Από υποσταθμό της ΔΕΗ ξεκίνησε και η φωτιά που ξέσπασε σήμερα το μεσημέρι στην Ανω Γλυφάδα και επεκτάθηκε στη συνέχεια στη Βούλα, έχοντας προκαλέσει μέχρι στιγμής μεγάλες καταστροφές. Λέμε και αυτή, γιατί σύμφωνα με το πόρισμα της Πυροσβεστικής, που έφερε στο φως της δημοσιότητας ο… γνωστός αστυνομικός συντάκτης του Συγκροτήματος Μαρινάκη, Β. Λαμπρόπουλος, και η πυρκαγιά που ξέσπασε στη Βαρυμπόμπη πέρυσι στις 3 Αυγούστου προκλήθηκε από τον πυλώνα ΧΑ 44 του δικτύου υψηλής τάσης του ΑΔΜΗΕ, λόγω της δημιουργίας ηλεκτρικών τόξων από τους ακαθάριστους μονωτήρες.
Δεν αυθαιρετούμε, λοιπόν όταν εδώ και χρόνια υποστηρίζουμε ότι μία από τις σημαντικές αιτίες πρόκλησης των καταστροφικών δασικών πυρκαγιών στη χώρα μας, που προκαλούν μεγάλη ζημιά στο δασικό πλούτο, είναι οι πυλώνες, οι υποσταθμοί και τα ηλεκτροφόρα καλώδια της ΔΕΗ, που δεν καθαρίζονται και δεν συντηρούνται, επειδή η ΔΕΗ επιδιώκει τη μέγιστη κερδοφορία.
Δήλωση ότι η φωτιά προκλήθηκε από υποσταθμό της ΔΕΗ έκανε ο δήμαρχος Γλυφάδας Παπαδόπουλος (πρόσκειται στο κόμμα του Μητσοτάκη) σήμερα το μεσημέρι στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ. Είπε: «Ξεκίνησε η φωτιά από υποσταθμό της ΔΕΗ που έχουμε στην Ανω Γλυφάδα στο τέρμα της οδού Μετσόβου στην πόλη μας. Από εκεί ξεκίνησε η φωτιά. Εχουμε και σχετικό φωτογραφικό υλικό. Το λέω αυτό για να προσέχουμε για όλο το καλοκαίρι αντίστοιχα θέματα με τους υποσταθμούς».
Μετά την εκδήλωσή της η φωτιά πήρε μεγάλες διαστάσεις, καθώς τα οικόπεδα και το δάσος του Υμηττού είναι φορτωμένα με ξερή καύσιμη ύλη, ενώ ευνοούσε και ο αέρας που ήταν πολύ δυνατός. Εικάζουμε -και σε αυτό συντείνουν και όλες οι πληροφορίες- ότι οι καταστροφές στο δάσος και στα σπίτια θα είναι μεγάλες, καθώς η φωτιά θα συνεχίσει να καίει όλη τη νύχτα.
Είναι ανάγκη, λοιπόν, να θυμίσουμε για μια ακόμη φορά τις πραγματικές αιτίες που ξεσπούν κάθε χρόνο οι φωτιές και προκαλούν μεγάλες καταστροφές τόσο στο δασικό πλούτο της χώρας όσο και στα σπίτια που είναι διάσπαρτα μέσα τα δάση. Είμαστε σίγουροι ότι οι ά(χ)ριστοι του Μητσοτάκη θα κάνουν και πάλι κυρίαρχο το «επιχείρημα» ότι πέτυχαν να μην έχουμε νεκρούς, δικαιολογία για τις εγκληματικές τους ευθύνες.
Ας περάσουμε στη δική μας αρθρογραφία, στην οποία επιμένουμε εδώ και χρόνια. Παραθέτουμε αποσπάσματα μόνο από ένα από τα πολλά άρθρα που έχουμε δημοσιεύσει (4 Αυγούστου του 2020).
Ιδού οι πυρπολητές των δασών
Μοναδικός σκοπός όλων αυτών των θεωριών είναι να κρύψουν τα αίτια των καταστροφικών δασικών πυρκαγιών, που θα μπορούσαν να συμπυκνωθούν σε μια φράση: εγκατάλειψη των δασών και της δασοπροστασίας.
Ας θυμίσουμε, λοιπόν, κάποια πράγματα, για να ξέρει ο καθένας ποιες είναι οι αιτίες και να ζητήσει λογαριασμό από τους κυβερνώντες (όλους, διαχρονικά) για τη συστηματική καταστροφή αυτού του πολύτιμου φυσικού κεφαλαίου της χώρας μας.
Αν δει κανείς τις περισσότερες πυρκαγιές που έχουν ξεσπάσει και ειδικά τις πιο καταστροφικές, θα διαπιστώσει ότι με τίποτα δεν μπορούν να συνδεθούν με τη δράση εμπρηστών. Συνδέονται, όμως, άμεσα με την υποβάθμιση κι αυτής ακόμα της μίζερης, πλημμελούς δασοπροστασίας, στην οποία μπορεί κυρίως να στηριχτεί η πρόληψη των πυρκαγιών.
♦ Η χρηματοδότηση για την ανάπτυξη και προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων εξακολουθεί να είναι πενιχρότατη και αρχίζει να καταβάλλεται με πολύ μεγάλη καθυστέρηση μέσα στο χρόνο, με αποτέλεσμα σε σημαντικό βαθμό να καθίσταται άχρηστη.
♦ Οι χωματερές είναι διάσπαρτες στα δάση και τις δασικές εκτάσεις, αποτελώντας εν δυνάμει εστίες εμπρησμού.
♦ Οι ηλεκτροφόρες γραμμές της ΔΕΗ διασχίζουν τα δάση και δεν παίρνονται τα επιβαλλόμενα μέτρα προστασίας.
