Μέχρι τώρα ήταν ένα από τα καμάρια της ελληνικής αστικής προπαγάνδας: ο έλληνας μαέστρος που από νεαρή ηλικία διαπρέπει σε όλο τον κόσμο, με βάση του τη Ρωσία. Ερχόταν στο Μέγαρο και γινόταν κοσμοσυρροή των βορείων και νοτίων προαστίων (ανάθεμα κι αν σκαμπάζουν τίποτα από τη μουσική που υπηρετεί ο Θεόδωρος Κουρεντζής). Καμάρωναν ακόμα και το αντισυμβατικό ντύσιμό του όταν ανέβαινε στο πόντιουμ. Τους άρεσε που τον αποκαλούσαν «ροκ σταρ της συμφωνικής μουσικής».
Πλέον, ο Κουρεντζής προσδιορίζεται από την εγχώρια αστική προπαγάνδα ως «Ελληνορώσος». Τη ρωσική πολιτογράφηση την πήρε το 2014, όπως τόσοι και τόσοι Ελληνες και Ελληνίδες που εργάζονται στο εξωτερικό, όμως κανένας μέχρι τώρα δεν τον χαρακτήρισε «Ελληνορώσο». Αλλωστε, ο Κουρεντζής γεννήθηκε και ανδρώθηκε στην Ελλάδα, έκανε και ολοκλήρωσε τις πρώτες μουσικές σπουδές του στην Ελλάδα και στη Ρωσία πήγε σε ηλικία 22 ετών, όπου συνέχισε τις μουσικές σπουδές του στο Λένινγκραντ (βαρβαριστί Αγία Πετρούπολη), με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση, παρακαλούμε.
Διανοήθηκε κανείς να αποκαλέσει τον Ιάνη Ξενάκη «Ελληνογάλλο», επειδή είχε και γαλλική ιθαγένεια και όλο το έργο του το δημιούργησε στη Γαλλία; Χαρακτήρισαν ποτέ τη Μαρία Κάλλας «Ελληνοαμερικανίδα», επειδή η πρώτη ιθαγένειά της ήταν η αμερικανική, δεδομένου ότι γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη και στην Ελλάδα ήρθε στην πρώιμη εφηβεία της; Ακόμα και τις σχέσεις της με τους ιταλούς και γερμανούς κατακτητές «ξέχασαν», γιατί είχε πλέον γίνει «η ελληνίδα θεά». Γιατί κόλλησαν «ξαφνικά» στον Κουρεντζή τον εθνικό προσδιορισμό «Ελληνορώσος»;
Η απάντηση είναι προφανής: επειδή δεν κάνει δηλώσεις ενάντια στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και επειδή ο Πούτιν είναι -λέει- θαυμαστής του έργου του! Ούτε δηλώσεις υπέρ της ρωσικής εισβολής ή υπέρ του Πούτιν έχει κάνει ο Κουρεντζής, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό για τους σύγχρονους κυνηγούς μαγισσών. Απαιτούν δηλώσεις μετάνοιας και νομιμοφροσύνης ακόμα και από επιφανείς καλλιτέχνες που έως πρότινος τους θεωρούσαν «ελπίδα» για την αναγέννηση της συμφωνικής μουσικής και την ανάσυρσή της από τη μουσειακή μούχλα.
Αρκεί να θυμίσουμε τι έλεγε ο Κουρεντζής, σε ανύποπτο χρόνο, για τη ρωσική ιθαγένεια που πήρε: «Οταν πήρα τη ρωσική υπηκοότητα, έγινα συμπολίτης των Τσαϊκόφσκι, Ντοστογιέφσκι, Μάλεβιτς, Σοστακόβιτς, Στραβίνσκι, Λότμαν, Μέλνικοφ, Μπρόντσκι και Μπαταγκόφ. Αυτή είναι η Ρωσία για την οποία μιλάω». Στους κυνηγούς μαγισσών, όμως, δεν αρκούν αυτά. Από τότε που ξεκίνησε η εισβολή της ιμπεριαλιστικής Ρωσίας στο ουκρανικό προπύργιο της ιμπεριαλιστικής Δύσης, ο Κουρεντζής -που πλέον εμφανίζεται με κοστούμι και γραβάτα- βρίσκεται συνεχώς υπό απειλή και πίεση, μολονότι πλέον δραστηριοποιείται κυρίως στη Δυτική Ευρώπη.
Τελευταίο επεισόδιο: το Φεστιβάλ της Βιέννης (Wiener Festwochen) έκοψε τον Κουρεντζή και τη Συμφωνική Ορχήστρα της Ραδιοφωνίας Νοτιοδυτικής Γερμανίας SWR. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ, ο ελβετός Μίλο Ράου, είχε σχεδιάσει μια προσέγγιση στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο με δυο συναυλίες που θα επεδίωκαν «να πραγματευτούν το θέμα της ευθύνης και τα όρια της τέχνης ως ουτοπικού χώρου». Μία του Θεόδωρου Κουρεντζή, που θα διηύθυνε τη γερμανική SWR στο «Ρέκβιεμ του Πολέμου» του Μπέντζαμιν Μπρίτεν (έργο του 1961), και μία της Ουκρανίδας Οξάνα Λίνιβ, που θα διηύθυνε τη Συμφωνική Ορχήστρα του Κιέβου στο «Μπάμπι Γιαρ» του Γεβγέν Στάνκοβιτς (έργο του 1991).
