Αποκαλύπτουμε σήμερα το πόρισμα της πρώτης «Επιστημονικής Επιτροπής για τον Επανακαθορισμό των Επαγγελμάτων και Εργασιών που υπάγονται στον ΚΒΑΕ». Πρόκειται για την επιτροπή που συγκρότησε ο Ρέππας και την «κληρονόμησε» ο Παναγιωτόπουλος, αφού στο μεταξύ άλλαξε η κυβέρνηση.
Οι προθέσεις φάνηκαν από την ίδια τη σύνθεσή της. Πέντε μόλις άτομα (μεταξύ των οποίων από ένας εκπρόσωπος της ΓΣΕΕ και του ΣΕΒ), χωρίς καμιά επιστημονική στελέχωση. Ουσιαστικά, τους ζητήθηκε να αποφασίσουν πολιτικά. Η επιτροπή πραγματοποίησε 10 συνεδριάσεις, από τον Οκτώβρη του 2003 μέχρι το Μάη του 2004. Το πρώτο που εντόπισε ήταν η ελλιπής επιστημονική στελέχωση, γι’ αυτό και ζητήθηκε να τοποθετηθεί ως μέλος και ένας γιατρός εργασίας. Τους το αρνήθηκαν, όμως, με το επιχείρημα ότι «θα έπρεπε να γίνει ανασύσταση της Επιτροπής». Τόσο μεγάλο ήταν το ενδιαφέρον της κυβέρνησης του ΠΑ-ΣΟΚ για την επιστημονική πιστότητα του έργου που ανέθεσε σ’ αυτή την επιτροπή. Το συμπέρασμα που έβγαλαν τα μέλη της επιτροπής καταγράφεται στο πόρισμα: «Η έλλειψη αυτή καθώς και η έλλειψη άλλων επιστημόνων ασχολουμένων με αυτά τα θέματα -ο μόνος εμπειρογνώμονας μέλος της Επιτροπής ήταν ο εκπρόσωπος του ΣΕΒ κ. Κυριακόγγονας- υποθήκευσε, εν μέρει, το έργο της Επιτροπής». Νομίζουμε πως κάθε σχόλιο περιττεύει.
Στη συνέχεια από την Επιτροπή, που διαπίστωσε την ασχετοσύνη των μελών της, «έγιναν πολλές προτάσεις ώστε η Επιτροπή να συνεργαστεί με εξωτερικούς εμπειρογνώμονες και αρμόδιους φορείς. Οι προτάσεις όμως αυτές, άκρως ενδιαφέρουσες, ήσαν χρονοβόρες και κατά συνέπεια δεν αξιοποιήθηκαν». Βιαζόταν η κυβέρνηση και δεν είχε χρόνο για χάσιμο. Στο τέλος-τέλος, πολιτική θα ήταν η απόφαση και όχι στηριγμένη σε επιστημονικά κριτήρια. Επιστημονικοφανή σάλτσα αναζητούσαν.
Αφού απορρίφθηκαν και αυτές οι προτάσεις, η επιτροπή κατέφυγε στη… σίγουρη λύση. Κάλεσε τα μέλη της προηγούμενης επιτροπής (του νόμου 1902/90), «ώστε να πληροφορηθεί για τις ενέργειές της». Κάλεσε, δηλαδή, τα μέλη της επιτροπής η οποία, με τη σύμφωνη γνώμη της ΓΣΕΕ και της ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ, είχε εισηγηθεί την κατάργηση του θεσμού των ΒΑΕ, όπως γράψαμε αναλυτικότατα στο προηγούμενο φύλλο. Εγινε μια «μακρά και ενδιαφέρουσα συζήτηση» από την οποία προέκυψαν τα εξής, όπως αναφέρεται στο πόρισμα:
«Η εν λόγω Επιτροπή δεν πρότεινε κατάλογο που να περιλαμβάνει τις εργασίες και ειδικότητες που κατά την κρίση της ανήκουν στα ΒΑΕ. Ο λόγος αυτής της αδυναμίας ήταν η έλλειψη κατάλληλης υποδομής αντικειμενικού προσδιορισμού της όποιας επικινδυνότητας βασισμένης σε μετρήσεις βλαπτικών παραγόντων και δεικτών νοσηρότητας κ.λπ. Και, ως συμπέρασμα, διατυπώθηκε η άποψη ότι ο θεσμός των ΒΑΕ θα έπρεπε να καταργηθεί αφού προηγουμένως θα είχαν ληφθεί όλα τα μέτρα Υγιεινής και Ασφάλειας που προέβλεπε το τότε νομικό καθεστώς και θα είχε εξασφαλισθεί η τήρησή τους από τις αρμόδιες υπηρεσίες».
