Ενα δόγμα μόνο υπάρχει στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Παπανδρέου: θα πάρουμε όσα μέτρα χρειαστούν, προκειμένου το έλλειμμα να πέσει κάτω από το 3% του ΑΕΠ, όπως απαιτείται από το Σύμφωνο Σταθερότητας της ΕΕ. Φυσικά, αναφέρονται μόνο σε μέτρα που πλήττουν τις πλατιές εργαζόμενες μάζες και εν μέρει τα μεσαία στρώματα, γιατί το μεγάλο κεφάλαιο απολαμβάνει και θα εξακολουθήσει να απολαμβάνει πλήρους ασυλίας, αφού θεωρείται ο φορέας που θα βγάλει την οικονομία από την κρίση και για τούτο όχι μόνο δεν πρέπει να επιβαρυνθεί, αλλά αντίθετα πρέπει να στηριχτεί με κάθε είδους κίνητρα από το κράτος.
Ξεκινώντας απ’ αυτό το δόγμα, η οικονομική πολιτική διαμορφώνεται μήνα με το μήνα και βδομάδα με τη βδομάδα. Αν το πρώτο πακέτο μέτρων δεν αποδίδει, έρχεται άλλο και αν και αυτό δεν φτάνει, έρχεται άλλο και ούτω καθεξής. Γι’ αυτό, άλλωστε, ο κρατικός προϋπολογισμός που με θυελλώδη χειροκροτήματα ψήφισε ο πασοκικός κοινοβουλευτικός λόχος στις 23 Δεκέμβρη, έχει ήδη καταστεί κουρελόχαρτο, όπως με τον πιο επίσημο τρόπο δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου, σε άτυπη (off the record τη χαρακτήρισε) συνέντευξη, την περασμένη Δευτέρα.
Ο Παπακωνσταντίνου α-φιέρωσε μεγάλο μέρος της τοποθέτησής του στην προσπάθεια να πείσει ότι το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΠΣΑ) καταρτίζεται από τον ίδιο και όχι με συνεχείς υπαγορεύσεις από την πλευρά της Κομισιόν και ότι θα ακολουθηθεί η θεσμική διαδικασία μέχρι την υποβολή του: υπουργικό συμβούλιο-Βουλή. «Η λέξη υποβολή δεν μ’ αρέσει», απαντούσε όταν τον ρωτούσαν αν ατύπως έχει υποβάλει σχέδιο στην Κομισιόν. Ομολόγησε, όμως, ότι ανταλλάσσονται συνεχώς e-mail με τις κοινοτικές υπηρεσίες. Τι άλλο περιέχουν αυτά τα e-mail εκτός από τις κυβερνητικές προτάσεις και τις αντιπροτάσεις των κοινοτικών οργάνων, που είναι αυτές που «περνούν» τελικά;
Απόδειξη που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση: τη Δευτέρα ο Παπακωνσταντίνου έλεγε ότι η «προσαρμογή» θα είναι τετραετής: -4% το 2010 και από -2% το 2011, το 2012 και το 2013. Με το γνωστό καθηγητικό στιλάκι του, μάλιστα, διαβεβαίωνε ότι η Κομισιόν δεν ενδιαφέρεται για την περίοδο της «προσαρμογής», αν δηλαδή θα είναι τέσσερα ή τρία χρόνια, αλλά πρώτο για το αν το ΠΣΑ θα είναι «εμπροσθοβαρές» (δηλαδή θα προβλέπει τη μεγάλη μείωση τον πρώτο χρόνο) και δεύτερο για το αν υπάρχουν οι εγγυήσεις ότι όσα αναφέρονται σ’ αυτό θα υλοποιηθούν. Την επομένη, στο Μαξίμου έγινε σύσκεψη του οικονομικού επιτελείου υπό τον Παπανδρέου και βγαίνοντας ο Παπακωνσταντίνου ανακοίνωσε ότι… ο πρωθυπουργός τους έδωσε εντολή να καταρτίσουν τριετές πρόγραμμα (δηλαδή -4% το 2010, -3% το 2011 και -3% το 2012). Φαίνεται πως το τελευταίο e-mail από τις Βρυξέλλες τους έκοβε το βήχα για την τετραετία και απαιτούσε τριετία, ώστε τα μέτρα να πάρουν τη μορφή «θεραπείας σοκ» και να μη δημιουργηθεί καμιά προσδοκία για χαλάρωση της σκληρής λιτότητας. Για να το πούμε όσο πιο παραστατικά γίνεται, αυτή η αλλαγή σημαίνει πως το 2011 και το 2012 θα πρέπει να «φορτωθούν» με επιπλέον μείωση του ελλείμματος κατά περίπου 2,5 δισ. ευρώ (τόσο είναι το 1% του ΑΕΠ).
