Η «επιστροφή στην κανονικότητα» δρομολογήθηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη για την εξασφάλιση κερδών από τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις. Γι’ αυτό και έχουμε μια συνεχή εξαγγελία ευνοϊκών γι’ αυτούς μέτρων.
Στις 20 Μάη, Σταϊκούρας και Βρούτσης είχαν εξαγγείλει ευνοϊκά μέτρα υπέρ όλων των καπιταλιστικών επιχειρήσεων, ακόμη και αυτών που δεν είχαν κλείσει με το lockdown (ήταν η πλειοψηφία). Tα μέτρα αφορούσαν αρχικά την περίοδο από την 1η Ιούνη μέχρι τις 30 Σεπτέμβρη, με δυνατότητα συνέχισής τους και για νέο χρονικό διάστημα. Ενα εικοσαήμερο μετά απ’ αυτές τις εξαγγελίες, στις 10 Ιούνη, οι ίδιοι υπουργοί εξήγγειλαν συμπληρωματικό ευνοϊκό μέτρο, πάλι για όλες τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις, αρκεί αυτές να είχαν μείωση 20% στον τζίρο τους.
Για τους εργαζόμενους υπάρχει μόνο το καθεστώς της φτώχειας, της υποαπασχόλησης, του εργάτη-λάστιχο, της ανεργίας, που επιβλήθηκε με πρόσχημα την πανδημία και διατηρείται στη φάση της καπιταλιστικής ύφεσης.
Στις 22 Μάη, δύο ημέρες μετά την εξαγγελία των πολύ ευνοϊκών για τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις μέτρων είχαμε δημοσιεύσει ανάλυση με τίτλο: «Πρώτα η πανδημία, τώρα η ύφεση: Παγιώνονται τα αντεργατικά μέτρα». Κρίνουμε σκόπιμο να αναδημοσιεύσουμε το μεγαλύτερο μέρος του:
«Αναφερόμαστε, κυρίως, στα κυβερνητικά μέτρα όπως τα εξήγγειλε ο Βρούτσης, γιατί αυτός ήταν συγκεκριμένος και μέσα από την ανάγνωσή τους γίνεται αντιληπτή η απόλυτα φιλεργοδοτική κατεύθυνσή τους, όπως θα δούμε στη συνέχεια. Επισημαίνουμε ακόμα, ότι αυτές οι εξαγγελίες δεν είχαν την αυστηρή μορφή νομικών διατάξεων και έτσι δεν μπορούμε με ακρίβεια να προσδιορίσουμε το ακριβές ύψος των φιλοδωρημάτων που προβλέπονται για την εργατική τάξη, τον παραγωγό του πλούτου της χώρας που καρπώνεται δωρεάν η αστική τάξη.
Να υπενθυμίσουμε, καταρχάς, ότι η μεγάλη πλειοψηφία των καπιταλιστικών επιχειρήσεων δεν έκλεισε καθόλου. Η κυβέρνηση, με το ένατο άρθρο της ΠΝΠ της 20ής Μάρτη (κυρώθηκε με το 1ο άρθρο του νόμου 4683/2020) προσέφερε στους ιδιοκτήτες των καπιταλιστικών επιχειρήσεων ένα πολύ καλό δώρο. Τους έδωσε τη δυνατότητα, για διάστημα έξι μηνών, να βάζουν τους εργαζόμενους να δουλεύουν εκ περιτροπής (τις δύο από τις τέσσερις εβδομάδες). Προβλέπει αυτή η διάταξη:
“Λειτουργία επιχειρήσεων με προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας
1. Στο πλαίσιο των έκτακτων και προσωρινών μέτρων στην αγορά εργασίας για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό της διασποράς του κορωνοϊού COVID-19, και πάντως για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος της παρούσας, o εργοδότης δύναται, με απόφασή του, να ορίζει προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας της επιχείρησης ως εξής:
α) Κάθε εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται κατ’ ελάχιστο δύο (2) εβδομάδες με περίοδο αναφοράς τον μήνα, συνεχόμενα ή διακεκομμένα.
