♦ Σε τοίχο στο Παγκράτι, σε κάθετο της Φιλολάου, είναι γραμμένο το σύνθημα. Δεν λέμε, έξυπνο ως σύλληψη, όμως εκείνο που μετράει πάνω απ' όλα σ' ένα πολιτικό σύνθημα είναι η «εξυπνάδα» του μηνύματος που εκπέμπει. Η ξέχειλη ειρωνία έχει στόχο εκείνους που επικαλούνται την ωριμότητα των συνθηκών στο χάραγμα της τακτικής τους και ιδιαίτερα της άμεσης δράσης τους. Δεν είναι, βέβαια, ίδιοι όλοι όσοι αναφέρονται -με τον ένα ή τον άλλο τρόπο- στην ωριμότητα των συνθηκών. Οι ίδιες δε οι συνθήκες, στην κλασική θεωρητική ανάλυση, διακρίνονται στις αντικειμενικές και τις υποκειμενικές. Κατά τη μαρξιστική θεωρία, την οποία ασπαζόμαστε εμείς, οι αντικειμενικές συνθήκες για το πέρασμα στον κομμουνισμό είναι υπερώριμες εδώ και τουλάχιστον έναν αιώνα. Και όχι μόνο στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, αλλά και στις εξαρτημένες χώρες. Ο καπιταλισμός έχει εισβάλει σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, εξαλείφοντας τις φεουδαρχικές σχέσεις παραγωγής, η εργατική τάξη έχει σχηματιστεί ως «τάξη καθεαυτή», τα μικροαστικά στρώματα καταστρέφονται με προϊούσα ταχύτητα, οι παραγωγικές δυνατότητες έχουν φτάσει σε ασύλληπτα επίπεδα, ο καπιταλισμός αναπτύσσεται μονόπλευρα και καταστροφικά (για τους ανθρώπους και τη φύση). Ομως -για να θυμηθούμε τον μεγάλο «μάστορα» της επαναστατικής τακτικής Β.Ι. Λένιν- όσο η εργατική τάξη δεν συγκροτείται ως «τάξη δι' εαυτήν», όσο στο εργατικό κίνημα κυριαρχεί η αστική πολιτική, μ' άλλα λόγια όσο οι υποκειμενικές συνθήκες εξακολουθούν να είναι ανώριμες, τόσο ο καπιταλισμός θα μπορεί να αναπαράγεται και να διαιωνίζεται. Γιατί οι εργατικές και εργαζόμενες μάζες δε θα κάνουν το αποφασιστικό βήμα για την ανατροπή του. Και ανατροπή χωρίς την αποφασιστική συμμετοχή των μαζών δεν μπορεί να υπάρξει.
Προς τι τότε η ειρωνεία και η υποκειμενοποίηση των συνθηκών, που μας φωνάζουν ότι… ωρίμασαν; Στην πραγματικότητα, πρόκειται για την «αιώνια» αντιπαράθεση ανάμεσα στην ατομικιστική και τη συλλογική αντίληψη. Η ατομικιστική αντίληψη (με την ευρεία της έννοια και όχι με την έννοια που της δίνει π.χ. το αναρχοατομικιστικό ρεύμα) θεωρεί ότι, από τη στιγμή που οι αντικειμενικές συνθήκες είναι ώριμες, αρκούν οι αγωνιστικές εκκλήσεις των πρωτοποριών για να κινηθούν οι πλατιές εργαζόμενες μάζες. Η ιστορική διαδρομή έχει διαψεύσει και εξακολουθεί να διαψεύδει αυτή την κατεύθυνση, που δε διαφέρει σε τίποτα επί της ουσίας από τον αυθορμητισμό ως θεωρητικό και πολιτικό ρεύμα (ρεύμα που διατρέχει και την αναρχική και τη μαρξιστική κατεύθυνση, παρά τις θεμελιώδεις διαφορές τους). Από αγωνιστικές και επαναστατικές εκκλήσεις είναι ξέχειλη η ιστορική διαδρομή, όμως ελάχιστες φορές αυτές οι εκκλήσεις -στο όνομα των ώριμων συνθηκών- βρήκαν τη δέουσα ανταπόκριση στους κόλπους εκείνων προς τους οποίους απευθύνθηκαν. Τις φορές που βρήκαν ανταπόκριση συνέβη (διόλου τυχαία) φορείς των εκκλήσεων να είναι πολιτικά κόμματα οργανωμένα σε επαναστατική βάση, με πολλή δουλειά στις πλάτες τους.
Υπάρχουν, βέβαια, κι εκείνοι που στο όνομα της ανωριμότητα των (υποκειμενικών) συνθηκών αρνούνται την αγωνιστική δράση και υπονομεύουν τα αγωνιστικά σκιρτήματα των εργατικών, αγροτικών, νεολαιίστικων μαζών. Πρόκειται για τις αστικές απολήξεις μέσα στο μαζικό κίνημα. Παλιά είναι και η ιστορία του οπορτουνισμού, που σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές δε δίστασε να παίξει όχι απλά υπονομευτικό, αλλά και ανοιχτά αντεπαναστατικό ρόλο. Ομως, από την απόρριψη του οπορτουνισμού και του «ρεαλισμού» του, μέχρι τις αυθορμητίστικες εκκλήσεις, που έχουν ως βάση τους την ατομικιστική αντίληψη της ιστορικής εξέλιξης και της ανάπτυξης της ταξικής πάλης, υπάρχει απόσταση όση ανάμεσα στη μέρα και τη νύχτα. Ζητούμενο δεν πρέπει να είναι οι εκκλήσεις στο όνομα των… ώριμων συνθηκών, αλλά η συστηματική οργανωμένη δουλειά που θα βοηθήσει στην ωρίμανση των υποκειμενικών συνθηκών, έτσι που οι εκκλήσεις να μην ακούγονται ως γραφικότητα κάποιων φωτισμένων (φωτισμένων στη δική τους συνείδηση).