Οπως είπαμε και παραπάνω, τη Δευτέρα ο Παπακωνσταντίνου ανακοίνωσε και επίσημα ότι ο προϋπολογισμός που ψήφισε η Βουλή είναι ένα κωλόχαρτο, ακυρώνοντάς τον 11 μόλις μέρες μετά την ψήφισή του. Ανακοίνωσε παραπέρα μείωση των δαπανών κατά 1 δισ. ευρώ. Τα μισά θα εξασφαλιστούν από επιπλέον διπλασιασμό της αύξησης του ειδικού φόρου κατανάλωσης σε τσιγάρα-ποτά (400-500 ε-κατ.) και τα άλλα μισά από την περικοπή κατά 10% των επιδομάτων των δημόσιων υπαλλήλων (500-600 εκατ. ευρώ).
Ο Νοέμβρης και ο Δεκέμβρης κύλησαν με μια εκκωφαντική προπαγάνδα από την κυβέρνηση και τα παπαγαλάκια της, σύμφωνα με την οποία ακολουθούν μια κοινωνικά δίκαιη δημοσιονομική πολιτική. Θα αυξήσουμε –έλεγαν– κατά 225-250 εκατ. το φόρο σε τσιγάρα-ποτά, για να χρηματοδοτήσουμε την πρόσληψη 3.000 νοσηλευτών. Σε πόσες εκδοχές δεν ακούσαμε αυτό το επιχείρημα; Τώρα, με ποιο επιχείρημα θα δικαιολογήσουν την επιβολή διπλάσιου επιπλέον φόρου; Μόνο από τσιγάρα-ποτά θα εισπράξουν μέσα στο 2010 επιπλέον γύρω στα 750 εκατ. ευρώ! Θα τα εισπράξουν από τις πλατιές εργαζόμενες μάζες, που αποτελούν το καταναλωτικό κοινό.
Τι σημαίνει 10% μείωση στα επιδόματα των δημοσίων υπαλλήλων; Ο Παπακωνσταντίνου αρνήθηκε να δώσει κάποια παραπέρα εξήγηση. Είπε μόνο ότι δεν θα μειωθεί το οικογενειακό επίδομα κι αυτό καθαρά για προπαγανδιστικούς λόγους. Γιατί σημασία δεν έχει ποιο ή ποια επιδόματα θα μειωθούν, αλλά η μείωση αυτή καθαυτή. Το οικονομικό επιτελείο αποφάσισε ότι πρέπει να κόψει από τη μισθοδοσία των εργαζόμενων στο δημόσιο επιπλέον 500-600 εκατ. ευρώ (πέρα από το πάγωμα των αυξήσεων για όσους παίρνουν πάνω από 2.000 ευρώ το μήνα μικτά, που είχε ήδη ανακοινωθεί). Τον τρόπο με τον οποίο θα κατανείμουν τις περικοπές θα τον βρουν οι υπηρεσίες, αφού πρώτα βάλλουν κάτω τα επιδόματα που παίρνουν οι διάφορες κατηγορίες υπαλλήλων. Σημασία έχει πως όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι θα έχουν απώλεια στο συνολικό μισθό τους. Και εκείνοι που θα πάρουν την αύξηση του 1,5% στο βασικό μισθό (με το ένα χέρι θα τους δώσουν αυτή την αστεία αύξηση και με το άλλο θα τους πάρουν περισσότερα από τα επιδόματα) και εκείνοι που δε θα πάρουν καμία αύξηση. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν πήραν και πέρυσι καμία αύξηση, αφού η κυβέρνηση Καραμανλή είχε παγώσει τους μισθούς τους. Τέλος, πρέπει να σημειωθεί πως το περσινό πάγωμα και η φετινή μείωση μισθών θα ακολουθούν κάθε δημόσιο υπάλληλο και όσα χρόνια του απομένουν μέχρι να βγει στη σύνταξη. Γι’ αυτό και ο Παπακωνσταντίνου διαβεβαίωνε τους τραπεζίτες, στην κλειστή σύσκεψη που έγινε στα μέσα Δεκέμβρη στο περιβόητο City του Λονδίνου, ότι τα μέτρα που παίρνει η κυβέρνηση Παπανδρέου είναι πιο ριζοσπαστικά από τα μέτρα που πήρε η ιρλανδική κυβέρνηση, γιατί είναι μόνιμου και όχι προσωρινού χαρακτήρα.
