Αγαπητά μου παιδιά
Επιτακτικές ανάγκες επιβάλλουν την επανάληψη παλαιότερης αναφοράς μας στα χαϊκού. Κι αυτό για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι η αποχώρηση της υπεύθυνης για την διά βίου πάθηση υπουργού, η οποία έφυγε χολωμένη παίρνοντας μαζί της και το πρόγραμμα (μαζί με όλα τα συμπαρομαρτούντα κινητά και ακίνητα στοιχεία, φυσικά). Ο δεύτερος είναι ότι η λαϊκή μούσα, αμέσως μετά την εκλογή Σαμαρά, αναφώνησε «ωχ το μάτι μου» και έκτοτε παραμένει clean-Ιρις και με ρητή απαγόρευση των θεραπόντων (σύνθετη λέξη εκ του «θέρος» και «απόντων») ιατρών να γράψει ή να διαβάσει ο,τιδήποτε. Μόνη διαφορά ότι η μούσα έχει πρόβλημα με το αριστερό μάτι, ενώ ο εγγονός της Πηνελόπης Δέλτα, Αντώνης Σίγμα, με το παραδοσιακό δεξί.
Οι φαν-Αττικοί (Αθηναίοι φίλοι) της στήλης θα θυμούνται ότι τα χαϊκού είναι «γιαπωνέζικα τρίστιχα ποιήματα εμπνευσμένα από τη σοφία του Ζεν, που έχουν το χαρακτηριστικό ενός ευχάριστου ξαφνιάσματος για κάτι οικείο και καθημερινό που λέγεται ήρεμα και ευγενικά, αγγίζοντας τα πράγματα στην ουσία τους». Τα χαϊκού συνήθως δεν έχουν ομοιοκαταληξία. Ο λόγος τους είναι απλός, ίσως λίγο επιτηδευμένος μα όχι σύνθετος, όπως ήταν –ας πούμε– οι περιπέτειες που πέρασε το χαρτοφυλάκιο των Οικονομικών μέχρι να περιέλθει στα Στουνάρεια χέρια και περνώντας σύρριζα από το ενδεχόμενο να δει –δια Ράπανου– τα ραπανάκια ανάποδα… Δεν είναι όμως και τόσο επιτηδευμένος ο λόγος των χαϊκού, όπως τα νανουρίσματα της συγκυβέρνησης λίγο πριν το λάλημα του κόκορα (cock* όρα!) της τρόικας. Και βέβαια δεν είναι καθόλου διφορούμενος, όπως το όνομα του υφυπουργού Εθνικής Αμυνας (Καράμπελας) ή το τουρκικό Καρά-ογλού του προϊστάμενου του αναπαλαιωμένου υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης.
Ωστόσο, αγωνιζόμενη για το καλό της πατρίδας και μόνο, όπως απαξάπαντες οι σεμνοί και ταπεινοί πολιτικοί υπηρέτες της, η λαϊκή μούσα ξέφυγε της επιτήρησης και κάποιο βράδυ έδωσε λαμπρά δήγματα (ναι, δήγματα) απλής μα και υπερβατικής ποίησης. Τα πρώτα είναι αιρετικά ως προς την ομοιοκαταληξία, προσαρμοσμένα στην ελληνική παράδοση που δεν μπορεί χωρίς αυτή, από το «σε γνωρίζω από την κόψη / σε γνωρίζω από την όψη» μέχρι τα αντικρουόμενα «αν πας με άλλη / θα σου σπάσω το κεφάλι» και «απόψε μπορείς να βγεις / μ’ όλες τις τσούλες της Γης». Ετσι, ομοιοκαταληκτούν είτε (ίτε!) οι δύο πρώτοι στίχοι
βάλε καρούλια
αντί τακουνάκι.
είτε οι δύο τελευταίοι
ποιος σε πιάνει τώρα
που ‘χεις και Ντόρα.
Ωστόσο, η λαϊκή μούσα δεν απορρίπτει –όπως θα θυμάστε– τον ακριβή τρόπο γραφής των χαϊκού, έτσι όπως τον μάθαμε μέσα από τις γιαπωνέζικες ταινίες ή τα περιοδικά της παγκόσμιας ποίησης και της παγκοσμιοποίησης: απλά, ελεύθερα και χωρίς ομοιοκαταληξία.
Κι εσύ λαέ βασανισμένε
μην ξεχνάς το Euro 2012.
Τα δύστυχα τρίστιχα εκφέρονται άλλοτε με ευαισθησία:
Είμαι ο έντιμος Χάρρυ
ή είμαι ο Εντι, μοσχάρι;
και άλλοτε επωάζουν χρυσά αυγά φιδίσιας σκληρότητας:
μα το δικό μου ανύπαρκτο.
Φωτιά στους μετανάστες!
Σύντομα η λαϊκή μούσα –αλλά και ο Αντώνης Σίγμα– θα είναι και πάλι κοντά μας, αφού είναι γνωστό ότι «ουδέν κακό αμπιγιέζ καλού» όπως είπε και η λαίδη Αγγέλα (ποια Μέρκελ ρε;). Ως πρακτική εξάσκηση επί όσων μάθαμε, μπορούμε να γράψουμε ένα χαϊκού σε ένα/μία εκ των δύο, όποιον/α προτιμάμε. Να τι έγραψε η λαϊκή μούσα για τον δεύτερο:
δεν ξεχνούν. Εκδικούνται.
Μη ξαναχαλαρώσεις
(μύξα να χαλαρώσεις)