Γράφαμε πριν από λίγες μέρες για το . Η απώλεια οχτώ ζωών είναι, φυσικά, ένα τεράστιο ζήτημα, όμως ζωές θα εξακολουθήσουν να χάνονται και περιουσίες να καταστρέφονται, αν συνεχιστεί η ίδια αντιδασική-αντιπεριβαλλοντική πολιτική. Γι’ αυτό επιμένουμε να τοποθετούμε κάθε γεγονός, λιγότερο ή περισσότερο δραματικό, στη μεγάλη εικόνα της ακολουθούμενης , που ακολουθούν διαχρονικά όλες (μηδεμιάς εξαιρουμένης) οι αστικές κυβερνήσεις.
Στο ιστολόγιο της ανεξάρτητης πρωτοβουλίας πολιτών δημοσιεύτηκε πρόσφατα (στις 27 Ιούλη) μια εκτενής αποκαλυπτική ανάλυση για ένα περιβαλλοντικό έγκλημα που συντελείται στην καρδιά της Αττικής, στο οικοσύστημα της Πεντέλης και του ποταμού Βαλανάρη. Την αναδημοσιεύουμε, συντασσόμενοι με όσους και όσες δίνουν πραγματικό αγώνα για να σώσουν το περιβάλλον από τις ακόρεστες ορέξεις της καπιταλιστικής «ανάπτυξης».
Παρακολουθούμε τους τελευταίους μήνες την ραγδαία εξέλιξη ενός παλιού σχεδίου τουριστικής αξιοποίησης του ποταμού Βαλανάρη, που εξυφαίνεται μεθοδικά με τη συμμετοχή και τη συμβολή τοπικών παραγόντων, κατοίκων της δημοτικής ενότητας Πικερμίου και ορισμένων μπιζναδόρων της οικολογίας. Αξιοποίηση που θα φουσκώσει τσέπες, αλλά θα “ξεφουσκώσει” την κοίτη του ποταμού από την χλωρίδα και την πανίδα και θα οδηγήσει σε εξόντωση το ποτάμιο οικοσύστημα.
Οι θέσεις της ανεξάρτητης πρωτοβουλίας πολιτών για το ζήτημα αυτό έχουν καταγραφεί στις δημοσιεύσεις του ιστολογίου μας και εμπεριέχονται σε δημοσιεύσεις του ιστολογίου :
Ας ξεδιπλώσουμε, όμως, αναλυτικότερα και πιο ολοκληρωμένα το σχέδιο, σε ένα χρονικό εύρος και με νεότερα στοιχεία.
Την συνεδρίασε και το για να συζητηθεί η αυξημένη επισκεψιμότητα των καταρρακτών του Βαλανάρη. Καμία ειδοποίηση δεν στάλθηκε στους δημότες και καμία πρόσκληση δεν δημοσιεύτηκε στην . Ή, έτσι τουλάχιστον θεωρούσαμε τότε, μιας και η πρόσκληση είχε δημοσιευτεί, τελικά, σε μια και επίσης ορισμένοι δημότες είχαν ειδοποιηθεί και, όπως μάθαμε, τελικά παραβρέθηκαν στο Τ.Σ. Η πρωτοβουλία μη έχοντας προσκληθεί και αγνοώντας πού και πότε θα συνεδρίαζε το Τ.Σ. έστειλε επιστολή [] προς τον πρόεδρο του Τ.Σ., , ζητώντας την και . Ομοίως έπραξε και η [αρ.πρωτ. Κ.Σ. 38/20-5-2020].
