Στις 5 Ιουλίου, το ιατρικό περιοδικό Lancet δημοσίευσε επιστολή-άρθρο τριών ερευνητών ιατρών, της Ράσα Χατίμπ, κλινικής επιδημιολόγου στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Advocate Aurora του Σικάγο, του Μάρτιν ΜακΚι, καθηγητή Δημόσιας Υγείας στη Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου και διευθυντή έρευνας στο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Συστημάτων και Πολιτικών Υγείας, και του Σαλίμ Γιουσούφ, καρδιολόγου και επιδημιολόγου στο Ινστιτούτο Ερευνας της Υγείας του Πληθυσμού στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Χάμιλτον του Οντάριο.
Το Lancet είναι ένα έγκυρο επιστημονικό περιοδικό που κυκλοφόρησε το 1823 στο Λονδίνο και φιλοξενεί έρευνες, άρθρα και αναλύσεις στην Ιατρική και την επιστήμη γενικότερα. Το 2021 κατατάχθηκε πρώτο περιοδικό παγκοσμίως σε παραπομπές και αναφορές στον τομέα της Ιατρικής, στην κλίμακα κατάταξης επιδραστικότητας Journal Citation Reports (JCR), με πάνω από 36 εκατομμύρια επισκέψεις το χρόνο στη διαδικτυακή του έκδοση και πάνω από 100 εκατομμύρια «κατεβάσματα» άρθρων του ετησίως. Οπως καταλαβαίνετε, μιλάμε για ναυαρχίδα της ιατρικής και ακαδημαϊκής κοινότητας, δηλαδή κάθε άλλο παρά ριζοσπαστική και αντισυστημική πλατφόρμα…
Στο άρθρο τους οι τρεις επιστήμονες υπερασπίζονται την αξιοπιστία των δεδομένων που αναφέρει το παλαιστινιακό υπουργείο Υγείας στη Γάζα σχετικά με τον αριθμό των θανάτων από την επίθεση του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας και προβλέπουν, σύμφωνα με τα επιδημιολογικά μοντέλα για τις ένοπλες διαμάχες, πως ο αριθμός των άμεσων (από τις επιθέσεις και τους βομβαρδισμούς) και των έμμεσων (από μεταδιδόμενες και μη ασθένειες ως συνέπεια του πολέμου και της καταστροφής των υποδομών) θανάτων στη Γάζα μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει τις 186.000, δηλαδή το 7%-9% του συνολικού πληθυσμού της Λωρίδας. Μιλάμε για κανονική γενοκτονία.
Οι επιστήμονες καλούν σε άμεση κατάπαυση του πυρός και στην επείγουσα είσοδο ιατρικών προμηθειών και τροφίμων στη Λωρίδα της Γάζας. Τονίζουν πως χρειάζεται να γίνει πλήρης καταγραφή του μεγέθους της καταστροφής, για λόγους ευθύνης απέναντι στην Ιστορία, αλλά και για να στοιχειοθετηθούν νομικά οι πράξεις γενοκτονίας που έχει διαπράξει το Ισραήλ, σύμφωνα με τα προσωρινά μέτρα που διέταξε το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Καταμέτρηση νεκρών στη Γάζα: δύσκολη αλλά αναγκαία
Ράσα Κατίμπ, Μάρτιν ΜακΚι, Σαλίμ Γιουσούφ
Εως τις 19 Ιουνίου 2024, 37.396 άνθρωποι είχαν σκοτωθεί στη Λωρίδα της Γάζας από την έναρξη της επίθεσης της Χαμάς και την ισραηλινή εισβολή τον Οκτώβριο του 2023, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας, όυως αναφέρει το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Θεμάτων του ΟΗΕ. Οι αριθμοί του Υπουργείου έχουν αμφισβητηθεί από τις ισραηλινές αρχές, παρόλο που έχουν γίνει αποδεκτοί ως αξιόπιστοι από ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών, τον ΟΗΕ και τον ΠΟΥ. Αυτά τα δεδομένα υποστηρίζονται από ανεξάρτητες αναλύσεις, που συνέκριναν τις αλλαγές στον αριθμό θανάτων των μελών της Υπηρεσίας Αρωγής και Εργων του ΟΗΕ (UNRWA) με αυτές που αναφέρονταν από το υπουργείο, και οι οποίες [αναλύσεις] βρήκαν τους ισχυρισμούς περί κατασκευής δεδομένων αβάσιμους.
