Πίσω από το σόου Τραμπ-Κιμ

Στον αντίποδα του ναυαγίου της συνόδου των G7, η «ιστορική συνάντηση» του Ντόναλντ Τραμπ με τον βορειοκορεάτη ομόλογό του Κιμ Γιονγκ Ουν πλασαρίστηκε ως η αρχή του τέλους της πολύχρονης διένεξης των ΗΠΑ με τη Βόρεια Κορέα. Οι δηλώσεις «ευγνωμοσύνης» του Κιμ προς τον Τραμπ δεν αποτελούν κριτήριο για την παραπέρα εξέλιξη, πέραν του γεγονότος ότι ο Κιμ (και η κλίκα του, που ψευδεπίγραφα πλασάρονται ως… κομμουνιστές) είναι αποφασισμένος να κάνει βήματα προς την κλασική καπιταλιστική διαχείριση του κρατικού καπιταλισμού της Βόρειας Κορέας.
 
Το λιτό κείμενο των 394 λέξεων, που υπέγραψαν ο Τραμπ με τον Κιμ στη Σιγκαπούρη, την περασμένη Τρίτη, δεν είναι παρά μία δήλωση «καλών προθέσεων», που έχει φυσικά τη σημασία της, δεν αποτελεί όμως εγγύηση για τον οριστικό τερματισμό της αντιπαράθεσης των δύο χωρών. Τέσσερα ήταν τα σημεία στα οποία συμφώνησαν οι δύο μεριές, όπως αποτυπώθηκαν στο κοινό ανακοινωθέν: 1. Βελτίωση των μεταξύ τους σχέσεων με στόχο την ειρήνη και την ευημερία. 2. Κοινή προσπάθεια για την εγκαθίδρυση σταθερής ειρήνης στην κορεατική χερσόνησο. 3. Επαναβεβαίωση της διακήρυξης της 27ης Απρίλη με δέσμευση της Βόρειας Κορέας να εργαστεί στην κατεύθυνση της πλήρους αποπυρηνικοποίησης της κορεατικής χερσονήσου. 4. Δέσμευση των δύο πλευρών για άμεσο επαναπατρισμό των εναπομεινάντων αμερικάνων στρατιωτών στη Βόρεια Κορέα.
 
Το σημείο που μπορεί να αποτελέσει αγκάθι στην εφαρμογή της συμφωνίας, πέραν της αοριστίας της, είναι σαφέστατα η ερμηνεία της λέξης «αποπυρηνικοποίηση». Η πάγια αμερικάνικη θέση για την «αποπυρηνικοποίηση» της κορεατικής χερσονήσου συνοψίζεται στην απαίτηση για καταστροφή των πυρηνικών της Βόρειας Κορέας. Ο Τζον Μπόλτον (γνωστό «γεράκι» της κυβέρνησης Μπους, που προσέλαβε πρόσφατα ως σύμβουλο εθνικής ασφάλειας ο Τραμπ) ζητά ακόμα περισσότερα: την καταστροφή των βαλλιστικών πυραύλων, του χημικού και βιολογικού οπλοστασίου της Βόρειας Κορέας, αλλά και της ικανότητας να παράγει όλα αυτά, καθώς και τρόπους για να ελέγχεται ότι η Βόρεια Κορέα δεν κρύβει τίποτα. Οι Αμερικάνοι κρύβονται πίσω από το γεγονός ότι απέσυραν τα πυρηνικά τους από τη Νότια Κορέα (αυτά που εγκατέστησαν μετά τον πόλεμο του 1950-53) στις αρχές της δεκαετίας του ’90, για να υποστηρίξουν ότι από τη μεριά τους έκαναν όλα όσα χρειάζονται για να εφαρμόσουν την «αποπυρηνικοποίηση». Αυτό όμως δεν τους εμποδίζει να κάνουν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με τη Νότια Κορέα και να περιδιαβαίνουν με το στόλο και τα υποβρύχιά τους (τα οποία κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι έχουν πάνω τους πυρηνικά όπλα) στην περιοχή της κορεατικής χερσονήσου.
 
Αντίθετα, η Βόρεια Κορέα επικεντρώνεται στη δυνατότητα πυρηνικής επίθεσης από τις ΗΠΑ και στην προστασία της Νότιας Κορέας και της Ιαπωνίας από την αντιπυραυλική ασπίδα που παρέχεται από τις στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ στον Ειρηνικό. Μέχρι στιγμής, όμως, αυτό δεν έχει φανεί πουθενά, αλλά σίγουρα συζητιέται στα παρασκήνια, γι’ αυτό και ο Τραμπ έσπευσε να δώσει «εγγυήσεις» για την ασφάλεια της περιοχής και να δηλώσει ότι θα αναστείλει τις κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με τη Νότια Κορέα.
 
