Στο πρώτο μέρος αυτής της ανάλυσης τονίσαμε ότι η εισβολή του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία είναι τμήμα μιας ευρύτερης ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης ανάμεσα στη Ρωσία και τη Δύση. Ο πόλεμος δεν διεξάγεται μόνο για την Ουκρανία, είναι τμήμα μιας ευρύτερης σύγκρουσης για το διαμοιρασμό των σφαιρών επιρροής και των αγορών πρώτων υλών με κύριο το πετρέλαιο και δευτερευόντως το φυσικό αέριο σε Ευρώπη και Ασία. Εστιάσαμε κυρίως στη μεγάλη σύγκρουση του ρωσικού ιμπεριαλισμού και του αμερικανικού ιμπεριαλισμού για την ενεργειακή τροφοδοσία της Ευρώπης με πετρέλαιο και την υπονόμευση της μεταπολεμικής στρατηγικής του αμερικανικού ιμπεριαλισμού για τον έλεγχο της ροής του πετρελαίου προς την ενεργοβόρα -πλην χωρίς δικές της ενεργειακές πρώτες ύλες- Ευρώπη και την αναπτυγμένη καπιταλιστικά ανατολική Ασία.
Σε αυτό το σημείωμα, θα αναφερθούμε στις βασικές οικονομικές πλευρές του ενεργειακού πολέμου και των κυρώσεων και σε επόμενα θα εστιάσουμε στα οικονομικά χαρακτηριστικά του ρωσικού ιμπεριαλισμού που πλέον από θέση ισχύος και όχι από τη θέση της ξεδοντιασμένης αρκούδας της εποχής του Γιέλτσιν αναμετριέται με όλα τα μέσα (πολεμικά και οικονομικά) για την εξασφάλιση των σφαιρών επιρροής που αντιστοιχούν στη δύναμη του κεφαλαίου του.
Το βασικό συνάλλαγμα της Ρωσίας σήμερα προκύπτει από την εξόρυξη και πώληση πετρελαίου στην Ευρώπη και την Ασία, όχι από την πώληση αερίου. Η πώληση ρωσικού φυσικού αερίου, σημαντικότατη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας για τις χώρες της Ευρώπης προσφέρει στο ρωσικό ιμπεριαλισμό κυρίως το βασικό εργαλείο για οικονομική, πολιτική πίεση και επιρροή. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, το 2021 η ΕΕ εισήγαγε 155 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου από τη Ρωσία, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 45% των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ και σχεδόν το 40% της συνολικής κατανάλωσης αερίου. Ας κρατήσουμε αυτό το νούμερο, γιατί όπως θα δούμε στη συνέχεια, στο εγγύς μέλλον δεν μπορεί να αντικατασταθεί σε καμία περίπτωση.
Στις κορυφαίες εξαγωγές της Ρωσίας συγκαταλέγονται το αργό πετρέλαιο (123 δισ. δολάρια), το διυλισμένο πετρέλαιο (66,2 δισ. δολάρια) και ακολουθούν το αέριο πετρελαίου (26,3 δισ. δολάρια), τα στερεά καύσιμα, κυρίως άνθρακας (17,6 δισ. δολάρια) και το σιτάρι (8,14 δισ. δολάρια). Το 60% περίπου του εξαγόμενου ρωσικού πετρελαίου κατευθύνεται στην Ευρώπη, το 35% στην Ασία. Η Ρωσία είναι η πρώτη χώρα σε εξαγωγή πετρελαίου στην Ευρώπη, έχοντας προ πολλού υπερκεράσει τη Σαουδική Αραβία.
