Οταν μια θρησκευτική γιορτή γίνεται αιτία αναβολής του γιορτασμού της Εργατικής Πρωτομαγιάς, τότε έχουμε μια ένδειξη ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά για το κίνημα της εργατικής τάξης.
Οταν η αναβολή τοποθετείται με κριτήριο να «κολλήσει» με επίσημες αργίες, τότε έχουμε μια επιπλέον ένδειξη ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά για το κίνημα της εργατικής τάξης.
Βέβαια, δεν λείπουν και πάλι τα μεγάλα λόγια και τα αγωνιστικά προσκλητήρια, ακόμη και από εκείνους που έχουν ξεπουλήσει με τον πιο απροκάλυπτο τρόπο τα συμφέροντα της εργατικής τάξης. Αναμεμειγμένα με τις ψαλμωδίες, ηχούν ως εφιαλτική ηχητική υπόκρουση σε μια πραγματικότητα που καθημερινά γίνεται ολοένα και πιο μαύρη.
Μεγάλα λόγια και αγωνιστικά προσκλητήρια ακούγονται και από κατευθύνσεις που δεν ταυτίζονται με την αστικοποιημένη συνδικαλιστική γραφειοκρατία. Λες και κάποιοι ζουν σε ένα παράλληλο σύμπαν, λες και πλέουν σε πελάγη αγωνιστικής ονειροφαντασίας. Σαν να προσπαθούν να αυτο-ντοπαριστούν, αδιαφορώντας για την κοινωνική πραγματικότητα.
Γνωρίζουν πολύ καλά την κοινωνική πραγματικότητα, όμως η… πολιτική παράδοση απαιτεί άλλα να συζητούνται «εσωτερικά» και άλλα να διακηρύσσονται δημόσια με βροντώδη τρόπο. Είναι η σάπια παράδοση της «εκπροσώπησης». Μιας σχέσης, στο πλαίσιο της οποίας οι «εκπρόσωποι» πρέπει να νανουρίζουν με παραμύθια τους «εκπροσωπούμενους».
Μόνο που η εργατική τάξη δεν αποτελείται από παιδάκια, αλλά από ώριμους άνδρες και ώριμες γυναίκες, τους οποίους ουδείς μπορεί να ξεγελάσει με πομπώδεις εκφράσεις και ψεύτικη αισιοδοξία. Οπότε τι μένει απ’ όλο αυτό το σταθερά επαναλαμβανόμενο κάθε χρόνο «πανηγύρι»; Μένει μια –επίσης σταθερά επαναλαμβόμενη- διαδικασία οργανωτικής αυτοσυντήρησης και αναπαραγωγής εκείνων που εμφανίζονται σαν… πρωτοπορία.
Κοιτάζοντας κατάματα την πραγματικότητα, βλέπουμε:
-
- Μια μνημονιακή δεκαετία, στη διάρκεια της οποίας η κεφαλαιοκρατία, εκμεταλλευόμενη την κρίση του συστήματός της, προχώρησε σε μια στρατηγικού χαρακτήρα επίθεση, ολοκληρώνοντας την κινεζοποίηση των εργαζόμενων.
- Χωρίς ν’ αλλάξει τίποτα στη μνημονιακή πραγματικότητα, ήρθε η πανδημία του κοροναϊού, η οποία έχει υποχρεώσει την εργατική τάξη και τα άλλα λαϊκά στρώματα να πληρώσουν ένα βαρύτατο φόρο αίματος, ενώ ταυτόχρονα άνοιξε ένα νέο γύρο οικονομικής κρίσης. Κρίσης που είχε ήδη εμφανιστεί πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας, η οποία βάθυνε την κρίση απότομα. Και βέβαια, όπως συμβαίνει σε κάθε κρίση, τα βάρη της θα επιχειρηθεί να φορτωθούν στις πλάτες της εργατικής τάξης και των εργαζόμενων λαϊκών στρωμάτων.
Ο εργασιακός μεσαίωνας δεν είναι πια ένα σύνθημα. Είναι ζωντανή πραγματικότητα, στην οποία το κεφάλαιο θα προσπαθήσει να σπρώξει πιο βαθιά την εργατική τάξη.
Οι μάχες οπισθοφυλακών αποδείχτηκαν εντελώς ανίσχυρες για την ανάσχεση της επίθεσης στα μνημονιακά χρόνια. Οι ήττες σ’ αυτές τις μάχες οπισθοφυλακών οδήγησαν στην παράδοση των «κλειδιών» της πανδημίας στα χέρια της κυβέρνησης Μητσοτάκη, η οποία τη διαχειρίστηκε εγκληματικά, με μοναδικό γνώμονα την εξασφάλιση των συμφερόντων του κεφαλαίου, χωρίς να συναντήσει την παραμικρή αντίσταση από την πλευρά της εργατικής τάξης, η οποία πλήρωσε τον πιο βαρύ φόρο αίματος.