Σε ό,τι αφορά τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στα καύ-σιμα, ο Παπακωνσταντίνου είπε πως «αυτή τη στιγμή» δεν υπάρχει κάτι. Και η αύξηση στο φόρο των καυσίμων πηγαίνει στην καβάτζα, μαζί με την αύξηση του ΦΠΑ (γράφουμε χωριστά), ώστε να γίνουν διορθωτικές κινήσεις αν δεν βγει το σχέδιο. Πράγμα που πρέπει να θεωρείται σίγουρο, γιατί είναι σίγουρο ότι η αγορά θα «καθήσει» περισσότερο και θα χρειαστεί να αντληθούν πρόσθετοι φόροι για να καλυφθούν οι απώλειες από τη μείωση του τζίρου.
Φυσικά, μόνο σαν αστείο ακούγονται πλέον τα περί «αναθέρμανσης της οικονομίας», που έλεγαν τα κυβερνητικά στελέχη πριν και μετά τις εκλογές. Θυμόμαστε όλοι την προπαγάνδα για το «1 δισ. ευρώ του επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης», το οποίο υποτίθεται ότι θα «αναθέρμαινε» την αγορά. Οταν μοιράζεις επιδόματα της τάξης των 300-400 ευρώ (εφάπαξ, όχι κάθε μήνα) στα πιο φτωχά λαϊκά στρώματα και την ίδια στιγμή αφαιρείς άλλα τόσα από τα πιο καλοπληρωμένα στρώματα των εργαζόμενων, όπως είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι, όχι «αναθέρμανση» της αγοράς δεν μπορείς να περιμένεις, αλλά αντίθετα πρέπει να περιμένεις νέα βύθισή της, αφού τα πιο καλοπληρωμένα στρώματα είναι αυτά που μπορούν στοιχειωδώς να συντηρήσουν την κατανάλωση, ενώ τα πιο φτωχά πλέον μετράνε και τη δεκάρα.
Ο Παπακωνσταντίνου ανακοίνωσε, επίσης, ότι μέσα στο Γενάρη θα έχει ολοκληρωθεί η «διαβούλευση» για την εξίσωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης ανδρών-γυναικών στο δημόσιο (αφορά τις γυναίκες που έχουν μπει στην ασφάλιση πριν το 1993). Και μόνο η λέξη «διαβούλευση» ακούγεται σαν πρόκληση, αφού όπως είπε ο υπουργός Οικονομικών η απόφαση του ΔΕΚ θα εφαρμοστεί οπωσδήποτε. Είναι χαρακτηριστικός ο τρόπος με τον οποίο περιέγραψε τη «διαβούλευση». Εχω στείλει –είπε– μια επιστολή στους συναδέλφους μου Ραγκούση και Λοβέρδο και περιμένω τα σχόλιά τους. Στη συνέχεια, το κείμενο της ρύθμισης θα σταλεί στην Κομισιόν, για να δού-με αν περνάει το τεστ! Ζητού-μενο είναι το χρονοδιάγραμμα της συμμόρφωσης! Τότε θυμήθηκε να πει ότι… θα κάνει και μια συνάντηση με την ΑΔΕΔΥ, προφανώς για να της ανακοινώσει τα τετελεσμένα!
Τέλος, ο Παπακωνσταντίνου ανακοίνωσε ότι μέσα στο Γενάρη θα γίνει η προσαρμογή στην Κοινοτική Οδηγία για το λεγόμενο άνοιγμα των υπηρεσιών και η ρύθμιση για τα «φρουτάκια». Ζήτησα –είπε– από τις υπηρεσίες να μου ετοιμάσουν ένα σχέδιο για τα λεγόμενα «τεχνικά» παιχνίδια που να περάσει από την Κομισιόν (γιατί δυο σχέδια της προηγούμενης κυβέρνησης απορρίφτηκαν), ενώ για τα λεγόμενα «τυχερά» θα γίνει διαβούλευση για να δούμε τι μπορούμε να εφαρμόσουμε. Ανέφερε, ακόμη, ότι η πρόβλεψη για «αποκρατικοποιήσεις» ύψους 2,5 δισ. ευρώ θα αναφέρεται στο ΠΣΑ, μολονότι δεν υπάρχει υποχρέωση.
Αυτά είναι και τελειώσαμε; Οχι, βέβαια. Το Μάρτη θα έρθει και το νομοσχέδιο για την άμεση φορολογία, που θα βάλει νέα χαράτσια στους σχετικά καλοπληρωνόμενους μισθωτούς και στα πλατιά μικροαστικά στρώματα. Ακόμα και το αφορολόγητο όπως το ξέραμε θα καταργηθεί και ο φορολογούμενος θα κληθεί να καλύψει ένα μέρος του (άγνωστο ακόμη πόσο) με αποδείξεις. Στόχος είναι, φυσικά, να προκύψει περισσότερος φόρος για όλους, εκτός από τις επιχειρήσεις που ο συντελεστής κερδών παραμένει 25%.