Ο σκληρός οικονομικός πόλεμος προ των πυλών
Εδώ και ένα μήνα τα δυτικά παπαγαλάκια εστιάζουν στη σύγκρουση για το αέριο, κρύβοντας το γεγονός ότι οι χώρες της ΕΕ εξαρτώνται σε τρομακτικό βαθμό από το ρωσικό πετρέλαιο για τις μεταφορές τους. Το 2019, το 27% του πετρελαίου που εισαγόταν στην Ευρώπη προερχόταν από τη Ρωσία. Τόσο το ρωσικό αέριο όσο και το ρωσικό πετρέλαιο δεν έπαψαν ποτέ κατά τη διάρκεια του πολέμου να πουλιούνται στην ευρωπαϊκή αγορά. Επιπρόσθετα, οι εξυψωμένες τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου πολύ πάνω από την πραγματική ζήτηση δίνουν τη δυνατότητα στο ρωσικό ιμπεριαλισμό να απορροφά το σημαντικότερο τμήμα της επίθεσης που υφίσταται από τις κυρώσεις της Δύσης.
Οι πομφόλυγες του Μπάιντεν και της φον ντερ Λάιεν για αντικατάσταση τμήματος του ρωσικού αερίου με αμερικανικό LNG δεν έπεισαν κανέναν ευρωπαίο ηγέτη, όπως εξηγήσαμε αναλυτικά σε άρθρο μας στις 30 Μάρτη. Η υποσχόμενη αύξηση του LNG από τις ΗΠΑ θα έφτανε τα 15 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, δηλαδή κάτι λιγότερο από το 1/10 της προσφοράς της Ρωσίας! Οι διακηρύξεις αυτές απευθύνονται καθαρά για προπαγανδιστικούς λόγους στους λαούς της Ευρώπης, προκειμένου να τους παραμυθιάσουν.
Ενόψει των απειλών της Ρωσίας ότι θα σταματήσει την τροφοδοσία του αερίου σε «μη φιλικές» χώρες, εφόσον δεν καταβάλλουν τις πληρωμές σε ρούβλια, ο ίδιος ο Σολτς παραδέχτηκε στις 31 Μάρτη ότι η Γερμανία δεν μπορεί άμεσα να αντικαταστήσει το ρωσικό φυσικό αέριο με υγροποιημένο (LNG), λόγω… έλλειψης απαραίτητων υποδομών (μονάδες αεριοποίησης και αποθήκευσης). Αυτό που δεν είπε είναι ότι αυτές οι μονάδες κοστίζουν μερικά δισεκατομμύρια δολάρια. Η Γερμανία στρατηγικά επέλεξε εδώ και δυο δεκαετίες να μην τις δημιουργήσει, για να παραλαμβάνει μέσω των αγωγών το πολύ πιο φτηνό ρωσικό αέριο. Η φτηνή ενέργεια μείωνε για χρόνια το τελικό κόστος παραγωγής της γερμανικής βιομηχανίας, συμβάλλοντας στην ανταγωνιστικότητά της. Ο Σολτς υποσχέθηκε ότι θα αντικαταστήσει πολύ πιο γρήγορα το ρωσικό πετρέλαιο, αλλά και αυτή η υπόσχεση είναι «έπεα πτερόεντα».
Οπως έχουμε εξηγήσει αναλυτικά στο πρώτο μέρος της ανάλυσής μας, η Σαουδική Αραβία ήδη βρίσκεται στο «κόκκινο» σε χρέη, λόγω του ενεργειακού πολέμου με τη Ρωσία τα προηγούμενα χρόνια, και δεν έχει καμία διάθεση να αυξήσει την παραγωγή της, μειώνοντας τα κέρδη της. Δεύτερο, δεν είναι σίγουρο ότι διαθέτει τα κεφάλαια για να αυξήσει την παραγωγή της σημαντικά άμεσα. Σε ανύποπτη χρονική στιγμή, το 2020, η Σαουδική Αραβία επιχείρησε να ανεβάσει την παραγωγή για να κερδίσει τμήμα της διεθνούς αγοράς πετρελαίου. Τότε, ειδικοί αναλυτές στα ενεργειακά εξηγούσαν αναλυτικά τις ιδιαίτερες αδυναμίες αυτού του εγχειρήματος. Σταχυολογούμε ένα απόσπασμα από έναν «ειδικό» για τις τιμές του πετρελαίου, τον Mamdouh Salameh, σύμβουλο της Παγκόσμιας Τράπεζας, που έγραφε τότε:
«[..] η Σαουδική Αραβία δεν έχει την παραγωγική ικανότητα να πλημμυρίσει την παγκόσμια αγορά πετρελαίου με πετρέλαιο. Η Σαουδική Αραβία δεν είχε ποτέ παραγωγική χωρητικότητα 12,5 εκατομμύρια βαρέλια τη μέρα, όπως ισχυρίζεται, και δεν πρόκειται ποτέ να την αποκτήσει. Ετσι, η συζήτηση για αύξηση των εξαγωγών της κατά 3 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα είναι φάρσα. Η παραγωγή της κορυφώθηκε στα 9,65 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα το 2005 και έκτοτε βρίσκεται σε πτώση. Η Σαουδική Αραβία μπορεί στην καλύτερη περίπτωση να παράγει περίπου 8-9 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, με επιπρόσθετα 700.000 έως 1 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα να προέρχονται από την αποθήκευση».