Οι Τάιμς της Νέας Υόρκης, από τους οποίους προέρχονται οι παραπάνω πληροφορίες, αναφέρουν ότι η ερμηνεία της «αποπυρηνικοποίησης» οδηγεί σε «παρεξηγήσεις» που μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στις σχέσεις των δύο χωρών. Οι «παρεξηγήσεις» παραλίγο να ακυρώσουν τη συνάντηση της Σιγκαπούρης, όταν ο Τραμπ στις 24 Μάη έστειλε επιστολή στον Κιμ, ζητώντας του «ευγενικά» την ακύρωση της συνάντησης λόγω των επιθετικών δηλώσεων της Βόρειας Κορέας μετά από αντίστοιχες δηλώσεις του Μπόλτον, που έκανε λόγο για «λιβυκό μοντέλο», σύμφωνα με το οποίο η Λιβύη συναίνεσε στην αποστρατιωτικοποίησή της για να δεχτεί τη νατοϊκή επίθεση λίγα χρόνια αργότερα.
 
Φυσικά, δεν επρόκειτο απλά για «παρεξηγήσεις», αλλά για διπλωματικές αντεγκλήσεις πριν από τη συνάντηση, με την κάθε πλευρά να ζυγίζει τις αντιδράσεις της άλλης. Τελικά, η συνάντηση έδωσε το «αναμενόμενο αποτέλεσμα», πράγμα που ήταν εξασφαλισμένο εξαρχής (διαφορετικά δε θα πήγαιναν ούτε ο Τραμπ ούτε ο Κιμ), όμως αυτό που μένει είναι το πώς θα συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις. Μέχρι πού είναι διατεθειμένη να κάνουν πίσω η Βόρεια Κορέα και η Κίνα που κρύβεται πίσω της (ως ο ισχυρότερος προστάτης της χρόνια τώρα);
 
Το σίγουρο είναι ότι όλα αυτά δεν έχουν καμία σχέση ούτε με την ειρήνη ούτε με την ευημερία. Γιατί «ειρήνη» υπάρχει και τώρα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι σταθερή, από τη στιγμή που υπάρχουν αντιτιθέμενα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα (ΗΠΑ-Κίνα), που είναι αυτά που καθορίζουν τις εξελίξεις στην περιοχή.
 
Από την άλλη, η «ευημερία» του λαού της Βόρειας Κορέας δε θα είναι μεγαλύτερη από αυτή των Ανατολικογερμανών, σε περίπτωση που το καθεστώς καταρρεύσει (κάτι που για την ώρα τουλάχιστον δε φαίνεται στον ορίζοντα), ούτε αν γίνουν οι πολυπόθητες επενδύσεις, με τις οποίες το ξένο κεφάλαιο θα ξεζουμίσει το φτηνό εργατικό δυναμικό της Βόρειας Κορέας (όπως κάνει και στην Κούβα).
 
ΥΓ. Η Βόρεια Κορέα δεν αποτελεί πλέον πυρηνική απειλή, ούτε είναι «το μεγαλύτερο και πιο επικίνδυνο πρόβλημα» για τις ΗΠΑ, δήλωσε ο Τραμπ αμέσως μόλις επέστρεψε στην  Ουάσινγκτον από τη Σιγκαπούρη. Και συμπλήρωσε με νόημα: «Ολοι πλέον μπορούν να αισθάνονται πιο ασφαλείς τώρα, σε σχέση με την εποχή που ανέλαβα την προεδρία». Εκλογές έρχονται σε μερικούς μήνες, ευκαιρία να εκμεταλλευτεί το κλίμα. Πρώτα η προπαγάνδα ανέπτυξε την υστερία στους Αμερικανούς ότι κινδυνεύουν από τους πυραύλους του «Little Rocket Man» (έτσι αποκαλούσε ο Τραμπ τον Κιμ, που με τη σειρά του τον αποκαλούσε «γεροξεκούτη») και τώρα τους διαβεβαιώνει ότι, χάρη σ' αυτόν, δεν κινδυνεύουν πλέον. Η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του Τραμπ δε διαφέρουν από όχλο.