Η συνεδρίαση άρχισε στις δύο παρά τέταρτο λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων τακτικής εφέτη. Αγόρευσε ο συνήγορος υπεράσπισης του Κ. Παπαδόπουλου, Θ.Μαντάς.
Σε ό,τι αφορά την παράβαση του άρθρου 187Α, παρ. 1 και 4, ο συνήγορος σημείωσε τα εξής:
Με το νόμο 2928 του 2001 εισάγεται για πρώτη φορά στο ποινικό δίκαιο ο όρος εγκληματική οργάνωση. Ο ποινικός νομοθέτης προβληματίστηκε ανάμεσα δύο επιλογές: Η πρώτη, να εντάξει στο γενικό μέρος του Ποινικού Κώδικα, κατά τα πρότυπα ενδεχομένως του άρθρου 13 στην κατ’ επάγγελμα τέλεση ενός αδικήματος και εκεί να περιγράψει το αδίκημα που αγγίζει τα όρια της εγκληματικής οργάνωσης. Η δεύτερη, να την εντάξει στο ειδικό μέρος του ποινικού δικαίου και να την εντάξει στο ήδη ισχύον άρθρο 187 για τη σύσταση και συμμορία. Τελικά, ο ποινικός νομοθέτης έκανε τη δεύτερη επιλογή και εισήγαγε τον όρο εγκληματική οργάνωση.
Ο Θ. Μαντάς αναφέρθηκε στη συνέχεια στις μεγάλες αντιξοότητες και δυσκολίες που δημιουργούνται από την εφαρμογή των διατάξεων αυτών και στο γεγονός ότι η Ελλάδα εξασφάλισε την παγκόσμια πρωτιά στην εφαρμογή της Σύμβασης του Παλέρμο. Στην τελευταία συνέντευξη που έδωσε ο πρώην γενικός γραμματέας του υπουργείου Δικαιοσύνης Μ. Σκανδάμης ανέφερε ότι στην Ελλάδα έχουν καταγνωστεί 1.726 εγκληματικές οργανώσεις, στη Γερμανία 19 και στην Ιταλία 17! Με τα στοιχεία αυτά ο συνήγορος θέλησε, προφανώς, να ενισχύσει τον ισχυρισμό του για παγκόσμια πρωτιά της Ελλάδας στην εφαρμογή της Σύμβασης του Παλέρμο.
Συνέχισε με αναφορά στο δεύτερο τρομονόμο (Ν. 3251/2004), που ψηφίστηκε παραμονές έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα και τροποποιεί τον προηγούμενο τρομονόμο (Ν. 2928/2001) και εισάγει για πρώτη φορά την έννοια της τρομοκρατικής οργάνωσης. Ο συνήγορος εξέθεσε τις προσωπικές του απόψεις για το φαινόμενο της λεγόμενης τρομοκρατίας, μίλησε για τις «αστοχίες» των δύο τρομονόμων και υποστήριξε ότι το φαινόμενο αυτό δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με το αυστηρά κατασταλτικό μοντέλο. Απευθυνόμενος στην πρόεδρο του τρομοδικείου Μ. Τζανακάκη είπε: θα μου επιτρέψετε να αναφερθώ σε τρεις γνωστές περιπτώσεις. Η πρώτη περίπτωση ήταν οι δίκες των αγωνιστών των Ερυθρών Ταξιαρχιών στην Ιταλία. Στην περίπτωση αυτή δεν είχαμε την συνδρομή ειδικών ποινικών νόμων για να κάνουμε επαχθέστερη τη μεταχείριση των κατηγορούμενων. Η δεύτερη περίπτωση είναι η υπόθεση RAF στη Γερμανία, όπου επίσης δεν έγινε προσφυγή σε ειδικούς ποινικούς νόμους. Η τρίτη περίπτωση είναι η υπόθεση της σύλληψης και παραπομπής του Τζέρι Ανταμς, πρώην εκπροσώπου του Σιν Φέιν και τώρα αντιπροέδρου στην κυβέρνηση της Βόρειας Ιρλανδίας. Κρατήθηκε για τέσσερα χρόνια, αλλά αθωώθηκε, γιατί δεν υπήρχαν στοιχεία, ενώ δεν υπήρχε και ειδικός ποινικός νόμος. Ο συνήγορος αναφέρθηκε προφανώς σ’ αυτές τις υποθέσεις για να ενισχύσει την άποψή του ότι δεν χρειάζεται να καθιερωθούν ειδικοί ποινικοί νόμοι για να δικάζουν τέτοιες υποθέσεις.