Η συλλογή δεδομένων γίνεται όλο και πιο δύσκολη για το υπουργείο Υγείας της Γάζας εξαιτίας της καταστροφής μεγάλου μέρους των υποδομών. Το υπουργείο έχει αναγκαστεί να εμπλουτίσει τις συνήθεις αναφορές του, βασισμένες στους ανθρώπους που πεθαίνουν στα νοσοκομεία ή που διακομίζονται νεκροί, με πληροφορίες από αξιόπιστες πηγές στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στους ανταποκριτές πρώτης γραμμής. Αυτή η αλλαγή έχει αναπόφευκτα οδηγήσει σε υποβάθμιση των λεπτομερών δεδομένων που καταγράφονταν προηγουμένως. Συνεπώς, το υπουργείο Υγείας της Γάζας πλέον αναφέρει ξεχωριστά τον αριθμό αταυτοποίητων πτωμάτων μέσα στο συνολικό αριθμό θανάτων. Στις 10 Μαΐου 2024, το 30% των 35.091 νεκρών ήταν αταυτοποίητοι.
Κάποιοι αξιωματούχοι και ειδησεογραφικά πρακτορεία έχουν χρησιμοποιήσει αυτήν την εξέλιξη, που σχεδιάστηκε για τη βελτίωση της ποιότητας των δεδομένων, για να αμφισβητήσουν την εγκυρότητα των δεδομένων. Ωστόσο, ο αριθμός των αναφερόμενων θανάτων είναι πιθανότατα υποεκτιμημένος. Ο μη κυβερνητικός οργανισμός Airwars διεξάγει λεπτομερείς εκτιμήσεις περιστατικών στη Λωρίδα της Γάζας και συχνά ανακαλύπτει πως στη λίστα του υπουργείου δεν περιλαμβάνονται όλα τα ονόματα των ταυτοποιήσιμων θυμάτων. Επιπλέον, ο ΟΗΕ εκτιμά ότι έως τις 29 Φλεβάρη 2024, το 35% των κτιρίων στη Λωρίδα της Γάζας είχαν καταστραφεί, επομένως ο αριθμός των σορών που βρίσκονται ακόμη θαμμένες στα συντρίμμια είναι πιθανότατα σημαντικός, με τις εκτιμήσεις να ξεπερνούν τις 10.000.
Οι ένοπλες συγκρούσεις έχουν έμμεσες επιπτώσεις στην υγεία πέρα από την άμεση βλάβη που επιφέρει η βία. Ακόμη κι αν η διαμάχη τελειώσει άμεσα, θα συνεχίσουν να υπάρχουν πολλοί έμμεσοι θάνατοι τους επόμενους μήνες και χρόνια από αιτίες όπως αναπαραγωγικές, μεταδιδόμενες και μη μεταδιδόμενες ασθένειες. Ο συνολικός αριθμός θανάτων αναμένεται να είναι μεγάλος δεδομένης της έντασης της διαμάχης, της καταστροφής των υποδομών υγείας, των κρίσιμων ελλείψεων σε τροφή, νερό και ασφαλές καταφύγιο, της αδυναμίας του πληθυσμού να καταφύγει σε ασφαλές μέρος, και της μείωσης της χρηματοδότησης της UNRWA, μιας από τις ελάχιστες ανθρωπιστικές οργανώσεις που είναι ακόμη ενεργές στη Λωρίδα της Γάζας.