H Ρωσία, όπως εξηγήσαμε στο πρώτο μέρος, εξάγει περίπου 8 εκατομμύρια βαρέλια τη μέρα, με το 60%, δηλαδή 4,8 εκατομμύρια βαρέλια περίπου, να κατευθύνονται στην Ευρώπη. Ο μόνος τρόπος να εξασφαλίσει η Ευρώπη πετρέλαιο άμεσα είναι οι χώρες του Κόλπου να χάσουν από πελάτη την Κίνα και άλλες ενεργοβόρες βιομηχανικές χώρες της ανατολικής Ασίας (Ιαπωνία, Νότια Κορέα), πράγμα που δεν θα κάνουν. Ακόμη και αν οι αμερικανοί ιμπεριαλιστές άρουν τις κυρώσεις στο Ιράν και τη Βενεζουέλα, θα χρειάζονταν αρκετό χρόνο και δαπάνη σημαντικού κεφαλαίου προκειμένου να παράγουν και να εξάγουν ένα μικρό ποσοστό του ρωσικού πετρελαίου που κατευθύνεται στην Ευρώπη. Και βέβαια, οι χώρες του Κόλπου θα αντιδρούσαν σφόδρα σε απόσυρση των κυρώσεων στο Ιράν. Το Ιράν είναι ο εχθρός τους και βασικός περιφερειακός ανταγωνιστής τους.
Παραθέτουμε απόσπασμα από τον γνώριμό μας «ειδικό» επί των τιμών του πετρελαίου Mamdouh Salameh σε πρόσφατο άρθρο του στις 15 Μάρτη (σ.σ.: οι επισημάνσεις παντού παρακάτω δικές μας):
«Η προσέγγιση των ΗΠΑ στη Βενεζουέλα δεν θα πάει καλύτερα. Η Βενεζουέλα δεν μπορεί να αυξήσει την παραγωγή της πάνω από 1,2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα επί του παρόντος, λόγω των αμερικανικών κυρώσεων και της έλλειψης επενδύσεων. Το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών πετρελαίου της πηγαίνει στην Κίνα για να πληρώσει για τα δάνεια που της έχει χορηγήσει η Κίνα όλα αυτά τα χρόνια. Επιπλέον, η Βενεζουέλα δεν θα προμηθεύσει τις Ηνωμένες Πολιτείες με αργό πετρέλαιο, ακόμη κι αν μπορεί, έως ότου αρθούν όλες οι κυρώσεις εναντίον της. Και για να προσθέσουμε στα δεινά των ΗΠΑ, η παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ δεν μπορεί να αυξηθεί φέτος κατά περισσότερο από 200.000-300.000 βαρέλια την ημέρα πάνω από τη μέση παραγωγή της, που ήταν 11 εκατομμύρια βαρέλια το 2021. […]
Τις τελευταίες ημέρες κυκλοφορούν φήμες ότι μια νέα πυρηνική συμφωνία μεταξύ του Ιράν και των Ηνωμένων Πολιτειών είναι πολύ κοντά […] Εάν επιτευχθεί συμφωνία, η μέγιστη επιπρόσθετη ποσότητα πετρελαίου που μπορεί αρχικά να φέρει το Ιράν στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου είναι περίπου 650.000 βαρέλια την ημέρα, που είναι η διαφορά μεταξύ των ιρανικών εξαγωγών αργού πετρελαίου πριν από τις κυρώσεις και μετά από τις κυρώσεις».