♦ Η χρηματοδότηση που δίνεται στους δήμους για εργασίες πυροπροστασίας (π.χ. για καθαρισμό της βλάστησης σε άλση και περιαστικά δάση, για καθαρισμό και έλεγχο χωματερών που ανήκουν στην διοικητική τους ευθύνη κτλ.), είναι πενιχρή, ενώ κανένας δεν ελέγχει τους «τοπικούς άρχοντες» στο κατά πόσο αυτή η χρηματοδότηση πηγαίνει ολόκληρη για εργασίες πυροπροστασίας.
Ετσι, όταν η θερμοκρασία άρχισε ν’ ανεβαίνει σ’ όλες τις περιοχές της χώρας και ταυτόχρονα οι περισσότερες απ’ αυτές αρχίσουν να στεγνώνουν, λόγω λειψής υγρασίας, φτάνουμε στο κρίσιμο εκείνο σημείο που από διάφορες αιτίες (από μια χωματερή ή από σπινθηρισμούς σε έναν πυλώνα της ΔΕΗ) ξεσπούν δασικές πυρκαγιές, οι οποίες εξαπλώνονται γρήγορα και γίνονται ανεξέλεγκτες, λόγω της τεράστιας ξεραμένης φυτικής μάζας που έχει συσσωρευτεί στα ακαθάριστα δάση.
Εγκατάλειψη
Εδώ και χρόνια κραυγάζουμε ότι οι δασικές πυρκαγιές ούτε «ασύμμετρο φαινόμενο» είναι ούτε έργο εμπρηστών. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων οφείλονται στα καλώδια της ΔΕΗ, που διατρέχουν τα δάση και τις δασικές εκτάσεις, στους πυλώνες της ΔΕΗ που είναι εγκαταστημένοι μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις και δεν καθαρίζονται (για λόγους αύξησης των κερδών της ΔΕΗ), στις χιλιάδες αδέσποτες χωματερές που βρίσκονται μέσα σε δάση. Οφείλονται, τέλος, στην εύφλεκτη ύλη με την οποία είναι πλημυρισμένα τα δάση. Ξεραμένα δέντρα, ξεραμένα χόρτα, σπασμένα κλαδιά συσσωρεύονται στα δάση και τις δασικές εκτάσεις, καθώς από το 2009 οι προσλήψεις δασεργατών, που είναι απαραίτητοι για μια σειρά ουσιαστικών εργασιών μέσα στα δάση, σταμάτησαν.
Σε μια ολόκληρη δεκαετία (2009-2018) προσελήφθησαν μόνο μερικές εκατοντάδες δασεργάτες το 2009, το 2010 και το 2014, ενώ τα υπόλοιπα εφτά χρόνια δεν προσελήφθη κανένας! Ετσι, τα δάση αφέθηκαν στην τύχη τους, ανοχύρωτα στις καταστροφικές συνέπειες των πυρκαγιών, που ήταν επόμενο να προκληθούν, αφού τους καλοκαιρινούς μήνες «βράζει ο τόπος». Οταν η δασική πυρκαγιά εκδηλώνεται κοντά σε κατοικημένη περιοχή, φτάνουμε και σε θανάτους, όπως έγινε το 2007 στην Ηλεία και το 2018 στην Αττική. Για την εκατόμβη των νεκρών, πέρα από την ίδια την πυρκαγιά και τη γρήγορη εξάπλωσή της, που οφείλονται –όπως είπαμε- στην πλήρη εγκατάλειψη των δασών, φταίει και η ανικανότητα (και η διαφθορά) του μηχανισμού καταστολής πυρκαγιών, ο οποίος συγκροτείται επίσης με βάση το όσο το δυνατόν μικρότερο λειτουργικό κόστος και όχι την προστασία του δάσους, των οικιστικών ιστών και των ανθρώπων.
Εστιάζουμε στο σκέλος της δασοπροστασίας, γιατί αυτό ουδέποτε απασχολεί τη δημόσια συζήτηση (το περιεχόμενο της οποίας καθορίζουν τα παπαγαλάκια των αστικών ΜΜΕ), ενώ είναι το σημαντικότερο. Η δασοπροστασία αποτελεί το θεμέλιο για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, αφού μόνον αυτή μπορεί να εξασφαλίσει την εκδήλωση όσο γίνεται λιγότερων πυρκαγιών, αλλά και τον περιορισμό του καταστροφικού έργου όσων εκδηλώνονται.
Το 2009, προσελήφθησαν μόλις 1.150 εποχικοί εργάτες, με οκτάμηνες και τρίμηνες συμβάσεις. Το 2010, ο αριθμός των προσληφθέντων δασεργατών μειώθηκε στους 695 (447 με συμβάσεις οκτάμηνης διάρκειας και 248 τρίμηνης διάρκειας). Μιλάμε για προσλήψεις της πλάκας, καθώς -παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των δασεργατών- ελάχιστα πράγματα μπορούσαν να γίνουν στα δάση και τις δασικές εκτάσεις. Πρέπει μάλιστα να σημειωθεί ότι οι προσλήψεις αυτές γίνονταν σε τέτοιο χρόνο που εξ αντικειμένου ελάχιστα πράγματα μπορούσαν να γίνουν στα δάση για την προστασία και την ανάπτυξή τους.
Το 2011 και το 2012, δεν έγινε καμία πρόσληψη δασεργάτη! Το 2013, η Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος εισηγήθηκε την πρόσληψη 201 δασεργατών οκτάμηνης θητείας και 112 τρίμηνης θητείας. Η κυβέρνηση των Σαμαροβενιζέλων ενέκρινε την πρόσληψη 198 δασεργατών οκτάμηνης θητείας και 53 τρίμηνης θητείας, όχι όμως για το 2013 αλλά για το 2014!
