Η σκηνοθέτιδα της «Χαμένης τιμής της Καταρίνα Μπλουμ» και της βιογραφίας της Ρόζας Λούξεμπουργκ γύρισε αυτή τη φορά μία ταινία – προσωπογραφία για τη φιλόσοφο Χάνα Αρεντ. Εβραία στην καταγωγή, μαθήτρια του φιλόσοφου – θιασώτη του ναζισμού Μάρτιν Χάιντεγκερ, είναι αυτή που υποστήριξε τη θεωρία περί ολοκληρωτικών καθεστώτων, ανοίγοντας το δρόμο στην εξίσωση ναζισμού-κομμουνισμού.
Η σκηνοθέτιδα επιλέγει να προσεγγίσει την προσωπικότητα της Αρεντ μέσα από τα όσα ακολούθησαν τη δίκη του ναζιστή-εγκληματία πολέμου Αιχμαν. Με αφορμή αυτή τη δίκη, η Αρεντ έγραψε το βιβλίο «Ο Αιχμαν στην Ιερουσαλήμ – Η κοινοτοπία του κακού», το οποίο όταν δημοσιεύτηκε προκάλεσε (και δικαίως) τεράστιες και ποικίλες αντιδράσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Αρεντ προσεγγίζει το φαινόμενο του ναζισμού και στην προσπάθειά της να κατανοήσει το κίνητρο των υποστηρικτών του (οι οποίοι φυσικά πήραν μέρος σε τεράστια εγκλήματα) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι ίδιοι θεωρούσαν τους εαυτούς εργαλεία στα χέρια των ανωτέρων τους και γι’ αυτό εκτελούσαν εντολές χωρίς να τις κρίνουν. Επομένως, το πρόβλημα ήταν ότι αυτοί οι άνθρωποι αρνούνταν να σκεφτούν. Ταυτόχρονα, προσπάθησε να μελετήσει και την ευθύνη των θυμάτων και κυρίως των ηγετών τους. Με τέτοιες προσεγγίσεις φυσικά θεωρήθηκε από πολλούς ότι έδινε άλλοθι στους ναζιστές.
Το θέμα είναι ότι στην ταινία δε βλέπουμε τον ουσιαστικό αντίλογο στις διάφορες θεωρίες της Αρεντ. Η σκηνοθέτιδα επιλέγει να υιοθετήσει πλήρως τις αντιλήψεις της. Αντιθέτως, η Αρεντ προβάλλεται ως μία δυναμική γυναίκα, αλλά ταυτοχρόνως ευαίσθητη, η οποία τολμά να πει τη γνώμη της, ακόμα κι αν ξέρει τις συνέπειες. Φυσικά, η πραγματικότητα είναι πολύ μακριά από αυτό…
► Από αυτήν την εβδομάδα επιστρέφει στον κινηματογράφο Αστυ το «Ταινιόραμα» που φέτος είναι αφιερωμένο στο δημιουργό του Αντώνη Στεργιάκη, ο οποίος πέθανε πέρσι. 49 ημέρες, 49 ενότητες από τρεις ταινίες η κάθε μία. Το πρόγραμμα υπάρχει στο διαδίκτυο. Την εβδομάδα αυτή περιλαμβάνει αφιερώματα στον Τρίερ, τον Αλμοδόβαρ, το πολιτικό σινεμά κ.ά.
Ελένη Π.