Ας δούμε λίγο και την κατάσταση που επικρατεί στις αμερικανόφιλες χώρες του Κόλπου. Μπορούν μήπως τα Αραβικά Εμιράτα να σώσουν την Ευρώπη; Ας δούμε λίγο τα νούμερα:
«Το 2020, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα εξήγαγαν 42 δισεκατομμύρια δολάρια σε αργό πετρέλαιο, γεγονός που τα κατέστησε στον έκτο μεγαλύτερο εξαγωγέα αργού πετρελαίου στον κόσμο. Την ίδια χρονιά, το αργό πετρέλαιο ήταν το σημαντικότερο εξαγόμενο προϊόν στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ο κύριος προορισμός των εξαγωγών αργού πετρελαίου από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι: Ιαπωνία (12,1 δισ. $), Κίνα (8,6 δισ. $), Ινδία (6,34 δισ. $), Ταϊλάνδη (3,84 δισ. $) και Νότια Κορέα (3,18 δισ. $)».
Οσον αφορά τη Σαουδική Αραβία το παρακάτω διάγραμμα από την Υπηρεσία Ενεργειακών Πληροφοριών των ΗΠΑ είναι κατατοπιστικότατο.
Οπως βλέπουμε από το διάγραμμα, η Σαουδική Αραβία εξάγει περίπου 3,8 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα στον υπόλοιπο πλανήτη, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης, εκτός από τις εξαγωγές που κάνει σε ΗΠΑ, Κίνα, Ιαπωνία, Νότια Κορέα και Ταϊβάν. Το ρωσικό πετρέλαιο δεν μπορεί να αντικατασταθεί ούτε άμεσα ούτε μεσοπρόθεσμα για την Ευρώπη από τις χώρες του Κόλπου.
Τα περιθώρια της κερδοφορίας από το πετρέλαιο, το οποίο δεν μπορεί να αντικατασταθεί ούτε άμεσα, ούτε μεσοπρόθεσμα από την παραγωγή άλλων χωρών, επιτρέπουν στον ρωσικό ιμπεριαλισμό να απειλεί με ενεργειακό πόλεμο την Ευρώπη, ανταποδίδοντας το ράπισμα για τις οικονομικές κυρώσεις που έχει υποστεί. Ανάμεσα στις σημαντικότερες κυρώσεις που επέβαλαν οι δυτικοί ιμπεριαλιστές, μετά την εισβολή του ρωσικού ιμπεριαλισμού στην Ουκρανία, ήταν η απειλή για πάγωμα των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Ρωσίας, που ανέρχονται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια. Τονίσαμε στο πρώτο μέρος:
«Οι Αμερικανοί απειλούν ότι μεγάλο τμήμα των εφεδρειών σε συνάλλαγμα, που έχει συλλέξει η Ρωσία και ανέρχεται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια, θα… “παγώσει”. Οι δυτικοί καλαμαράδες γράφουν μάλιστα ότι η Ρωσία θα… χρεοκοπήσει, γιατί δεν θα έχει να πληρώσει κουπόνι ομόλογου… 100 εκατομμυρίων δολαρίων τον Μάρτη!
