Οι χοντρέμποροι και εξαγωγείς αγροτικών προϊόντων ρουφάνε σαν βδέλλες το αίμα των αγροτών, αλλά η κυβέρνηση σφυρίζει αδιάφορα και προσπαθεί να παραμυθιάσει τον ελληνικό λαό με ψεύτικες ανακοινώσεις που αναφέρονται σε ανύπαρκτες νομοθετικές ρυθμίσεις. Εχουμε γράψει και άλλη φορά, ότι ο νυν υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Αραχωβίτης διαιωνίζει τις ρυθμίσεις του προκατόχου του Αποστόλου (νόμος 4492/2017 και υπουργικές αποφάσεις) για τα ευαλλοίωτα προϊόντα, με τις οποίες διαιωνίζεται το καθεστώς των μεταχρονολογημένων επιταγών μεγάλης χρονικής διάρκειας, με τις οποίες χονδρέμποροι αγροτικών προϊόντων, γαλακτοβιομήχανοι, μεγαλοκαπιταλιστές τυροκόμοι και σουπερμαρκετάδες καπιταλιστές πληρώνουν τους αγρότες.
Μετά από ρεπορτάζ των τελευταίων ημερών, βρήκαμε ότι πολλοί χοντρέμποροι και εξαγωγείς εκδίδουν ακάλυπτες επιταγές, ενώ άλλοι εκδίδουν μόνο τιμολόγια χωρίς να τα εξοφλούν. Ενας απ’ αυτούς, που είναι και στέλεχος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής, Διακίνησης Φρούτων και Χυμών, εκδίδει είτε τιμολόγια που δεν τα εξοφλεί είτε μεταχρονολογημένες επιταγές που στο τέλος αποδεικνύονται ακάλυπτες. Στενάζουν οι αγρότες στην Κορινθία, την Ηλεία, την Αργολίδα, την Αρτα από τις ακάλυπτες επιταγές ή από τη μη εξόφλησή τους, μολονότι παρέδωσαν την παραγωγή τους στον εν λόγω καπιταλιστή. Αγρότης του πούλησε 45 τόνους επιτραπέζια σταφύλια άριστης ποιότητας με 0,6 ευρώ το κιλό και δεν πήρε δεκάρα. Του είπαν ότι τον Αύγουστο του 2019 θα του δώσουν το 20% της αξίας και τα υπόλοιπα τα δύο επόμενα χρόνια! Ο συγκεκριμένος καπιταλιστής δεν αγοράζει και εξάγει μόνο σταφύλια, αλλά και πορτοκάλια και άλλα αγροτικά προϊόντα.
Κι ενώ οι αγρότες βιώνουν αυτή τη δραματική κατάσταση, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δεν παρεμβαίνει παίρνοντας μέτρα εναντίον τους. Αντίθετα, ισχυρίζεται ψευδώς ότι με την υπουργική απόφαση που υπέγραψε ο Αραχωβίτης στις 8 Φλεβάρη και δημοσιεύτηκε στις 15 Φλεβάρη στο ΦΕΚ 453Β, οι επιταγές θα εξοφλούνται σε 60 ημέρες από την έκδοση του τιμολογίου, σύμφωνα με το εξτρέ (απόσπασμα κίνησης λογαριασμού). Πρόκειται για μεγάλο ψέμα, γιατί κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται στην απόφαση που εκδόθηκε. Και δεν προβλέπεται, γιατί δεν υπάρχει σχετική ρητή διάταξη στο νόμο 4492/2017, ούτε μετά την τροπολογία που εισήγαγε ο ίδιος ο Αραχωβίτης και ψηφίστηκε με το νόμο 4587/2018.
Θυμίζουμε ότι στο νομοσχέδιο για τα ευαλλοίωτα, που ο Αποστόλου είχε ανεβάσει τον Μάρτη του 2017 στην περιβόητη διαβούλευση, περιλαμβανόταν διάταξη με την οποία απαγορευόταν ρητά η πληρωμή των αγροτών με επιταγές ή με μετρητά. Επιβαλλόταν η πληρωμή μόνο με κατάθεση στον τραπεζικό λογαριασμό του αγρότη! Οταν όμως κατατέθηκε νομοσχέδιο στη Βουλή (ο μετέπειτα νόμος 4492/2017), αυτή η διάταξη εξαφανίστηκε και επιτρεπόταν ρητά η εξόφληση και με επιταγές, για τις οποίες θα γινόταν ενημέρωση σε μια ηλεκτρονική υπηρεσία του υπουργείου (η οποία ακόμα δεν είχε συγκροτηθεί, αποφάσισε να τη συγκροτήσει ένα χρόνο μετά, το Δεκέμβρη του 2018, ο Αραχωβίτης – σχετική απόφαση για τη συγκρότηση εκδόθηκε στις 15 Φλεβάρη του 2019). Ο Αραχωβίτης αφαίρεσε αυτή την αναφορά στις εκδιδόμενες επιταγές. Δεν απαγορεύει, όμως, την εξόφληση των αγροτών με μεταχρονολογημένες επιταγές. Εκανε το ίδιο πράγμα διά της πλαγίας.
