Ευτυχώς που πλακώθηκαν μεταξύ τους (για τους γνωστούς λόγους κομματικού ανταγωνισμού), αλλιώς θα υποφέραμε αν ήταν όλοι μαζί ενωμένοι γύρω από το σύνθημα «μεγαλώσαμε την Ελλάδα». Ο Μητσοτάκης, ο Δένδιας και οι άλλοι δεξιοί δεν παρέλειψαν να πανηγυρίσουν για την… αύξηση του εθνικού χώρου, όπως άλλωστε είχαν κάνει και ο Τσίπρας, ο Κοτζιάς και οι υπόλοιποι συριζανελίτες, όταν είχαν προχωρήσει τις διαπραγματεύσεις με την Ιταλία για τον καθορισμό της ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών.
Περιττεύει να σημειώσουμε ότι το να συγκρίνεις την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα το 1947 με την επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο στα 12 μίλια αποτελεί (τουλάχιστον) λογικό άλμα. Οχι μόνο γιατί δεν μπορείς να συγκρίνεις έδαφος που κατοικείται από πληθυσμό με θάλασσα που κατοικείται από ψάρια, αλλά και γιατί η μεν ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων ήρθε ως αποτέλεσμα της ήττας της Ιταλίας (που τα κατείχε) στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ η επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο είναι μια πράξη που απορρέει από το Διεθνές Δίκαιο, η οποία θα μπορούσε να έχει γίνει εδώ και δεκαετίες. Για να κάνουμε πλάκα, ρωτάμε: αν δεχτούμε ότι όντως μεγάλωσαν την Ελλάδα με το νόμο που ψήφισαν χτες στη Βουλή («παρών» ψήφισε μόνον ο Περισσός, όλοι οι άλλοι «ναι»), τότε επί τρεις και πάνω δεκαετίες που δεν προχωρούσαν την επέκταση, ακολουθούσαν πολιτική εθνικής μειοδοσίας;
To αντικείμενο του καυγά, κυρίως μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, είχε παρελθοντολογικό χαρακτήρα. Ο Τσίπρας θυμήθηκε (εύλογα από τη μεριά του) πως όταν η κυβέρνησή του ανακοίνωσε ότι προσανατολίζεται στην επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο στα 12 μίλια, οι δεξιοί έπεσαν να τη φάνε, κατηγορώντας την ότι παίζει το παιχνίδι της Τουρκίας. Ο Μητσοτάκης απάντησε ότι ο ίδιος τότε δεν πήρε θέση, γιατί θεωρούσε ότι το θέμα είναι περίπλοκο! Τι σόι πρόεδρος κόμματος ήταν αυτός, που ο ίδιος δεν έπαιρνε θέση, αλλά άφηνε τους καθ’ ύλην αρμόδιους τομεάρχες του κόμματός του να καταγγέλλουν την πολιτική που σήμερα εφαρμόζει η κυβέρνησή του; Περσινά ξινά σταφύλια… Ετσι γίνεται στην αστική πολιτική.
Ο Κούλης προσπάθησε να κρύψει τη ντροπή του, κατηγορώντας τον Τσίπρα ότι ανακοίνωσε μεν ότι θα προχωρήσει στην επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 μίλια, αλλά δεν το έκανε. Και θύμισε ότι ο Κοτζιάς γράφει στο βιβλίο του ότι ο Τσίπρας φοβήθηκε την Τουρκία. Αρα, ο Κούλης… την έχει πιο μεγάλη από τον Αλέξη και δε φοβήθηκε την Τουρκία!