Γιατί τότε οι αναπτυσσόμενες χώρες Ινδία και Βραζιλία και βέβαια πολύ περισσότερο η Κίνα να αποθεματοποιούν τα κέρδη τους και το συνάλλαγμά τους σε δολάρια και αμερικάνικα ομόλογα, όταν σε οποιαδήποτε στιγμή στο μέλλον οι ΗΠΑ μπορούν να τους επιβάλουν τέτοιου είδους κυρώσεις; Γιατί να χρηματοδοτούν τις ανεξέλεγκτες κινήσεις των ΗΠΑ; Γιατί να μην προβαίνουν σε συναλλαγές με το δικό τους νόμισμα; Κι αν γίνεται να “παγώσει“ μια τεράστια ποσότητα εκατοντάδων δισεκατομύριων δολαρίων, τότε τι αξία έχει το δολάριο; Η Ρωσία δεν είναι Ιράν και ακόμη και μετά την εφαρμογή των κυρώσεων, οι βασικές της τράπεζες παραμένουν στο λεγόμενο SWIFT, ένα διατραπεζικό πρόγραμμα για εντολές σε διατραπεζικές συναλλαγές. Γιατί η Ευρώπη έχει ανάγκη από το ρωσικό αέριο και πετρέλαιο.
Ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός δεν πρόκειται να προχωρήσει παραπάνω τη σύγκρουση σε αυτή τη φάση, γιατί ξέρει ότι σε αντίθετη περίπτωση θα πρέπει να αντιμετωπίσει μια νέα εποχή μετάβασης τεράστιου οικονομικού πληθωρισμού, όπως τη δεκαετία του ‘70. Κι αυτό θα γίνει απότομα, αν ξαφνικά οι χώρες που διαθέτουν τα περισσότερα αμερικανικά ομόλογα αποφασίσουν ότι δε θέλουν να βρεθούν “παγωμένα“ στα χαρτοφυλάκιά τους. Πέρα από τα “σκληρά λόγια“ και την προπαγάνδα, υπάρχει η οικονομία».
Εκτοτε, ήδη πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες πληρωμές για κουπόνια ομολόγων κι αυτές έγιναν από τα κατά τα άλλα «παγωμένα» συναλλαγματικά αποθέματα της Ρωσίας. Κι όμως, αυτό το γεγονός τα δυτικά παπαγαλάκια το έπνιξαν, παρότι μέσα στον Μάρτη διατείνονταν εν χορώ ότι επίκειται άμεσα χρεοκοπία της Ρωσίας.
Τί έγινε τελικά; Διαβάζουμε άρθρο στις 18 Μάρτη στο αμερικανικό δίκτυο CNBC (οι επισημάνσεις παρακάτω παντού δικές μας):
«Η JP Morgan Chase, η μεγαλύτερη τράπεζα των ΗΠΑ από άποψη ενεργητικού, είχε κληθεί από την κεντρική τράπεζα της Ρωσίας να διεκπεραιώσει τις πληρωμές κουπονιών 117 εκατομμυρίων δολαρίων που είχε στα κρατικά της ομόλογα. Η πληρωμή μεταφέρθηκε στον αντιπρόσωπο πληρωμών της Citi στο Λονδίνο μετά από διαβούλευση με το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ. Εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ αρνήθηκε να σχολιάσει όταν επικοινώνησε με το CNBC το πρωί της Παρασκευής. Η JP Morgan Chase και η Citi αρνήθηκαν επίσης να σχολιάσουν.
Ο Tim Ash, ανώτερος στρατηγικός αναλυτής αναδυόμενων αγορών στην BlueBay Asset Management, περιέγραψε την πληρωμή ως “γελοία κίνηση” από το Γραφείο Ελέγχου ξένων περιουσιακών στοιχείων του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ. Η OFAC (σ.σ.: Το Γραφείο Ελέγχουν Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων) διαχειρίζεται και επιβάλλει οικονομικές κυρώσεις με βάση τους στόχους εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. “Η OFAC σώζει δυτικούς κατόχους ομολόγων που θα έπρεπε να γνωρίζουν καλύτερα και των οποίων οι ενέργειες λειτουργούσαν ενάντια στα συμφέροντα της δυτικής ασφάλειας και παίρνοντας χρήματα από ένα πιθανό ταμείο αποζημίωσης της Ουκρανίας”, είπε ο Ash μέσω email την Παρασκευή, σημειώνοντας ότι οι Ρώσοι ήταν ο “μεγαλύτερος ωφελούμενος” αυτής της πληρωμής του ομολόγου. Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ έχει δηλώσει προηγουμένως ότι οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν κατά της Ρωσίας δεν εμποδίζουν τη χώρα να καλύψει τις πληρωμές του διεθνούς χρέους της, τουλάχιστον μέχρι τις 25 Μαΐου».