Μετά την παρουσίαση των απόψεών του για τους τρομονόμους, τις λεγόμενες εγκληματικές και τρομοκρατικές οργανώσεις και τη δικαστική αντιμετώπιση αυτών των υποθέσεων σε διάφορες χώρες, ο συνήγορος πέρασε στο πεδίο της αντιμετώπισης από τα Μαζικά Μέσα Παραπληροφόρησης των συλλήψεων αγωνιστών που κατηγορήθηκαν για συμμετοχή σε ένοπλες επαναστατικές οργανώσεις. Τον ενόχλησε, είπε, ότι οι συλλήψεις ανθρώπων στα πλαίσια του 187Α γίνονται πολλές φορές με την παρουσία τηλεοπτικής κάμερας. Στάθηκε στις εικόνες που προβάλλονται και από τις τηλεοπτικές κάμερες, όπου οι κατηγορούμενοι φοράνε μπεζ γιλέκα για να «προστατευθούν» υποτίθεται από πράξεις αντεκδίκησης, σε αντίθεση με τους αστυνομικούς που φοράνε μπλε γιλέκα. Απευθυνόμενος στην έδρα με το ρητορικό ερώτημα αν οι εικόνες αυτές ενισχύουν την αντίληψη για την απονομή της δικαιοσύνης, είπε ότι κατά τη γνώμη του την αποδυναμώνουν, και πρωτίστως στους κατηγορούμενους. Εγώ, είπε ο Θ. Μαντάς, διαφωνώ με την αντίληψή τους για το δικαιακό σύστημα, στο οποίο εξακολουθώ να πιστεύω φανατικά, το οποίο έχει να επιδείξει σπουδαίες και λαμπρές στιγμές. Από τις γραμμές της Δικαιοσύνης, σε βάθος χρόνου, έχουν αναδειχθεί νομικοί, πολιτικοί και άλλοι, που έπαιξαν σπουδαίο ρόλο σε δύσκολες εποχές. Αναφέρθηκε στον, κατά την άποψή του, σπουδαίο και σεμνό δικαστή Μιχαλακέα, που βασανίστηκε από τη χούντα και που στα πρώτα χρόνια της δικηγορίας του είχε την τύχη να συμμετέχει στην εκδίκαση υποθέσεων που είχε αναλάβει την υπεράσπισή τους. Επίσης, στο δικηγόρο Νικηφόρο Μανδηλαρά, που τον δολοφόνησε η φασιστική δικτατορία της 21ης Απρίλη. (Δική μας προσθήκη: στον Μανδηλαρά δεν είχαν συγχωρήσει ότι σε δικαστήριο είχε «ξεβρακώσει» στην κυριολεξία το γνωστό στρατηγό Γρίβα για την αντιδραστική του δράση στην Κύπρο).