Ο Τσίπρας θυμήθηκε και τις Πρέσπες και τον εθνικιστικό θόρυβο που ξεσήκωσε η ΝΔ, για να φτάσει σήμερα να υπερασπίζεται τη Συμφωνία και να ζητάει την πιστή εφαρμογή της. Ο Μητσοτάκης δεν είχε πρόβλημα να παραδεχτεί ότι στα συλλαλητήρια ενάντια στις Πρέσπες συμμετείχαν και… γραφικοί και ακροδεξιοί. Ξέχασε να πει, όμως, ότι συμμετείχε και η μισή κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ, με επικεφαλής τον Σαμαρά. Κι ότι κάμποσοι από τους… γραφικούς κοσμούν σήμερα το υπουργικό του συμβούλιο (Βορίδης, Γεωργιάδης, Κικίλιας, Μηταράκης, Βούλτεψη και άλλοι που τους ξεχνάμε αυτή τη στιγμή). Περσινά ξινά σταφύλια κι αυτά…
Την αλήθεια την είπε μόνο η Μπακογιάννη. Δήλωσε ότι επί δεκαετίες η κυρίαρχη άποψη στο υπουργείο Εξωτερικών, την οποία ακολουθούσαν όλες οι κυβερνήσεις, ήταν πως δεν πρέπει να γίνει τμηματική επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, διότι αυτό θα εκληφθεί ως φόβος μπροστά στο casus belli που έχει διακηρύξει η Τουρκία, αν γίνει επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια στο Αιγαίο. Επί ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, λοιπόν, άλλαξαν γραμμή και αποφάσισαν να πάνε σε τμηματικές επεκτάσεις, πλην του Αιγαίου που κάνει «τζιζ». Κι αυτή την πολιτική κάνει πράξη η ΝΔ. Η Μπακογιάννη σημείωσε, ακόμη, ότι το Αιγαίο είναι ειδική περίπτωση, γιατί η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων συνδέεται και με τη διεθνή ναυσιπλοΐα, που αφορά και άλλες χώρες, πέραν της Τουρκίας (πρωτίστως τη Ρωσία, τα σκάφη της οποίας δε θα μπορούν να κατέρχονται ελεύθερα προς τη Μεσόγειο).
Εκείνο που δεν είπε η Μπακογιάννη είναι πως αν επεκταθούν τα ελληνικά χωρικά ύδατα στα 12 μίλια γενικώς, το Αιγαίο θα μετατραπεί σε ελληνική λίμνη και τα τουρκικά σκάφη, για να βγουν στην ανοιχτή θάλασσα, θα πρέπει πρώτα να ζητούν άδεια από τις ελληνικές αρχές και να πλέουν σύμφωνα με τους κανόνες της αβλαβούς διέλευσης. Οσο να ‘ναι, δεν το λες και συμπεριφορά καλής γειτονίας αυτό, απέναντι σε μια χώρα που έχει χιλιάδες χιλιόμετρα ηπειρωτικής ακτογραμμής απέναντι από τα ελληνικά νησιά.
Ο Μητσοτάκης, πάντως, επειδή περίμενε τη σπέκουλα του Τσίπρα, φρόντισε -και με δηλώσεις του Δένδια και με προσωπικές δηλώσεις- να ανακοινώσει ότι μετά το Ιόνιο σειρά θα πάρει η νότια Κρήτη, από το δυτικό μέχρι το ανατολικό μέρος της. Το πότε θα γίνει αυτό, πάντως, δεν το ξεκαθάρισε. Οσο θα καθυστερεί να προχωρήσει πάντως τόσο θα τον καταγγέλλει ο Τσίπρας, που ως αντιπολίτευση έχει ενστερνιστεί την «πολιτική Κοτζιά», την οποία ως κυβέρνηση είχε απορρίψει, παραπέμποντας το θέμα στις ελληνικές καλένδες (όπως αναμένεται να κάνει και ο Κούλης, γιατί στο νοτιο-ανατολικό τμήμα της Κρήτης έχει «θέμα» η Τουρκία.
Να πάμε και στην ουσία; Τι είδους… μεγάλωμα της χώρας είν’ αυτό, όταν τα έσοδα που μπορεί να δώσει η θάλασσα, τα αλιεύματα, μπορεί να τα εκμεταλλεύεται χωρίς κανένα αντίτιμο οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ; Προσέξτε λίγο το άρθρο 4 του νόμου που ψήφισαν. Ανάμεσα στα 6 και τα 12 μίλια μπορεί να επιτραπεί η αλιεία στα αλιευτικά σκάφη της ΕΕ!
