♦ ΝΤΑΝΙΕΛΕ ΛΟΥΚΕΤΙ
Ο αδελφός μου είναι μοναχοπαίδι
Δυο αδέλφια που μεγαλώνουν σε μια συνηθισμένη εργατική ιταλική οικογένεια ακολουθούν διαφορετικούς δρόμους. Ο ένας αρχικά παπαδοπαίδι και μετά φασίστας, ο άλλος συνδικαλιστής και κομμουνιστής. Οι ζωές τους αλλάζουν παράλληλα με τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις στη γειτονική χώρα. Ο πρώτος παραείναι έξυπνος και φτωχός για να παραμείνει φασίστας και ο άλλος παραείναι προβληματισμένος για να παραμείνει μέλος ενός συμβιβασμένου Κ.Κ., με αποτέλεσμα να περάσει σε μια, μοιραία για τη ζωή του, παράνομη πολιτική δράση. Τελικά, τα δυο αδέλφια μοιάζουν να μοιράζονται περισσότερα απ’ όσα νομίζουν, πόσο μάλλον που αγαπούν την ίδια γυναίκα.
Αν και η ταινία του Λουκέτι διαδραματίζεται στο κοινωνικοπολιτικό υπόβαθρο των δεκαετιών 60-70, πράγμα που της προσδίδει αρκετό ενδιαφέρον, εστιάζεται στην ανθρώπινη πλευρά των χαρακτήρων, τους οποίους παρουσιάζει με φρεσκάδα και την ιδιαίτερη ιταλική ανεμελιά. Μια ανεμελιά που μερικές φορές καλύπτει και απλουστεύει τη σοβαρότητα των πολιτικών γεγονότων που συμβαίνουν, όμως ο Λουκέτι ισχυρίζεται ότι η ταινία του έτσι κι αλλιώς δεν είναι πολιτική. Η ταινία φυσικά και είναι πολιτική, ταυτόχρονα όμως χαρακτηρίζεται από μια ελαφρότητα όχι κατ’ ανάγκην κατακριτέα. Ασφαλώς, είναι ό,τι πιο ενδιαφέρον μπορείτε να δείτε αυτή τη βδομάδα.
♦ ΣΤΕΦΑΝ ΡΟΥΤΣΟΒΙΤΣΚΙ
Οι παραχαράκτες
Αξιοπρόσεκτη γερμανο-αυστριακή παραγωγή με θέμα το πραγματικό γεγονός της παραχάραξης από τους Ναζί βρετανικών λιρών με σκοπό την υπονόμευση της αγγλικής οικονομίας κατά τη διάρκεια του Β΄ παγκοσμίου πολέμου. Η ταινία βασίστηκε στο σχετικό βιβλίο του Αντολφ Μπούργκερ, σλοβάκου πολιτικοποιημένου τυπογράφου, ο οποίος επέζησε των στρατοπέδων συγκέντρωσης, όμως ο πρωταγωνιστής είναι ο εβραϊκής καταγωγής Σόλομον Σμολίανοφ (στην ταινία Σόροβιτς), ο οποίος υπήρξε διάσημος παραχαράκτης αλλά και μποέμ της περιόδου του μεσοπολέμου. Ο Σμολίανοφ αλλά και άλλοι σχετικοί με την εξιδεικευμένη τυπογραφία συνελήφθησαν από τους Ναζί και συγκεντρώθηκαν σταδιακά στο στρατόπεδο Σαχσενχάουζεν, όπου διατάχθηκαν και κατάφεραν να παραχαράξουν την αγγλική λίρα με μεγάλη πιστότητα. Η ποσότητα που παρήγαγαν ξεπέρασε τρεις φορές το νομισματικό απόθεμα της Μ. Βρετανίας. Ακολούθως, διατάχτηκαν να παραχαράξουν το δολάριο, όμως χάρις στο σαμποτάζ του Μπούργκερ υπήρξε κωλυσιεργία, με αποτέλεσμα να τελειώσει ο πόλεμος χωρίς να ευοδωθούν οι προσδοκίες των Γερμανών.
Η ταινία καταπιάνεται μ` ένα λίγο-πολύ γνωστό γεγονός του Β΄ παγκοσμίου πολέμου, όμως η αξία της έγκειται στο γεγονός ότι αναδεικνύει τη σύγκρουση ανάμεσα στην προσπάθεια επιβίωσης των παραχαρακτών κρατουμένων, οι οποίοι ούτως ή άλλως έζησαν σε καλύτερες συνθήκες από τους υπόλοιπους, και την εξόντωση των διπλανών τους, που πέθαιναν από την πείνα και τα βασανιστήρια Από τη μια ο θεατής έρχεται αντιμέτωπος με το θηριώδες ένστικτο της αυτοσυντήρησης και από την άλλη με την προσωπική αξιοπρέπεια και την αντίσταση που αναπτύσσεται εναντίον των καταχτητών. Η ενοχή και η χαρά για την επιβίωση συνυπάρχουν και ανεξάρτητα από το αν δε μπορεί κανείς να κατηγορήσει τον άνθρωπο για τα ζωώδη ένστιχτά του, άλλο τόσο δε μπορεί να συνηγορήσει με την ιδέα ότι ο άνθρωπος δίνει τόσο μεγάλη σημασία στην υπόστασή του ώστε να ξεχνά ό,τι τον εξυψώνει και τον αποσπά από το επίπεδο του ζώου.
Αν και η ταινία εκτυλίσσεται σχεδόν σαν περιπέτεια, εντούτοις αποδίδει το τι συνέβαινε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τις θηριωδίες των Ναζί και δε μπορεί κανείς παρά να αναγνωρίσει τη χρησιμότητά της σε μια εποχή που τα ναζιστικά ρεύματα έχουν αποκτήσει μέχρι και κοινοβουλευτική εκπροσώπηση στην Αυστρία. Πάντα θα επικροτούμε τις προσπάθειες να μείνει ζωντανή η ανθρώπινη μνήμη.
n Αυτή η κινηματογραφική εβδομάδα περιλαμβάνει επίσης το αφιέρωμα (θα προβληθεί το σύνολο του έργου του) στον Καρλ Ντράγιερ στο «Ιλιον». Παρά το βύθισμά του στη μεταφυσική, υπό το ιδεολογικό πρίσμα της οποίας αναζητά το περιεχόμενο της πάλης του καλού με το κακό, ο δανός δημιουργός είναι μια τεράστια μορφή της έβδομης τέχνης και κάθε ταινία του ένα ποιητικό αριστούργημα.
Ελένη Σταματίου