Το ομόλογο πληρώθηκε κανονικότατα, λοιπόν, από τα «παγωμένα» αποθέματα και τα γελοία δυτικά παπαγαλάκια, ενεργώντας κανονικά σαν φερέφωνα, έθαψαν την είδηση γιατί έπληττε την αξιοπιστία των αφεντικών τους, που απειλούσαν με θεούς και δαίμονες τη Ρωσία για επικείμενη χρεοκοπία, αλλά την τελευταία στιγμή έκαναν πίσω για να σώσουν τους ομολογιούχους τους που θα καρπώνονταν το κουπόνι του ρωσικού ομολόγου.
Η Ρωσία μέχρι το τέλος του χρόνου θα πρέπει να κάνει πληρωμές 4,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων για δάνειά της. Ηδη, σύμφωνα με το Reuters, η αμερικανική J.P. Morgan μεσολάβησε ξανά για πληρωμή κουπονιού ευρωομολόγου αξίας 102 εκατομμυρίων δολαρίων στις 29 Μάρτη. Oταν κλήθηκαν τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα να σχολιάσουν, αρνήθηκαν.
Αμεσα αυτή τη βδομάδα (ως 4 Απρίλη, σύμφωνα με το Reuters) το ρωσικό κράτος πρέπει να καταβάλει νέες πληρωμές. Στις 29 Μάρτη, η Ρωσία προσφέρθηκε να αγοράσει ευρωομόλογο αξίας δύο δισεκατομμύρια δολάρια σε ρούβλια από τους ομολογιούχους στο 100% της ονομαστικής του αξίας.
Υπό την απειλή να σταματήσουν οι πληρωμές από τα «παγωμένα» συναλλαγματικά αποθέματά της σε δολάρια ή και να κατασχεθούν διά παντός από τους Αμερικανούς, η Ρωσία απειλεί τις ευρωπαϊκές χώρες ότι θα κλείσει τη στρόφιγγα του αερίου, στην περίπτωση που δεν της καταβάλλουν τις πληρωμές για το αέριο που προμηθεύονται σε ρούβλια. Καμία ευρωπαϊκή ιμπεριαλιστική χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την απειλή. Θα οδηγηθεί αυτομάτως σε αναστολή σημαντικού τμήματος της βιομηχανικής της παραγωγής, σε σαφέστατα χειρότερη κατάσταση απ’ ό,τι την περίοδο του λοκντάουν, αφήνοντας τους ανταγωνιστές τους στις ΗΠΑ και την Κίνα να κάνουν πάρτι στις αγορές που δεν θα μπορούν να εφοδιάζουν με δικά τους βιομηχανικά εμπορεύματα.
Οι ΗΠΑ μπορούν να αντέξουν χωρίς ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, γιατί παράγουν και τα δύο. Η Ρωσία μπορεί να αντέξει για μήνες χωρίς την αγορά του φυσικού αερίου από την Ευρώπη, γιατί το φυσικό αέριο δεν είναι η βασική πηγή συναλλάγματός της. Η ιμπεριαλιστική Γερμανία, η ιμπεριαλιστική Ιταλία και η ιμπεριαλιστική Γαλλία, όμως, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντέξουν.
