όπως ήταν εξαρχής τα κάθε είδους συσκευαστήρια, κονσερβοποιεία, εργοστάσια επεξεργασίας κρέατος κτλ. στη βόρεια Ελλάδα από το φθινόπωρο. Ξέρουν πολύ καλά και το δηλώνουν ότι η πανδημία βρίσκεται μπροστά μας και ότι τα εμβόλια θα αργήσουν να αλλάξουν την κατάσταση της επιδημίας.
Στην ίδια «ενημέρωση», ο Μαγιορκίνης δήλωσε με νόημα: «Η έλευση του ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου αποτελεί την αιχμή του δόρατος της επιδημιολογικής αντιμετώπισης της πανδημίας, αλλά σε βάθος χρόνου. Ωστόσο, το εμβόλιο θα επιβραδύνει την πανδημία όταν το ποσοστό του κόσμου που θα έχει εμβολιαστεί ξεπεράσει τουλάχιστον το 50%. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε αρκετό δρόμο να διανύσουμε. Ακόμα βρισκόμαστε στην μέση ενός δύσκολου και μακρύ χειμώνα».
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Διασπορά και χώροι συνωστισμού στη βιομηχανία
Στις 17 Δεκέμβρη, η κυβέρνηση αποφάσισε να απαγορεύσει μετά τις 6 το απόγευμα την κυκλοφορία σε τρεις δήμους της Δυτικής Αττικής: Μάνδρα, Ασπρόπυργο και Ελευσίνα. Οταν αποφασίστηκε η επιβολή του μέτρου, στον Ασπρόπυργο υπήρχαν –κατά τις κυβερνητικές ανακοινώσεις- 166 καταγεγραμμένα ενεργά κρούσματα και στην Ελευσίνα 165. Στις 29 Δεκέμβρη, τα αντίστοιχα νούμερα ήταν 95 και 53.
Είχε προηγηθεί η χωροφυλακίστικη παραληρηματική δήλωση Χρυσοχοΐδη στις 16 Δεκέμβρη, που στοχοποιούσε τους Ρομά που έχουν καταυλισμούς στην περιοχή. Ελεγε συγκεκριμένα: «Δεν έχω να πω πολλά, στην πραγματικότητα έχω να πω ένα μόνο: Κανείς δεν μπορεί να κάνει του κεφαλιού του. Είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε, να εξηγήσουμε, να συνδράμουμε, αλλά του κεφαλιού του κανείς. Σε αντίθετη περίπτωση θα σφραγισθούν οι περιοχές, ακόμη και σπίτι – σπίτι… Δεν είναι ούτε απειλή, ούτε προειδοποίηση. Είναι απόφαση και θα γίνει έτσι αν χρειαστεί».
Την Παρασκευή στις 18 Δεκέμβρη, ο Χαρδαλιάς στην κυβερνητική ενημέρωση άδειασε τον Χρυσοχοΐδη, αναδεικνύοντας την πραγματική εστία στην περιοχή, που δεν είναι άλλη από τους χώρους συνωστισμού στις αποθήκες, βιοτεχνίες, εργοστάσια, μάντρες και συνεργεία, όπως επισημάναμε σε άρθρο μας στις 17 Δεκέμβρη με τίτλο «Δυτική Αττική: Κλείστε εργοστάσια αποθήκες κτλ, με πληρωμή και ασφάλιση των εργατών!».