Παραπέρα, τα τιμολόγια που εκδίδονται από τους καπιταλιστές εμπόρους ή μεταποιητές στους αγρότες δεν εκδίδονται την ίδια ημέρα με την παράδοση του αγροτικού προϊόντος-εμπορεύματος. Σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 2 της ΠΟΛ 10003-31-12-2014, το τιμολόγιο εκδίδεται μέχρι τις 15 του επόμενου μήνα από την παράδοση του προϊόντος. Για παράδειγμα, αν ένας παραγωγός πούλησε προϊόν στις 4 Φλεβάρη, ο χονδρέμπορος μπορεί να εκδώσει το τιμολόγιο μέχρι τις 15 Μάρτη. Αρα, ο αγρότης θα πληρωθεί με την έκδοση μεταχρονολογημένης επιταγής όχι στις 60 ημέρες, αλλά στις 99 ημέρες από την παράδοση του εμπορεύματος. Αν υπολογίσουμε ότι οι μεταχρονολογημένες επιταγές που οι καπιταλιστές δίνουν στους αγρότες στην πράξη είναι από έξι μήνες και πάνω, τότε η μέρα της πληρωμής μπορεί να ξεπεράσει το χρόνο!
Γίνεται φανερό, λοιπόν, ότι οι αγρότες δεν πλήττονται μόνο από τη μάστιγα των εξευτελιστικών τιμών στις οποίες πωλούν τα προϊόντα τους και από τη μάστιγα των υψηλών τιμών με τις οποίες αγοράζουν τα απαραίτητα εφόδια για τη συνέχιση της καλλιέργειας, αλλά πλήττονται εξίσου σοβαρά από την έλλειψη ρευστότητας, αφού η πληρωμή τους αργεί τόσο πολύ και μπορεί να ξεπεράσει και το χρόνο. Αν μάλιστα η επιταγή που πήραν είναι «πέτσινη» (ακάλυπτη) τότε το αποτέλεσμα γίνεται εκρηκτικό.
Αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα προσπαθεί να εξωραΐσει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ. Παλαιότερα όμως, πριν γίνει υπουργός, άλλα έλεγε ο Αραχωβίτης για τις πληρωμές των αγροτών. Τον Σεπτέμβρη του 2017, μιλούσε για τη μεγάλη «φούσκα» των μεταχρονολογημένων επιταγών και τόνιζε ότι το νομοσχέδιο του Αποστόλου δεν συμπεριλαμβάνει τις αλυσίδες των σούπερ μάρκετ. Προφανώς τα έλεγε αυτά επειδή ήθελε να υπονομεύσει τον προκάτοχό του, που άλλα υποστήριζε κατά τη διάρκεια της συζήτησης του νομοσχεδίου στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου, στη δεύτερη συνεδρίασή της, στην οποία είχαν κληθεί οι φορείς. Παραθέτουμε ένα μεγάλο απόσπασμα από την τοποθέτηση του Αραχωβίτη:
«Από τους φορείς έγινε μια μεγάλη κουβέντα όσον αφορά την πληρωμή στις 60 μέρες, πέρα από τον παραγωγό, στον μεταποιητή και στο σουπερμάρκετ, στην όλη γραμμή παραγωγής και εμπορίας νωπών προϊόντων και στη μεταποίησή τους μέχρι τον τελικό καταναλωτή. Ωστόσο, αυτό που αναδεικνύεται και πρέπει να το βάλουμε στη σωστή του βάση, είναι ο τρόπος πληρωμής, κυρίως στη χώρα μας, που αφορά τις μεταχρονολογημένες επιταγές. Γνωρίζουμε τη μεγάλη “φούσκα“ που υπάρχει με τις μεταχρονολογημένες επιταγές και τις “εικονικές“ εξοφλήσεις. Αυτό είναι το ζήτημα.
