«Δεν είμαι έτοιμος να πω σε καμία περίπτωση, ότι σε τέσσερα χρόνια από τώρα δεν θα υπάρχουν πανελλαδικές εξετάσεις γιατί ακριβώς σέβομαι και τιμώ τον θεσμό των πανελλαδικών εξετάσεων», δήλωσε ο Μητσοτάκης από το βήμα της ΔΕΘ, ανοίγοντας τον «διάλογο» για το Εθνικό Απολυτήριο.
Την δήλωση Μητσοτάκη ανέλαβε να κάνει λιανά η «σοβαρή» ναυαρχίδα της Δεξιάς «Καθημερινή».
Σύμφωνα με το δημοσίευμα (παρόμοια κατευθυνόμενα δημοσιεύματα υπήρξαν πολλά στο πρόσφατο παρελθόν, από τότε που το ΠΑΣΟΚ, με τον Παραστατίδη ως επισπεύδων, έκανε την πρόταση για να γίνει ειδική συζήτηση στη Βουλή για το Εθνικό Απολυτήριο) οι βασικοί άξονες πάνω στους οποίους θα εργαστεί το υπουργείο Παιδείας για να λανσάρει το Εθνικό Απολυτήριο είναι οι εξής:
– Και στις τρεις τάξεις του Λυκείου θα διεξάγονται ενδοσχολικές «πανελλήνιες» εξετάσεις. Τα θέματα θα επιλέγονται αποκλειστικά από Τράπεζα θεμάτων. Η τράπεζα θα οργανωθεί από το ΙΕΠ ενώ εξετάζεται να συμμετάσχουν και πανεπιστημιακοί.
– Δεν έχει κριθεί εάν ο βαθμός του απολυτήριου θα διαμορφώνεται μόνο από τις επιδόσεις – μέσο βαθμό στη Β΄ και Γ΄ Λυκείου, και σε ποια «αναλογία», ή και από την Α΄ Λυκείου.
– Τα γραπτά θα βαθμολογούνται από σώμα βαθμολογητών και όχι από τους καθηγητές του σχολείου.
– Καθιερώνεται βάση του 10 ως προϋπόθεση για την απόκτηση του Εθνικού Απολυτήριου και την διεκδίκηση εισαγωγής στα ΑΕΙ.
– Δημιουργείται ο ψηφιακός φάκελος μαθητή, στον οποίο θα μπαίνει οτιδήποτε σχετίζεται με την αξιολόγησή του (π.χ. διαγωνίσματα, γραπτά προαγωγικών εξετάσεων, εργασίες).
– Tην εποπτεία των εξετάσεων αναλαμβάνει ανεξάρτητη αρχή εξετάσεων.
– Για την εισαγωγή στα ΑΕΙ, τα ιδρύματα θα έχουν λόγο κυρίως ως προς τα μαθήματα τα οποία θεωρούν κρίσιμα για την εισαγωγή σε κάθε σχολή (π.χ. τα Αρχαία για τις Φιλολογίες, τα Μαθηματικά για τα τμήματα Μαθηματικών, τη Βιολογία και Χημεία για τις Ιατρικές, τις Αρχές Οικονομικής Θεωρίας και τα Μαθηματικά για τα Οικονομικά) και εάν αυτά θα πρέπει να εξετάζονται σε πανελλαδικού τύπου εξετάσεις, όπως σήμερα. Στην περίπτωση αυτή η συμμετοχή στις εξετάσεις θα είναι προαιρετική, καθώς μπορεί να υπάρξουν τμήματα ΑΕΙ που για την εισαγωγή θα ζητούν μόνο απολυτήριο λυκείου (σ.σ. παραλλαγή της μεταρρύθμισης Γαβρόγλου, που κατήργησε η κυβέρνηση Μητσοτάκη χωρίς να εφαρμοστεί).
Χρονοδιάγραμμα
– Ο Μητσοτάκης τοποθέτησε την έναρξη του διαλόγου το 2025.
– Η εφαρμογή του νέου συστήματος τοποθετείται στη σχολική χρονιά 2026–2027 για τους μαθητές που τώρα αποφοιτούν από το Γυμνάσιο.
– Ο νόμος θα πρέπει να είναι έτοιμος έως τον Μάιο 2026.
– Οι πρώτοι απόφοιτοι του Εθνικού Απολυτήριου αναμένονται το 2030.
Η εκτίναξη των ταξικών φραγμών
Κι άλλες φορές στο παρελθόν δημιουργήθηκαν «επιτροπές σοφών» με αντικείμενο τη θέσπιση Εθνικού Απολυτήριου, πλην όμως, τα συμπεράσματα κατέληγαν πάντα στις ελληνικές καλένδες. Ο καιρός θα δείξει αν τώρα η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα προχωρήσει, μιας και οι συνθήκες «παρα-ωρίμασαν», καθώς, εκτός από τις οδηγίες του ΟΟΣΑ, έχουν επιβληθεί η Τράπεζα θεμάτων, η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής, που αποκεφαλίζει κάθε χρόνο περίπου 25.000 υποψήφιους για τα ΑΕΙ (θα αντικατασταθεί τώρα από τη βάση του 10, σύμφωνα με το δημοσίευμα της Καθημερινής) και έχουν θεσμοθετηθεί τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, που είναι δεμένα σαν το νύχι με το κρέας με το Εθνικό Απολυτήριο.
