«Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται μέχρι 31.12. 2004, μετά πρόταση του υ-πουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και σύμφωνη γνώμη ειδικής επιστημονικής επιτροπής, επανακαθορίζονται τα επαγγέλματα και οι εργασίες που υπάγονται στον Κανονισμό των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων του ΙΚΑ.
Οι από 1.1.2005 απασχολούμενοι για πρώτη φορά υπάγονται στην ειδική προστασία του εδαφίου β’ της παρ. 3 του άρθρου 28 του α.ν. 1846/1951 (σ.σ. δηλαδή στο καθεστώς ΒΑΕ), όπως ισχύει, εφόσον απασχολούνται σε επαγγέλματα που θα καθοριστούν με το ανωτέρω προεδρικό διάταγμα.
Με απόφαση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, που εκδίδεται έως 30.6.2003, συνιστάται ειδική επιστημονική επιτροπή από άτομα ανεγνωρισμένου επιστημονικού κύρους για τον επανακαθορισμό των επαγγελμάτων και των εργασιών που υπάγονται στον Κανονισμό των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων του ΙΚΑ.
Οι μέχρι 31.12.2004 ασφαλισμένοι, των οποίων η εργασία ή ειδικότητα έχει υπαχθεί στον Κανονισμό των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων του ΙΚΑ, όπως ισχύει σήμερα, εξακολουθούν να διέπονται από τις διατάξεις του Κανονισμού αυτού».
Τα παραπάνω προέβλεπε στο άρθρο 4, παρ. 6 ο νόμος 3029/2002 (νόμος Ρέππα). Μέχρι στιγμής οι προθεσμίες που έθετε έχουν περάσει άπρακτες. Η πρώτη επιτροπή που συστήθηκε για να επαναξιολογήσει τη λίστα με τα βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα λειτούργησε τυπικά και αρνήθηκε να βγάλει οποιοδήποτε πόρισμα, διότι δεν είχε καμιά επιστημονική εργασία για κάθε επάγγελμα, ώστε να πατήσει πάνω σ’ αυτή και να αποφασίσει αποχαρακτηρισμό του από ΒΑΕ.
Ομως, η στρατηγική αποχαρακτηρισμού των περισσότερων επαγγελμάτων από τα ΒΑΕ είναι βασικός κρίκος στην κυοφορούμενη αντιασφαλιστική ανατροπή. Και βέβαια, δεν αφορά μόνο εκείνους που θα μπουν στην αγορά εργασίας μετά την αλλαγή της λίστας των επαγγελμάτων και εργασιών. Αν επρόκειτο μόνο γι’ αυτούς, θα ήταν ένα μέτρο που στο ασφαλιστικό σύστημα θα άρχιζε να αποδίδει μετά από 30 χρόνια (όταν θα φτάσουν σε συντάξιμη ηλικία οι νέοι). Αυτοί, όμως, θέλουν μέτρα βραχυπρόθεσμης και μεσοπρόθεσμης απόδοσης. Μόλις, λοιπόν, κατοχυρώσουν τη νέα λίστα και αφού στο μεταξύ δημιουργηθούν δυο κατηγορίες εργατών στο ίδιο επάγγελμα, στον ίδιο χώρο εργασίας, θα επιχειρήσουν την επέκταση του αποχαρακτηρισμού και στους «παλιούς», αφήνοντας άθιχτους μόνο όσους θα θέλουν μια πενταετία να βγουν στη σύνταξη. Η κατεύθυνσή τους είναι σαφής και εκείνοι που παίζουν το ρόλο του «λαγού» (όπως ο Αναλυτής) το διακηρύσσουν: πρέπει να καταργηθούν όλες οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις και να πάμε σε ένα ενιαίο όριο ηλικίας (65 με «εθελοντική» επέκτασή του).
Ομως, και στο διάστημα που θα μεσολαβήσει μέχρι τη γενίκευση του μέτρου, η αγορά εργασίας θα φροντίσει να σπρώξει εργαζόμενους έξω από τα ΒΑΕ «εθελουσίως». Φανταστείτε έναν σαραντάρη εργάτη, με επάγγελμα ενταγμένο στα ΒΑΕ, που θα αναζητά εργασία και θα έχει να αντιμετωπίσει 20ρηδες και 25ρηδες που έχουν την ίδια ειδικότητα αλλά δεν ανήκουν στα ΒΑΕ. Με τι όπλο θα μπορέσει να πετύχει πρόσληψη; Μόνο αν δεχτεί να μην κολλάει βαρέα ένσημα, για να γλιτώνει η επιχείρηση το επασφάλιστρο των ΒΑΕ.