Αυτή είναι η πραγματικότητα κι εκείνο που πρέπει να κυριαρχήσει στη σκέψη και στους προβληματισμούς μας σήμερα, μέρα-σύμβολο του εργατικού αγώνα, είναι το πώς όλα αυτά κατέστησαν δυνατά και πώς μπορούμε να βγούμε από τον εφιάλτη.
Η τάση του κεφαλαίου, ιδιαίτερα σε συνθήκες κρίσης, να επιδιώκει την αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης, μέσω της οποίας επιτυγχάνει το μέγιστο κέρδος, είναι μια αντικειμενική τάση μέσα στον καπιταλισμό. Ο βαθμός που το επιτυγχάνει αυτό, όμως, εξαρτάται από την πορεία της ταξικής πάλης. Από το πόσο ισχυρή, οργανωμένη και αποτελεσματική είναι η αντίσταση της εργατικής τάξης. Η τάση του κεφαλαίου δεν καταργείται ποτέ μέσα στον καπιταλισμό, όμως η ταξική πάλη του προλεταριάτου μπορεί να ανακόψει την ορμή της, να ακυρώσει πλευρές της, να καθυστερήσει την εφαρμογή των πιο καταστροφικών μέτρων.
Ο Καρλ Μαρξ είχε προειδοποιήσει το προλεταριάτο: όταν δεν αναπτύσσεται αντίσταση ενάντια στους καθημερινούς σφετερισμούς του κεφαλαίου, τότε η εργατική τάξη θα είναι ανίκανη για την ανάπτυξη ενός μεγαλύτερου κινήματος, ενός κινήματος για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.
Ολόκληρη η ιστορία του εργατικού κινήματος τους τελευταίους δυο αιώνες είναι ιστορία πάλης ενάντια στους συνεχείς σφετερισμούς του κεφαλαίου. Το αίμα των εργατών του Σικάγου σφράγισε τους αγώνες για το 8ωρο, όπως προηγουμένως το αίμα των Κομμουνάρων του Παρισιού έβαλε για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία τη δυνατότητα ενός εργατικού κράτους, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Οι εργατικοί αγώνες των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα, συχνά βίαιοι και αιματηροί, οδήγησαν σε μια σειρά κατακτήσεις, ειδικά όταν τα βήματα των εργατών φωτίζονταν από τη νίκη της μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης και τη δημιουργία του πρώτου στην ιστορία εργατικού κράτους, που αναπτυσσόταν θυελλώδικα έχοντας βάλει τους καπιταλιστές και το σύστημά τους στο μουσείο.
Οταν χάνουμε κατά κράτος σε μια σειρά μάχες με τις δυνάμεις του κεφαλαίου, όταν χάνουμε ακόμη και τα στοιχειωδέστερα δικαιώματα, όταν μετά από δεκαετίες ξαναέχουμε εργατικές οικογένειες που δεν έχουν να φάνε, τότε οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως ο εχθρός μάς νίκησε γιατί εμείς δεν ήμασταν στοιχειωδώς οργανωμένοι σε ταξική βάση, στοιχειωδώς ικανοί ακόμη και για μια οργανωμένη άμυνα που θα καθυστερούσε την επέλαση του αντίπαλου.
Χρόνια τώρα, παλεύουμε κάτω από ξένες σημαίες. Αρκούμασταν στο λίγο, ξεχάσαμε τι σημαίνει να είσαι εργάτης, εμπιστευόμασταν τον κάθε λαοπλάνο, παρασυρόμασταν από τις σειρήνες μιας ψεύτικης ευμάρειας, χτίζαμε μικροαστικά όνειρα αγνοώντας τι σημαίνει καπιταλισμός. Κι όταν η κρίση χτύπησε και ο ταξικός εχθρός εξαπέλυσε τη βίαιη επίθεσή του, αιφνιδιαστήκαμε, χάσαμε το μπούσουλα, νομίσαμε ότι αρκεί ο θυμός και η αλλαγή της ψήφου για ν’ αλλάξουν μια κατάσταση που ξεπηδούσε από την ίδια την ουσία του καπιταλιστικού συστήματος.
Αποδείχτηκε ότι υπάρχει μια στενή συνάφεια ανάμεσα στην καταστροφική πορεία της κρίσης, στη διαχείρισή της από τις δυνάμεις του κεφαλαίου και την πολιτική διαχείριση από τα αστικά κοινοβουλευτικά κόμματα. Οι «αντιμνημονιακοί» του 2010 έγιναν συγκυβέρνηση το 2011 και νέα συγκυβέρνηση το 2012, για να παραχωρήσουν τη θέση τους στους εναπομείναντες «συνεπείς αντιμνημονιακούς», που έφτιαξαν συγκυβέρνηση το 2015, για να συνεχίσουν την ίδια πολιτική. Κι όταν οι «συνεπείς αντιμνημονιακοί» αποδείχτηκαν κοινοί απατεώνες, ίδιοι και απαράλλαχτοι με τους «μνημονιακούς» που διαδέχτηκαν, η κοινοβουλευτική ζυγαριά έγειρε από την άλλη πλευρά, χαρίζοντας μια περηφανή εκλογική νίκη στη ΝΔ του νεοφιλελεύθερου Μητσοτάκη υιού.