Επαναλαμβάνουμε ότι επρόκειτο για προσλήψεις της πλάκας. Αυτοί οι δασεργάτες δεν μπορούσαν να διεκπεραιώσουν ούτε ένα μίνιμουμ εργασιών προστασίας και ανάπτυξης των δασών και των δασικών εκτάσεων. Μετά, ήρθε η κυβέρνηση των Τσιπροκαμμένων και το τερμάτισε, αποφασίζοντας να μην προσλάβει ούτε έναν δασεργάτη την πενταετία που διαχειρίστηκε το ελληνικό κράτος (2015-2019)! Ετσι, η απόλυτη εγκατάλειψη των δασών και των δασικών εκτάσεων είχε τη δική της συμβολή στο… υπερπλεόνασμα, για το οποίο τόσο καμάρωναν ο Τσίπρας, ο Τσακαλώτος, ο Τζανακόπουλος και οι υπόλοιποι συριζαίοι.
Σε μια ολόκληρη δεκαετία, 2009-2018, διαπιστώνουμε ότι προσελήφθησαν μόνο 2.096 δασεργάτες, όχι όλοι οκτάμηνης διάρκειας, ενώ χρειάζονται δεκάδες χιλιάδες δασεργάτες, όχι μερικής αλλά πλήρους απασχόλησης, και δεκάδες εκατομμύρια ευρώ κρατική χρηματοδότηση κάθε χρόνο, προκειμένου να προστατευθεί και να αναπτυχθεί ο δασικός πλούτος της χώρας, ο τόσο απαραίτητος για τη ζωή του ελληνικού λαού.
Νέα κοροϊδία
Μετά από τέσσερα χρόνια μηδενικών προσλήψεων δασεργατών, οι Τσιπροκαμμένοι έβαλαν μπροστά άλλη «φάμπρικα». Τον Μάρτη του 2018, οι υπουργοί Εργασίας και Περιβάλλοντος ανακοίνωσαν –με τα γνωστά ταρατατζούμ που συνηθίζουν οι συριζαίοι- την έναρξη ενός προγράμματος «κοινωνικής εργασίας», στο πλαίσιο του οποίου θα προσλαμβάνονταν 5.000 εργαζόμενοι (ωφελούμενοι, όπως τους ονομάζουν).
Στόχος του περιβόητου προγράμματος «κοινωνικής εργασίας» δεν ήταν η ανάπτυξη και προστασία των δασών, αλλά η πρόσληψη 5.066 ανέργων με συμβάσεις οκτάμηνης διάρκειας. Αυτό το ομολογούσε η Κοινή Υπουργική Απόφαση, με την οποία εγκρίθηκε το πρόγραμμα.
Οι συριζαίοι κράτησαν αυτούς τους εργαζόμενους και το 2019 (ήταν και προεκλογική χρονιά, βλέπετε), όμως η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν τους κράτησε το 2020. Πάνω που είχαν μάθει πέντε πράγματα για τη δασοπροστασία και μπορούσαν να προσφέρουν κάποια βοήθεια στις δασικές υπηρεσίες, τους πέταξαν στην ανεργία, σαν τη μύγα από το ζυμάρι!
Λεφτά ένα προς δέκα ως προς τις ανάγκες
Ας δούμε τώρα το σημαντικότατο ζήτημα των κονδυλίων που εγκρίνονται από τον κρατικό προϋπολογισμό για τις 53 Διευθύνσεις Δασών, με προορισμό την ανάπτυξη και την προστασία των δασών.
Στις 10 Ιούνη του 2015, ο αναπληρωτής υπουργός ενέκρινε 1.843.000 ευρώ για 53 Διευθύνσεις, για εργασίες προστασίας και ανάπτυξης των δασών, και 500.000 ευρώ σε 17 Διευθύνσεις Δασών για να γίνουν δασικές μελέτες. Τι εργασίες να γίνουν, όμως, όταν την ίδια χρονιά δεν έγιναν προσλήψεις έμπειρων δασεργατών, ενώ το προσωπικό των Διευθύνσεων Δασών και των Δασαρχείων είναι λειψό και δε φτάνει για να καλύψει ούτε τις υπόλοιπες αρμοδιότητές τους;
Οι εργασίες ανάπτυξης και προστασίας των δασών πρέπει να γίνονται το δίμηνο Φλεβάρη-Μάρτη κάθε χρονιάς και όχι τους καλοκαιρινούς μήνες. Οταν, όμως, το κονδύλι εγκρίνεται στις 10 Ιούνη και με δεδομένο ότι οι εργασίες στις Διευθύνσεις Δασών δε θ’ αρχίσουν την επόμενη μέρα, αντιλαμβάνεται κανείς ότι η πρακτική αποτελεσματικότητα αυτού του ισχνού κονδυλίου γίνεται ακόμα πιο ισχνή. Αυτή η πολιτική χρηματοδότησης των Διευθύνσεων Δασών για εργασίες ανάπτυξης και προστασίας των δασών έχει γίνει καθεστώς απ’ όλες τις κυβερνήσεις.
Η ίδια πολιτική συνεχίστηκε και τα επόμενα τρία χρόνια. Στις 25 Απρίλη του 2016 εγκρίθηκαν 1.854.800 ευρώ, στις 9 Μάη του 2017 εγκρίθηκαν 1.617.140 ευρώ και στις 24 Απρίλη του 2018 εγκρίθηκαν 1.635.500 ευρώ. Τα ποσά που διατέθηκαν ήταν πενιχρά, ενώ δεν προσελήφθησαν έμπειροι δασεργάτες για να εκτελέσουν τις εργασίες που μπορούν να γίνουν έστω μ’ αυτά τα κονδύλια!