β) Ο ανωτέρω τρόπος οργάνωσης της εργασίας γίνεται ανά εβδομάδα και εντάσσεται σε αυτόν τουλάχιστον το 50% του προσωπικού της επιχείρησης“.
Oπως αντιλαμβάνεστε, η ρύθμιση αφορούσε τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις που λειτουργούσαν. Τους δόθηκε η δυνατότητα να βάζουν το 50% των εργαζόμενων να δουλεύουν εκ περιτροπής και να παίρνουν το μισό μισθό. Αυτή η κραυγαλέα φιλεργοδοτική ρύθμιση έγινε στο όνομα της… ασφαλούς εργασίας των εργαζόμενων και είχε διάρκεια μέχρι τις 10 Οκτώβρη που κλείνει το εξάμηνο από τις 10 Απρίλη που δημοσιεύθηκε ο κυρωτικός νόμος της ΠΝΠ. Η κυβέρνηση προσχηματικά επικαλέστηκε λόγους ασφάλειας των εργαζόμενων έναντι της πανδημίας, για να κρύψει τον πραγματικό λόγο της εφαρμογής αυτού του αντεργατικού μέτρου. Στόχος ήταν να διευκολύνει τους ιδιοκτήτες των καπιταλιστικών επιχειρήσεων να βάζουν τους εργάτες να δουλεύουν δύο εβδομάδες το μήνα και να παίρνουν το μισό μισθό.
Τώρα, λοιπόν, που η κυβέρνηση επιτρέπει τη λειτουργία όλων των επιχειρήσεων, στο όνομα της «επιστροφής στην κανονικότητα», η εκ περιτροπής εργασία των εργατών δε θα μπορούσε να δικαιολογηθεί με λόγους ασφάλειας έναντι της πανδημίας. Βρέθηκε άλλο επιχείρημα: όλες οι καπιταλιστικές επιχειρήσεις, όχι μόνο όσες επανέρχονται από το lockdown αλλά και αυτές που λειτουργούσαν κανονικά στη διάρκεια του lockdown, μπορούν να χρησιμοποιούν το αντεργατικό μέτρο της εκ περιτροπής εργασίας, φτάνει ο τζίρος τους την προηγούμενη περίοδο να είναι μειωμένος κατά 20% σε σχέση με τη προηγούμενη χρονιά.
Είπε ο Βρούτσης, αναφερόμενος στον περιβόητο μηχανισμό στήριξης της απασχόλησης:
“Ο Μηχανισμός Ενίσχυσης Απασχόλησης τίθεται σε ισχύ για την χρονική περίοδο από 1η Ιουνίου έως 30 Σεπτεμβρίου 2020 με επέκταση της χρονικής ισχύος του εάν και εφόσον χρειαστεί. Δικαίωμα συμμετοχής σε αυτόν τον μηχανισμό θα έχουν όλες οι επιχειρήσεις της χώρας οι οποίες εμφανίζουν μείωση του τζίρου τους, τουλάχιστον 20%, κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα, ανεξαρτήτως ΚΑΔ. Στο μηχανισμό θα συμπεριληφθούν και επιχειρήσεις που λειτουργούν για πρώτη φορά και δεν έχουν καταγράψει έσοδα τους προηγούμενους μήνες. Ο μηχανισμός θα καλύπτει όλους τους υφιστάμενους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης. Επίσης ο μηχανισμός θα αφορά και τις εποχικές επιχειρήσεις. Δικαίωμα συμμετοχής θα έχουν όλοι οι εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης που θα προσληφθούν σε αυτές, μέχρι τον αριθμό των εργαζομένων πλήρους απασχόλησης που διατηρούσαν πέρυσι τον αντίστοιχο μήνα.
Δεν θα επιτρέπεται η μετατροπή της σχέσης εργασίας από μερικής σε πλήρους απασχόλησης, προκειμένου να λάβει η επιχείρηση το ευεργέτημα της συμμετοχής στον μηχανισμό.
Το δικαίωμα του εργοδότη να μειώνει το χρόνο εργασίας του εργαζομένου πλήρους απασχόλησης έως και 50%, θα ασκείται υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι δεν θα μεταβάλλεται το είδος της σχέσης εργασίας.
