Κάποιοι έθεσαν ζήτημα… πολιτισμού: «μα είναι εικόνα αυτή, να δέρνονται συνδικαλιστές με συνδικαλιστές;». Αλλοι έθεσαν ζήτημα την προστασία του κράτους: «πού είναι η εισαγγελία και η αστυνομία να μας προστατεύσει;». Και άλλοι έβαλαν στην παραταξιακή κλωτσοπατινάδα σφραγίδα… ταξικής πάλης: «εμείς, οι γνήσιοι εκπρόσωποι των εργατών, αγωνιζόμαστε ενάντια στους εκπροσώπους της εργοδοσίας και στη νοθεία τους».
Οποιος όμως θέλει να βλέπει τα πράγματα διαλεκτικά (και όχι φωτογραφικά), δε θα σταθεί στην κλωτσοπατινάδα της Καλαμάτας ούτε θα πάρει τις ανακοινώσεις των δύο πλευρών για να προσπαθήσει απ' αυτές να βγάλει άκρη. Τα όσα έγιναν στην Καλαμάτα ήταν απλά μια κορύφωση της διαρκούς σήψης του αστικοποιημένου γραφειοκρατικού συνδικαλισμού. Μια σύγκρουση μακριά από την εργατική τάξη, η πλειοψηφία της οποίας την παρακολούθησε -αν την παρακολούθησε- ξύνοντας αδιάφορα τη μύτη της. Ηταν μια σύγκρουση για το μοίρασμα της συνδικαλιστικής ισχύος και όχι μια σύγκρουση της ταξικής με την αστική γραμμή, όπως προσπάθησε να την παρουσιάσει το ΠΑΜΕ.
Δε χρειάζεται να συζητήσουμε για το αν η κλίκα του Παναγόπουλου είχε νόθους αντιπροσώπους. Υπήρξε καμιά περίοδος στην ιστορία του ρεφορμιστικού συνδικαλισμού που να μη γινόταν νοθεία στις εκλογές, όπου μπορούσε να γίνει; Δεν αναφερόμαστε στις παλιές εποχές, των Μακρήδων και μετέπειτα των Καρακίτσων, αλλά στην περίοδο από τη δεκαετία του '80 και μετά, που το συνδικαλιστικό κίνημα λειτουργούσε με κάποιους κανόνες νομιμότητας. Εμείς δε θυμόμαστε συνέδριο της ΓΣΕΕ ή του ΕΚΑ ή μεγάλων Ομοσπονδιών του ιδιωτικού τομέα που να μην έγινε καυγάς για τη νομιμοποίηση των αντιπροσώπων, ο οποίος να μην εξελίχτηκε σε παζάρι. Συνήθως, αυτός ο καυγάς κατέληγε με κάποια συμφωνία κορυφών, του τύπου «έγκρινέ μου αυτούς, για να σου εγκρίνω εκείνους».
Επίσης, όλα αυτά τα χρόνια, η συνδικαλιστική γραφειοκρατία βάθαινε την αστικοποίησή της. Οχι μόνο ιδεολογικά (με τη θεωρία του «κοινωνικού εταιρισμού»), όχι μόνο πολιτικά (με το χτίσιμο θεσμών συνεργασίας με το αστικό κράτος), αλλά και οικονομικά. Εχτισε ένα ολόκληρο σύστημα επιχειρήσεων, στις οποίες βόλευε δικό της κόσμο, «μάσαγε» κοινοτικά και εθνικά κονδύλια, γενικά έστηνε ένα σύστημα, το οποίο εξασφάλιζε την αναπαραγωγή του. Με νόμιμο τρόπο (στηριγμένο στην εξαγορά και στις κάθε είδους πελατειακές σχέσεις), αλλά και με παράνομο (στηριγμένο στη νοθεία).