Ενώ οι μέρες περνούσαν χωρίς να έχουμε καμία ενημέρωση από οιονδήποτε (…) για ό,τι διαμείφθηκε στην συνεδρίαση του Τ.Σ., την δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα άρθρο γνωστής (μας) κατοίκου του Ντραφίου που να γνωρίζει καλά τα τεκταινόμενα στον Βαλανάρη και να υπερασπίζεται το υποβαθμιζόμενο και απροστάτευτο οικοσύστημα του ποταμού απέναντι στην της τοπικής και κεντρικής διοίκησης. Προσπερνώντας κάποιες άκομψες και αμφιλεγόμενες αναφορές για την και για , το δημοσίευμα καταλήγει ως εξής:
Λίγες μέρες αργότερα, την , δημοσιεύεται σε παρακμιακή εθνικιστική ιστοσελίδα νέο άρθρο της ίδιας κατοίκου του Ντραφίου, αρκετά πιο κατατοπιστικό αυτή τη φορά. Γίνεται φανερό πλέον ότι οι κάτοικοι του Ντραφίου εντοπίζουν το ζήτημα στην επιβάρυνση που δέχεται το πληγωμένο οικοσύστημα του Βαλανάρη από τις επισκέψεις των τουριστών του Σαββατοκύριακου και κατ’ επέκταση στην αναγκαία και επιβαλλόμενη προστασία του, αλλά θέλουν απλά να στείλουν τους τουρίστες , δημιουργώντας Αυτό βέβαια δεν είναι λύση του προβλήματος της καταστροφής του Βαλανάρη από τους επισκέπτες-τουρίστες, αλλά μετακύλιση ενός υπαρκτού προβλήματος μακρυά από την …. λες και το πρόβλημα ήταν τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα των τουριστών στην Αχαιών. Θυμίζει και λίγο το ανέκδοτο με την . Αρχίζει εν τούτοις να διαφαίνεται το σχέδιο! Αποκαλυπτική είναι και η συνέχεια του άρθρου όπου παίρνουμε πλέον μια πρώτη έμμεση ενημέρωση για τη συνεδρίαση του Τοπικού Συμβουλίου:
[sic]
Στο και Τ.Σ. άλλοι ειδοποιήθηκαν κι άλλοι δεν έπρεπε να ειδοποιηθούν καθόλου, κάποιοι παραβρέθηκαν , κάποιοι παραβρέθηκαν και κάποιοι δεν έπρεπε να παραβρεθούν καθόλου, προς κάποιους έγιναν διαρροές, ενώ κάποιοι δεν έπρεπε να ενημερωθούν. Επιλεκτική αυτή η ανάλογα με τη στάση του καθενός απέναντι στα σχέδια της διοίκησης για τον Βαλανάρη. Διαβουλεύσεις προθύμων, ημετέρων, συνομιλητών και γεφυροποιών…
Και επιτέλους, την μια πρώτη πληροφορία για τα σχέδια της διοίκησης εμφανίζεται σε ανάρτηση της σελίδας facebook του αντιδημάρχου Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Ραφήνας: Εχουμε κάνει εκτενή σχολιασμό αυτής της ανάρτησης , δεν χρειάζεται να τον επαναλάβουμε. Αυτό που μας ενδιαφέρει, όμως, είναι ότι μέλος της διοίκησης του Δήμου ανακοινώνει, έστω και ατύπως, το σχέδιο για της περιοχής του Βαλανάρη από ομάδα …: αρχιτέκτονας τοπίου, δασολόγος, περιβαλλοντολόγος, υδροβιολόγος!
Αφού είχαν περάσει πλέον σαράντα (40) μέρες από τη συνεδρίαση του Τ.Σ. και δεν είχαμε καμία άλλη ενημέρωση ούτε απάντηση από τον πρόεδρο του Τ.Σ., την καταθέσαμε νέα αίτηση [αρ.πρωτ. Κ.Σ. 54/29-6-2020] για να πάρουμε τα πρακτικά της συνεδρίασης και την απόφαση. Οι κοινοτάρχες, οι δήμαρχοι και οι λοιποί παρατρεχάμενοι της τοπικής διοίκησης ας το πάρουν απόφαση ότι οι δήμοι δεν είναι κι ούτε θα γίνουν φέουδά τους. Οι δημότες και οι κάτοικοι θα τους ελέγχουν και εκείνοι οφείλουν και υποχρεούνται να λογοδοτούν.
Ετσι φτάσαμε αισίως τις από τη συνεδρίαση του Τ.Σ. και αφού χρειάστηκε να κάνουμε προς τον πρόεδρο του Τ.Σ., την αναγκάστηκαν να μας παραδώσουν την τόσο του Τ.Σ. Πικερμίου.