aigialitida-zoni-oloΤο «μπορεί να επιτραπεί, σε προσωρινή βάση» έχει μπει προσχηματικά. Η Ελλάδα, όπως θα δούμε παρακάτω, έχει παραιτηθεί από την κυριαρχία της σ’ αυτή την περιοχή, καταθέτοντας με την Ιταλία Κοινή Γνωστοποίηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Στην πραγματικότητα, λοιπόν, με το νόμο γίνεται προσαρμογή στην ελληνοϊταλική συμφωνία για τον καθορισμό της ΑΟΖ. Επειδή αυτή η συμφωνία προβλέπει ότι τα ιταλικά αλιευτικά θα εξακολουθήσουν να ψαρεύουν ελεύθερα μέσα στην ελληνική ΑΟΖ (η οποία τότε άρχιζε από τα 6 μίλια), έπρεπε να γίνει σαφές στο νόμο ότι η ελληνοϊταλική συμφωνία εξακολουθεί να ισχύει και ότι τα ιταλικά αλιευτικά (τα μόνο που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, ψαρεύοντας κυρίως την πανάκριβη κόκκινη γαρίδα) θα εξακολουθούν να ψαρεύουν ελεύθερα και στην περιοχή ανάμεσα στα 6 και τα 12 μίλια, που προηγουμένως ήταν διεθνή ύδατα και τώρα είναι ελληνικά χωρικά ύδατα. Αν η συμφωνία για τον καθορισμό ΑΟΖ ήταν μια φορά ντροπή, η ρύθμιση του νόμου είναι δέκα φορές ντροπή, γιατί πλέον εκχωρούνται δικαιώματα εκμετάλλευσης σε τρίτες χώρες εντός τμήματος των χωρικών υδάτων, όπου υποτίθεται ότι ασκείται πλήρης εθνική κυριαρχία.
Επειδή αυτό μπορεί να φαίνεται λίγο μπερδεμένο, θυμίζουμε τι συνέβη όταν Δένδιας και Ντι Μάιο υπέγραψαν τη συμφωνία για τον καθορισμό ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, αναδημοσιεύοντας ανάλυση που δημοσιεύτηκε στην Κόντρα στις 13 Ιούνη του 2020.
Η συμφωνία της κόκκινης γαρίδας στην υπηρεσία των εθνικιστικών ανταγωνισμών
Είναι δυνατόν να είναι ιστορικού χαρακτήρα μια συμφωνία μεταξύ δύο κρατών με βασικό αντικείμενό της το ψάρεμα της κόκκινης γαρίδας; Ο ιταλός ΥΠΕΞ Λουίτζι ντι Μάιο δεν μίλησε, βέβαια, για ιστορική συμφωνία, αλλά για «σημαντικότατο αποτέλεσμα», φροντίζοντας αμέσως να εξηγήσει τι εννοεί: «αποδεικνύουμε πως στηρίζουμε τα συμφέροντα των αλιέων, σεβόμενοι τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας».
Η Ιταλία δεν είχε πολιτικό πρόβλημα να υπογράψει συμφωνία για τον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών της με την Ελλάδα, ιδιαίτερα στη συγκυρία που είχε δημιουργηθεί. Η ελληνική κυβέρνηση παρακαλούσε να υπογράψει μια συμφωνία, για να τη χρησιμοποιήσει ως αντίβαρο στην τουρκολιβυκή συμφωνία. Η Ιταλία, που ως ιμπεριαλιστική χώρα έχει συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή, κατοχύρωσε πολιτικά τον επιδιαιτητικό της ρόλο. Δεν έμεινε όμως μόνο σ’ αυτό. Πήρε και οικονομικά οφέλη, που έχουν να κάνουν με την αλιεία εντός της ελληνικής ΑΟΖ. Ακόμα και εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, αν αυτά επεκταθούν στα 12 ναυτικά μίλια, από 6 που είναι σήμερα. Ηταν απαίτηση των ιταλικών (κυρίως από τη Σικελία) αλιευτικών στόλων.
Ο Δένδιας υπέγραψε τη ντροπιαστική για ένα ανεξάρτητο κράτος Κοινή Γνωστοποίηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την οποία τα δύο κράτη ζητούν τη μελλοντική τροποποίηση του κανονισμού περί κοινής αλιευτικής πολιτικής ώστε «όταν η Ελλάδα αποφασίσει να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της έως τα 12 ν.μ., να διατηρηθεί η υπάρχουσα αλιευτική δραστηριότητα των ιταλών αλιέων στην περιοχή μεταξύ 6 και 12 ν.μ., η οποία σήμερα αποτελεί διεθνή ύδατα». Χωρίς τσίπα, ο Δένδιας διέρρευσε στα παπαγαλάκια τη «γραμμή»: «τα υπάρχοντα δικαιώματα των ιταλών αλιέων περιγράφονται με σαφήνεια αλλά πλέον περιοριστικά, τόσο ως προς τον αριθμό των σκαφών όσο και ως προς τα είδη που δύνανται να αλιεύσουν, και εξαιρούνται τα είδη που αλιεύουν οι έλληνες αλιείς»! Κανένα πρόβλημα για τους Ιταλούς. Την κόκκινη γαρίδα ήθελαν, αυτή πήραν. Τα λιανόψαρα τα άφησαν στους ψαράδες του Ιόνιου, όπως συνέβαινε και έως τώρα.
