Ηταν σκληρός ο αγώνας της αστικής τάξης ενάντια στα φεουδαρχικά καθεστώτα. Προμετωπίδα αυτού του αγώνα υπήρξε η κατάκτηση του εκλογικού δικαιώματος και η καθιέρωση του κοινοβουλευτισμού. Μέσα από τη διδασκαλία των διαφωτιστών και την αλυσίδα των αστικών επαναστάσεων, ο υπήκοος των φεουδαρχικών καθεστώτων μετατράπηκε σε πολίτη της αστικής δημοκρατίας. Αυτή η αλλαγή υπήρξε μια τεράστια ιστορική πρόοδος.
Από τότε, βέβαια, πέρασαν δυο αιώνες. Ο κοινοβουλευτισμός παγιώθηκε και το γενικό εκλογικό δικαίωμα έγινε το βασικό εργαλείο εξασφάλισης της συναίνεσης των εργατικών και εργαζόμενων μαζών. Ενίοτε αυτή η συναίνεση εξασφαλίζεται με κάποιες παραχωρήσεις προς τις εργαζόμενες μάζες, ο κανόνας όμως είναι πλέον η απόλυτη εργαλειοποίηση του γενικού εκλογικού δικαιώματος για την ανάδειξη του εκάστοτε διαχειριστή της κυβερνητικής εξουσίας, χωρίς κανένα ουσιαστικό αντάλλαγμα στο πεδίο των λαϊκών διεκδικήσεων.
Στη χώρα μας το ζούμε αυτό χαρακτηριστικότερα από κάθε άλλη φορά την τελευταία εξαετία. Το 2009 εκλέχτηκε το ΠΑΣΟΚ με τεράστιο ποσοστό και από το «λεφτά υπάρχουν» έφερε σε λίγους μήνες το Μνημόνιο. Το 2012 αναδείχτηκε μια συμμαχική κυβέρνηση με την υπόσχεση ότι θα αναθεωρήσει ριζικά το Μνημόνιο και σε λιγότερο από ένα μήνα είχε πάρει τα πρώτα νέα μνημονιακά μέτρα. Το 2015 εκλέχτηκε πανηγυρικά «για πρώτη φορά αριστερή κυβέρνηση» και μέσα σ’ ένα πεντάμηνο είναι πανέτοιμη να υπογράψει το Μνημόνιο-3.
Στη διάρκεια αυτού του πεντάμηνου δύο φορές οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της ΕΕ κατέστησαν σαφές ότι αυτό που ονομάζεται λαϊκή εντολή είναι κενό γράμμα. Μια φορά μετά τις εκλογές και μια φορά μετά το δημοψήφισμα.
Κι όμως, ο κοινοβουλευτισμός ως πολιτικό σύστημα δε δείχνει να κλονίζεται. Ενας από τους λόγους είναι η αντίληψη που έχουν ακόμη οι εργατικές και εργαζόμενες μάζες για την ιδιότητα του πολίτη και για το εκλογικό δικαίωμα που αποτελεί την κορωνίδα αυτής της ιδιότητας. Πρέπει να αποφύγουμε κάθε ψυχολογική ή ψυχολογίζουσα ερμηνεία αυτής της συμπεριφοράς. Αυτό που ονομάζουμε κοινοβουλευτικό κρετινισμό έχει υλικά αίτια στη βάση του.
Η αστική κοινωνία παράγει ιδεολογία (ψευδή συνείδηση, δηλαδή) απ’ όλους της τους πόρους. Το εργατικό κίνημα δεν έχει εκείνη την πολιτική συγκρότηση που είναι απαραίτητη για να διαρρήξει την ιδεολογία και να δημιουργήσει ταξική συνείδηση. Δεν έχει ούτε τη στοιχειώδη συνδικαλιστική συγκρότηση που θα του επιτρέψει να προστατέψει τη θέση του μέσα στο εκμεταλλευτικό καπιταλιστικό σύστημα.
Αυτοί οι δύο παράγοντες δρουν συμπληρωματικά. Η απουσία στοιχειωδώς αγωνιστικού συνδικαλιστικού κινήματος παράγει αποστράτευση και ηττοπάθεια, ενώ η απουσία ενός ισχυρού εργατικού πολιτικού πόλου δεν επιτρέπει τη συγχώνευση της επαναστατικής πολιτικής κατεύθυνσης με ό,τι υπάρχει ως αυθόρμητο κίνημα.
Αδιέξοδο; Φαύλος κύκλος; Οχι βέβαια. Ο εντοπισμός αυτού του προβλήματος γίνεται για να εξαχθεί το συμπέρασμα πως μία από τις κατευθύνσεις που πρέπει να επικεντρωθεί η ζύμωση της επαναστατικής εργατικής κατεύθυνσης είναι η πλήρης αλλαγή υποδείγματος για την έννοια του πολίτη. Πολίτες, αλλά όχι της αστικής δημοκρατίας, γιατί αυτό μας μετατρέπει σε υπηκόους των νέων, των κεφαλαιοκρατικών δυναστειών. Πολίτες που δεν αναθέτουν σε μεσσίες πολιτικούς την εκπροσώπησή τους, αλλά παίρνουν την τύχη τους στα χέρια τους. Πολίτες που συνειδητοποιούν ότι ο αστικός κοινοβουλευτισμός είναι θηλιά στο λαιμό των εργαζόμενων. Επομένως, πολίτες-ανατροπείς της αστικής δημοκρατίας και των θεσμών της. Πολίτες που σκέφτονται και ενεργούν στο όνομα μιας μελλοντικής δημοκρατίας, της εργατικής δημοκρατίας.
Π.Γ.