Το θέμα της έκθεσης στις πανελλαδικές εξετάσεις δίδασκε πάντα συστημικές «αλήθειες» ή αναγόρευε σε θέσφατο στρατηγικές και τακτικές της τρέχουσας αστικής πολιτικής, εντοπισμένες κυρίως στην εκπαίδευση και εκμαίευε την υποταγή των μαθητών σ’ αυτές. Ετσι, π.χ. πρόπερσι ήταν η αυτομόρφωση ως διαδικασία ταυτισμένη με την απάτη της «διά βίου μάθησης», πέρυσι ήταν «ο εκδημοκρατισμός της γνώσης» μέσω του διαδικτύου, φέτος το «πανανθρώπινο μήνυμα της αρχαιοελληνικής τέχνης» με διαστάσεις «εξωχρονικές».
Η ραφιναρισμένη αρχαιοπληξία της κοσμοπολίτισσας Αρβελέρ, που αντιλαμβάνεται την τέχνη ως διαταξική και εξωσυστημική ανθρώπινη ενασχόληση είναι η απόλυτη αλήθεια. Η τέχνη, όμως, τοποθετημένη στο εποικοδόμημα ταξικών στην ιστορική εξέλιξη κοινωνιών έχει πρόσημο. Μπορεί –έλεγε ο Μπρεχτ– να παραδώσει τον άνθρωπο στις συγχύσεις, τις αυταπάτες και τα θαύματα, και μπορεί να παραδώσει τον κόσμο στον άνθρωπο. Μπορεί να μεγαλώσει την αμάθεια και μπορεί να μεγαλώσει τη γνώση. Και αυτό στις μέρες μας, των έντονων κοινωνικών διεργασιών, που η εργαζόμενη κοινωνία έχει μετέωρο το βήμα, απηυδισμένη και αγανακτισμένη απ’ τη σαπίλα του πολιτικού συστήματος, αλλά και απογοητευμένη και παραπαίουσα ανάμεσα σε αυταπάτες, χωρίς τη δική της πολιτική ταξική οργάνωση, οι καλλιτέχνες πρέπει να το κάνουν πρόταγμα, υπηρετώντας τη στρατευμένη τέχνη. Με το βλέμμα στο μέλλον, της κοινωνίας χωρίς εκμετάλλευση και όχι στο παρελθόν της «αθηναϊκής δημοκρατίας», που μπορεί για την εποχή της να ήταν προχώρημα, πλην, όμως, δεν ήταν παρά μια κοινωνία «ελεύθερων» και δούλων.
Γ. Γκ.