Το νομοσχέδιο προσπαθεί να βάλει τις βάσεις και τα θεμέλια για την πραγματική εξόφληση στο πρώτο κομμάτι, που αφορά και τον πιο ευάλωτο, που είναι ο παραγωγός, μέχρι το νωπό προϊόν. Σαφώς και ο μεταποιητής είναι παραγωγός και αυτός. Σαφώς και αυτός έχει την υποχρέωση εξόφλησης σε 60 μέρες στον παραγωγό, ωστόσο δεν έχει το ευεργέτημα της εξόφλησης από τον επόμενο κρίκο της εφοδιαστικής αλυσίδας, είτε αυτός είναι χονδρέμπορος, είτε αυτός είναι το σημείο πώλησης, το σουπερμάρκετ. Το σημείο – κλειδί είναι αυτός που εισπράττει τα λεφτά από τον καταναλωτή, άρα το σημείο πώλησης».
Ο Αραχωβίτης υποστήριζε ότι είναι μεγάλη «φούσκα» οι μεταχρονολογημένες επιταγές και ότι γίνονται «εικονικές» εξοφλήσεις, σκόπιμα όμως δεν περιέγραφε ποιες είναι αυτές οι εικονικές εξοφλήσεις. Γιατί εικονική εξόφληση δεν είναι μόνο να υπογράψει ο αγρότης ότι πήρε μετρητά, χωρίς να έχει πάρει, αλλά και να πάρει μια «πέτσινη» επιταγή. Παρατήρησε ότι η σχετική με τις πληρωμές διάταξη του νόμου αφορά μόνο τους παραγωγούς και όχι τα σουπερμάρκετ, απέφυγε όμως να αναφέρει ότι με τη διάταξη αυτή δεν απαγορεύεται η χρήση μεταχρονολογημένων επιταγών.
Ο Αραχωβίτης ανέφερε ότι ο νόμος δεν προβλέπει τίποτα για την πληρωμή των σουπερμάρκετ με μεταχρονολογημένες επιταγές στους προμηθευτές, τους χοντρέμπορους αγροτικών προϊόντων και γαλακτοβιομήχανους, γιατί ήθελε να εκθέσει τον Αποστόλου, τη θέση του οποίου εποφθαλμιούσε.
Στην ίδια συνεδρίαση, ο Αποστόλου απαντούσε συνέχεια σε βουλευτές της αντιπολίτευσης και σε εκπροσώπους των φορέων που υποστήριζαν ότι το νομοσχέδιό του στο ζήτημα της πληρωμής εξαιρεί τα σουπερμάρκετ, ότι αυτό δεν ισχύει. Αναγκάστηκε όμως κάποια στιγμή να παρέμβει και να πει ότι θα φέρει συμπληρωματική διάταξη που θα προβλέπει πληρωμή σε 60 μέρες από την έκδοση του τιμολογίου και για τα σουπερμάρκετ. Τη δήλωση αυτή την έκανε πριν από την τοποθέτηση του Αραχωβίτη και ήταν η εξής:
«Μου επιτρέπετε; Επειδή επαναλαμβάνεται διαρκώς μια άποψη, ότι δεν συμπεριλαμβάνονται τα καταστήματα λιανικής πώλησης. Μόνο και μόνο η Αιτιολογική Εκθεση έχει σαφέστατη αναφορά, διανομής ή αλυσίδες καταστημάτων λιανικής πώλησης. Ο συγκεκριμένος νόμος που υποχρεώνει και τα καταστήματα λιανικής πώλησης να εγγραφούν στο ΓΕΜΗ είναι εδώ ο συγκεκριμένος. Αν όμως πάραυτα θεωρείτε ότι υπάρχει πρόβλημα, δεν έχουμε αντίρρηση στη συγκεκριμένη διάταξη να προσθέσουμε και τα καταστήματα λιανικής πώλησης. Υπερβολή είναι, αλλά εάν το θέλετε δεν υπάρχει κανένα θέμα».