Για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης, παραθέτουμε τα κονδύλια που είχαν ζητήσει οι Διευθύνσεις Δασών για εργασίες προστασίας και ανάπτυξης των δασών τις ίδιες χρονιές. Το 2016 είχαν ζητήσει 14,945 εκατ. ευρώ, το 2017: 14,779 εκατ. και το 2018: 15,448 εκατ. ευρώ. Η απόκλιση ανάμεσα στα κονδύλια που ζήτησαν οι Διευθύνσεις Δασών και σ’ αυτά που εγκρίθηκαν είναι τεράστια. Αθροιστικά, για την τριετία 2016-2018 οι Διευθύνσεις Δασών ζήτησαν 45,172 εκατ. ευρώ και εγκρίθηκαν 5,107 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, ποσοστό μόλις 11%! Οπως καταλαβαίνετε, για να γίνουν αυτές οι απαραίτητες εργασίες δασοπροστασίας απαιτούνταν πολλοί δασεργάτες, με πλήρη και όχι μερική απασχόληση, που θα εργάζονταν εντατικά το δίμηνο Φλεβάρη-Μάρτη και όχι το καλοκαίρι. (Δείτε εδώ, εδώ και εδώ τις προτάσεις των Διευθύνσεων Δασών).
Ιδια κατάσταση και το 2019. Οι δασικές υπηρεσίες ζήτησαν 16.313.910 ευρώ, η κυβέρνηση Τσίπρα ενέκρινε μόλις 1.600.000 ευρώ (δείτε εδώ). Ζήτησαν δέκα, τους έδωσαν ένα!
Το 2020, είχαμε… πρωτοτυπία, στο πλαίσιο του… επιτελικού κράτους του Κούλη και της παρέας του. Η σχετική απόφαση (δείτε εδώ) αναφέρει μεν το συνολικό ποσό (2 εκατ. ευρώ), δεν περιλαμβάνει όμως τους πίνακες στους οποίους φαίνεται τι ζήτησαν οι αρμόδιες δασικές υπηρεσίες και τι τους χορηγεί η κυβέρνηση. Για να μη φαίνεται το χάσμα ανάμεσα στις ανάγκες, όπως τις αποτυπώνουν οι δασικές υπηρεσίες, και στην ανταπόκριση της κυβέρνησης, που εξακολουθεί να τιμά τη δασοκτόνα παράδοση του 10:1. Θυμίζουμε ότι για φέτος η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν προσέλαβε καν τους 5.066 ανέργους, μπας και γίνει καμιά δουλειά στα δάση, μ’ αυτό έστω το πενιχρότατο κονδύλι των 2.000.000 ευρώ που εγκρίθηκε.
Αυτά είναι από προπέρσινο άρθρο μας. Ας πάμε τώρα 15 χρόνια πίσω. Αρθρο μας την 1η Σεπτέμβρη του 2007, απ’ αφορμή τις φονικές πυρκαγιές στην Ηλεία, με τίτλο: Εκαψαν τη μισή Ελλάδα – Εκατόμβη θυμάτων και βιβλική καταστροφή. Ειδικά για τη ΔΕΗ σημειώναμε:
«Είναι απορίας άξιο που κανένας τούτες τις μέρες δεν μίλησε για τη ΔΕΗ. Να καλέσει τη μεγάλη επιχείρηση της κονόμας (χάριν των ιδιωτών) να πει από πότε έχει να καθαρίσει τους πυλώνες με το ειδικό ελικόπτερο με το ρύγχος, που άλλοτε έφερνε από την Ιταλία. Πριν λίγες μέρες η ΔΕΗ ΑΕ ανακοίνωσε κέρδη για το πρώτο εξάμηνο του 2007, μετά από μια μακρά περίοδο ζημιών. Είναι σίγουρο ότι μεγάλο μέρος απ’ αυτά τα κέρδη περιλαμβάνουν καμένα κορμιά ανθρώπων και ζώων, καμένα σπίτια και δέντρα».
Κι επειδή καμαρώνουν ότι πρόσφατα θέσπισαν τη δυνατότητα χρήσης αντι-πυρός (ποιος θα το εφαρμόσει, οι άσχετοι πυροσβέστες;), θυμίζουμε τι γράφαμε τότε, πριν από 15 χρόνια:
Οπως επίσης δεν είναι τυχαίο ότι στα τηλεοπτικά πάνελ αυτών των ημερών δεν καλούνται καθόλου οι άνθρωποι που γνωρίζουν τα του δάσους και των δασικών πυρκαγιών καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο: οι δασολόγοι. Να πουν τη γνώμη τους, βρε αδερφέ, για τα αίτια των πυρκαγιών και για τα αίτια αυτής της πρωτοφανούς καταστροφής. Κι έχουν πάρα πολλά να πουν, όπως διαπιστώσαμε από το δικό μας ρεπορτάζ (θα το διαπιστώσετε κι εσείς παρακάτω). Αυτές οι αλήθειες, όμως, δεν συμφέρουν. Στα κανάλια και τις φυλλάδες χρειάζονται κραυγές και παπαριές, για να ελέγχουν αυτοί το παιχνίδι της ενημέρωσης, για να μη μπορεί ο κόσμος να βγάλει άκρη. Κι όμως, οι δασολόγοι ως κλάδος είναι αυτοί που χρόνια δίνουν έναν άνισο αγώνα για την προστασία των δασών, αντιμετωπίζοντας όχι μόνο την αδιαφορία αλλά και τη λοιδορία των αστών πολιτικών (πλέον πρόσφατο παράδειγμα ο Γ. Σουφλιάς, όπως έχουμε γράψει σε προηγούμενο φύλλο). Ακόμα και δασολόγοι οπαδοί της ΝΔ πνέουν μένεα ενάντια στην πολιτική του κόμματός τους. Κι αυτοί ξέρουν καλύτερα από οποιονδήποτε από εμάς.