Το Εθνικό ή Ακαδημαϊκό Απολυτήριο δεν είναι εφεύρεση της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Υπήρξε ως εξαγγελία από την εποχή που υπουργός Παιδείας ήταν ο Γιωργάκης Παπανδρέου και ξανασερβιρίστηκε ως ιδέα επί υπουργείας Διαμαντοπούλου. Μια παραλλαγή του ήταν και η «μεταρρύθμιση Αρσένη», που έβγαλε στο δρόμο και στις καταλήψεις χιλιάδες μαθητές, υποχρεώνοντας τις μετέπειτα κυβερνήσεις σιγά σιγά να την αποψιλώσουν και τελικά να την καταργήσουν.
Το Εθνικό Απολυτήριο Μητσοτάκη έχει ακριβώς την ίδια φιλοσοφία με όλες τις προηγούμενες εκδοχές του και πυρήνας του είναι η μόνιμη αγωνία του συστήματος να ανακόψει δραστικά την ιστορικά διαμορφωμένη τάση της νεολαίας της εργαζόμενης κοινωνίας για πανεπιστημιακές σπουδές.
Βαδίζουμε, λοιπόν, προς ένα Λύκειο πολύ πιο σκληρό και απαιτητικό για τους μαθητές. Ενα Λύκειο-απέραντο εξεταστικό κέντρο, που θα γιγαντώσει τη μπίζνα των φροντιστηρίων, θα ευνοεί περισσότερο τα παιδιά των εχόντων υψηλό μορφωτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο και θα τρομάζει τους «αδύναμους» μαθητές, στους οποίους θα προσφέρεται ως δέλεαρ η Επαγγελματική Εκπαίδευση-Κατάρτιση, εφόσον πρόκειται για παιδιά προερχόμενα από την εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα (εξ ου και προηγήθηκε το νέο λίφτινγκ στην ΕΕΚ με τους πρόσφατους νόμους Κεραμέως και Πιερρακάκη).
Οι υπόλοιποι, αριθμητικά πολύ λιγότεροι, που μετά βίας θα μπορέσουν να αποκτήσουν το Εθνικό Απολυτήριο και δεν θα έχουν τις προϋποθέσεις να διεκδικήσουν μια θέση στα ΑΕΙ -καθώς οι πανελλαδικές εξετάσεις παραμένουν και ο αριθμός εισακτέων θα μειωθεί επειδή θα καθορίζεται από τα ίδια τα Πανεπιστήμια-, θα κατευθυνθούν στην νέα αγορά «πτυχίων» που θα ανοίξει με τα πανεπιστημιοποιημένα κολλέγια, με την προϋπόθεση ότι η οικογένειά τους θα μπορεί να καλύψει τα δίδακτρα.
Βαδίζουμε, δηλαδή, προς ένα σύστημα πρόσβασης περισσότερο επιλεκτικό, επειδή η κυβέρνηση και το σύστημα διαπίστωσαν πως παρόλους τους ταξικούς φραγμούς που εφάρμοσαν (μερική εφαρμογή της Τράπεζας Θεμάτων, Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής, συντελεστές βαρύτητας, επιλογή θεμάτων «διαβαθμισμένης δυσκολίας» στις πανελλαδικές, συγχωνεύσεις-καταργήσεις πανεπιστημιακών τμημάτων, μείωση αριθμού εισακτέων) το επιθυμητό αποτέλεσμα δεν ήταν το αναμενόμενο και αρκετοί υποψήφιοι συνωστίζονται στις πόρτες των δημόσιων ΑΕΙ.
Κάποιοι, μάλιστα, επιλέγουν να δώσουν και δυο και τρεις φορές πανελλαδικές, ενώ αρκετές «γκρίνιες» σημειώνονται για τα «παράδοξα» των πανελλαδικών που στερούν την είσοδο σε υψηλόβαθμες σχολές αριστούχων υποψήφιων, αποκλείουν άλλους από την επιλογή πρώτης προτίμησής τους, κλ.π. Κατακραυγή επίσης δημιουργείται και για το γεγονός ότι μεσαία και χαμηλά οικονομικά στρώματα δεν μπορούν να στηρίξουν τις σπουδές των παιδιών τους όταν αυτά πετύχουν σε τμήματα περιφερειακών ΑΕΙ. Ολα τούτα πλήττουν τον θεσμό των πανελλαδικών, αλλά προπαντός πλήττουν την εικόνα της ίδιας της κυβέρνησης, που προσδοκά τώρα που είναι με την πλάτη στον τοίχο να αλλάξει την ατζέντα μπας και γυρίσει κάπως το παιχνίδι των ψηφοφόρων.
Γι’ αυτό και τώρα κυβέρνηση και σύστημα έχουν την πρεμούρα να προωθήσουν το σύστημα του Εθνικού Απολυτήριου που από νωρίς, από το Λύκειο, πετάει έξω μεγάλο μέρος των μαθητών, πριν αυτό προλάβει να δημιουργήσει μέσα του στέρεα την ελπίδα για είσοδο στα πανεπιστημιακά ιδρύματα.
Γιούλα Γκεσούλη