Ελεγε συγκεκριμένα ο Χαρδαλιάς:
«Ο μέσος όρος ηλικίας των κρουσμάτων είναι τα 41 – 55 έτη. Αξίζει να σημειωθεί όμως, ότι το 28% των ενεργών κρουσμάτων και το 22% των στενών επαφών των Δήμων Ασπροπύργου και Ελευσίναςσυνδέονται με μετακινήσεις ή επισκέψεις στον όμορο Δήμο Μάνδρας. Αντίστοιχα, το 41% των κρουσμάτων και των στενών επαφών τους στο Δήμο Μάνδρας, συνδέεται με μετακινήσεις και επισκέψεις στους όμορους Δήμους Ελευσίνας και Ασπροπύργου. Παρατηρείται, λοιπόν, μεγάλη κινητικότητα και διάδραση στις μετακινήσεις μεταξύ των τριών αυτών όμορων Δήμων της Δυτικής Αττικής, με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να αφορά σε επαγγελματικές υποχρεώσεις. Επίσης, ενημερωτικά επισημαίνουμε ότι το 78,7% των ενεργών αυτών κρουσμάτων είναι με κύρια ή δευτερεύοντα συμπτώματα, 50,38% στην πρώτη περίπτωση και 28,32% στη δεύτερη. Τέλος, το 24,31% των κρουσμάτων είναι ιδιωτικοί υπάλληλοι και το 29,22% είναι εργάτες σχετιζόμενοι με φορτοεκφορτώσεις ή με καλλιέργεια γης, οικοδόμοι, πλανόδιοι μικροπωλητές ή έμποροι φρούτων και λαχανικών, συλλέκτες ανακυκλώσιμων υλικών και αυτοαπασχολούμενοι μηχανικοί αυτοκινήτων, με εύλογα πολλαπλές επαγγελματικές μετακινήσεις στην περιοχή».
Ο Χαρδαλιάς ομολογούσε ότι η έξαρση της διασποράς στην περιοχή οφείλεται στο συνωστισμό στους χώρους εργασίας. Ο ίδιος σε παλαιότερη ανακοίνωσή του είχε παραδεχτεί ότι το τέστιγκ στη βιομηχανία είχε αφεθεί στην απόλυτη ευχέρεια των καπιταλιστών. Ελεγε: «Ενθαρρύνουμε και συστήνουμε στις επιχειρήσεις ελέγχους προσωπικού, με ίδια μέσα, με πρωτοβουλία των ιδιοκτητών τους και για την διενέργεια των περιοδικών ελέγχων θα ακολουθηθεί το μοντέλο 0-5-10, δηλαδή ο έλεγχος την πρώτη, την πέμπτη και την δέκατη ημέρα».
O πρόεδρος του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Ελευσίνας Νίκος Ευάγγελος κατήγγειλε δημόσια ότι: «Τα εργοστάσια είναι ανεξέλεγκτα», ότι οιεργαζόμενοι δεν υποβάλλονται σε τεστ του ΕΟΔΥ αλλά ούτε γίνονται έλεγχοι ως προς την τήρηση μέτρων μεταξύ των εργαζομένων. «Ενα εργοστάσιο πουβρισκόταν σε αναστολή εργασιών, δούλευε κανονικά και η εντολή προς τους εργάτες ήταν “αν φανεί ελεγκτής, ανεβείτε στην ταράτσα“».
Eκπρόσωποι σωματείων εργαζομένων της Δυτικής Αττικής που είναι κοντά στο ΠΑΜΕ πραγματοποίησαν διαμαρτυρία έξω από το Υπουργείο Εργασίας στις 22 Δεκέμβρη. Οι εκπρόσωποί τους ανέφεραν: «Συνάδελφοί μας καταγγέλλουν ότι οι συνθήκες εργασίας σε πολλούς χώρους εργασίας παραμένουν ίδιες, σαν να μην υπάρχει επιδημία. Στις περισσότερες επιχειρήσεις δεν γίνονται τεστ. Σε άλλες εργαζόμαστε χωρίς μάσκα και αντισηπτικά, ο ένας πάνω στον άλλο. Ακόμα και εκεί που παίρνουν κάποια στοιχειώδη μέτρα δεν είναι ολοκληρωμένα, δεν αφορούν το σύνολο των εργαζομένων, εργολαβικούς και μετανάστες […] Στους χώρους δουλειάς αποκρύπτουν τα κρούσματα, ενώ το κράτος δεν κάνει ελέγχους, έχοντας υποστελεχωμένους τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, δεν δημοσιοποιεί τον αριθμό κρουσμάτων που υπάρχουν στις επιχειρήσεις».