Τι συμβαίνει όταν ο τομέας της πρόληψης έχει εγκαταληφθεί; Πρώτο, μια πυρκαγιά δεν εντοπίζεται έγκαιρα. Δεν επανδρώνουν καν τα πυροφυλάκια που είναι εγκατεστημένα, πόσο μάλλον να δημιουργήσουν καινούργια σε κατάλληλα σημεία. Στην εποχή των δορυφόρων και της έκρηξης των τηλεπικοινωνιών, στην εποχή που μπορεί κανείς να μπει στο Internet και να δει το χωριό του, τη γειτονιά του, το σπίτι του, δεν έχουν αναπτύξει ούτε καν ένα υποτυπώδες σύστημα πυρανίχνευσης. Δεν ζήτησαν καν τη συνεργασία ενός τμήματος του Αστεροσκοπείου Αθηνών, που έχει αναπτύξει ένα τέτοιο σύστημα. Τέτοιο ενδιαφέρον έχουν για τα δάση! Δεύτερο, μια πυρκαγιά «τρέχει» με μεγάλη ταχύτητα καθώς βρίσκει συνεχώς καύσιμη ύλη από τα γερασμένα δέντρα (που έπρεπε να είχαν κοπεί), από τα ξερόχορτα που δεν καθαρίζονται (κυνηγοί της Μεσσηνίας μας έλεγαν ότι σε κάποια σημεία δε μπορούν πια να περάσουν ούτε τα σκυλιά), από τις στενές αντιπυρικές λωρίδες που έχουν γίνει λόγκος καθώς δεν καθαρίζονται και επομένως δε μπορούν να παίξουν το ρόλο τους.
Να σημειώσουμε εδώ ότι η αδιαφορία για έργα πρόληψης των πυρκαγιών δεν παρατηρείται μόνο στην κεντρική εξουσία, αλλά έχει διαχυθεί μέχρι το τελευταίο κύτταρο του εξουσιαστικού μηχανισμού, την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ο Καποδίστριας, που υποτίθεται ότι θα επέτρεπε στους Δήμους να αναπτύξουν αποτελεσματικά (λόγω μέσων) έργα και δράσεις κοινωνικού ενδιαφέροντος, οδήγησε (όπως περιμέναμε) στο ακριβώς αντίθετο. Στη διάρρηξη των σχέσεων που υπήρχαν ανάμεσα στους κατοίκους των κοινοτήτων και την κοινοτική αρχή τους και στην αντικατάστασή τους από απρόσωπες, γραφειοκρατικές σχέσεις, που δημιουργούν απόσταση και αντιθέσεις. Και βέβαια, νομαρχιακές και δημοτικές αρχές, αντιγράφοντας την κεντρική εξουσία, περικόπτουν τα αναγκαία για την πυροπροστασία κονδύλια και περιορίζονται σε μερικά πασαλείμματα.
Αντί, λοιπόν, να συζητούν γι’ αυτή την εικόνα εγκατάλειψης του τομέα της πρόληψης, συζητούσαν για το «στρατηγό άνεμο» και τις πολλές εστίες, χωρίς κανένας να βάλει το απλό ερώτημα: πόσες ήταν, ρε παιδιά, αρχικά αυτές οι εστίες, σε ποιο στάδιο επιχειρήθηκε κατάσβεση και τι έγινε και δεν επιτεύχθηκε το επιθυμητό αποτέλεσμα; Αν έμπαιναν αυτά τα απλά ερωτήματα και απαιτούνταν συγκεκριμένες απαντήσεις (να μας δώσουν, δηλαδή, την αρχική εικόνα των μετώπων και όχι όπως διαμορφώθηκαν μετά από ένα 24ωρο) θα μάθαινε όλος ο ελληνικός λαός ότι αρχικά υπήρχαν τρία μέτωπα στην Πελοπόννησο και ένα στην Εύβοια, τα οποία αντιμετωπίστηκαν με χρονική καθυστέρηση, χωρίς σχέδιο, χωρίς στοιχειώδη αποτελεσματικότητα και στη συνέχεια χάθηκε κάθε έλεγχος. Ακόμα και τώρα, η Πυροσβεστική δεν έχει δώσει σαφή εικόνα για την έναρξη και την εξέλιξη των πυρκαγιών, αλλά παίζει με τα πολλά μέτωπα, εξυπηρετώντας την κυβερνητική προπαγάνδα και την άμυνα των ηγετικών της στελεχών, που δεν είναι ικανά να μοιράσουν δυο γαϊδουριών άχυρα.
…
Τα στοιχεία που συγκεντρώσαμε από τα ρεπορτάζ φτάνουν για να γραφεί βιβλίο. Μόνο ένα μικρό κωδικοποιημένο δείγμα μπορεί να παρατεθεί εδώ.
⇒ Εμπειροι δασολόγοι, με δεκαετίες στην αντιμετώπιση πυρκαγιών, μας είπαν ότι είναι απαράδεκτο διεθνώς να καούν χωριά τη δεύτερη μέρα μιας δασικής πυρκαγιάς. Κι όμως, τα χωριά κάηκαν τη δεύτερη, την τρίτη και την τέταρτη μέρα. Υπάρχουν τρόποι, ακόμα και στη χειρότερη πυρκαγιά, ακόμα και με θυελλώδεις ανέμους, να προστατευθούν τα χωριά. Ποιοι είναι αυτοί; Πρώτο, η δημιουργία αντιπυρικών ζωνών γύρω από τα χωριά και δεύτερο η χρήση του «αντιπύρ».