Οι δικιές μας παραδοχές, είπε ο Θ. Μαντάς, είναι σε απόκλιση από τις παραδοχές των κατηγορούμενων. Εμείς έχουμε άλλα πρότυπα στη ζωή μας. Συνέχισε με αναφορές στις σχέσεις δικαστών και κεντρικής εξουσίας και στη στάση που κρατάει η τελευταία, όταν αποφάσεις της Δικαιοσύνης δεν της είναι αρεστές. Σε τέτοιες περιπτώσεις η κεντρική εξουσία σπεύδει να κριτικάρει τις δικαστικές αποφάσεις. Η πρόεδρος του δικαστηρίου θα μου πει, συνέχισε ο συνήγορος, ότι μπορεί να έχουμε ενδεχομένως κοινό προβληματισμό σε μερικά απ’ αυτά που αναφέρατε, αλλά εμείς εδώ έχουμε να δικάσουμε συγκεκριμένη υπόθεση, με συγκεκριμένο παραπεμπτικό βούλευμα. Και είναι αυτό στο οποίο πρέπει να τοποθετηθώ. Κυρία πρόεδρε, δεν θα επαναπαυθώ στην εξαιρετική, ως προς την τεκμηρίωσή της, τόσο στην νομική της αξιολόγηση όσο και στα πραγματικά περιστατικά, πρόταση του κ. εισαγγελέως για τον κατηγορούμενο Κωνσταντίνο Παπαδόπουλο, με την οποία δεν εξέφρασε αμφιβολίες, δεν διατύπωσε την παραμικρή επιφύλαξη για το εάν στοιχειοθετείται η παραβατική συμπεριφορά του άρθρου 187Α του ΠΚ και ζήτησε αβίαστα από το δικαστήριό σας την αθώωσή του. Η πρόταση του εισαγγελέα προφανώς μας ικανοποιεί βαθύτατα, όμως θα μου επιτρέψετε να αναφερθώ με λιτό τρόπο στην κατηγορία, όπως αυτή διατυπώθηκε στο Βούλευμα 207.
Τι μας λέει το παραπεμπτικό βούλευμα που είναι κυριολεκτικά μια σελίδα; Αφού υπέστη τα δεινά της τηλεοπτικής δημοκρατίας, προκύπτουν σοβαρές ενδείξεις ότι τελέστηκαν από τους κατηγορούμενους κ.τ.λ. Τι στοιχεία υπάρχουν, σύμφωνα με το παραπεμπτικό βούλευμα, που να δικαιολογούν την παραπομπή του: Στην οικία του, στην οδό Ορφέως 21 στο Χολαργό Αττικής, διανυκτέρευσαν την νύκτα της 5ης προς 6ης Μαρτίου οι συγκατηγορούμενοί του Ολγα Οικονομίδου και Γιώργος Πολύδωρος. Σχολιάζοντας το στοιχείο αυτό με δόση ειρωνείας, ο συνήγορος χαρακτήρισε τη διανυκτέρευση δύο νεαρών φύλων ως «αδιάσειστο στοιχείο» και επεσήμανε ότι οι ανκριτικές αρχές δεν έλαβαν καν υπόψη τους τις καταθέσεις των αστυνομικών της Αντιτρομοκρατικής. Διευκρίνισε ότι αναφέρεται στον Χαρδαλιά, ο οποίος στις τρεις καταθέσεις που έδωσε δεν αναφέρει το παραμικρό στοιχείο για τον εντολέα του. Στο παραπεμπτικό βούλευμα αναφέρεται ότι οι δύο νεαροί επισκέφθηκαν τον εντολέα του παίρνοντας μέτρα προφύλαξης και από την πίσω πόρτα, ενώ ο Χαρδαλιάς στην κατάθεσή του στον τακτικό εφέτη ανακριτή αναφέρει, ότι ήταν μια φυσιολογική επίσκεψη και δεν πάρθηκαν μέτρα αντιπαρακολούθησης.
Συνέχισε αναφερόμενος στις ερωτήσεις που είχαν υποβληθεί στον Χαρδαλιά όταν εξετάστηκε στο δικαστήριο. Ρωτήθηκε από τον ίδιο εάν κοιτούσαν προς τα πίσω όταν πλησίαζαν στην οικία του εντολέα του, απάντησε ότι δεν κοιτούσαν. Ρωτήθηκε εάν υπήρχε και άλλη είσοδος στο διαμέρισμα και απάντησε ότι δεν υπήρχε. Ο συνήγορος θύμισε στην πρόεδρο του τρομοδικείου, ότι με τις φωτογραφίες της κατοικίας που επιδείχθηκαν αποδεικνύεται ότι δεν υπήρχε άλλη είσοδος. Αναφέρθηκε ακόμη στην ερώτηση που είχε υποβάλει ο εισαγγελέας Σ. Μπάγιας στον Χαρδαλιά, εάν γνωρίζει άλλα στοιχεία εκτός από την επίσκεψη και την αρνητική απάντηση που εκείνος έδωσε.