Ο Αποστόλου ισχυριζόταν ότι γίνεται αναφορά στις αλυσίδες των σουπερμάρκετ στην εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου. Δεν είπε δηλαδή, ότι εισάγεται διάταξη στο κυρίως σώμα του νομοσχεδίου βάσει της οποίας τα σουπερμάρκετ υποχρεώνονται να εξοφλούν τα τιμολόγια σε 60 ημέρες. Ομως, οποιαδήποτε αναφορά στην εισηγητική έκθεση νομοσχεδίου, η οποία δε συνοδεύεται από διάταξη στο κυρίως σώμα του νομοσχέδιου δεν έχει καμία νομική ισχύ. Αυτό το ήξερε τότε καλά ο Αραχωβίτης και όταν πήρε το λόγο τελευταίος, λίγο μετά από τον Αποστόλου τον «άδειασε» λέγοντας αυτά που παραθέσαμε παραπάνω (ότι δεν συμπεριλαμβάνονται τα σουπερμάρκετ).
Ο Αποστόλου, ενώ είχε δεσμευτεί λέγοντας «αν όμως πάραυτα θεωρείτε ότι υπάρχει πρόβλημα, δεν έχουμε αντίρρηση στη συγκεκριμένη διάταξη να προσθέσουμε και τα καταστήματα λιανικής πώλησης», τελικά δεν εισήγαγε τα σουπερμάρκετ. Και δεν το έκανε, γιατί απλούστατα οι καπιταλιστές ιδιοκτήτες των σουπερμάρκετ (όπως και οι εφοπλιστές και οι καπιταλιστές άλλων κλάδων) επιβάλλουν στις αστικές κυβερνήσεις όλων των χρωμάτων τη θέλησή τους. Αυτό φαίνεται καθαρά και από το πώς ήταν και πώς κατέληξε το άρθρο 2 του νομοσχεδίου.
Οταν το νομοσχέδιο εισήχθη στη Βουλή για συζήτηση και ψήφιση, το άρθρο 2 προέβλεπε: «Εμπορος που προμηθεύεται νωπά και ευαλλοίωτα αγροτικά προϊόντα από παραγωγό ο οποίος εκδίδει τιμολόγιο, οφείλει να εξοφλεί το τιμολόγιο του παραγωγού σε εξήντα (60) ημέρες από την έκδοσή του. Κάθε συμφωνία μεταξύ των μερών που είναι αντίθετη με τις διατάξεις του προηγούμενου εδαφίου, θεωρείται άκυρη».
Ας δούμε πώς κατέληξε το ίδιο άρθρο, όχι μόνο όταν ψηφίστηκε το 2017, με υπουργό τον Αποστόλου, αλλά και μετά την τροπολογία του Αραχωβίτη, τον Δεκέμβρη του 2018: «Εμπορος που προμηθεύεται νωπά και ευαλλοίωτα αγροτικά προϊόντα από παραγωγό ο οποίος εκδίδει τιμολόγιο, οφείλει να εξοφλεί το τιμολόγιο του παραγωγού μέσα σε εξήντα (60) ημέρες από την έκδοσή του. Κάθε συμφωνία μεταξύ των μερών, που είναι αντίθετη με τις διατάξεις του προηγούμενου εδαφίου, θεωρείται άκυρη».
Ο Αποστόλου δεν τήρησε το λόγο του και δεν εισήγαγε διάταξη για την εμπορική συναλλαγή που συμπεριλαμβάνει και τα σουπερμάρκετ. Και ο Αραχωβίτης, που τότε «την έλεγε» στον Αποστόλου για να υποσκάψει τη θέση του και να του πάρει το κυβερνητικό πόστο, έκανε ακριβώς το ίδιο!
Σόι πάει το βασίλειο. Αποστόλου και Αραχωβίτης από τη μια δεν τόλμησαν να εισάγουν την περιβόητη διάταξη για την πληρωμή των τιμολογίων μέσα σε εξήντα ημέρες και για τα σουπερμάρκετ, και από την άλλη διαιωνίζουν το καθεστώς της πληρωμής με μεταχρονολογημένες επιταγές, που αποτελεί μάστιγα για τους αγρότες.
Τέλος, η μη εξόφληση των τιμολογίων ή η πληρωμή με ακάλυπτες επιταγές είναι μια άλλη μάστιγα για τους αγρότες, που παράγουν πορτοκάλια, επιτραπέζια σταφύλια και άλλα αγροτικά προϊόντα. Τα Τσιπράκια δεν κάνουν την παραμικρή αναφορά σ’ αυτή τη μάστιγα και την αφήνουν να διαιωνίζεται προς όφελος των καπιταλιστών.
Γεράσιμος Λιόντος