Παραθέτουμε απόσπασμα από το πρόσφατο άρθρο του Mamdouh Salameh:
«Η ΕΕ θα παραμείνει εξαρτημένη από τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου στο εγγύς μέλλον. Ο λόγος είναι ότι όλοι οι εναλλακτικοί δυνητικοί προμηθευτές φυσικού αερίου και LNG δεν μπορούν να παρέχουν αρκετές προμήθειες για να αντικαταστήσουν τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου.
Η Νορβηγία, για παράδειγμα, δεν μπορεί να αυξήσει τον εφοδιασμό της στην ΕΕ πέρα από το τρέχον επίπεδο. Επιπλέον, ο μέγιστος όγκος φυσικού αερίου που διοχετεύεται μέσω του αγωγού South Gas Corridor (SGC) από το Αζερμπαϊτζάν προς την ΕΕ μέσω Τουρκίας δεν μπορεί να αυξηθεί πέραν των 20 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως, που είναι η χωρητικότητα του αγωγού φυσικού αερίου.
Επιπλέον, υπάρχει όριο στο πόσο μεγάλοι προμηθευτές LNG όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Κατάρ και η Αυστραλία μπορούν να επεκτείνουν την ικανότητα παραγωγής LNG τα επόμενα πέντε χρόνια για να ικανοποιήσουν την αυξανόμενη ζήτηση τόσο από την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού όσο και από την ΕΕ.
Προς το παρόν, το Ιράν δεν έχει ούτε μεγάλους αγωγούς για να μεταφέρει το φυσικό αέριό του στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας, ούτε έχει ικανότητα εξαγωγής LNG. Θα χρειαστούν χρόνια μέχρι το Ιράν να μπορέσει να μεταφέρει το αέριό του στην ΕΕ.
Στη συνέχεια, υπάρχει ο παράγοντας κόστους. Οι τιμές του LNG δεν μπορούν ποτέ να συγκριθούν με τις αντίστοιχες τιμές του ρωσικού φυσικού αέριου. Αυτό θα επιφέρει πολύ μεγάλο βάρος στον προϋπολογισμό της ΕΕ, δεδομένης της εκτοξευόμενης τιμής του LNG και του φυσικού αερίου και του γεγονότος ότι η παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου θα αντιμετωπίζει ελλείψεις για τα επόμενα χρόνια και έναν έντονο ανταγωνισμό μεταξύ της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού και της ΕΕ».
Πέρα λοιπόν από τα ηχηρά λόγια και τις απειλές, υπάρχει η οικονομία. Η προπαγάνδα κάθε πλευράς απειλεί με θεούς και δαίμονες, αλλά όλα αυτά περνούν στη λήθη από τα μίντια, μόλις οι συμφωνίες κλειστούν παρασκηνιακά. Αν καθόμασταν να διαβάσουμε τα πρωτοσέλιδα και τα κεντρικά άρθρα όλων των εφημερίδων σε όλες τις αντίστοιχες ιμπεριαλιστικές συγκρούσεις του «ψυχρού πολέμου», θα συγκεντρώναμε εξωφρενικές δηλώσεις πολιτικών ηγετών, που ποτέ δεν καταγράφηκαν στα ιστορικά εγχειρίδια, τα οποία βέβαια εξωραΐζουν τους ηγέτες της κάθε πλευράς, σβήνοντας τις υποσχέσεις τους, τα παραμύθια τους, τις πολεμικές ιαχές τους και τις κωλοτούμπες τους.
Ενας «έντιμος συμβιβασμός» θα «ξεπάγωνε» τα αποθέματα της Ρωσίας, και ως το κλείσιμο της παρασκηνιακής συμφωνίας ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να έχει λάβει τέλος, με τη Ρωσία να εξασφαλίζει ξανά τη σφαίρα επιρροής της που έχασε το 2014.