Δεύτερο ενοχοποιητικό στοιχείο, κατά το παραπεμπτικό βούλευμα, είναι οι επισκέψεις του εντολέα του στο σπίτι του Χ. Χατζημιχελάκη. Ο συνήγορος θύμισε στο δικαστήριο, ότι ο εντολέας του Κ. Παπαδόπουλος είχε μόνος του αναφέρει ότι γνώριζε την Ο. Οικονομίδου, τον Γ. Πολύδωρο και τον Χ. Χατζημιχελάκη, με τον οποίον ήταν συμφοιτητές στο Πολυτεχνείο. Αναφέρθηκε ακόμη στην κατάθεση του Χαρδαλιά, ότι ο Παπαδόπουλος δεν ήταν μέσα σε εκείνα τα πρόσωπα που παρακολουθούνταν από την Αντιτρομοκρατική ως μέλη της ΣΠΦ. Σχολιάζοντας αυτό το στοιχείο, ο συνήγορος είπε ότι και οι ανακριτές γνώριζαν, καταλάβαιναν, ότι αυτό δεν είναι καν ένδειξη για να στοιχειοθετηθεί η κατηγορία της συμμετοχής και γι’ αυτό παρουσίασαν ως στοιχείο ένα βιβλίο που βρήκαν στη βιβλιοθήκη του εντολέα του. Το βιβλίο είχε τίτλο «Ληστεία της τράπεζας» και με βάση αυτό το βιβλίο, που ήταν ιστορικό και δεν περιέγραφε πως γίνονται οι ληστείες, πήγαν οι ανακριτικές αρχές να θεμελιώσουν τις ιδεολογικές απόψεις του εντολέα του. Επεσήμανε, δε, ότι ο αστυνομικός που παρέδωσε το βιβλίο δεν μπήκε καν στον κόπο να το ξεφυλλίσει! Γιατί εάν το έκανε (σχολιάζουμε εμείς) θα διαπίστωνε ότι ο θησαυρός είναι άνθρακες.
Στη συνέχεια, ο Θ. Μαντάς πέρασε στην πλημμεληματικού χαρακτήρα κατηγορία της οπλοκατοχής, επειδή βρέθηκαν στο σπίτι του Κ. Παπαδόπουλου σουγιάς και σιδηρογροθιές, μιλώντας για νομική αστοχία του βουλεύματος. Για να στηριχθεί η κατηγορία της συμμετοχής σε «τρομοκρατική» οργάνωση, με βάση το άρθρο 187Α, πρέπει να του αποδοθεί, σύμφωνα με το εδάφιο κα’ της παρ. 1 του άρθρου 187Α, η κατηγορία της οπλοκατοχής σύμφωνα με τα άρθρα 15 και 17 του νόμου 2168/1993 και όχι με τα άρθρα 1 και 8. Αυτή την αστοχία την επισήμανε και ο εισαγγελέας και ελπίζει ότι το δικαστήριο θα τη λάβει υπόψη του, όπως θα λάβει υπόψη του και τους δικούς του υπερασπιστικούς ισχυρισμούς, αποδεχόμενο την πρόταση του εισαγγελέα για την αθώωση του εντολέα του όσον αφορά την κατηγορία της ένταξης και της συμμετοχής.
