Το Δημοκρατικό Κόμμα του Κουρδιστάν, που ελέγχει ένα τμήμα του κουρδικού θύλακα στο βόρειο Ιράκ, υπέγραψε την περασμένη χρονιά μυστικά με τη νορβηγική εταιρία DNO μια συμφωνία διάνοιξης γεωτρήσεων πετρελαίου κοντά στη συνοριακή πόλη Zakho, σύμφωνα με ρεπορτάζ της αμερικάνικης εφημερίδας «Los Angeles Times» (1/12/05). Είναι η πρώτη, όπως παρουσιάζεται από τους ιρακινούς αξιωματούχους και την εταιρία, συμφωνία εξερεύνησης νέων αποθεμάτων πετρελαίου στο Ιράκ μετά την αμερικάνικη εισβολή το 2003.
Οι εργασίες των γεωτρήσεων ξεκίνησαν επίσημα στις 29 Νοεμβρίου μετά από τη σχετική τελετή, κατά την οποία ο πρωθυπουργός της τοπικής κυβέρνησης Nechirvan Barzani υποσχέθηκε ότι «δεν υπάρχει περίπτωση το Κουρδιστάν να δεχτεί ότι η κεντρική κυβέρνηση θα ελέγχει τις πλουτοπαραγωγικές πηγές του».
Την επόμενη μέρα ο εκπρόσωπος του ιρακινού πρωθυπουργού Ιμπραήμ Τζαφάρι δήλωσε ότι η συμφωνία προκάλεσε έκπληξη και ότι δεν είχε τεθεί ποτέ στο υπουργικό συμβούλιο, ενώ ο ηγέτης του Ιρακινού Ισλαμικού Κόμματος δήλωσε: «Αυτό είναι πρωτοφανές. Ενεργούν σαν να είναι ανεξάρτητη χώρα. Αυτό είναι ιρακινό πετρέλαιο και πρέπει να μοιράζεται σε όλους τους Ιρακινούς».
Ιρακινοί νομικοί και ξένοι αναλυτές στον τομέα της πετρελαιοβιομηχανίας θέτουν υπό αμφισβήτηση τη συμφωνία, θεωρώντας ότι παραβιάζει ακόμη και το κατοχικό Σύνταγμα που εγκρίθηκε στις 15 του Οκτώβρη, το οποίο ανοίγει το δρόμο για το διαμελισμό του Ιράκ. Στο συγκεκριμένο ζήτημα το Σύνταγμα ορίζει ότι η ενεργειακή πολιτική της χώρας θα διατυπωθεί από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση και τις τοπικές κυβερνήσεις από κοινού και ότι θα αποφασίσει η βουλή που θα προκύψει από τις εκλογές της 15ης του Δεκέμβρη για το πώς θα κατανεμηθεί ο πετρελαϊκός πλούτος της χώρας. Ομως υπάρχει και μια διφορούμενη αναφορά η οποία προβλέπει ότι θα αποζημιωθούν οι περιοχές που ζημιώθηκαν και στερήθηκαν άδικα πόρων από το προηγούμενο καθεστώς. Εκεί πατούν οι κουρδικές αρχές και υποστηρίζουν ότι μπορούν να μοιραστούν την υπάρχουσα πετρελαϊκή υποδομή στην περιοχή του Κιρκούκ με την κεντρική κυβέρνηση, αλλά τα πετρελαϊκά αποθέματα που θα ανακαλυφτούν από δω και πέρα πρέπει να βρίσκονται υπό τον έλεγχο της περιοχής στην οποία βρίσκονται. Σ’ αυτό το σκεπτικό, το οποίο βέβαια δεν έχει καμιά νομική υπόσταση, στηρίζεται και η συμφωνία με τη νορβηγική πετρελαϊκή εταιρία.
Υπάρχει όμως και συνέχεια. Το άλλο αφεντικό του κουρδικού θύλακα, η κυβέρνηση της Πατριωτικής Ενωσης του Κουρδιστάν με έδρα τη Σουλαϊμανίγια, που ελέγχει το ανατολικό κομμάτι του θύλακα, σπεύδει να υπογράψει ενεργειακές συμφωνίες χωρίς την έγκριση της κεντρικής κυβέρνησης. Ήδη έχει υπογράψει μια συμφωνία παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος με μια τούρκικη εταιρία και διερευνά τη δυνατότητα σύναψης πετρελαϊκής συμφωνίας με ξένη εταιρία για έρευνες κοντά στην πόλη Chamchamal, μια περιοχή όπου υπάρχουν αρκετές αδρανείς πετρελαιοπηγές.
Η ιστορία αυτή θα σταματήσει στην κουρδική περιοχή; Μάλλον απίθανο, όταν τα μεγαλύτερα πετρελαϊκά αποθέματα βρίσκονται στο νότιο Ιράκ και είναι γνωστό ότι ανάλογη πολιτική προωθείται και από κάποιες σιιτικές πολιτικές δυνάμεις. Είναι ηλίου φαεινότερο ότι οι κινήσεις των κουρδικών αρχών δημιουργούν πολύ σοβαρά τετελεσμένα. Βαδίζουν στο δρόμο διαμελισμού του Ιράκ που άνοιξε το κατοχικό Σύνταγμα. Εν γνώσει και με την κάλυψη φυσικά των αμερικάνων κατακτητών, τα συμφέροντα των οποίων εξυπηρετούνται με τον καλύτερο τρόπο, αν καταφέρουν να δημιουργήσουν ένα συνομοσπονδιακό Ιράκ, που θα αποτελείται από αδύναμα και εύκολα ελεγχόμενα κρατίδια και θα έχει μια κεντρική κυβέρνηση με περιορισμένες εξουσίες, για να μπορούν να λυμαίνονται ανενόχλητα τον πετρελαϊκό πλούτο της χώρας.
Ομως οι εξελίξεις αυτές εγκυμονούν ένα ακόμη σοβαρό κίνδυνο, την έξαρση των εθνικών και θρησκευτικών αντιθέσεων, που δεν είναι δύσκολο να οδηγήσουν σε πραγματικό εμφύλιο πόλεμο. Γιατί είναι βέβαιο ότι οι δυνάμεις που συγκροτούν τον κορμό της ιρακινής αντίστασης ενάντια στην αμερικάνικη κατοχή και έχουν την πλατιά υποστήριξη του πληθυσμού στο κεντρικό Ιράκ, που στερείται πετρελαϊκού πλούτου, δεν θα αφήσουν τις αρχές κατοχής να διαμελίσουν ανενόχλητα τη χώρα και να διαμοιράσουν όπως θέλουν το φυσικό της πλούτο. Από την άλλη, οι Αμερικάνοι, βλέποντας ότι ο καιρός περνά χωρίς να μπορούν να κερδίσουν τον πόλεμο με την ιρακινή αντίσταση, είναι πολύ πιθανό να παίξουν το χαρτί του εμφυλίου πολέμου για να βγουν από το αδιέξοδο αναλαμβάνοντας το ρόλο του μεσολαβητή.