Σε πρόσφατή ανάλυσή μας δείξαμε ότι κάθε αερογενώς μεταδιδόμενο νόσημα που έγινε πανδημία (αναφέραμε ως παράδειγμα συγκεκριμένα διαγράμματα θνητότητας για τη φονική γρίπη του ‘18 σε Αγγλία-Ουαλία) εκδηλώνεται ανά κύματα: ανοιξιάτικο, θερινό και χειμερινό. Στην περίπτωση της γρίπης, οι νεκροί του χειμερινού κύματος ήταν υπερδιπλάσιοι του ανοιξιάτικου. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες που είχαν πλήρη επιδημιολογικό κύκλο covid-19 την άνοιξη, το σύνολο των νεκρών του χειμερινού κύματος δεν έχει ξεπεράσει ακόμη τους νεκρούς του ανοιξιάτικου κύματος. Γι’ αυτό, άλλωστε, αυτή τη στιγμή στην Αγγλία και στη Γερμανία οι νεκροί εκτινάσσονται.
Αυτό σημαίνει ότι η πανδημία θα συνεχίσει το φονικό της πέρασμα στο χειμερινό της κύμα, τουλάχιστον για τους επόμενους δυο μήνες, τον Γενάρη και τον Φλεβάρη. Η Ελλάδα δεν είχε ολοκληρωμένο επιδημιολογικό κύκλο την άνοιξη, για να κάνουμε συγκρίσεις με το ανοιξιάτικο κύμα, γιατί εξαρχής η διασπορά ήταν μικρή, όπως σε όλες τις χώρες την Βαλκανίων, λόγω των λιγότερων πτήσεων με το εκκολαπτήριο της πανδημίας στη Βόρεια Ιταλία και τη Κίνα. Από τη στιγμή, όμως, που η πανδημία εξελίσσεται από τα τέλη Νοέμβρη με όμοιους όρους σε όλη την κεντρική και νότια ηπειρωτική Ευρώπη, με χρονική καθυστέρηση 7-15 ημερών, η χώρα μας δεν πρόκειται να βρεθεί σε διαφορετική κατάσταση από τις υπόλοιπες.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τα παραπάνω, η σχετική μείωση που παρατηρείται στους νεκρούς την τελευταία βδομάδα δεν προμηνύει ότι βρισκόμαστε στην κάθοδο του πανδημικού κύματος. Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας, επιπλέον, ότι στην Αττική η θερμοκρασία είναι ακόμη χαμηλή, με ανοιξιάτικο καιρό. Η κατάσταση θα αλλάξει όταν θα πέσει σημαντικά η θερμοκρασία.
Το συμπέρασμα ότι δεν είμαστε στην κάθοδο επαληθεύεται και από τη συμπεριφορά της επιδημίας της εποχική γρίπης, τόσο όσον αφορά τα καταγεγραμμένα κρούσματα όσο και τους θανάτους. Από την έκθεση του ΕΟΔΥ για τη δραστηριότητα της γρίπης στην Ελλάδα την περίοδο 2018-2019 αντλούμε τα παρακάτω. Η καταγραφή των κρουσμάτων γίνεται με τον εξής τρόπο: το λεγόμενο «σύστημα παρατηρητών νοσηρότητας», ένα δίκτυο στο οποίο συμμετέχουν εθελοντικά ιδιώτες γιατροί και το κουτσουρεμένο δημόσιο πρωτοβάθμιο σύστημα υγείας, καταγράφει τα περιστατικά με συμπτώματα γρίπης στις χίλιες επισκέψεις ασθενών μέσα σε μια βδομάδα. Σύμφωνα λοιπόν με την ανάλυση για το 2018-2019, η δραστηριότητα της γρίπης άρχισε να αυξάνει σταδιακά από την εβδομάδα 52/2018 (24-30 Δεκέμβρη 2018) με κορύφωση την εβδομάδα 6/2019 (4-10 Φλεβάρη 2019).