Εβλεπες στις τηλεοράσεις απελπισμένους ανθρώπους να καταβρέχουν με τα λάστιχα το χορτάρι γύρω από τα σπίτια τους, αντί ν’ αρπάξουν μια τσάπα και να ξηλώσουν τα χορτάρια. Εβλεπες να κουβαλούν ψεκαστικά, λάστιχα, ακόμα και κουβάδες και να καταβρέχουν τα δέντρα γύρω από τα χωριά, νομίζοντας ότι έτσι μπορούν να ανακόψουν έστω την ορμή της φωτιάς, αντί ν’ αρπάξουν τα αλυσοπρίονα και να ρίξουν τα δέντρα και μετά να φρεζάρουν με τα τρακτέρ το έδαφος γύρω από τα χωριά. Κι ύστερα, έβλεπες το πύρινο μέτωπο να καταφτάνει, να στεγνώνει από απόσταση δέκα μέτρων το νερό που είχαν ρίξει οι χωρικοί και να κατατρώει πρώτα τα δέντρα και το χορτάρι και μετά τα σπίτια.
Ακουγες τα παπαγαλάκια των καραβανάδων στις τηλεοράσεις να φωνάζουν «γιατί δεν βγαίνει ο στρατός;» και δεν άκουσες κανέναν να ζητά τη συμμετοχή του πιο εμπειροπόλεμου και ετοιμοπόλεμου σώματος που υπάρχει για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών: των υλοτόμων-δασεργατών. Διακόσιοι απ’ αυτούς δουλεύουν αυτή τη στιγμή στα έργα της Πάρνηθας. Οπως λένε αυτοί που γνωρίζουν, πρόκειται για «σκυλιά». Μπορούν να δουλεύουν συνέχεια με τα αλυσοπρίονα για ένα δωδεκάωρο, να ξεκουράζονται δυο-τρεις ώρες και να ξαναπέφτουν στη δουλειά. Κάτω από τις οδηγίες έμπειρων δασικών υπαλλήλων (και όχι των άσχετων αξιωματικών της Πυροσβεστικής) και με τη βοήθεια των χωρικών, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν αντιπυρικές ζώνες γύρω από τα χωριά που βρίσκονταν στην κατεύθυνση των πύρινων μετώπων και να σώσουν ανθρώπους, ζώα και σπίτια. Θα έβαζαν φωτιά προς την κατεύθυνση του ανέμου, ελέγχοντάς την (με την παρουσία πυροσβεστικών οχημάτων, γεωργικών μηχανημάτων και ανθρώπων), ώστε όταν φτάσει το μεγάλο πύρινο μέτωπο να μην έχει τίποτα να κάψει και η ορμή του να ανακοπεί. Ξέρουμε τουλάχιστον δυο περιπτώσεις που χωριά σώθηκαν, επειδή έμπειροι δασικοί υπάλληλοι, που με δική τους πρωτοβουλία και χωρίς καμιά εντολή βγήκαν στο βουνό, οργάνωσαν τους κατοίκους και τους έπεισαν πως στην έλευση της φωτιάς πρέπει να απαντήσουν με φωτιά. Κι όπως μας εξομολογήθηκαν, ενήργησαν με το φόβο μη τυχόν και βρεθούν κατηγορούμενοι για εμπρησμό! Οταν εφάρμοσαν την ίδια μέθοδο οι Κύπριοι δασοπυροσβέστες σε κάποιο σημείο της Εύβοιας, ανακάλυψαν ότι υπάρχει τέτοια μέθοδος και τα ελληνικά ΜΜΕ και άρχισαν να μιλούν γι’ αυτή!
Οι υλοτόμοι-δασεργάτες, λοιπόν έμειναν στην Πάρνηθα και αντί να δούμε συντονισμένες δράσεις από ανθρώπους ενημερωμένους τι να κάνουν σε περίπτωση φωτιάς (ακόμα κι αν δεν υπάρχει δίπλα τους πυροσβέστης ή δασολόγος), είδαμε αλλόφρονες χωρικούς να καταβρέχουν τα δέντρα με τα λάστιχα του ποτίσματος και με κουβάδες να προσπαθούν να σβήσουν φλεγόμενα δέντρα. Ανθρώπους που έδιναν με ηρωισμό τη μάχη να προστατεύσουν το βιος τους, αλλά τη μάχη την είχαν χάσει εκ των προτέρων, γιατί δεν ήξεραν, γιατί κανείς δεν τους είχε δείξει πως να τη δώσουν.
Είδαμε ανθρώπους που ζητούσαν βοήθεια από τα αεροπλάνα, απευθυνόμενοι στα κανάλια, τα οποία είχαν αναλάβει το ρόλο του γενικού συντονισμού, γιατί συντονισμός από τους αρμόδιους δεν υπήρχε. «Ενα αεροπλάνο να πάει στο τάδε χωριό, κινδυνεύουν οι άνθρωποι», έλεγε ο τηλεδημοσιογράφος. Σε λίγη ώρα περνούσε ένα αεροπλάνο ή ένα ελικόπτερο, έκανε μια ρίψη και μετά δεν εμφανιζόταν ξανά. Ετσι, οι φωστήρες του Πολύδωρα και του Φούρλα, κατακερμάτισαν και τη δύναμη των εναέριων μέσων, με αποτέλεσμα η δουλειά τους να πηγαίνει στράφι.