Σε διαφορετική περίπτωση η σύγκρουση θα οδηγήσει σε ένα παρατεταμένο οικονομικό πόλεμο με απρόβλεπτες διαστάσεις για την οικονομία της Δύσης. Οχι μόνο των ιμπεριαλιστικών χωρών της ΕΕ, που θα γονατίσουν, αποσύροντας βάρδιες από τα εργοστάσια, αλλά και των ΗΠΑ. Αν οι δυτικοί ιμπεριαλιστές επιμείνουν στις κυρώσεις, η Ρωσία θα αναγκαστεί να διοχετεύσει την παραγωγή της στην Κίνα, στην Ινδία και σε άλλες ταχύτατα βιομηχανικά αναπτυσσόμενες χώρες που χρειάζονται φτηνό ρωσικό αέριο και πετρέλαιο. Οι εξαγωγές αυτές θα πάψουν πια να πληρώνονται σε δολάρια. Η ισχύς του «πετροδολάριου» θα εξασθενίσει.
Η ισχύς αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι το πετρέλαιο και άλλα βασικά εμπορεύματα της βιομηχανίας πουλιούνται στο νόμισμα των ΗΠΑ και τα κέρδη αποθεματοποιούνται σε ομόλογα των ΗΠΑ. Στην περίπτωση της εξασθένισης της ισχύος του πετροδολαρίου, οι ΗΠΑ θα βρεθούν απότομα σε συνθήκες βαθύτατου πληθωρισμού, όμοιου με αυτόν της δεκαετίας του ‘70, πυροδοτώντας μια αλυσιδωτή αντίδραση σε χώρες που θα θέλουν να ξεφορτωθούν τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου.
Παπαγαλάκια της ρωσικής προπαγάνδας ήδη τιτιβίζουν χαρούμενα. «Αυτή είναι μια πάλη για μια εντελώς καινούργια σχέση και επιστροφή στην πολυμέρεια με σεβασμό στην ανεξαρτησία και την ισότητα των κρατών, όπως την οραματίστηκαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά τώρα με απίστευτη οικονομική ορμή για το γενικό όφελος. Ο καθένας στον κόσμο καταλαβαίνει ότι η Αμερική και η Δύση υπήρξαν επί μακρόν εκμεταλλευτικές. Γινόμαστε τώρα μάρτυρες ενός νέου διεθνισμού της απελευθέρωσης», δήλωσε ο σέρβος δικηγόρος Μπράνκο Πάβλοβιτς, που συμπλήρωσε ότι η Ρωσία, η Κίνα και η Ινδία διαδραματίζουν ρόλους κλειδί στην οικοδόμηση ενός νέου παγκόσμιου οικονομικού συστήματος που είναι περισσότερο δίκαιο απ’ όσο θα μπορούσε να είναι μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο!
Ο ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Ριάμπκοφ δήλωσε ότι τα κράτη των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική) θα βρίσκονται στο κέντρο μιας νέας παγκόσμιας τάξης και τόνισε ότι η απαίτηση για πληρωμή σε ρούβλια «δεν αποτελεί αλλαγή στους όρους των [ενεργειακών] συμβολαίων», αλλά μάλλον «προστασία των ρωσικών συμφερόντων».
Ο Αλφρέδο Χαλίφε-Ράχμε, μεξικανός πολιτικός επιστήμονας, δήλωσε ότι «η απαίτηση της Μόσχας ότι το αέριό σας θα πληρώνεται σε ρούβλια» είναι ένα παράδειγμα «της αποδόμησης του παγκοσμιοποιημένου μοντέλου στο ενεργειακό πλαίσιο». Και εξήγησε ότι «η οικονομική παγκοσμιοποίηση με την κυριαρχία του δολαρίου έφερνε ετήσια κέρδη 1 τρισ. δολαρίων για τις ΗΠΑ, περίπου 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Η αλλαγή αυτού του παραδείγματος ίσως γίνει ένα από τα πιο σοβαρά χτυπήματα του Ουκρανικού στα αμερικάνικα συμφέροντα».
Περιττεύει να τονίσουμε ότι σε κάθε περίπτωση το βάρος της σκληρής ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης θα το πληρώνουν οι εργάτες και τα φτωχά λαϊκά στρώματα σε Ανατολή και Δύση.