Και οι συνδικαλιστικές δυνάμεις του Περισσού έκαναν το ίδιο, στη δική τους κλίμακα. Πώς εξασφάλισαν από τον ΟΑΕΔ το προνόμιο να μοιράζουν στους οικοδόμους τα χαρτάκια με τον αριθμό προτεραιότητας για να πάρουν το χειμερινό επίδομα από τον ΟΑΕΔ; Με πολιτική συμφωνία με την τότε κυβέρνηση Μητσοτάκη. Την ίδια περίοδο, το συνδικάτο Οικοδόμων έπαιρνε από τον υπουργό Εργασίας Καλαντζάκο επιχορηγήσεις και οργάνωνε εξορμήσεις ρατσιστικού χαρακτήρα ενάντια σε μετανάστες (Αλβανούς κυρίως), με πρόσχημα την καταπολέμηση -δήθεν- της μαύρης εργασίας. Οι εξορμήσεις αυτές κατέληγαν σε πογκρόμ κατά των μεταναστών εργατών. Οσοι συλλαμβάνονταν φυλακίζονταν και απελαύνονταν, ενώ οι καπιταλιστές έβρισκαν άλλους, χωρίς κανένα πρόβλημα. Οταν αυτοί οι μετανάστες άρχισαν να νομιμοποιούνται, αναγκάζονταν να γραφούν στο συνδικάτο, γιατί αλλιώς δεν μπορούσαν να πάρουν το χαρτάκι για το χειμερινό επίδομα. Και, όλως… τυχαίως, οι εκλογές γίνονταν την ίδια περίοδο που μοιράζονταν τα χαρτάκια. Πήγαινε ο οικοδόμος να πάρει το χαρτάκι, πλήρωνε αναγκαστικά τη συνδρομή του, έριχνε και το ψηφοδέλτιο της ΕΣΑΚ στην κάλπη.
Τα μνημονιακά χρόνια επήλθαν μεγάλες αλλαγές. Η ανεργία εκτινάχτηκε, η οικοδομή εξαφανίστηκε ως κλάδος, το επίπεδο της απασχόλησης έπεσε ακόμα και στις ΔΕΚΟ. Ολοι έχαναν δυνάμεις, αλλά η κυρίαρχη μερίδα της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας είχε τη λύση: το σύστημα άρχισε να δουλεύει σε κλάδους όπως το λιανικό εμπόριο. Οι επιχειρήσεις βάζουν τους εργάτες τους να ψηφίσουν διοικήσεις που τις κουμαντάρουν διοικητικά τους στελέχη. Η περιβόητη διευθύντρια του My Market είναι συνδικαλιστικό στέλεχος στην Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων! Το ΠΑΜΕ δεν είχε τη δυνατότητα να αναπληρώσει τις δικές του απώλειες (ιδιαίτερα τις απώλειες από τον κατεστραμμένο οικοδομικό κλάδο), γι' αυτό και αποφάσισε να κάνει κύριο θέμα τις νοθείες και τις λοβιτούρες του συστήματος των άλλων.
Τίποτα το ταξικό δεν υπάρχει σ' αυτή τη σύγκρουση. Αλλωστε, η ταξική ανασυγκρότηση του κινήματος είναι υπόθεση επίμοχθης καθημερινής δουλειάς και όχι μάχη διαμόρφωσης των συσχετισμών στα ξεφτιλισμένα συνδικαλιστικά όργανα με όρους σύγκρουσης μηχανισμών. Αυτοί που λένε διάφορα ηχηρά ταξικά είναι οι ίδιοι που, μετά τη διάλυση του συνέδριου της ΟΙΥΕ (του συνέδριου όπου κυριαρχούσαν οι μπράβοι που είχαν κουβαλήσει οι μανατζαραίοι των καπιταλιστών), έκαναν δικαστική προσφυγή, ζητώντας να διοριστεί διοίκηση αποκλειστικά από δικά τους μέλη.
Μάχη μηχανισμών ήταν και αυτή που διεξήχθη στην Καλαμάτα, όπου οι αστικοποιημένοι γραφειοκράτες είχαν μεταφέρει το συνέδριο της ΓΣΕΕ, για να κάνουν οι άνθρωποί τους τουρισμό σε πολυτελή ξενοδοχεία (πάνε χρόνια που ο συνδικαλιστικός τουρισμός έχει γίνει καθεστώς). Το ΠΑΜΕ τους χάλασε τη «φτιά-ξη», μεταφέροντας εκεί το δικό του μηχανισμό και μένει να δούμε την εξέλιξη (συνέδριο με αστυνομική προστασία ή διορισμός διοίκησης από δικαστήριο;). Σε κάθε περίπτωση, αυτή η εξέλιξη δεν έχει την παραμικρή «επαφή» με τις εργατικές ανάγκες.