Ο συνήγορος ολοκλήρωσε την αγόρευσή του με την κατηγορία για την κατοχή του σουγιά και της σιδηρογροθιάς, που είναι κατηγορία πλημμεληματικού χαρακτήρα, σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 8 του ν. 2168/1993 (θυμίζουμε ότι ο εισαγγελέας πρότεινε την ενοχή του Κ. Παπαδόπουλου). Ο Θ. Μαντάς κατέθεσε τρεις αποφάσεις του Αρείου Πάγου, οι οποίες, κατά την άποψή του, υιοθετούν μια πιο φιλελεύθερη άποψη και δεν χαρακτηρίζουν ως όπλα τη σιδηρογροθιά και το σουγιά. Τα συνδέουν με τη χρήση και το αν βρέθηκαν πάνω στο δράστη. Παρολαυτά, συνέχισε ο συνήγορος, οφείλω να παραδεχτώ, ότι νομολογιακά βρίσκομαι σε υποδεέστερη θέση και ο κ. εισαγγελέας σε πλεονεκτικότερη. Υπερασπιστικά παραμένει ο ισχυρισμός και είναι ισχυρισμός ουσίας, ότι δεν συνιστούν την αντικειμενική, αλλά κυρίως την υποκειμενική υπόσταση του αδικήματος και δε θα πρέπει να υπαχθούν μια σιδηρογροθιά και δύο σουγιάδες στο άρθρο 1 του νόμου 2168/1993. Παραπέρα, θα ήταν παράλειψη για τον συνήγορο, εάν δεν πήγαινε παραπέρα τη σκέψη του και δεν προχωρούσε στην προβολή αυτοτελούς ισχυρισμού για συγγνωστή νομική πλάνη που περιγράφεται στη διάταξη του άρθρου 31 παρ. 2 του ΠΚ. Ενημέρωσε την πρόεδρο του τρομοδικείου, ότι ο αυτοτελής αυτός ισχυρισμός θα κατατεθεί στο τέλος της αγόρευσής του και επεσήμανε ότι τα αντικείμενα αυτά, που βρέθηκαν στο σπίτι του Κ. Παπαδόπουλου, μπορούν να βρεθούν όχι μόνο σε εξειδικευμένα καταστήματα, αλλά ελεύθερα στην αγορά. Συνεργάτες μου στο γραφείο μου, συνέχισε ο Θ. Μαντάς, με ενημέρωσαν ότι εάν κάνουμε μια βόλτα στην οδό Ηφαίστου στο Μοναστηράκι θα διαπιστώσουμε ότι σουγιάδες και σιδηρογροθιές πωλούνται ελεύθερα, ανεξάρτητα του πώς θα τα χαρακτηρίσουμε και αν θα τα εντάξουμε στη διάταξη του άρθρου 1 του νόμου 2168/1993. Το πραγματικό γεγονός είναι ότι χωρίς κανένα περιορισμό από το νόμο μπορεί κανείς να τα προμηθευτεί ελεύθερα και όχι ειδικά από εξειδικευμένα καταστήματα. Με άλλο παράδειγμα, πάλι από τους συνεργάτες μου, μπορεί κανείς να προμηθευτεί σουγιάδες από το Πράκτικερ. Οταν κάποιος αναφέρει ότι ο τάδε βρέθηκε με όπλο, εννοεί προφανώς ότι βρέθηκε με πυροβόλο όπλο στον κατοχή του και όχι με σιδηρογροθιά. Οταν δε ο Κ. Παπαδόπουλος προμηθεύεται ελεύθερα από το εμπόριο αυτά τα αντικείμενα, δεν είναι λογικό να υποθέσει ότι η αγορά τους και η κατοχή τους είναι νόμιμη;
Ο Θ. Μαντάς ολοκλήρωσε την αγόρευσή του λέγοντας ότι εάν το δικαστήριο δε δεχτεί τον ισχυρισμό του ότι οι σουγιάδες και η σιδηρογροθά δεν είναι όπλα, τότε θα πρέπει να δεχτεί τον αυτοτελή ισχυρισμό του, ότι έχουμε την περίπτωση της συγγνωστής νομικής πλάνης και να απαλλάξει τον εντολέα του απ’ αυτή την κατηγορία.