⇒ Οι ειδικοί στη δασοπυρόσβεση σε όλο τον κόσμο έχουν καταλήξει εδώ και δεκαετίες σε ένα δόγμα: τη φωτιά δεν την περιμένεις, πας πάνω της. Εδώ είδαμε σε απευθείας τηλεοπτική μετάδοση το αντίθετο. Το είδαμε και στην Πάρνηθα, όπου άφησαν μια μικροφωτιά στα Δερβενοχώρια να θεριέψει, να «ταξιδέψει» χιλιόμετρα, να καβαλήσει την κορυφή του βουνού και να κατακάψει τον εθνικό δρυμό (τότε πια ήταν αργά για τις δυνάμεις πυρόσβεσης). Γελούσε πικρά φίλος δασολόγος βλέποντας στην τηλεόραση δυο πυροσβεστικά οχήματα να έχουν παραταχθεί γύρω από ένα βενζινάδικο, κάπου στην Ηλεία, περιμένοντας μη τυχόν φτάσει η φωτιά εκεί. Ευτυχώς, γύρισε ο αέρας και δεν έφτασε, γιατί αλλιώς δεν θα είχε μείνει τίποτα.
Δεν πρέπει να περιμένεις μια δασική πυρκαγιά σε κάποιο σημείο. Πρέπει να πας να τη συναντήσεις όσο πιο νωρίς γίνεται κι αν δεν την έχεις φτάσει νωρίς πρέπει να κάνεις σχέδιο εγκλωβισμού της, με αντιπυρικές ζώνες και «αντιπύρ». Οσο κι αν φαίνεται παράξενο, τα εναέρια μέσα πυρόσβεσης συμπληρωματικό μόνο ρόλο θα παίξουν, όχι τον κύριο. Και βέβαια, θα τον παίξουν όταν υπάρχει σχέδιο κι όχι όταν όλα αφήνονται στην τύχη τους και οι επιχειρήσεις γίνονται πια μόνο για το θεαθήναι.
⇒ Στο δόγμα «ασ’ το δάσος να καεί», που επικρατούσε στην ελληνική δασοπυρόσβεση, προστέθηκε φέτος το δόγμα «άσ’ το χωριό να καεί». Από ένα σημείο και μετά ξαμόλυσαν τους μπάτσους να αδειάζουν τα χωριά, εγκαταλείποντάς τα στην τύχη τους. Ομως, τα χωριά δεν πρέπει να εκκενώνονται έτσι, χωρίς μάχη. Υπάρχει διεθνής και ελληνική εμπειρία γι’ αυτό. Αδειάζεις τα χωριά που κινδυνεύουν από τους ανήμπορους να βοηθήσουν στη δασοπυρόσβεση. Οσοι είναι ικανοί για εργασία μένουν πίσω και οργανώνονται από τους επαγγελματίες (ή μόνοι τους, όταν στοιχειωδώς έχουν εκπαιδευτεί γι’ αυτό). Μένουν για να ανοίξουν αντιπυρικές ζώνες και να «πάνε να συναντήσουν» τη φωτιά, ώστε το χωριό να γλιτώσει. Και βέβαια, έχεις εξασφαλίσει σχέδιο έγκαιρης αποχώρησης αν η φωτιά δεν νικηθεί.
Υποτίθεται ότι υπάρχει Πολιτική Προστασία (τη διευθύνει ο περιώνυμος κ. Φούρλας). Τι σημαίνει Πολιτική Προστασία; Σημαίνει ότι έχω σχέδιο για αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών με την κινητοποίηση και των πολιτών, το οποίο απλώνεται μέχρι και το τελευταίο χωριό. Αυτοί την Πολιτική Προστασία την έχουν καταντήσει νεκρό γράμμα. Οχι μόνο δεν έχουν εκπαιδεύσει τον πληθυσμό της υπαίθρου, όχι μόνο έχουν παύσει να χρησιμοποιούν τους δασολόγους, τους ανθρώπους που ξέρουν τα δάση όπως την παλάμη του χεριού τους, αλλά δεν διαθέτουν καν στοιχειώδη μέσα για να τα διαθέσουν στους ανθρώπους. Βλέπαμε χωρικούς να παλεύουν με τη φωτιά χωρίς να διαθέτουν καν μάσκες για να προστατεύονται από τα δηλητηριώδη αέρια που εκλύονται. Γέμισαν τα πνευμόνια τους αιθάλη και μονοξείδιο του άνθρακα και πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι πολλοί θα εμφανίσουν πνευμονικά προβλήματα.
Στο συγκεκριμένο δεν πρέπει να παραλείψουμε να απονείμουμε τα… εύσημα και στους τοπικούς άρχοντες, νομάρχες και δημάρχους, που συμπεριφέρθηκαν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που συμπεριφέρεται η κεντρική εξουσία: αδιάφορα και ανάλγητα. Ούτε κανείς από δαύτους είχε την ευθιξία να παραιτηθεί, λες και δεν έχουν κανένα μερίδιο ευθύνης για όσα έγιναν στην περιοχή τους.
⇒ Ο Καραμανλής κήρυξε όλη τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος, με τις τοπικές αρχές, μπορεί να επιτάξει όλα τα ιδιωτικά μέσα και να επιστρατεύσει ανθρώπους. Τι να τις κάνεις τις επιτάξεις, όμως, όταν δεν έχεις κανένα σχέδιο; Να επιτάξεις βυτιοφόρα, όταν δεν ξέρεις πού να τα στείλεις; Να επιτάξεις σκαπτικά και γεωργικά μηχανήματα, όταν δεν σου περνάει καν από το μυαλό ότι πρέπει να δημιουργήσεις αντιπυρικές ζώνες για να σώσεις τουλάχιστον τα χωριά;
Μήπως, όμως, εφάρμοσαν σχέδιο έκτακτης ανάγκης για την περίθαλψη των πληγέντων, για την επίταξη ξενοδοχείων κ.λπ.; Η λαϊκή αλληλεγγύη έλυσε και αυτό το πρόβλημα, όπως ήταν η λαϊκή ενεργοποίηση που έσωσε ό,τι σώθηκε στις περιοχές που χτυπήθηκαν από τη φωτιά.