Θέλετε να εξετάσουμε και την περίπτωση των ελάχιστων επαγγελμάτων που θα προστεθούν στη λίστα για να γλυκάνει το φαρμάκι; Για να κατοχυρώσουν τα ένσημα που είχαν στο επάγγελμα πριν αυτό συμπεριληφθεί στα ΒΑΕ, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να πληρώσουν ένα τεράστιο ποσό για επασφάλιστρο. Οι εργάτες των ΟΤΑ το γνωρίζουν πολύ καλά αυτό από σχετική ρύθμιση που έγινε στο παρελθόν και που αποδείχτηκε δώρο άδωρο.
Σε όλες τις περιπτώσεις, λοιπόν, ο λεγόμενος «επανακαθορισμός» των ΒΑΕ θα επιφέρει ένα μεγάλο πλήγμα σε θεμελιώδη ασφαλιστικά δικαιώματα μεγάλης μερίδας εργατών.
Είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση της ΝΔ, επί υπουργίας Τσιτουρίδη, συνέστησε νέα «ειδική επιστημονική επιτροπή» για τον «επανακαθορισμό» της λίστας ΒΑΕ. Μέχρι τις εκλογές η επιτροπή αυτή δεν λειτούργησε (για ευνόητους λόγους). Αμέσως μετά τις εκλογές, όμως, δόθηκε εντολή να τελειώσει το έργο της μέχρι το Δεκέμβρη και ήδη η πρώτη συνεδρίαση έγινε στα τέλη της περασμένης βδομάδας.
Σημειώνουμε, ότι στην επιτροπή αυτή συμμετέχει ως εκπρόσωπος της ΓΣΕΕ και ο Γ. Ρωμανιάς. Δηλαδή, η ΓΣΕΕ που υποτίθεται ότι προβληματίζεται για το αν θα πάρει μέρος στο «διάλογο» και ζητά από την κυβέρνηση εγγυήσεις και διασφαλίσεις για τη χρηματοδότηση του ΙΚΑ, συμμετέχει κανονικά σε μια επιτροπή που έργο της είναι να δώσει επιστημονικοφανή στήριξη στον αποχαρακτηρισμό της πλειοψηφίας των ΒΑΕ, που έχει αποφασιστεί από την κυβέρνηση Σημίτη και υλοποιεί η κυβέρνηση Καραμανλή. Ακόμα και να μειοψηφίσει ο εκπρόσωπος της ΓΣΕΕ, σημασία έχει η συμμετοχή του. Μ’ αυτή νομιμοποιεί την πλειοψηφία να αποφασίσει ό,τι προστάζει η κυβέρνηση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, άλλωστε, ότι η συνδικαλιστική γραφειοκρατία έχει ταχθεί από παλιά ενάντια στο θεσμό των ΒΑΕ (αποκαλυπτικό υλικό έχουμε δημοσιεύσει σε παλιότερα φύλλα μας).
Η αλήθεια είναι πως και αυτή η επιτροπή θα δυσκολευτεί να προσδώσει επιστημονικοφανή χαρακτήρα στο πόρισμά της. Διότι δεν έχει καμιά επιστημονική μελέτη που να λέει πως το ένα ή το άλλο επάγγελμα έπαψε να είναι βαρύ και ανθυγιεινό. Δεν έχουν επιδημιολογικές μελέτες, δεν έχουν καν λίστα με τις επαγγελματικές ασθένειες (η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην ΕΕ που δεν έχει λίστα επαγγελματικών ασθενειών).
Τι έχουν στα χέρια τους; Κάτι μελέτες του κώλου, που έφτιαξαν κάποιες επιτροπές του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας. Οταν αυτές οι μελέτες άρχισαν να δημοσιεύονται με τη μορφή άρθρων στο περιοδικό του ΕΛΙΝΥΑΕ, αρθρογραφήσαμε, χτυπώντας το καμπανάκι του κινδύνου. Ομως, η συνδικαλιστική γραφειοκρατία, που συμμετέχει στο ΕΛΙΝΥΑΕ (εκπρόσωπος της ΓΣΕΕ είναι ο γνωστός Γ. Κολλάς) εκώφευσε, μολονότι την προειδοποιήσαμε και θέσαμε υπόψη της αυτές τις μελέτες του κώλου. Και να που τώρα αυτές οι μελέτες έχουν τεθεί στη διάθεση της επιτροπής και είναι το μόνο επιστημονικοφανές υλικό που έχει στα χέρια της για να προχωρήσει σε αποχαρακτηρισμούς.
Εμείς θα παρακολουθήσουμε συστηματικά την πορεία των εργασιών αυτής της επιτροπής και θα προσπαθήσουμε να βγάλουμε πράγματα, μολονότι το ρεπορτάζ είναι εξαιρετικά δύσκολο (καταλαβαίνετε για ποιο λόγο). Ομως, τα χρονικά περιθώρια έχουν στενέψει και αν δεν υπάρξουν αντιδράσεις, στις αρχές του χρόνου θα βρεθούμε μπροστά σ’ ένα προεδρικό διάταγμα που θα βάζει ταφόπλακα στα ΒΑΕ.