Οσον αφορά τους καταγεγραμμένους θανάτους από γρίπη σε ΜΕΘ και εκτός ΜΕΘ για το 2018-2019, ήταν 150 και κυμαίνονται σε υψηλά επίπεδα από τις 21 Γενάρη μέχρι και τις 9 Μάρτη. Οι μη καταγεγραμμένοι θάνατοι από γρίπη, όμως, είναι πολύ περισσότεροι, εκτιμώμενοι σε 1.071 για τη περίοδο 2018-2019. Για την εύρεσή των συνολικών νεκρών από γρίπη ακολουθείται η εκτίμηση της «υπερβάλλουσας θνησιμότητας». Υπολογίζεται ο μέσος όρος της γενικής θνησιμότητας των τελευταίων πέντε χρόνων από οποιαδήποτε αιτία. Η διαφορά της παρατηρούμενης θνησιμότητας του συγκεκριμένου χρόνου από τον μέσο όρο είναι η εκτίμηση της θνησιμότητας της γρίπης.
Σύμφωνα λοιπόν με το διάγραμμα του ΕΟΔΥ, στο χειμερινό κύμα η κορύφωση της θνησιμότητας της γρίπης για κάθε χρονιά από το 2014 έως το 2019 είναι περίπου στα τέλη Γενάρη με αρχές Φλεβάρη.
Πριν από την επιβολή των οριζόντιων μέτρων τον Μάρτη στην Ελλάδα, προβάλαμε ως σύνθημα ζύμωσης από τις στήλες της Κόντρας την αναστολή της παραγωγής και του εμπορίου, πλην των επιχειρήσεων που εξυπηρετούν την παραγωγή και διανομή ειδών πρώτης ανάγκης και την κοινή ωφέλεια, με πλήρη μισθό και ασφάλιση για τους εργαζόμενους που έμπαιναν σε αναστολή εργασίας. Στο μυαλό μας εκείνη τη στιγμή είχαμε δυο πρακτικά παραδείγματα καταπολέμησης της διασποράς του ιού: την αναστολή της παραγωγής στην Ουχάν από την κυβέρνηση της ιμπεριαλιστικής Κίνας, που συρρίκνωσε με επιτυχία τη διασπορά του ιού τον χειμώνα, και τον απεργιακό αγώνα του ιταλικού προλεταριάτου τον Μάρτη στη Λομβαρδία, με αίτημα την αναστολή της εργασίας πλην των αναγκαίων επιχειρήσεων για την τροφοδοσία του πληθυσμού με είδη πρώτης ανάγκης. Στη δεύτερη περίπτωση, η ίδια η εργατική τάξη έβαζε το δικό της ταξικό στίγμα στη διαχείριση της πανδημίας, κόντρα στην αστική τάξη της Ιταλίας, που ήθελε να διατηρήσει ανοιχτά τα εργοστάσια.
Οι χώροι εργασίας, ειδικά σε βιοτεχνίες, εργοστάσια, υπηρεσίες, όπου οι αποστάσεις είναι εκ των πραγμάτων μικρές, όπου η μάσκα διαλύεται μετά από μισάωρο εργασίας από τον ιδρώτα, είναι υγειονομικές βόμβες για τον ιό. Οι εργαζόμενοι που στοιβάζονται στα μέσα μαζικής μεταφοράς δεν πηγαίνουν βόλτα, πηγαίνουν στους χώρους δουλειάς. Η μεταφορά εκατοντάδων χιλιάδων κάθε μέρα από τη μια περιοχή στην άλλη εξαπλώνει και διατηρεί τη διασπορά του ιού.
Ο μόνος τρόπος για να συρρικνωθεί η διασπορά είναι η αναστολή της εργασίας σε μη αναγκαίες επιχειρήσεις. Οι πολιτικοί εκπρόσωποι του κεφαλαίου, όμως, δε θέλουν να διαταράξουν την κερδοφορία του κεφαλαίου. Η κυβέρνηση, όπως και οι «ενσωματωμένοι επιστήμονες», αποδίδουν τις ευθύνες της εξάπλωσης της διασποράς στην «ανευθυνότητα» ορισμένων πολιτών που δεν υπακούν στα υγειονομικά μέτρα. Τα οριζόντια περιοριστικά μέτρα, όμως, όπως εφαρμόζονται μέχρι σήμερα, δεν σταματούν την εξάπλωση της διασποράς. Απλώς μειώνουν τον ρυθμό της εξάπλωσης, απλώνοντας χρονικά τους νεκρούς και τις νοσηλείες.