⇒ Αφήσαμε τελευταία την πιο τραγική πλευρά αυτής της καταστροφής, τον θάνατο τόσων ανθρώπων. Χρειάστηκε να μακρύνει δραματικά ο μακάβριος κατάλογος για ν’ αποφασίσουν να ενεργοποιήσουν δυνάμεις διάσωσης του Στρατού. Ο ελληνικός λαός έχει πληρώσει ακριβά για αγορά ειδικών ελικοπτέρων και την εκπαίδευση πληρωμάτων για διασώσεις, αλλά οι άνθρωποι καίγονταν σαν τα ποντίκια μέσα στα σπίτια τους ή προσπαθώντας απελπισμένα να διαφύγουν σε συνθήκες πανικού.
Ουδείς τους είχε εκπαιδεύσει στοιχειωδώς έστω για το πως πρέπει ν’ αντιδράσουν σε μια τέτοια περίπτωση. Ουδείς βρέθηκε δίπλα τους από τις αρχές τις επιφορτισμένες μ’ αυτό το καθήκον. Από πουθενά δεν περίμεναν βοήθεια κι αυτό μεγάλωνε τον πανικό τους. Κανένα σχέδιο δεν υπήρχε, καμιά οργανωμένη κρατική δύναμη δεν υπήρχε για να το εφαρμόσει.
Αυτά γράφαμε το μακρινό 2007. Μην μπερδευτείτε και τα θεωρήσετε περσινά, επειδή και πέρσι τα ίδια έγιναν, ειδικά στην Εύβοια. Εγιναν τα ίδια, γιατί τίποτα δεν άλλαξε. Το μόνο που άλλαξε είναι η εισαγωγή του δόγματος «τρεχάτε ποδαράκια μου να μη σας χέσει ο κώλος μου» (με το συμπάθειο κιόλας). Αυτό είναι το δόγμα της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Παρατήστε τα χωριά κι αφήστε τα να καούν. Ο Στυλιανίδης κάνει μόνο ασκήσεις… εγκατάλειψης. Την προηγούμενη την έκανε πριν από μερικές μέρες στη Χαλκιδική και κατά διαβολική σύμπτωση έκανε και μία σήμερα, παρέα με τη Μενδώνη στην αρχαία Ολυμπία.
Σε μια εκδήλωση απύθμενης πολιτικής αθλιότητας, ο Στυλιανίδης δήλωσε: «Σκοπεύουμε να συνεχίσουμε τις ασκήσεις αυτές – η πρώτη έγινε στην Αφαία, στην Αίγινα, ενώ θα ακολουθήσει κι άλλη, στην Επίδαυρο. Κι αυτός είναι ο στόχος μας, το νέο «δόγμα» που ακολουθούμε στην Πολιτική Προστασία: Περισσότερη πρόληψη, περισσότερη προετοιμασία/ετοιμότητα. Μια νέα ισορροπία με την άμεση αντιμετώπιση, τη γνωστή σε όλους μας καταστολή των πυρκαγιών». Αναφέρει το Δελτίο Τύπου, που μοίρασε (μαζί με το απαραίτητο «μπουκέτο» φωτογραφιών) στις 6:51 το απόγευμα, την ώρα δηλαδή που καίγονταν σπίτια στη Βούλα και είχε φουντώσει ο Υμηττός: «Ο Υπουργός υπογράμμισε, επίσης, ότι φέτος, για πρώτη φορά, βρίσκεται σε εξέλιξη το μεγαλύτερο πρόγραμμα καθαρισμών, συντήρησης και διάνοιξης δασικών δρόμων και αντιπυρικών ζωνών, στο οποίο εντάσσονται και σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι»!
Βάζουν τους καραβανάδες της Πυροσβεστικής να εγκωμιάζουν τη θέσπιση της δυνατότητας χρήσης «αντιπυρός», όταν εμείς γράφαμε γι’ αυτό πριν από δεκαπέντε χρόνια! Δεν είχαμε δεχτεί, βέβαια, «θεία φώτιση», συζητήσεις με έμπειρους δασολόγους είχαμε κάνει. Με ανθρώπους που ξέρουν θεωρία για το δάσος, για την προστασία του, για τη συμπεριφορά της δασικής πυρκαγιάς και για τους τρόπους αντιμετώπισής της. Αυτούς, όμως, τους πέταξαν στο περιθώριο, ενώ παράλληλα άφησαν τις Δασικές Υπηρεσίες να αποψιλώνονται από προσωπικό.
Λύσεις υπάρχουν (τις περιγράφουμε αναλυτικά σ’ αυτά τα παλιά δημοσιεύματά μας), όμως δεν υπάρχει πολιτική βούληση, γιατί η δασοπροστασία θέλει λεφτά, ο ετήσιος συστηματικός καθαρισμός των μονωτήρων στους πυλώνες της ΔΕΗ, με το ελικοπτεράκι με το ρύγχος που κάνει έκπλυση, θέλει λεφτά (τα υπερκέρδη της ΔΕΗ προορίζονται για τους μετόχους και τα golden boys, όχι για τα απαραίτητα έργα προστασίας), η πρόσληψη μόνιμων δασεργατών θέλει λεφτά κτλ. κτλ. Κι αυτοί λεφτά έχουν μόνο για να μπουκώνουν τους αχόρταγους καπιταλιστές με κρατικό χρήμα, όχι για τα απαραίτητα έργα κοινωνικής χρησιμότητας.