Η πολιτεία αναλαμβάνει την υποχρέωση αναπλήρωσης κατά 60% του εισοδήματος του εργαζομένου για το χρόνο που ο εργαζόμενος δεν θα εργάζεται.
Επιπλέον, σε περίπτωση που η καθαρή αμοιβή μετά την ανωτέρω προσαρμογή υπολείπεται του κατώτατου μισθού, η διαφορά θα καλύπτεται από το κράτος εξ’ ολοκλήρου. Ταυτόχρονα, ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να καλύπτει το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών του εργαζομένου, υπολογιζόμενων επί του αρχικού ονομαστικού μισθού.
Για όσο διάστημα ο εργαζόμενος βρίσκεται σε καθεστώς μειωμένης απασχόλησης, ο εργοδότης απαγορεύεται να προβεί σε καταγγελία της σύμβασης εργασίας και σε μείωση του ονομαστικού μισθού του εργαζομένου“.
• Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έβαλε ως βάση για τη μείωση του τζίρου το 20%, γιατί προφανώς θέλει να αξιοποιήσουν το μέτρο της εκ περιτροπής εργασίας όλες οι καπιταλιστικές επιχειρήσεις. Πρόκειται για πολύ χαμηλό όριο που το πιάνουν όλες οι επιχειρήσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι η δυνατότητα επιβολής εκ περιτροπής εργασίας δίνεται ακόμα και σε νέες επιχειρήσεις.
• Eίναι γνωστό ότι όλες οι ελληνικές αστικές κυβερνήσεις, ανεξάρτητα από «χρώμα», άσκησαν μια αντιλαϊκή πολιτική και μια πολιτική συρρίκνωσης της βιομηχανικής και αγροτικής παραγωγής, που υπαγορεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ετσι, μετέτρεψαν την Ελλάδα σε χώρα παροχής ξενοδοχειακών και εστιακών παροχών στους ξένους τουρίστες. Την τουριστική περίοδο λειτουργούν πολλές μονάδες εποχιακά. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, που δεν κρύβει τον έρωτά της για τον ιδιωτικό καπιταλιστικό τομέα, φρόντισε να εντάξει στο βαθιά αντεργατικό μέτρο της εκ περιτροπής εργασίας και τις ξενοδοχειακές μονάδες που λειτουργούν την καλοκαιρινή σεζόν.
• Το μέτρο αυτό δεν έχει ημερομηνία λήξης την 30ή Σεπτέμβρη του 2020. Η φιλεργοδοτική κυβέρνηση Μητσοτάκη, ως καλός θεούλης των καπιταλιστών, προέβλεψε την επέκταση της εφαρμογής του μέτρου της εκ περιτροπής εργασία. Επειδή η καπιταλιστική ύφεση δεν πρόκειται να τελειώσει στις 30 Σεπτέμβρη, υπάρχει ήδη από τώρα η αιτιολογική βάση για την παράταση του μέτρου. Η ιστορία με τα διάφορα μνημονιακά αντεργατικά μέτρα, που παρουσιάζονταν σαν έκτακτα και πρόσκαιρα και γίνονταν μόνιμα, επαναλαμβάνεται.
• Οι καπιταλιστές-εργοδότες θα μπορούν να απασχολούν τους εργάτες για δύο εβδομάδες το μήνα και να τους καταβάλλουν το μισό του κατώτατου μισθού των 650 ευρώ, δηλαδή 325 ευρώ το μήνα. Μιλάμε για μισθό των 650 ευρώ, γιατί οι καπιταλιστές-εργοδότες κατόρθωσαν με την τρομοκρατία να επιβάλουν ατομικές συμβάσεις εργασίας στο ύψος του κατώτατου μισθού. Το άλλο μισό του κατώτατου μισθού θα τον καταβάλλει το κράτος από τον κρατικό προϋπολογισμό.
• Με την εκ περιτροπής εργασία, όσοι μισθοί είναι υψηλότεροι του κατώτατου θα υποστούν μια βίαιη μείωση, της τάξης του 20%, ώστε να φτάσουν στο ύψος του κατώτατου. Ο εργοδότης θα πληρώνει το μισό και το κράτος το 60% του υπόλοιπου μισού, με όριο προς τα κάτω τα 650 ευρώ (μεικτά πάντα)».