Ο Β.Ι. Λένιν είχε φωτίσει το δρόμο του προλεταριάτου, αποδεικνύοντας και αναδεικνύοντας τη σημασία της συγκρότησης ενός ισχυρού προλεταριακού κόμματος, το οποίο -ως οργανωμένη πρωτοπορία της εργατικής τάξης- θα «συγχωνεύσει» το αυθόρμητο εργατικό κίνημα με την επαναστατική θεωρία. Για να μπορεί το προλεταριάτο, όχι μόνο να δίνει πιο αποτελεσματικά τον αγώνα για την απόκρουση των συνεχών επιθέσεων του κεφαλαίου και για τη βελτίωση των όρων πώλησης της εργατικής του δύναμης μέσα στον καπιταλισμό, αλλά και να χαράξει το δρόμο της ταξικής απολύτρωσης, της απελευθέρωσης ολόκληρης της κοινωνίας από τα δεσμά του εκμεταλλευτικού και καταπιεστικού κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής.
Για να σπάσει ο κύκλος της κινεζοποίησης, πρέπει να σπάσει ο πολιτικός κύκλος του μεσσιανισμού και της ανάθεσης. Για να γίνει αυτό, πρέπει η εργατική τάξη να πάψει να συγκεντρώνεται κάτω από ξένες σημαίες. Πρέπει ν’ αποκτήσει δική της φωνή, συμβατή όχι μόνο με τα άμεσα συμφέροντά της, αλλά και με το ιστορικό πρόταγμα της κοινωνικής απελευθέρωσης. Πρέπει να οργανωθεί πολιτικά στο δικό της κόμμα.
Ο καπιταλισμός είναι ένα σύστημα ιστορικά τελειωμένο. Ενα σύστημα εχθρικό προς τους εργαζόμενους. Ενα σύστημα εχθρικό ακόμα και για τον αέρα που αναπνέουμε. Οι εργαζόμενοι είναι οι μοναδικοί παραγωγοί του κοινωνικού πλούτου. Από τη δική τους εργασία δημιουργούνται τα πάντα. Οι καπιταλιστές σαν παράσιτα απομυζούν το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος αυτού του πλούτου. Σε περιόδους κρίσης, το μέγεθος της εκμετάλλευσης, το μέγεθος της αδικίας φαίνονται πιο καθαρά.
Αυτό το ιστορικά τελειωμένο σύστημα, όμως, μπορεί και διαιωνίζει την ύπαρξή του, καταδικάζοντας την κοινωνική πλειοψηφία στη φτώχεια, τη μιζέρια, ακόμα και την πείνα, όσο η εργατική τάξη τού το επιτρέπει, όσο δεν βρίσκει απέναντί του ένα ρωμαλέο επαναστατικό κίνημα που θ’ απαιτήσει να περάσουν τα μέσα παραγωγής σ’ αυτούς που τα δημιούργησαν και τα κινούν, να περάσει το προϊόν της παραγωγής σ’ αυτούς που το παράγουν, να γίνει ο κοινωνικός πλούτος κτήμα της εργαζόμενης κοινωνίας.
Η πολιτική οργάνωση της εργατικής τάξης είναι το ύψιστο καθήκον των πρωτοπόρων εργατών. Μπορεί να φαίνεται δύσκολο, όμως καμιά δυσκολία δεν είναι ανυπέρβλητη. Φτάνει να καταπιαστείς με την υπέρβασή της. Πάνω απ’ όλα, η πολιτική οργάνωση της εργατικής τάξης είναι μονόδρομος για τους πρωτοπόρους εργάτες! Κι αυτόν τον μονόδρομο πρέπει να τον ακολουθήσουμε όσο γίνεται πιο πολλοί, όσο γίνεται πιο γρήγορα. Το οφείλουμε στις παραδόσεις μας, το οφείλουμε στην τάξη μας.
Κανένα μέλλον δεν υπάρχει για την εργαζόμενη ανθρωπότητα σ’ αυτό το σύστημα. Μόνο εκμετάλλευση, καταπίεση, ακόμα και θάνατος. Οχι μόνο στους άδικους πολέμους τους, αλλά και εν καιρώ ειρήνης, στην αντιμετώπιση μιας επικίνδυνης πανδημίας.
Δίνοντας τον αγώνα για την προστασία της ζωής των ανθρώπων μας από την πανδημία, δίνοντας τον αγώνα για να μη φορτωθούν τα βάρη της νέας κρίσης στις πλάτες της εργατικής τάξης και του λαού, ας ατσαλώσουμε τη θέλησή μας ν’ αλλάξουμε τον κόσμο. Το μέλλον μας είναι ο κομμουνισμός, μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, με τους εργαζόμενους να διαφεντεύουν το προϊόν της δουλειάς τους, με τον άνθρωπο «να σφυρηλατεί το κεφαλαίο άλφα του».