Ηδη από το της συνεδρίασης προμηνύονται όσα σχεδιάζονται. για την προστασία όχι του Βαλανάρη, αλλά για και να διευκολύνονται οι επισκέπτες-τουρίστες που τώρα κινδυνεύουν Η απόφαση καταλήγει στην —σωστό μέτρο στο βαθμό που θα αποτρέπει την πρόσβαση— και σ’ αυτό που είχε ανακοινωθεί ατύπως, μέσω facebook:
Εκείνο, όμως, που έχει ενδιαφέρον, για το πώς αντιλαμβάνονται οι τοπικοί σύμβουλοι την έννοια της , είναι η αιτιολογία και το σκεπτικό της απόφασης, όπως καταγράφονται στην εισήγηση. Αποκαλυπτικά για τα τερατουργήματα που σχεδιάζονται! Αναγνωρίζουν μεν ότι , αλλά το αποδίδουν στην . Αγνοούν, ή θέλουν να αγνοούν, την καταστροφή που έχουν επιφέρει οι απανωτές πυρκαγιές του ’95, ’98, ’09, την παράνομη βόσκηση που είναι απαγορευτική για την φυσική αναδάσωση του οικοσυστήματος, τις κακότεχνες παρεμβάσεις με τα τσιμεντένια φράγματα και τα σαρζανέτια, και κυρίως την ραγδαία οικιστική ανάπτυξη της περιοχής εδώ και 30 χρόνια (Ντράφι, Διώνη). Πώς να μην υποβαθμίζεται το οικοσύστημα του Βαλανάρη όταν δίπλα και παράλληλα διέρχεται μια λεωφόρος (Αχαιών) τεσσάρων λωρίδων κυκλοφορίας; Κι όλη αυτή η καταστροφή συντελείται χωρίς καμία αντιρροπιστική ενέργεια απο τη μεριά της διοίκησης, π.χ. αναδάσωση των καμένων δασικών εκτάσεων, στο Δασαμάρι, που αποτελούν το ευρύτερο οικοσύστημα του ποταμού.
Προτείνουν λοιπόν να αποτραπεί η είσοδος των επισκεπτών προς τους καταρράκτες από την λεωφόρο Αχαιών, αφού δημιουργείται και πρόβλημα —να τα πάλι αυτά τα άκομψα και αμφιλεγόμενα— αλλά να ανοίξει είσοδος από άλλο σημείο 2,5 χλμ. μακρύτερα: . Θα χρειαστεί επομένως να διανοιχθεί μια παραρεμάτια οδός μέσα στο οικοσύστημα του Βαλανάρη (άρα να κοπεί βλάστηση), την οποία θα διανύουν οι ορδές των τουριστών-επισκεπτών για να φτάσουν στους καταρράκτες, ασκώντας υψηλότατες πιέσεις σε όλο το χερσαίο και υδάτινο οικοσύστημα. Αυτό ονομάζεται του ποτάμιου οικοσυστήματος!
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το προωθείται πλέον και στις ανώτερες βαθμίδες της διοίκησης από κατοίκους της περιοχής. Την ο βουλευτής —ένας πρωταθλητής της κομματότσαρκας— καταθέτει ερώτηση στον και στον …! []
Ποιος είναι άραγε ο τοπικός σύλλογος που απεργάζεται την εξόντωση του Βαλανάρη; Το , πάντως, δεν το κρύβουν. Ολα για την τους γίνονται. Μόνο που αν εξοντώσουν το οικοσύστημα του Βαλανάρη, η τους θ’ αρχίσει να μοιάζει σαν την Κυψέλη που αναρριχήθηκε στα Τουρκοβούνια.
Και ο βουλευτής εξειδικεύει το σχέδιο εξόντωσης και αποκορυφώνει: … … . Οικοπαρατηρητήριο της υποβάθμισης!
Η αλήθεια είναι ότι ο Βαλανάρης με τους καταρράκτες του έχει αξιοποιηθεί και στο παρελθόν σε προεκλογικές ατζέντες τοπικών παραγόντων. Είτε άσκεφτα και επιπόλαια, είτε με φανφάρες για επιχειρηματικά-τουριστικά σχέδια. Για παράδειγμα, στις τελευταίες δημοτικές εκλογές η πόζα μπροστά στους καταρράκτες ήτανε trend…
Εκείνος όμως που στην προεκλογική αξιοποίηση του Βαλανάρη είναι ο επιχειρηματίας, πρώην κοινοτάρχης και νυν πρόεδρος στο Τ.Σ. του Πικερμίου, . Ακούστε τον με πόση θρασύτητα εξηγεί τα αναπτυξιακά του οράματα σε προεκλογική συνέντευξη στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ το 2014. Εχει μακρά ιστορία το του Βαλανάρη.
Ιδιαίτερη συμβολή στην τουριστική αξιοποίηση του Βαλανάρη έχουν και κάτι περιφερόμενοι . Εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια ως πολίτες που δραστηριοποιούνται , συμμετείχαν στους αγώνες που δώσαμε ενάντια στις καταστροφικές μελέτες διευθέτησης του Βαλανάρη, του ρέματος Δασαμάρι, του Μεγάλου Ρέματος και αξιοποίησαν ιδιοτελώς τις πληροφορίες που άντλησαν. Συνεργάτες ανωνύμων εταιρειών διεθνούς εμπορίου με ανησυχίες, που τους δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσουν τους κρυμμένους παραδείσους της περιοχής —αναγνωρίζουμε τις δικές μας ευθύνες που τους εμπιστευθήκαμε— και ύστερα σχεδίασαν με τις εταιρείες τους κερδοφόρα επισκέψεων στο Βαλανάρη. Πώς να μην το δει ανταγωνιστικά ο ντόπιος κοινοτάρχης-επιχειρηματίας; Ιδια τουριστικά πακέτα προτείνουν άλλωστε! Η ασυδοσία των ανταγωνισμών του ελεύθερου εμπορίου στις κοίτες του Βαλανάρη.