Αυτές τις πρώτες ευνοϊκές ρυθμίσεις η κυβέρνηση του Μητσοτάκη δεν τις νομοθέτησε ακόμα. Προφανώς, οι καπιταλιστές ζητούσαν και άλλες ρυθμίσεις προς όφελός τους. Δεν έχουμε δει κάποια δήλωση ή επίσημο αίτημα από τους καπιταλιστές προς την κυβέρνηση, όμως είναι προφανές ότι γίνονται παρασκηνιακές συναντήσεις μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Δε θέλουν, άλλωστε, να φανεί στον ελληνικό λαό η εικόνα του φαταουλισμού των καπιταλιστών. Τόση προσπάθεια κατέβαλε ο Μητσοτάκης στη διάρκεια της πανδημίας να τους πλασάρει σαν «μεγάλους ευεργέτες του έθνους».
Αυτό αποδεικνύεται και από το νέο ευνοϊκό μέτρο που εξήγγειλε το δίδυμο των υπουργών. Ο Σταϊκούρας, επικαλούμενος την… καλύτερη του αναμενόμενου πορεία της οικονομίας και τη δημιουργία… «επιπλέον ταμειακού χώρου», ανακοίνωσε ότι «διευρύνουμε τη χρηματοδότηση του προγράμματος “ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ”, με επιπλέον 190 εκατ. ευρώ, ειδικά για την πρώτη περίοδο εφαρμογής του, κατά την οποία τα έσοδα των επιχειρήσεων είναι ακόμα συμπιεσμένα. Ετσι, με νομοθετική πρωτοβουλία που κατατίθεται άμεσα στη Βουλή, επιδοτείται για το μέρος του χρόνου που ο εργαζόμενος δεν εργάζεται, ποσοστό των ασφαλιστικών εισφορών του εργοδότη, ώστε να διατηρηθούν θέσεις απασχόλησης και να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή».
Ο Βρούτσης το έκανε «λιανά», εξηγώντας ότι το κράτος, εκτός από το 60% του μισθού του εργαζόμενου (για την περίοδο που δεν εργάζεται), θα επιδοτεί και το 60% των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών. Αναφέρθηκε στην περίοδο 15 Ιούνη μέχρι 31 Ιούλη. Η δήλωση του Σταϊκούρα για νομοθετική πρωτοβουλία που θα κατατεθεί άμεσα στη Βουλή δείχνει ότι η κυβέρνηση φοβάται ότι οι καπιταλιστές δε θα ικανοποιηθούν και θα συνεχίσουν να ζητούν κι άλλα (π.χ. απολύσεις εργαζόμενων και αλλαγή των συμβάσεων εργασίας από πλήρη σε μερική απασχόληση) και γι’ αυτό θέλει να κλείσει τη νομοθετική εκκρεμότητα. Κανείς όμως δεν μπορεί να πει με σιγουριά ότι μέχρι την κατάθεση και ψήφιση νομοθετικής ρύθμισης δε θα υπάρξουν και νέα προκλητικά μέτρα υπέρ των καπιταλιστών.
Βέβαια, καθώς οι ελεγκτικοί μηχανισμοί που εποπτεύονται από το υπουργείο Εργασίας είναι αποδιοργανωμένοι και διαβρωμένοι, οι καπιταλιστές έχουν τους τρόπους να κάνουν τις απολύσεις τους. Αυτό φαίνεται ότι δεν τους αρκεί και ζητούν από την κυβέρνηση Μητσοτάκη -που είναι ερωτευμένη με την «ιδιωτική πρωτοβουλία»- να μπορούν με τη βούλα του νόμου να απολύουν εργάτες και εργαζόμενους, όσους θέλουν και όποτε θέλουν.
Θα το ξαναπούμε, λοιπόν: η «επιστροφή στην κανονικότητα» δε γίνεται ούτε «για να χορτάσουμε ψωμάκι», ούτε «για να αποφύγουμε τη φτώχεια, τις μαζικές απολύσεις και τη μαζική ανεργία». Γίνεται αποκλειστικά για να εισρεύσουν στα ταμεία των καπιταλιστών ανώτατα κέρδη.