Τζίφος, λοιπόν, και απ’ αυτή την πλευρά. Δεν υπήρχε κατάλογος επαγγελμάτων για απένταξη, αλλά μια γενική κατεύθυνση για κατάργηση των ΒΑΕ. Ετσι, η επιτροπή «μετά από μακρές συζητήσεις και προκειμένου οι προτάσεις της να στηρίζονται σε επιστημονική επιχειρηματολογία, ώστε να μπορέσουν ν’ αποτελέσουν αντικείμενο κοινωνικού διαλόγου, αποφάσισε να απευθυνθεί στο Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛΙΝΥΑΕ)». Τους ζήτησαν δυο πράγματα: «α) μια βιβλιογραφική επισκόπηση των συστημάτων προστασίας ατόμων που εργάζονται σε Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα σε Ελλάδα και Ευρώπη και β) υποβολή απόψεων για επαγγέλματα τα οποία “κρίνετε ότι θα μπορούσαν να αποχαρακτηρισθούν ή να ενταχθούν στην κατηγορία των ΒΑΕ”».
Ο πρόεδρος του ΕΛΙΝΥΑΕ Β. Μακρόπουλος τους απάντησε με επιστολή του, ότι το Ινστιτούτο θα μπορούσε να καλύψει το πρώτο σκέλος (με κόστος 50.000 ευρώ!), ενώ για το δεύτερο «το ΕΛΙΝΥΑΕ αδυνατεί να ανταποκριθεί λόγω έλλειψης στοιχείων τα οποία είναι απαραίτητα και αναγκαία για τον αντικειμενικό και επιστημονικά τεκμηριωμένο επανακαθορισμό των επαγγελμάτων που υπάγονται στον Κανονισμό ΒΑΕ του ΙΚΑ».
Τον φώναξαν και σε συνεδρίαση τον Μακρόπουλο και συζήτησαν μαζί του τις λεπτομέρειες, προσπαθώντας να παζαρέψουν την αμοιβή των 50.000 ευρώ που ζήτησε, «δεδομένου ότι η χώρα είχε εισέλθει σε προεκλογική περίοδο». Το θέμα έμεινε εκεί, αλλά από το πρακτικό της σχετικής συζήτησης, που συνοδεύει το πόρισμα, φαίνεται καθαρά τι ενδιέφερε τον διορισμένο από το Ρέππα πρόεδρο της επιτροπής. Ζητούσε να τους βρει το ΕΛΙΝΥΑΕ επιχειρηματολογία, στηριγμένη κυρίως στο τι γίνεται στις ευρωπαϊκές χώρες με τα ΒΑΕ.
Στο μεταξύ, έγιναν οι εκλογές, άλλαξε η κυβέρνηση και η συγκεκριμένη επιτροπή αποφάσισε να ολοκληρώσει το έργο της, διευκολύνοντας προφανώς το νέο υπουργό να χειριστεί το ζήτημα όπως αυτός νομίζει. Παραθέτουμε την κατακλείδα του πορίσματος:
«Τελειώνοντας την επισκόπηση η Επιτροπή θεωρεί ότι η μεταρρύθμιση του συστήματος των ΒΑΕ (ΙΚΑ) συνιστά ένα κατ’ εξοχήν “πολιτικοποιημένο” ζήτημα. Δηλαδή ζήτημα το οποίο εμπεριέχει, εν δυνάμει, συγκρουσιακές καταστάσεις των οποίων η διαχείριση μέσα στα πλαίσια του κοινωνικού διαλόγου απαιτεί μια ιδιαιτέρως πειστική επιχειρηματολογία, προαπαιτούμενο της οποίας είναι η ενημέρωση για τα ισχύοντα καθεστώτα στις 14 χώρες της ΕΕ – τα ισχύοντα καθεστώτα στις χώρες της διευρυμένης Ευρώπης δεν ενδιαφέρουν. Επιπλέον η νέα Επιτροπή θα πρέπει να πλαισιωθεί και από ειδικούς επιστήμονες των αντίστοιχων πειθαρχιών ενώ η διάρκεια λειτουργίας της θα πρέπει κατ’ ελάχιστον όριον να είναι διετής».
Να γιατί η νέα επιτροπή (στην οποία τέθηκε προθεσμία τριών μηνών) το μόνο που αναζητά είναι στοιχεία από το τι ισχύει στις χώρες της ΕΕ. Γιατί δε μπορούν να βρουν κανένα επιστημονικό στοιχείο για να στηρίξουν τον αποχαρακτηρισμό των περισσότερων ΒΑΕ, όπως είναι ο στόχος τους και η (υπόγεια) εντολή που έχουν. Ούτε το ΕΛΙΝΥΑΕ πήρε την ευθύνη να σηκώσει το βάρος προτάσεων, μολονότι στους κόλπους του ανθεί η σχετική φιλολογία. Σημειώστε την έγγραφη απάντηση Μακρόπουλου, γιατί δεν αποκλείεται να βρούμε μπροστά μας κάποιες από τις «μελέτες» του ΕΛΙΝΥΑΕ, ως επιχειρηματολογία για αποχαρακτηρισμούς επαγγελμάτων από τα ΒΑΕ.