Για να ολοκληρωθεί ο εξευτελισμός, ο Δένδιας υποχρεώθηκε να ανακοινώσει δημόσια, από το βήμα της κοινής συνέντευξης Τύπου, την άρση των περιορισμών στα ταξίδια μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, γεγονός στο οποίο στάθηκε ιδιαίτερα ο Ντι Μάιο, που αν και πολιτικά πυγμαίος, αισθάνθηκε γίγαντας απέναντι στον εκπρόσωπο μιας περιδεούς κυβέρνησης όπως η ελληνική.
Κι ενώ είχε διαμορφωθεί μια ευρύτατη συναίνεση, βγήκε ο Κοτζιάς φορώντας φουστανέλα και προσπάθησε να τους τη χαλάσει, κάνοντας ντόρο μ’ αυτό που ήταν γνωστό από παλιότερα. Κάτι νησάκια δεν έχουν πλήρη επήρεια. Οι Στροφάδες έχουν 32% και τα Διαπόντια 70%. Αυτά βέβαια είναι ποσοστά επήρειας αυτών των νησίδων από το 1977, αλλά ο Κοτζιάς θεωρούσε πως η ρύθμιση έπρεπε ν’ αλλάξει (πώς; κάνοντας «μπουου» για να τρομάξουν οι Ιταλοί, που δεν είχαν καμιά καούρα να υπογράψουν τη ρύθμιση;). «Η κυβέρνηση της ΝΔ άφησε τα εν λόγω νησιά με περιορισμένη επήρεια, επιλογή που θα τη βρει η χώρα μπροστά της», κατήγγειλε στεντορεία τη φωνή. Από τα πυρά του δεν ξέφυγε ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ, τον οποίο κατηγόρησε ότι «υποτάχθηκε συμφωνώντας σε επιλογές της κυβέρνησης της ΝΔ». Εντάξει, όλοι κατάλαβαν ότι έχει προσωπικούς λόγους. Τον είχαν πει προδότη για τις Πρέσπες, να μην πάρει λίγο από το αίμα του πίσω;
Ο ΣΥΡΙΖΑ, για να δείξει ότι βρίσκεται στο εθνικό μέτωπο αλλά με τη δική του γραμμή, κάλεσε την κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα και στην επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια. Οχι παντού (το τουρκικό casus belli καθιστά απαγορευτική κάθε τέτοια κίνηση στο Αιγαίο), αλλά εκεί που είχε σχεδιάσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Αφού το είχε σχεδιάσει, γιατί δεν το έκανε; Ολοι θυμόμαστε ότι φεύγοντας από το ΥΠΕΞ ο Κοτζιάς παρέδωσε δημόσια στον Τσίπρα σχέδιο προεδρικού διατάγματος, πανηγυρίζοντας ότι «μεγαλώνουμε την πατρίδα μας», ότι το ελληνικό κράτος πετυχαίνει «επέκταση της κυριαρχίας της χώρας, πρώτη φορά μετά από 70 χρόνια, από τότε που πήραμε τη Δωδεκάνησο»! Ο Τσίπρας το πήρε όλος χαμόγελο, δήλωσε ότι «η χώρα επεκτείνεται με όσα ανακοίνωσε πριν από λίγο ο Νίκος Κοτζιάς και αποτελεί ένα μέρος των στρατηγικών που εμπνεύστηκε, μαζί σχεδιάσαμε και υλοποιούμε και θα υλοποιούμε και από εδώ και στο εξής, η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης σταδιακά ένα πολύ σημαντικό γεγονός για την πατρίδα μας», και το παρέδωσε στον Κατρούγκαλο με την εντολή «κοίταξε μη γίνει καμιά μαλακία».