Τι θέση παίρνουν απέναντι σε όλα αυτά τα σχέδια οι φορείς που είναι θεσμικά υπεύθυνοι για την προστασία του ποταμού, το , ο (ΣΠΑΠ); Το μεν Δασαρχείο, που θα έπρεπε να έχει ένα δυναμικό παρεμβατικό ρόλο, είναι γνωστό ότι έχει καταντήσει ένας υποστελεχωμένος φορέας φορτωμένος με πλήθος γραφειοκρατικών διαδικασιών και κατά συνέπεια απών από το Πεντελικό βουνό. Ο δε ΣΠΑΠ, ειδικά στο θέμα του Βαλανάρη, έχει τηρήσει μία στάση υπηρεσίας δημοσίων σχέσεων τοπικών παραγόντων του Πικερμίου. Τουλάχιστον δύο φορές (, ) έχει προχωρήσει, χωρίς καμία δασική μελέτη, σε εργασίες διάνοιξης και διαμόρφωσης με σκαλοπάτια του μονοπατιού πρόσβασης στους καταρράκτες, υπό την καθοδήγηση ενός άσχετου τοπικού συμβούλου. Βλέπουμε τα αποτελέσματα.
Ο Βαλανάρης είναι ένα ποτάμιο οικοσύστημα που υφίσταται έντονες ανθρωπογενείς πιέσεις εδώ και πολλά χρόνια. Οι πυρκαγιές, η βόσκηση, τα τεχνικά έργα και πρωτίστως η οικιστική ανάπτυξη και πολεοδόμηση της περιοχής κατέστρεψαν το κάποτε εύρωστο οικοσύστημα, το οποίο αναγεννάται μεν, αλλά με πολύ αργούς ρυθμούς λόγω των συνεχιζόμενων ανθρωπογενών παρεμβάσεων και της κλιματικής αλλαγής. Τα καμένα πευκοδάση του οικοσυστήματος (στο δασικό Δασαμάρι) δεν έχουν αναγεννηθεί ακόμη. Ο επισκέπτης-τουρίστας του Σαββατοκύριακου, που έρχεται από το ασφυκτικό κέντρο της Αθήνας, μπορεί να θεωρεί ότι σε μισή ώρα απόσταση υπάρχει η όαση, ένα υγιές ποτάμιο οικοσύστημα, όμως αυτό δεν έχει καμία σχέση με το πραγματικά υγιές και απάτητο οικοσύστημα του Βαλανάρη προ τριακονταετίας. Αυτό είναι το μέτρο σύγκρισης όταν αναφερόμαστε στο οικοσύστημα.
Δεν ισχυριζόμαστε ότι ο Βαλανάρης είναι ένα υποβαθμισμένο οικοσύστημα που δεν μπορεί να ανακάμψει. Είναι όμως ένα υποβαθμιζόμενο οικοσύστημα που χρήζει . Η λεγόμενη ανοίγει το δρόμο στην τουριστικοποίηση και στις μπίζνες αξιοποίησης που όχι απλώς θα φρενάρουν την αναγέννηση του οικοσυστήματος, αλλά θα το εξοντώσουν. Ας ξεχάσουν οι αρμόδιοι την λέξη και ας ασχοληθούν αποκλειστικά με την του οικοσυστήματος.
Ας μην γελιόμαστε. Ενας επισκέπτης που είναι αληθινός φίλος του φυσικού περιβάλλοντος θα βρίσκει πάντα τρόπο πρόσβασης, οποιαδήποτε ώρα, και θα σεβαστεί το οικοσύστημα. Ο επισκέπτης-τουρίστας, με τις πρώτες δυσκολίες στην πρόσβαση, θα σηκωθεί να φύγει.
Οποιοσδήποτε άλλος θέλει να συντάξει οποιαδήποτε άλλη μελέτη ας έχει υπόψη ότι ο Βαλανάρης είναι ποτάμι [Υ.Α. 9173/1642/3-3-1993] και επομένως, βάσει προεδρικού διατάγματος καθορισμού χρήσεων γης, [ΦΕΚ 199 Δ/6-3-2003] —βέβαια ο Βαλανάρης δεν έχει οριοθετηθεί ακόμη καθ’ όλο το μήκος του.