Aξίζει να σημειωθεί πως το έργο που θα διηύθυνε ο Κουρεντζής δεν έχει τίποτα το ρωσικό. Είναι ένα αντιπολεμικό έργο, γραμμένο από έναν πασιφιστή άγγλο συνθέτη το 1961, ο οποίος χρησιμοποίησε ως λιμπρέτο αποσπάσματα από τη νεκρώσιμη ακολουθία της Καθολικής Εκκλησίας και ποιήματα του άγγλου ποιητή Γουίλφρεντ Οουεν, που σκοτώθηκε τον Νοέμβρη του 1918, λίγο πριν από το τέλος του Α’ παγκόσμιου πολέμου. Το πρόβλημα δεν ήταν το έργο (βρετανικό αντιπολεμικό με έντονο θρησκευτικό χρώμα) και η ορχήστρα (γερμανική), αλλά ο μαέστρος.
Η Λίνιβ απαίτησε να προηγηθεί δήλωση του Κουρεντζή ότι καταδικάζει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία («αποστασιοποίηση» ονόμασαν τη δήλωση που ζητούσαν). Κι επειδή, προφανώς, ο Κουρεντζής δε δέχτηκε να αυτοεξευτελιστεί, ο Ράους έκοψε τη συναυλία του και θα γίνει μόνο η συναυλία της Λίνιβ!
«Σεβόμαστε την επιθυμία της κυρίας Λίνιβ να μην εμφανιστεί στο ίδιο πλαίσιο με τον κ. Κουρεντζή αυτή τη στιγμή. Η απόφαση ήταν καθαρή και δεν υπήρχε εναλλακτική. Επρεπε να ακυρώσουμε την προγραμματισμένη συναυλία υπό την διεύθυνση του Θεόδωρου Κουρεντζή, τον οποίο εκτιμούμε πολύ ως καλλιτέχνη. Αυτή ήταν η καλύτερη από τις κακές λύσεις», δήλωσε ο Ράου, σε μια επίδειξη ελβετικής υποκρισίας που όσο κι αν προσπαθεί δεν μπορεί να κρύψει τον κυνισμό της.
ΥΓ. «[Ελλάδα] Είναι ο τόπος του ονείρου μου, της γραφής μου, της θρησκείας μου, ο μελλοντικός τόπος της ζωής μου και ο αρχέγονος τόπος μου. Στα όνειρά μου, στην εσωτερική μου ζωή, που έχω οικογένειες, παιδιά και κατοικία, ζω στην Ελλάδα. Δεν ξέρω αν αυτό θα συμβεί ποτέ, αλλά αυτός είναι ο εσωτερικός τόπος όπου ενοικώ και τώρα και πριν και πάντα. Και ο χώρος που διαμορφώνω στη Ρωσία ή όπου αλλού βρίσκομαι είναι πολύ ελληνοκεντρικός. Εμείς, οι αληθινοί Έλληνες, είμαστε πολύ ελληνοκεντρικοί, γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Είναι τόσο έντονη η γλωσσολαλιά μας που δεν μπορούμε να μιλήσουμε σωστά καμία ξένη γλώσσα. Εχουμε πάντα το ελληνικό αξάν. Εχω προβλήματα. (χαμογελάει) Είμαι σαν το ανέκδοτο με τον Ηπειρώτη τον Γιάνναρο και το “Αχ, κουνελάκι”. (τραγουδάει το «Αχ κουνελάκι» στα Ηπειρώτικα) Έχω έρωτα για την Ελλάδα, την ελληνικότητα, αυτό το μυστήριο μείγμα της χριστιανικής παράδοσης στο Βυζάντιο με τον νεοπλατωνισμό και την αρχαία τέχνη, αυτό το καταπληκτικό άνοιγμα ψυχής που προκαλεί η Μεγάλη Παρασκευή στους ανθρώπους ή την ανάταση που αισθάνεται κανείς στην πρώτη Ανάσταση, το Σάββατο το πρωί, με τη φράση “Ανάστα ο Θεός”. Τα περίεργα φυτά της ανατολικής Θράκης, οι τρελές ονομασίες των Θεοτόκων κάθε νησιού. Αυτή είναι η δική μου τοιχογραφία ελληνικότητας».
Αυτά έλεγε, μεταξύ άλλων, ο… «Ελληνορώσος» Θεόδωρος Κουρεντζής στην «Καθημερινή», στις 16.3.2015. Τότε ήταν ακόμα «ο ροκ σταρ του πόντιουμ από τον Βύρωνα»…