Ο Τσαβούσογλου κάλεσε τον έλληνα πρέσβη στο τουρκικό ΥΠΕΞ και του υπενθύμισε ότι το casus belli εξακολουθεί να ισχύει, οι Τσιπραίοι ανακοίνωσαν ότι τα 12 μίλια δε θα θεσπιστούν με προεδρικό διάταγμα αλλά με νόμο και ο νόμος… δεν κατατέθηκε ποτέ. «Δεν προλάβαμε», λέει τώρα ο Κατρούγκαλος, προκαλώντας γέλιο. Αφού τα είχε όλα έτοιμα ο Κοτζιάς, γιατί δεν το πήγαν αμέσως στη Βουλή; Να σας πούμε εμείς γιατί. Ο Κοτζιάς είχε περιλάβει και περιοχές για τις οποίες θα αντιδρούσε η Τουρκία. Από την άλλη, υπήρχε από παλιά διχογνωμία στο ελληνικό «βαθύ κράτος» για το αν θα έπρεπε να γίνει σταδιακή επέκταση στα 12 μίλια. Η ισχυρότερη μερίδα θεωρούσε ότι αν γίνει επέκταση στα 12 μίλια μόνο στην πλευρά του Ιόνιου, θα ήταν σαν η Ελλάδα να παραδέχεται ότι δεν πρόκειται ποτέ να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα στο Αιγαίο. Γι’ αυτό ο Τσίπρας έδωσε εντολή τότε να τ’ αφήσουν, ενώ τώρα -με το γνωστό θράσος που διακρίνει τους συριζαίους- ζητά από τη ΝΔ να το κάνει.
Η Τουρκία, πάντως είχε δηλώσει τότε: «Δεν είναι δυνατόν να ανεχθούμε ενέργειες για τις οποίες δεν υπάρχει διμερής συμφωνία στο Αιγαίο, στο οποίο έχουμε κοινές ακτές». Προσέθετε, δε, ότι η Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση της 8ης Ιουνίου 1995 έχει εκδώσει τις απαραίτητες προειδοποιήσεις για το συγκεκριμένο θέμα, οι οποίες «βρίσκονται ακόμη σε ισχύ» (το casus belli δηλαδή). «Οι απόψεις μας και οι προειδοποιήσεις μας επί του θέματος μεταφέρθηκαν επίσης στον έλληνα πρέσβη στην Αγκυρα», κατέληγε η γραπτή δήλωση του εκπροσώπου του τουρκικού ΥΠΕΞ.
Ο Τσαβούσογλου, που αποδεικνύεται άριστος διπλωμάτης, πιάστηκε αμέσως από τις δηλώσεις Κοτζιά, σημειώνοντας ότι η ελληνοϊταλική συμφωνία «αποτελεί μια σημαντική συμφωνία, όσον αφορά την εξέλιξη των γεγονότων», καθώς «μέχρι τώρα, η Ελλάδα ήθελε τα νησιά και οι βράχοι να θεωρούνται “ηπειρωτική χώρα”», ενώ στη συμφωνία με την Ιταλία «η Ελλάδα σε τρία νησιά –στην Κεφαλονιά, στις Στροφάδες και τους Οθωνούς– δεν έδωσε πλήρη επήρεια, γι’ αυτό και κατηγόρησε τη συμφωνία αυτή ο Νίκος Κοτζιάς».
Κάνοντας ρελάνς, ο Πέτσας απάντησε ότι η συμφωνία «επιβεβαιώνει το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ», ενώ τα κυβερνητικά παπαγαλάκια άρχισαν να φωνάζουν χαρούμενα ότι ο Τσαβούσογλου, κάνοντας αναφορά σε μειωμένη επήρεια τριών νησιών, παραδέχεται ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.
Ο Τσαβούσογλου ούτε βλάκας είναι ούτε άσχετος. Μπορεί η Τουρκία να ανακοινώνει έρευνες «ξυστά» από ελληνικά νησιά, εκεί που έχει συμφωνήσει ΑΟΖ με τη Λιβύη, εκείνο που θέλει όμως είναι να μπει στο παιχνίδι της Ανατολικής Μεσογείου, από το οποίο την είχε εξαιρέσει τα τελευταία χρόνια το κουαρτέτο Ισραήλ-Ελλάδα-Αίγυπτος-Κύπρου. Το μήνυμα που έστειλε ο Τσαβούσογλου είναι ευανάγνωστο: «Θεωρείτε ότι σας αδικούμε με τη συμφωνία καθορισμού ΑΟΖ με τη Λιβύη, στερώντας υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ από τα νησιά σας; Ελάτε να το συζητήσουμε. Αλλά θα συζητήσουμε και πόση επήρεια θα έχουν αυτά τα νησιά, ώστε να μην καταστεί η Τουρκία, με τόση ακτογραμμή, χώρα χωρίς ΑΟΖ».
Οι εθνικιστικοί ανταγωνισμοί βρίσκονται στο φόρτε τους και θα ζήσουμε πολλά επεισόδια ακόμα, με τους αμερικανονατοϊκούς ιμπεριαλιστές σε ρόλο διαιτητή-επικυρίαρχου.