Στις πρόσφατες διαμάχες, τέτοιοι έμμεσοι θάνατοι κυμαίνονται σε αριθμό από τρεις έως δεκαπέντε φορές τον αριθμό των άμεσων θανάτων. Με μια συντηρητική εκτίμηση τεσσάρων έμμεσων θανάτων για κάθε άμεσο θάνατο στους 37.396 θανάτους που έχουν καταγραφεί, δεν είναι απίθανο να εκτιμηθεί πως μέχρι και 186.000 ή περισσότεροι θάνατοι μπορεί να αποδοθούν στην παρούσα διαμάχη στη Γάζα. Χρησιμοποιώντας την εκτίμηση πληθυσμού της Λωρίδας της Γάζας του 2022 στα 2.375.259 άτομα, αυτό θα μεταφραστεί στο 7%-9% του συνολικού πληθυσμού της Λωρίδας της Γάζας. Μια αναφορά της 7ης Φεβρουαρίου 2024, σε μια στιγμή που ο αριθμός άμεσων θανάτων ήταν 28.000, εκτιμούσε πως χωρίς κατάπαυση του πυρός θα υπάρχουν από 58.260 θάνατοι (χωρίς επιδημίες ή κλιμάκωση) έως 85.750 θάνατοι (αν και τα δύο συνέβαιναν) έως τις 6 Αυγούστου 2024.
Είναι αναγκαία μια άμεση και επείγουσα κατάπαυση πυρός στη Λωρίδα της Γάζας, συνοδευόμενη από μέτρα για τη διευκόλυνση της διανομής ιατρικών προμηθειών, τροφής, καθαρού νερού και άλλων αγαθών για τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες. Την ίδια στιγμή, χρειάζεται να καταγραφεί το μέγεθος και η φύση των δεινών αυτής της διαμάχης. Η καταγραφή του πραγματικού μεγέθους είναι κρίσιμη για να εξασφαλιστεί η λογοδοσία απέναντι στην Iστορία και να αναγνωριστεί το πλήρες κόστος του πολέμου. Αποτελεί επίσης και νομική υποχρέωση. Τα προσωρινά μέτρα που έθεσε το Διεθνές Δικαστήριο τον Ιανουάριο του 2024 απαιτούν από το Ισραήλ «να λάβει αποτελεσματικά μέτρα για να αποτρέψει την καταστροφή και να εξασφαλίσει την διάσωση των αποδείξεων σχετικών με τις κατηγορίες για πράξεις στο πλαίσιο της… Συνθήκης για τη Γενοκτονία». Το υπουργείο Υγείας της Γάζας είναι ο μόνος οργανισμός που καταγράφει τους νεκρούς. Επιπλέον, αυτά τα δεδομένα θα είναι κρίσιμα για την μετά τον πόλεμο ανάκαμψη, την αποκατάσταση των υποδομών και το σχεδιασμό της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Ο ΜΜ είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του Israel Journal of Health Policy Research και της Διεθνούς Συμβουλευτικής Επιτροπής του Ισραηλινού Εθνικού Ινστιτούτου για την Ερευνα στην Πολιτική Υγείας. Ο ΜΜ ήταν συμπροεδρεύων στο 6ο Διεθνές Συνέδριο του Ινστιτούτου για την Πολιτική Υγείας στην Ιερουσαλήμ, αλλά αρθρογραφεί με προσωπική ιδιότητα. Συνεργάζεται επίσης με ερευνητές στο Ισραήλ, την Παλαιστίνη και το Λίβανο. Οι ΡΧ και ΣΓ δηλώνουν απουσία αντικρουόμενων συμφερόντων. Οι συγγραφείς θα ήθελαν να αναγνωρίσουν τα μέλη της ερευνητικής ομάδας Σοφικούλ Ισλάμ και Σάφα Νορίν για τη συμβολή τους στη συλλογή και διαχείριση των δεδομένων για αυτήν την Επιστολή.
Σημείωμα του εκδότη: Το Group Lancet τηρεί ουδέτερη στάση με σεβασμό σε εδαφικές απαιτήσεις στα δημοσιευμένα κείμενα και τις διασυνδέσεις με ιδρύματα.
ΠΗΓΗ: Τhe Lancet